Արձագանքի, գնահատականի բացակայությունն ինքնին ցույց է տալիս Հայաստանի անկախության աստիճանը: Ըստ էության, այն աստիճանի ազատություն չունենք, որպեսզի կարողանանք գնահատական տալ տեղի ունեցողին, հատկապես երբ մի կողմում Հայաստանի ռազմավարական գործընկերն է խախտում միջազգային իրավունքը, և մյուս կողմից` այդ ամենը կատարվում է Արևելյան գործընկերության շրջանակներում Հայաստանի գործընկեր պետության հետ:
Սերժ Սարգսյանի խոսքը նշանակում է, թե արտաքին քաղաքական գործոնները չպետք է կապենք երկու հարևան երկրների հարաբերությունների հետ, մենք նոր ճանապարհ ենք ընտրել, բայց մենք առաջվա պես քեզ սիրում ենք:
Այս շաբաթ մի քանի հայ փորձագետներ հանդես եկան հայտարարությամբ, թե Հայաստանի ղեկավարությունը պետք է ճանաչի Ուկրաինայի նոր իշխանության լեգիտիմությունը:
Քաղաքացիները և քաղաքական գործիչները շարունակում են այցելել Մյասնիկյանի արձանի հարակից տարածք` հարգանքի տուրք մատուցելու Մարտի մեկի զոհերի հիշատակին: Քիչ առաջ արձանի մոտ ծաղկեպսակ դրեցին և մոմավառություն կատարեցին նաև Հայոց համազգային շարժման անդամները` կուսակցության վարչության նախագահ Արարատ Զուրաբյանի գլխավորությամբ:
Այստեղ արդեն Հայաստանից կախվածությունն է մեծանում, ինչը կարելի է լուրջ պատմական երևույթ համարել, քանի որ մինչ այժմ ճիշտ հակառակն է եղել: Երկրորդը` Մաքսային միության կայացման համար Ռուսաստանն անպայման պետք է, կոպիտ ասած, Վրաստանի հարցերը լուծի, այսինքն` պետք է կարգավորի հարաբերությունները, ինչին շահագրգռված է նաև Վրաստանը: Այստեղ Հայաստանը կարող է, այսպես ասած, խորամանկաբար կամ դիվանագիտորեն չեզոքացնել այդ թուրք-ադրբեջանական հորիզոնական առանցքը` Երևան-Թբիլիսի-Մոսկվա առանցքի ձևավորման միջոցով:
«Հայաստանի իշխանությունները պետք է ընդունեն ուկրաինական նոր իշխանությունների լեգիտիմությունը և ՀՀ ԱԺ-ից պատվիրակություն պիտի գնա Գերագույն ռադա»:
«Եվ եթե մայիսին հաջողվի նախագահական ընտրություններն անցկացնել գոնե երկրի տարածքի մեծ մասում, և ընտրություններին մասնակցի բնակչության կեսից ավելին, ապա դա մեծ հաջողություն կլինի: Ես չեմ կարծում, որ մեծ են հնարավորությունները` հավաքել Ուկրաինան, վերջին շրջանում իրավիճակն այդ առումով ավելի է վատանում, բայց հնարավորություններ դեռ մնում են»,- նշեց վերլուծաբանը:
Հայաստանի իշխանության համար դասն այն է, որ Ուկրաինան ցույց տվեց, թե որքան վտանգավոր է փողոցի ուժը թերագնահատելը և ուժի կիրառումը գերագնահատելը: Երկրորդ դասն այն է, թե որքան վտանգավոր է անտեսել ժողովրդի պահանջները` փոփոխության և բարեփոխումների վերաբերյալ… Եկեք նայենք նաև Հայաստանի ընդդիմության համար դասերին:
Քաղաքական և ընտրական տեխնոլոգիաների փորձագետ Արմեն Բադալյանը, պատասխանելով 168.am-ի հարցին, թե որո՞նք են Ուկրաինայի դասերը Հայաստանի համար, կարծիք հայտնեց, թե Հայաստանի համար դասեր չկան, քանի որ Հայաստանը բոլոր գործոններով տարբերվում Ուկրաինայից:
Եթե Հայաստանի ընդդիմությունն ուզում է լսել և սովորել, ապա երկրորդ դասն այն է, որ էական նշանակություն ունեն նորամուծություններն ու նոր մարտավարությունը: Երրորդը` աշխարհագրության կարևորությունն է, այլ կերպ ասած` ակտիվությունը շրջաններում, ոչ թե միայն մայրաքաղաքում:
«Աշխարհում միակ կառավարության ղեկավարը, ով կասկածի տակ է դնում Ուկրաինայի նոր իշխանության լեգիտիմությունը, Ռուսաստանի վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևն է, բայց ես վստահ եմ, որ Հայաստանի իշխանությունը կհետևի դեպքերի տրամաբանությանը և կճանաչի Ուկրաինայի ներկայիս կառավարությունը»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը ասաց Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Ռիչարդ Կիրակոսյանը:
«Ստացվում է նույն հարցադրումը, թե որտե՞ղ է ուզում մարդ ապրել` ծովի ափի՞ն, գեղատեսիլ վայրո՞ւմ, թե՞ տափաստանում, բնական է, որ ամեն մի քաղաքացի ուզում է բարելավել իր կենսապայմանները, և Հայաստանը, որպես պետություն, պետք է լավին, կատարյալին ձգտի, ոչ թե հետընթաց արձանագրի»,- ասաց տնտեսագետը:
Կառավարման փորձագետ Հարություն Մեսրոբյանը, հիմնականում խոսելով Եվրամիության և Մաքսային/Եվրասիական միությունների նախագծերի մասին, նշեց, թե ցանկացած պետություն, որը որոշում է կայացնում մտնել որևէ միության մեջ, պետք է ունենա պարզ հարցի պատասխան` ինչը ինչի դիմաց:
Կարծում եմ, որ այժմ կուժեղանա Ռուսաստանի ճնշումն այն գործընկերների վրա, որոնք մնացել են նրա հետ: Հայաստանն ավելի շատ է ընկղմվելու ինտեգրացիոն նախագծերի մեջ, և ես շատ մեծ մտավախություն ունեմ, որ Հայաստանը չի կարողանա դրան դիմակայել
Հայաստանում տեսե՞լ եք այդպիսի ուժ, որը դնի համակարգային, որակական փոփոխության խնդիր: Բոլոր ուժերն էլ ուզում են ստեղծել այս կամ այն խմբավորումները` հերթական բռնազավթումն անելու համար: Ինչո՞ւ են հավաքվել և առաջ քշում Ծառուկյանին, հույս ունեն, որ իր միջոցով կարելի է հերթական ուզուրպացիան անել, այս բռնազավթիչներից տալ այլ բռնազավթիչների: Սրանք են մեր երկրի գործընթացները:
Կարծես թե, սեպտեմբերի 3-ի հայտարարության և Պուտինի ճնշումների միջև անմիջական կապ կա, որովհետև այդ հայտարարությունը եղավ Պուտինի և Սարգսյանի զրույցից անմիջապես հետո: Այլ մեկնաբանություն չեմ տեսնում:
«Տեղեկություններ են ստացվում զրահատեխնիկայի տեղաշարժերի, ուժայինների, ոստիկանության վերակենտրոնացման մասին, իսկ կիևցիները և նրանք, ում դուր չի գալիս այն,ինչ կատարվում է, իրենց հերթին փորձում են արգելափակել ուժայինների տեղաշարժը: Բացի Կիևից` մի շարք շրջաններում ոստիկանությունը և հատուկ ծառայություններն անցնում են ժողովրդի կողմը:
Լրագրողն ընդգծեց, որ իշխանությունն է պայքարում ապստամբած ժողովրդի դեմ, այդ իսկ պատճառով սկզբունքորեն սխալ է Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձություններին տալ «քաղաքացիական պատերազմ» ձևակերպումը, կամ էլ Մայդանի հրապարակում հավաքվածներին անվանել «ծայրահեղականներ», ինչպես անում են Ուկրաինայի իշխանությանը սպասարկող լրատվամիջոցները կամ ռուսաստանյան քարոզչական մեքենան:
Բեռլինի Միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության գերմանական ինստիտուտի փորձագետ, քաղաքագիտության դոկտոր Սյուզան Ստյուարտը 168.am-ի հետ հարցազրույցում Եվրամիություն-Ռուսաստան հարաբերությունները գնահատեց «շատ ցածր մակարդակի»:
Բեռլինի Անվտանգության և միջազգային հարաբերությունների գերմանական ինստիտուտի փորձագետ, քաղաքագիտության դոկտոր Սյուզան Ստյուարտը, 168.am-ի հետ զրույցում մեկնաբանելով ԱՄՆ-ի պետքարտուղարի` Եվրոպայի հարցերով օգնական Վիկտորիա Նուլանդի և Ուկրաինայում ԱՄՆ-ի դեսպան Ջեֆրի Պայետի գաղտնալսված խոսակցությունը, ասաց, թե Եվրոպայում դրա վրա չեն զարմացել:
Եվրոպայում հասկանում են, որ կգա մի ժամանակ, երբ կարող է բացվել հնարավորությունների նոր պատուհան` Հայաստանի հետ մերձեցման ձևաչափ ստեղծելու և իրականացնելու, և չեն ուզում մինչ այդ պահի գալը լրիվ կտրել հարաբերությունները Հայաստանի իշխանությունների հետ:
«Եվրամիությունում հասկանում են` որքանով են անհեռանկարային Ռուսաստանի բոլոր նախաձեռնությունները: Եվ ինձ թվում է` նույնիսկ Ռուսաստանում են դա հասկանում, պարզապես օգտագործում են` որպես ժամանակավոր մարտավարական քայլեր»:
Ինչպե՞ս կարելի է բողոքող ազատամարտիկների մասին ասել «նվնվացողներ»: Չէ՞ որ դրանք այն մարդիկ են, քաղաքացու այն լավագույն մասն է, որը արյուն է թափել հայրենիքի համար և չի վախեցել, և հենց ինքն է պետություն կայացրել, պետություն է ստեղծել: Նմանատիպ անձանց ասել «նվնվացողներ», կարծում եմ, անտեղի խոսք է և նախագահին ոչ վայել խոսք:
Ես զգում եմ, որ պայմաններն են փոխվել: Հայաստանը կորցրեց նույնիսկ այն զոհի կարգավիճակը, որը սկզբում կար, այսինքն` ԵՄ-ն ասում էր, թե Հայաստանը չի ստորագրել Ռուսաստանի ճնշումների պատճառով: Հիմա Հայաստանի իշխանությունը բացահայտ ասում է, որ Մաքսային միություն մտնելը «մեր ազգի դարավոր երազանքն է եղել»:
ԵԱՀԿ Մինսկի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը փետրվարի 13-ին Twitter սոցիալական ցանցի իր միկրոբլոգում հերթական անգամ անդրադարձավ ղարաբաղյան հիմնախնդրին: Այս անգամ Ուորլիքը Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը շոշափեց մեկ այլ երկարաձգվող հիմնահարցի` Կիպրոսի թուրք-հունական հակամարտության համատեքստում:
Մենք փորձում ենք նախկին խորհրդային կառավարման մեթոդները բերել ներկա իրավիճակ, երբ արդեն կա մասնավոր սեփականություն, իշխանությունը փորձում է հնարավորինս շատ գումար կուտակել, օլիգարխիկ կառույցների միջոցով փորձում է ամբողջ բիզնեսն իր տրամադրության տակ վերցնել: Սրանից որոշակի աններդաշնակություն` դիսոնանս է առաջանում:
Հայաստանը վերջին 23 տարիների ընթացքում կառուցում էր այն մոդելը, որը համահունչ է եվրոպական մոդելին: Իսկ եվրոպական մոդելի հիմքում դրված են ազատ մրցակցությունը, ազատ շուկայական հարաբերությունները և սպառողի շահերի պաշտպանությունը:
ԵԱՀԿ Մինսկի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ոուրլիքը Twitter սոցիալական ցանցի իր միկրոբլոգում հերթական անգամ անդրադարձել է ղարաբաղյան հիմնախնդրին:
Հայաստանը փակեց ավելին ստանալու բոլոր պատուհանները, և այս առումով` Եվրամիությունն ընդամենը պահում է Հայաստանի հետ հարաբերությունները, նվազագույն շեմը:
Այսօր Լեռնային Ղարաբաղն արդեն կայացած պետություն է, և ղարաբաղյան հարցի լուծման գլխավոր պայմանը, եթե կուզեք, որակական անհրաժեշտությունը ղարաբաղյան կողմի լիիրավ մասնակցությունն է բանակցային գործընթացին: Չէ՞ որ խնդիրն, ըստ էության, հարևան պետությունների` Ադրբեջանի և ԼՂՀ-ի հարաբերությունների կարգավորումն է:
