«Գոյություն ունի կեղծ հարցերի շրջանակ: Մենք հիմա բաժանվել ենք՝ թիմ-թիմ ենք խաղում: Մի մասը պետք է ծեծի եռյակին, մյուս մասը պետք է ծեծի իշխանությանը, և մենք դրա մեջ ինչ-որ բան տեսնենք»:
«Հայաստանը գնում է ԵՏՄ՝ Միացյալ նահանգների հանձնարարականով: Հայաստանը գտնվում է Միացյալ Նահանգների վերահսկողության տակ, բայց մի պայման կա, բանն այն է, որ Ռուսաստանը իր մոտ տարածքներում ավելի մեծ հզորություն ունի և կարող է որոշակի քայլեր անել: Ռուսաստանը Հայաստանում բավարար ուժ ունի, որ ցանկացած իշխանության սրբի և դնի իր իշխանավորին: Իսկ Միացյալ նահանգները հասցրել են ՀՀ-ի ողջ պետական համակարգը դարձնել ամերիկյան: Եթե ղեկավարին հանեն ռուսները և դնեն ռուսական մի որևէ ղեկավարի, ապա այդ ամբողջ բուրգը փլվելու է: Միացյալ նահանգները չեն ուզում բուրգը կորցնեն, դրա համար նրանք մեր ղեկավարությանը թույլ տվեցին, որ Ռուսաստանի ճնշման տակ ստորագրեն այդ բանը, մինչև իրավիճակը ավելի բարեհաջող կլինի, Ռուսաստանը ավելի թուլացած կլինի, այդ ժամանակ իրենք հանգիստ կկատարեն այդ ռեվերսը»:
«Եռյակը կարող է շատ լուրջ դեմքով փորձել բացատրել, բայց այդ բացատրությունը կապ չունի: Եռյակը չի կարող կողմ լինել, որովհետև ինչպե՞ս կարող է Եռայկն իր գլխավորին, իր լիդերին իմպիչմենտ անի: Սերժ Սարգասյանն իրենց լիդերն է և իրեն կողմից ընտրված, իրականությունը սա է»:
Արտագնա աշխատանքի՝ Ռուսաստան մեկնած Հայաստանի քաղաքացիները` վերադառնալով Հայաստան, չգիտեն՝ իրենց հետ բերած ռուսական ռուբլին վերածե՞լ հայկական դրամի, թե՞ ոչ: Խնդիրն այն է, որ ռուբլու փոխարժեքն այսօր բավական ցածր է, և մարդիկ հույս ունեն, որ առաջիկայում այն կբարձրանա:
«Արտահանողներն արդեն իսկ վնասներ կրել են՝ կապված այս փոխարժեքի հետ, ներկրողները հիմա տուժում են, որովհետև եթե դու ապրանք ես բերել, դրամով վաճառեցիր այդ նույն ծավալի դոլար չես կարող առնել, որ նորից գնաս ապրանք բերես: Արդյունքում, անպայման գնաճ է լինելու, և արդեն կա մեզ մոտ»:
«Պատկերացրեք, որ դուք շենք եք կառուցում, ունեք ծրագիր, ճարտարապետները հավաքվել են, դիզայներները, կոնստրուկտորները, որ ամրություն են տալիս այդ ապագա կառույցին, և դուք ձեր ծրագրով գնում եք շենքը կառուցելու, ու հանկարծ առաջարկում են, որ այդ կառուցվածքի մեջ մի նոր փոփոխություն կատարվի: Դուք ի՞նչ կանեք: Ո՞նց կարձագանքեք դրան»:
Մ. Մելքումյանն էլ՝ արձագանքելով Ս. Ավետիսյանին, ասաց. «Ժամանակը ցույց է տալիս, որ ինչպես Հայաստանը ԵՏՄ-ին անդամակցելու այլընտրանք չուներ, այնպես էլ 100% համամասնականին այլընտրանք չկա: Ես դեմ չեմ, որ արտահերթից առաջ նստենք ու խոսենք»:
Մեր ճշտող հարցին՝ այսինքն՝ Գ. Ծառուկյանի ասածներին վստահելո՞վ եք միացել Եռյակին, Տ.Կարապետյանը դրական պատասխան տվեց: Մեր դիտարկմանն էլ՝ բայց նախկինում դուք ասում էիք, որ նրանք փողով ձայներ են գնում, ձգտում են պաշտոնների, որ ԲՀԿ-ն չի գնա առճակատման ՀՀԿ-ի դեմ, այլ կաջակցի գործող նախագահի թեկնածությանը՝ հույս ունենալով ապագայում ստանալ վարչապետի պաշտոնը, Տ. Կարապետյանն ասաց, որ ինքը դա չի ասել, ինքը միայն ասել է, ընտրության ժամանակ բոլորը փող են բաժանում. «Իսկ պաշտոնների ձգտելու մասով ես նման բան չեմ ասել: Ես չեմ ասել, որ Ծառուկյանը վարչապետ է ուզում դառնալ»:
Սոս Գիմիշյանի խոսքով՝ այդ քայլն ավելի շատ ուշադրություն գրավելու քաղաքական տեխնոլոգիա կարելի է համարել. «Հնարավոր է՝ դրա տակ նաև մի մոտեցում լինի՝ քաղաքական դաշտը մասերի բաժանել, այդ խաղերը ես նույնպես չեմ ընդունում: Դա մեր երկրի ներսի խաղ չէ, այլ դրսից կարող է դրդված լինել՝ բոլորին իրար հետ թշնամացնել, լարել իրավիճակը և պայթյունավտանգ իրավիճակ ստեղծել: Գուցե նման նպատակներ էլ ունեն, բայց եթե դա զուտ ներքին մղում է, քաղաքական դիրքորոշում է, և եթե դրա տակ լուրջ հիմքեր լինեն, նորմալ կվերաբերվեմ»:
Հարցին՝ չե՞ք կարծում, որ առկա է նաև հայակական դիվանագիտության խնդիրը և մեղավորությունը, քանի որ Հայաստանը մեղմ արտաքին քաղաքականություն է վարում, Գ. Մինասյանն այսպես պատասխանեց. «Կարծում եմ՝ մեր արտաքին քաղաքականությունն ուղղակի համահունչ է այն հնարավորություններին, որոնք մենք ունենք, որովհետև քաղաքականությունը հնարավորությունների արվեստ է: Ես կարծում եմ, որ այստեղ միջազգային հանրության դերակատարման էական բարձրացում է անհրաժեշտ, որովհետև տարիներ շարունակ չասել՝ ով է ագրեսորը, մեղավորը, դրա արդյունքում ուղղակի մի բան կարող է ձևավորվել՝ անպատժելիության մթնոլորտ»:
Խոսելով ԵՏՄ-ին ադամակցելու բացասական կողմերի մասին՝ Գ. Մինասյանը նշեց, որ մաքսատուրքերը, որոնք կան Հայաստանում և որոնք կան ԵՏՄ-ի անդամ մյուս երկրներում, տարբեր են. «Եթե մեր միջին կշռված մաքսատուրքը ներմուծվող ապրանքների համար 2.3 % է, ապա ԵՏՄ-ի համար՝ 8.9%, սա նշանակում է՝ միջին ապրանքները, որոնք մենք պետք է ներմուծենք, եթե որևէ այլ լրջագույն աշխատանք կատարած չլինեինք, մոտավորապես 5 %-ով կթանկանային այդ ապրանքների գները, սակայն մեզ հաջողվել է իրականացնել բացառություններ: 750 ամեն ազգային ապրանքատեսակենրի համար միջինը 5 տարիների համար ձեռք ենք բերել բացառություններ, և այդ ապրանքները կներմուծվեն ՀՀ ճիշտ այն մաքսատուրքերով, որոնք այսօր առկա են»:
«Շատ ցավալի և դատապարտելի է հատկապես՝ այն կեցվածքը, որ ցուցաբերեցին միջազգային հանրության ներկայացուցիչները՝ միջադեպից հետո տղաների դիակները դեպքի վայրում պահելու Ադրբեջանի ձգտման վերաբերյալ: Կարծում եմ՝ արձագանքը համարժեք չէր՝ ոչ մարդկային, ոչ իրավական, ոչ բարոյական տրամաբանության մեջ չէր մտնում: Ընդհանրապես, այս և այս կարգի միջադեպերից մեր դասը պետք է լինի այն, որ միշտ և բոլոր դեպքերում մեր հիմնական հույսը մենք պետք է դնենք մեր սեփական ուժերի և մեր սեփական կարողությունների, մեր պետականության վրա: Ուրեմն՝ մեր խնդիրը շարունակում է մնալ ամուր, հզոր ժողովրդին ապագայի շուրջ համախմբող պետություն ունենալ»:
Հրաչ Բերբերյանը կարծում է` մսամթերքի թանկացումը պայմանավորված է հենց անասունների գլխաքանակի կորուստով. «Մենք ամռանն արդեն տեսանք, որ մսի գինը հասավ մինչև 4000 դրամի: Դա նոր չի, դա ամառվանից է»:
Այսօր Եռաբլուրում տեղի ունեցավ ադրբեջանցիների կողմից խոցված ուղղաթիռի օդաչուների թաղման արարողությունը: ՀՀ պաշտպանության նախարարության մամլո խոսնակ Արծրուն Հովհաննիսյանը լրագրողների հետ զրույցում պատասխանեց վերջին շրջանում հաճախ հնչող այն հարցին, թե ինչո՞ւ էին օդաչուները սահմանին այդքան մոտ անցկացնում զորավարժություններ, և հետաքննությունից հետո, որն արվում է դեպքի առթիվ, մեղավորների նկատմամաբ ի՞նչ պատիժ է սահմանվելու:
«Ընդամենը 100 տարի առաջ՝ Առաջին աշխարհամարտից հետո, երբ կործանվեց ռուսական կայսրությունը, ամենաշատ կորցրած ազգը Հայաստանն էր: Դա չմոռաննաք, և ցանկացած կործանում մեզ վրա շատ վատ կանդրադառնա: Պետք է այս վիճակում գլուխներս բռնենք, որ քանդվելուց մի բան գլխներիս չընկնի: Բայց, ամեն դեպքում, մեզ պետք են կոմպրոմիսներ, համաձայնություններ»:
Ըստ տնտեսագետի՝ առնվազն հանցագործություն է, որ աղքատ երկրի ամբողջ ծախսային ինստիտուտի 18.6 %-ը տրվում է իշխանության վարձատվության ու պահպանման ծախսերի համար. «Ի՞նչ նախարարություններ են, ի՞նչ գործ են անում, կամ, ընդհանրապես, պատկերացրեք՝ ամեն մեկը մեքենա է վարում այստեղ, իշխանության ամեն մի ներկայացուցիչ այս մոբիլ հեռախոսներից մի 10 հատ ունի, որն ամբողջ պետության փողերն են: Ուրեմն՝ այսպիսի երկրի համար 18.6 % իշխանությունների ծախսերին հատկացնելն առնվազն հանցագործություն է: Ես այդպես եմ մտածում»:
«Հասարակական կարգի պաշտպանություն, անվտանգություն, դատական գործունեություն՝ 22.8 %: Ի դեպ, զգալի մասը հենց հասարակական կարգ և անվտանգությունն է: Հասարակական կարգի պահպանելը գիտե՞ք՝ որն է՝ պաշտոնյաններին պաշտպանելը: Տեսե՞լ եք մեր երկրի ղեկավարներն ինչքան ուղեկցող ոստիկաններ ունեն: Այսինքն՝ այս ուղղությամբ է գնալու երկրորդ հոդվածը»:
Գ. Համբարյանի խոսքով՝ միջազգային հանրությունը բացարձակ չի արձագանքում ադրբեջանցիների կողմից գերեվարված Հայաստանի քաղաքացիների վայրենի սպանություններին, նույն լղոզված հայտարարությունն են անում. «Մենք պետք է վերջապես հասկանանք, որ այդ միջազգային կառույցները, և, ընդհանրապես, միջազգային հանրություն կոչվածը հարգում է ոչ թե անընդհատ լաց ու կոծով հանդես եկող կամ արդարություն պահանջող կողմին, այլ այն կողմին, ով շատ շեշտակի, կտրուկ և մի քանի անգամ ավելի դաժան պատասխան է տալիս նրան, ով վիրավորել է իրեն»:
ԱԻՄ առաջնորդը նկատեց, որ որևէ մեկին մեղադրելը հեշտ է, բայց ինքը չի ուզում մեղադրել ԵԱՀԿ-ին՝ դանդաղ աշխատելու համար, Մինսկի խմբին, ՀՀ իշխանություններին. «Չնայած, առաջին հերթին, եթե բան ունես ասելու՝ լավ կամ վատ, դու պետք է քո խոսքն ուղղես քո իշխանություններին: Թեկուզ արձագանքների մասով, եթե ես լինեի իրավիճակի տերը, երբ ասում էին՝ «կողմերին կոչ ենք անում…», կասեի՝ այս ի՞նչ մոտեցում է: Կոչ արեք, բայց կոնկրետ այս դեպքում խփել են, ապացույց չկա, որ մերոնք կրակել են, զինադադարը մերոնք խախտել են: Զինավարժությունը մենք էլ ենք անում, իրենք էլ են անում, դա պատճառ չէ, որ խփեն: Նախագահը պետք է կոպիտ արձագանքեր, որ՝ «լսեք, դուք վերջապես ինչո՞վ եք զբաղված»»:
Խոսելով ադրբեջանական կողմին պատասխան հարված հասցնելու մասին՝ Ա. Կարապետյանը նշեց, որ չի կարծում՝ հիմա դրա ժամանակն է. «Իմ կարծիքով, հիմա՝ այս պահին, դեռ պետք է լինի դիվանագիտություն: Հավատացնում եմ ձեզ՝ պատասխանը լինելու է, կտեսնեք, բայց հիմա դրա ժամանակը չէ: Պատասխանը հենց նրանով է հետաքրքիր, որ լինելու է անսպասելի, որ ոչ ոք դրան չսպասի»:
Քաղաքականապես գրագետ հնարք էր, առանց՝ հիստերիայի: 168.am-ի հետ զրույցում՝ խոսելով ԼՂՀ զինված ուժերի՝ ադրբեջանցիների կողմից խոցված ուղղաթիռի դուրսբերման մասին՝ նման տեսակետ հայտնեց «Ազգային պետություն» կուսակցության նախագահ Սամվել Շահինյանը:
Ըստ իրավապաշտպանի՝ այս 10 օրը բավական է եղել, թե մենք մեզ համար հստակեցնենք, որ ԵԱՀԿ-ի համնախագաները և այլ միջազգային տարբեր կազմակերպություններ ինչպես են վարվում նման դեպքերում. «Ամեն անգամ ասում ենք՝ ո՞վ է մեզ օգնելու: Առաջին գծի վրա, մանավանդ, առաջին մի քանի ամիսը մնալու է մեր բանակը և մեր ժողովուրդը: Այս առումով, սա ևս մեկ դաս է՝ դառը, իհարկե»: Ըստ Լ.Ալավերդյանի՝ շատ «անդուր» իմիջ ստեղծեց իր համար Ադրբեջանը:
«Գիրքը մի քիչ մարդկայնացվել է, չգիտեմ՝ դրանից ավելի շահեկան է դարձել, թե ոչ, որովհետև երբ սուբյեկտիվ տարրն է ավելանում, դրանից գիտականությունը միշտ կորչում է, բայց դրա փոխարեն՝ դարձել է ավելի մարդկայնորեն ընկալելի»,- լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԱԻՄ առաջնորդ Պարույր Հայրիկյանը՝ խոսելով իրավապաշտպան, նախկին քաղբանտարկյալ Վարդան Հարությունյանի՝ «Այլախոհությունը Խորհրդային Հայաստանում» գրքի մասին:
«Շատ կարևոր է նաև, որ մենք, օրինակ, գիտենք Ռուսաստանի ոչ այնքան ստվերային նպատակները: Նրանք երբեմն բարձրաձայում են այդ նպատակների մասին ու նվաստացնում են իրենց գործընկերներին: Այսինքն՝ մենք գնում են մի երկիր, որտեղ մենք լինելու ենք 4-րդը: Մեզ տանում են մի տեղ, որտեղ մենք լինելու ենք ամենակրտսերը, ամենաանտեսվածը, ամենաքիչ հարգվածը: Իհարկե, դա մեզ համար ցանկալի չէ: Մենք չգիտենք այնտեղ մեզ ինչ է սպասվում, նախորդ 200 տարվա փորձը մեզ ցույց է տալիս, որ բռնկումներ լինում են»:
ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Լյուդմիլա Սարգսյանը գտնում է, որ 12 կետերի շուրջ բանակցելու՝ իշխանությունների կողմից արված առաջարկը ոչ իշխանական ուժերի կողմից մերժելը ամենաճիշտ քայլ էր: Նա հիշեցրեց, որ 12 կետերը դեռևս ամռանը ներկայացվել են կառավարությանը, և, ըստ էության, կառավարությունը ոչ մի կետ չկարողացավ լիարժեք կատարել:
Այսօր տեղի ունեցավ իրավապաշտպան, Իրավունքի և ազատության կենտրոն հ/կ նախագահ Վարդան Հարությունյանի «Այլախոհությունը Խորհրդային Հայաստանում» գրքի շնորհանդեսը: 168.am-ի հետ զրույցում Վ. Հարությունյանը նշեց, որ գրքի նպատակն այն էր, որ մեր այսօրվա ընթերցողը, հատկապես՝ երիտասարդները, ծանոթանան իրենց ծնողների պատմությանը.
Այսօր ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Լյուդմիլա Սարգսյանը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ խոսեց դեկտեմբերի 10-ին կայանալիք եռյակի հավաքի մասին՝ նշելով, որ դեռևս չի կարողացել ճշտել՝ դա լինելու է միայն ե՞րթ, թե՞ երթից առաջ նաև հանրահավաք է լինելու:
«Անկեղծ ասած, «Ժառանգության» մասով մի փոքր դժվար է կողմնորոշվել, որովհետև ամեն մեկը մի բան է ասում: Տվյալ դեպքում, ես չեմ կարծում, որ այդ կարծիքը կիսում է Ռուբիկ Հակոբյանը՝ խմբակցության ղեկավարը, որովհետև գիտեմ նրա տրամադրությունները: Դ մի բանի մասին է խոսում, որ «Ժառանգության» կուսակցության ներսում ամեն ինչ նորմալ չէ ու ամեն ինչ չի քննարկվում հետո ներկայացվում, բայց կարծում եմ՝ դա ևս հաղթահարելի է: Ես կարծում եմ՝ պրոցեսն արդյունավետ առաջ տանելու և հասնելու ժողովրդի կողմից ցանկալի իշխանափոխությանը միայն մեկ ճանապարհ կա՝ համախմբում և համատեղում մեր բոլորի ջանքերն ու մարտավարական գործիքները: Ես կարծում եմ՝ մենք դրան կհասնենք»:
«Ես եմ դա տեսել: Փոխվեց դա, երբ Ռ. Քոչարյանը դարձավ ՀՀ նախագահ: Մի պահ կարծեցին, որ նա կներկայացնի և՛ Հայասատնի շահերը, և՛ Ղարաբաղի, որովհետև եղել էր Ղարաբաղի նախագահը: Մեխանիկորեն այդ պահը գնաց, իսկ հիմա արդեն 6 տարի է ընդհանրապես Ղրաբաղը չի մասնակացում, միայն Հասատանն է մասնակցում, սրանք էլ ռմբակոծում են մեր սահմանները, որովհետև ասում են՝ դուք ագրեսոր եք»:
Լրագրողներից մեկի հարցին՝ ո՞ւմ եք նախագահի պաշտոնում տեսնում, գուցե հենց Հովիկ Աբրահամյանի՞ն, Գ.Եղիազարյանն այսպես պատասխանեց. «Իսկ ինչո՞ւ ոչ, բացի նրանից՝ տեսնում եմ ցանկացած մարդու, ով մտածում է իր ժողովրդի մասին»: Հարցին՝ անգամ Գ.Ծառուկյանի՞ն, նա պատասխանեց՝ «Ինչու՝ ոչ: Ցանկացած մեկին, ով երբ գիշերը գլուխը դնում է բարձին, աչքի առաջ կանգնում են 82 հազար սոված մարդիկ: Այդ մարդուն էլ տեսնում եմ ՀՀ նախագահ»: «Այդ թվում նաև ձե՞զ»՝ հետաքրքրվեց լրագրողը. «Ինձ էլ, ձեզ էլ, ցանկացածին, ով հանգիստ նանիկ չի անում գիշերը»,- պատասխանեց նա:
