Կառավարման փորձագետ Հարություն Մեսրոբյանը, հիմնականում խոսելով Եվրամիության և Մաքսային/Եվրասիական միությունների նախագծերի մասին, նշեց, թե ցանկացած պետություն, որը որոշում է կայացնում մտնել որևէ միության մեջ, պետք է ունենա պարզ հարցի պատասխան` ինչը ինչի դիմաց:
Կարծում եմ, որ այժմ կուժեղանա Ռուսաստանի ճնշումն այն գործընկերների վրա, որոնք մնացել են նրա հետ: Հայաստանն ավելի շատ է ընկղմվելու ինտեգրացիոն նախագծերի մեջ, և ես շատ մեծ մտավախություն ունեմ, որ Հայաստանը չի կարողանա դրան դիմակայել
Հայաստանում տեսե՞լ եք այդպիսի ուժ, որը դնի համակարգային, որակական փոփոխության խնդիր: Բոլոր ուժերն էլ ուզում են ստեղծել այս կամ այն խմբավորումները` հերթական բռնազավթումն անելու համար: Ինչո՞ւ են հավաքվել և առաջ քշում Ծառուկյանին, հույս ունեն, որ իր միջոցով կարելի է հերթական ուզուրպացիան անել, այս բռնազավթիչներից տալ այլ բռնազավթիչների: Սրանք են մեր երկրի գործընթացները:
Կարծես թե, սեպտեմբերի 3-ի հայտարարության և Պուտինի ճնշումների միջև անմիջական կապ կա, որովհետև այդ հայտարարությունը եղավ Պուտինի և Սարգսյանի զրույցից անմիջապես հետո: Այլ մեկնաբանություն չեմ տեսնում:
«Տեղեկություններ են ստացվում զրահատեխնիկայի տեղաշարժերի, ուժայինների, ոստիկանության վերակենտրոնացման մասին, իսկ կիևցիները և նրանք, ում դուր չի գալիս այն,ինչ կատարվում է, իրենց հերթին փորձում են արգելափակել ուժայինների տեղաշարժը: Բացի Կիևից` մի շարք շրջաններում ոստիկանությունը և հատուկ ծառայություններն անցնում են ժողովրդի կողմը:
Լրագրողն ընդգծեց, որ իշխանությունն է պայքարում ապստամբած ժողովրդի դեմ, այդ իսկ պատճառով սկզբունքորեն սխալ է Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձություններին տալ «քաղաքացիական պատերազմ» ձևակերպումը, կամ էլ Մայդանի հրապարակում հավաքվածներին անվանել «ծայրահեղականներ», ինչպես անում են Ուկրաինայի իշխանությանը սպասարկող լրատվամիջոցները կամ ռուսաստանյան քարոզչական մեքենան:
Բեռլինի Միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության գերմանական ինստիտուտի փորձագետ, քաղաքագիտության դոկտոր Սյուզան Ստյուարտը 168.am-ի հետ հարցազրույցում Եվրամիություն-Ռուսաստան հարաբերությունները գնահատեց «շատ ցածր մակարդակի»:
Բեռլինի Անվտանգության և միջազգային հարաբերությունների գերմանական ինստիտուտի փորձագետ, քաղաքագիտության դոկտոր Սյուզան Ստյուարտը, 168.am-ի հետ զրույցում մեկնաբանելով ԱՄՆ-ի պետքարտուղարի` Եվրոպայի հարցերով օգնական Վիկտորիա Նուլանդի և Ուկրաինայում ԱՄՆ-ի դեսպան Ջեֆրի Պայետի գաղտնալսված խոսակցությունը, ասաց, թե Եվրոպայում դրա վրա չեն զարմացել:
Եվրոպայում հասկանում են, որ կգա մի ժամանակ, երբ կարող է բացվել հնարավորությունների նոր պատուհան` Հայաստանի հետ մերձեցման ձևաչափ ստեղծելու և իրականացնելու, և չեն ուզում մինչ այդ պահի գալը լրիվ կտրել հարաբերությունները Հայաստանի իշխանությունների հետ:
«Եվրամիությունում հասկանում են` որքանով են անհեռանկարային Ռուսաստանի բոլոր նախաձեռնությունները: Եվ ինձ թվում է` նույնիսկ Ռուսաստանում են դա հասկանում, պարզապես օգտագործում են` որպես ժամանակավոր մարտավարական քայլեր»:
Ինչպե՞ս կարելի է բողոքող ազատամարտիկների մասին ասել «նվնվացողներ»: Չէ՞ որ դրանք այն մարդիկ են, քաղաքացու այն լավագույն մասն է, որը արյուն է թափել հայրենիքի համար և չի վախեցել, և հենց ինքն է պետություն կայացրել, պետություն է ստեղծել: Նմանատիպ անձանց ասել «նվնվացողներ», կարծում եմ, անտեղի խոսք է և նախագահին ոչ վայել խոսք:
Ես զգում եմ, որ պայմաններն են փոխվել: Հայաստանը կորցրեց նույնիսկ այն զոհի կարգավիճակը, որը սկզբում կար, այսինքն` ԵՄ-ն ասում էր, թե Հայաստանը չի ստորագրել Ռուսաստանի ճնշումների պատճառով: Հիմա Հայաստանի իշխանությունը բացահայտ ասում է, որ Մաքսային միություն մտնելը «մեր ազգի դարավոր երազանքն է եղել»:
ԵԱՀԿ Մինսկի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը փետրվարի 13-ին Twitter սոցիալական ցանցի իր միկրոբլոգում հերթական անգամ անդրադարձավ ղարաբաղյան հիմնախնդրին: Այս անգամ Ուորլիքը Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը շոշափեց մեկ այլ երկարաձգվող հիմնահարցի` Կիպրոսի թուրք-հունական հակամարտության համատեքստում:
Մենք փորձում ենք նախկին խորհրդային կառավարման մեթոդները բերել ներկա իրավիճակ, երբ արդեն կա մասնավոր սեփականություն, իշխանությունը փորձում է հնարավորինս շատ գումար կուտակել, օլիգարխիկ կառույցների միջոցով փորձում է ամբողջ բիզնեսն իր տրամադրության տակ վերցնել: Սրանից որոշակի աններդաշնակություն` դիսոնանս է առաջանում:
Հայաստանը վերջին 23 տարիների ընթացքում կառուցում էր այն մոդելը, որը համահունչ է եվրոպական մոդելին: Իսկ եվրոպական մոդելի հիմքում դրված են ազատ մրցակցությունը, ազատ շուկայական հարաբերությունները և սպառողի շահերի պաշտպանությունը:
ԵԱՀԿ Մինսկի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ոուրլիքը Twitter սոցիալական ցանցի իր միկրոբլոգում հերթական անգամ անդրադարձել է ղարաբաղյան հիմնախնդրին:
Հայաստանը փակեց ավելին ստանալու բոլոր պատուհանները, և այս առումով` Եվրամիությունն ընդամենը պահում է Հայաստանի հետ հարաբերությունները, նվազագույն շեմը:
Այսօր Լեռնային Ղարաբաղն արդեն կայացած պետություն է, և ղարաբաղյան հարցի լուծման գլխավոր պայմանը, եթե կուզեք, որակական անհրաժեշտությունը ղարաբաղյան կողմի լիիրավ մասնակցությունն է բանակցային գործընթացին: Չէ՞ որ խնդիրն, ըստ էության, հարևան պետությունների` Ադրբեջանի և ԼՂՀ-ի հարաբերությունների կարգավորումն է:
Բրյուսելյան մեր գործընկերները մեզ տրամադրեցին այս փաստաթղթի պաշտոնական, սակայն աշխատանքային տարբերակը, որը բավական հետաքրքրական է և, ըստ էության, ուրվագծում է Եվրոպայի քաղաքականությունը Եվրամիությունից արևելք ընկած երկրների առնչությամբ:
Հրադադարի ռեժիմի խախտումները և այդպիսի գործողությունները սադրանք են ոչ միայն` Արցախի և Հայաստանի, այլև` Մինսկի խմբի համանախագահների դեմ: Իրենք հասկանում են, որ յուրաքանչյուր այսպիսի զոհ, փաստորեն, նաև իրենց զոհն է, հարվածում է իրենց ջանքերին, բայց շարունակում են աշխատել:
«Ես համոզված եմ` նույնիսկ եթե Մինսկի խմբի համանախագահ երկրները հրապարակային դաշտում հայտարարություններ են անում, այսպես կոչված, հավասարակշռությունը պահպանելու համար, ապա ոչ հրապարակային ձևերով, դիվանագիտական խողովակներով, այնուամենայնիվ, Ադրբեջանին հասկացնում են, որ, այսպես կոչված, «կարմիր գիծը» չհատի»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԼՂՀ նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը` անդրադառնալով ղարաբաղյան հակամարտության շփման գծում վերջին դեպքերի վերաբերյալ Մինսկի խմբի հայտարարությանը:
Երևանի Օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում համընդհանուր դժգոհություն և ընդզվում է` ընդդեմ պարտադիր կենսաթոշակային համակարգի: Այսօր Երևանի Ազատության հրապարակում հերթական բողոքի ցույցն էր` ընդդեմ «պարտադիր կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքի, այս անգամ ցույցի կիզակետում Երևանի օպերային թատրոնի աշխատակիցներն էին:
Կցրե՞ն «Մայդանը», թե՞ ոչ, քաղաքագիտական իմաստով սա այնքան էլ կարևոր չէ: Երկիրը կփլուզվի՞, թե՞ ոչ, կկարողանա՞ պետությունը հավաքվել այնպես, որ Ուկրաինայի տարբեր հատվածները կարողանան փոխգործակցել միմյանց հետ, թե՞ ոչ: Սա է խնդիրը: Կմնա՞, թե՞ չի մնա Յանուկովիչը, դե, ամենայն հավանականությամբ չի մնա` առնվազն 2015 թվականից հետո:
«Եվրոպան հոգնել է Էրդողանից: Թուրքիայի ամենացավոտ հարցերից մեկը Հայոց ցեղասպանության խնդիրն է` 2015 թ. նախօրեին, և նաև հայ-թուրքական սահմանների խնդիրը: Եվ այն, որ հայ-թուրքական գործընթացը Արևմուտքի կողմից աջակցություն ստացած նախագիծ էր և, փաստորեն, ձախողվեց Թուրքիայի մեղքով, տեղիք է տալիս այսպիսի ձևով ցույց տալու Թուրքիային, որ իրենից դժգոհ են: Հենց սա էլ արեց Մերկելը»:
Ադրբեջանի կողմից վերջին հարձակումներն անակնկալ էին և միաժամանակ` սադրիչ: Սա Ադրբեջանի դժգոհության ցուցադրումն էր` դիվանագիտության առումով, միևնույն ժամանակ, հարձակման նպատակը Հայաստանի պատասխանը ստուգելն էր:
Նրանք փորձում են «ներքին շուկային» ցույց տալ, որ իրենց բանակն ուժեղ է, փորձում են ինչ-որ գործողություններ կատարել: Միաժամանակ, դրանով ադրբեջանական իշխանությունները փորձում են հասարակության շեղել ներքաղաքական գործընթացներից, կոռուպցիայից, իշխող վերնախավի հարստացումից և այլն:
Ղարաբաղյան կլանը շատ կոնկրետ երևույթ է, հրոսակախումբ է, բանդա` մի 10-15 հոգանոց, որը Հայաստանում օգտվել է Ղարաբաղի հանդեպ հայ ժողովրդի վերաբերմունքից և զավթել իշխանությունը, զբաղվել կողոպուտով: Այդ կլանը, փաստորեն, 15 տարի կառավարում է Հայաստանը` ամենախայտառակ ձևով հարստահարելով երկիրը:
Ժողովուրդն ընդվզման պատրաստ է ցանկացած վայրկյանի, սարսափելի ատելությամբ է լցված իշխող շրջանակների հանդեպ, և բացարձակապես անընդունելի է համարում ստեղծված իրավիճակը… Պետք է առաջնորդող ուժ, և դրանք կլինեն կուսակցությունները, հասարակական կազմակերպությունները կամ դեռևս անհայտ ուժեր, որոնք կարող են կյանքի կոչվել:
Սոցիալական խնդիրները Հայաստանում արդեն իսկ առաջացնում են դժգոհության ալիք, մնում է սպասել և տեսնել, թե ինչ կլինի: 168.am-ի հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Ռիչարդ Կիրակոսյանը, երբ նրանից հետաքրքրվեցինք` սոցիալական տարբեր հարցերի շուրջ հասարակական որոշակի ըմբոստությունը կարո՞ղ է վերածվել ավելի լայն քաղաքական շարժման:
Սարգսյանի այս որոշումն ավելի կախյալ դարձրեց Հայաստանը: Հայ հասարակությունը շատ ավելի պասիվ է, քան ուկրաինացիները` լավ կյանքի, ավելի ժողովրդավարական ապագայի, մարդու իրավունքների, ազատության և օրենքի իշխանության համար պայքարելու իմաստով:
