#զորքի հետքաշում

Պարզ է, չէ՞, որ Բաքուն չի ցանկանում գնալ հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտի լուծման, այս պահին Ալիևի նպատակը խաղաղության գործընթաց ցույց տալն է, հաջորդ պահին՝ շանտաժն ու ագրեսիան։ Իսկ թե ինչ հաշվարկներով են առաջնորդվում ՀՀ ռազմաքաղաքական ղեկավարները, երբ թշնամու հավանական էսկալացիան գնահատում են գալիք տարվա գարնանը, ես չեմ կարող ասել։

Հոկտեմբերի 28-ին ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ՀՀ ԶՈւ ԳՇ պետ-ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Էդվարդ Ասրյանին դարձյալ տվել են, իր իսկ խոսքով, ռազմավարական օպերատիվ նշանակության հարցը՝ գնացի՞ն Ջերմուկ ներխուժած «սոված» ադրբեջանցիները:

Եթե լսենք իրենց և այն տեղեկատվությունը, որը մենք ստանում ենք, այդ հատվածում ԶՈւ տիրապետության տակ գտնվող որոշակի դիրքեր գուցե հանձնվել են հակառակորդին: Եթե ասում են, որ մենք սահմանագծում ենք իրականացրել, և ադրբեջանցիները զբաղեցնում են այն տարածքները, որտեղ սահմանազատում իրականացվել է, նշանակում է՝ պետք է որ դիրքեր հանձնված լինեն:

Ադրբեջանի նախագահի հատուկ հանձնարարությունների գծով ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեկովն իտալական Sir գործակալությանը տված հարցազրույցում նշել է, որ «երկու շաբաթ առաջ Հայաստանը համաձայնեց դուրս բերել իր ուժերն Ադրբեջանի հյուսիս-արևմտյան Ղազախի շրջանի չորս գյուղերից, և իսկ դրանից անմիջապես հետո սկսեցինք երկկողմանի սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը»:

Ներքին Խնձորեսկի միջադեպը ռիսկեր է պարունակում նաև այն առումով, որ ԱԱԾ-ն հայ սահմանապահներին մեղադրել է սահմանապահ ծառայություն կրելու կանոնները խախտելու մեջ՝ «վերակարգի մեջ գտնվող սահմանապահ ծառայողների հետ փորձել են հատել ՀՀ պետական սահմանը և վերադարձնել հոտը»:

Այսօրվա կառավարության նիստի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը խոսել է կենցաղային հարցերում ինչ-որ ստանդարտների մասին: Օրինակ, ըստ նրա, ստանդարտը պետք է հստակ լինի՝ ո՞րն է այն գիծը, որից հետո կառավարությունը պետք է միջամտի և երեխայի լավագույն շահից ելնելով՝ նրան պաշտպանի այն ընտանիքից, որում նա գտնվում է:

Այս հարցադրումը մի փոքր այլ ձևակերպմամբ անում ենք հիմա՝ արդյո՞ք Նիկոլ Փաշինյանի նման, այսօր Սուրեն Պապիկյանն էլ է սկսել մտածել, որ 2021-2022 թվականներին ադրբեջանական վերահսկողության տակ վերցված տարածքներն իրականում ՀՀ ինքնիշխան տարածքները չեն, ինչպես պնդում էր 2022-ին…

Փաշինյանն իր հայտնի հարցազրույցում Ադրբեջանին համեմատում էր ցլի հետ՝ ասելով, որ մենք մեր վրայից «կարմիր շորը» պիտի հանենք, որ առճակատում չունենանք, այդ դեպքում ի՞նչ տրամաբանությամբ է ցլի հետ առճակատում չուզեցող մարդը փորձում հակամարտության մեջ մտնել կատաղած արջի հետ, ի՞նչ ուժերով, ռեսուրսներով: Այս առճակատումն այս փուլում չի բխում ՀՀ շահերից:

Հերթական ծուղակն է, «խաղաղության պայմանագրի» ճանապարհը երկար է, ոլոր-մոլոր, և այդ ճանապարհին մենք ենք անընդհատ ինչ-որ բան կորցնում։ Փաստն այն է, որ մեր իշխանությունները շարժվում են ադրբեջանական կողմի քմահաճույքներով, այսօր Ադրբեջանին ձեռնտու է երկկողմ բանակցությունների օրակարգով շարժվել՝ խուսափելով այս կամ այն խաղացողի ճնշումից, ապա իրենց խաղն ենք խաղում, ձեռնտո՞ւ է միջնորդավորված բանակցություններ՝ մեզնից ինչ-որ բան ստանալու ակնկալիքով, այդ ձևաչափով են փորձում գործել իշխանությունները։

Այսօր պաշտպանության նախարարը քաղաքական պաշտոն է, և պատասխանատու է պաշտպանական քաղաքականության և ռազմաքաղաքական իրավիճակի գնահատման, զինված ուժերի կադրային քաղաքականության և համակողմանի նյութատեխնիկական և ֆինանսական ապահովման համար, զորային կառույցի ղեկավարը ԳՇ պետն է, եթե ամեն մեկն իր խնդիրը կատարում է, ես խնդիր չեմ տեսնում այստեղ:

Այս տարի որոշվել էր նշել բանակի տոնը, և Երևանի Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում հունվարի 28-ին կազմակերպվել էր Հայաստանի Հանրապետության բանակի կազմավորման 32-րդ տարեդարձին նվիրված տոնական միջոցառում: Նախաձեռնությունը և իրականացումը, ըստ էության, ՀՀ պաշտպանության նախարարությանն էր: Իհարկե, լավ է, որ Նիկոլ Փաշինյանի օրոք, որը մեր հաղթանակի օրերը վերացնելուց հետո ամեն կերպ ցանկանում է մոռացության մատնել բանակ օրը, հունվարի 28-ին միջոցառում էր կազմակերպվել, որովհետև այսօր ապրում ենք այնպիսի ժամանակներում, որ սեփական երկրում, սեփական բանակին առնչվող կամ նվիրված ցանկացած նմանօրինակ նախաձեռնություն, ըստ էության, «հերոսություն է»:

Հունվարի 10-ին տեղական հեռուստաալիքներին տված հարցազրույցում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հստակ հայտարարել է, որ հետ չի քաշվելու 2021-2022 թվականին օկուպացրած ՀՀ ինքնիշխան տարածքներից, ինչի մասին մի քանի անգամ գրել ենք, որ Ադրբեջանին ձեռնտու չէ հետքաշումը, որովհետև այս ընթացքում իրենք հասել են կարևոր ռազմավարական բարձունքների վրա, որտեղից վերահսկելի են դարձնում նաև ՀՀ զինված ուժերի շարժն ու գործունեությունը:

Ադրբեջանը չի փոխում իր դիրքորոշումը, իսկ հայկական կողմն անընդհատ տեղի է տալիս ադրբեջանական պահանջներին։ Այն, ինչ առաջարկել և առաջարկում է Ալիևը՝ «միջանցքի» նախագծի իրականացման մասով, ոչ այլ ինչ է, քան ՀՀ տարածքների նկատմամբ նոր հավակնություններ, նա մերժում է պայմանագրի իրագործման երաշխավորող միջազգային մեխանիզմները, իր պայմաններն ու պահանջներն է առաջ քաշում և նոր սպառնալիքների առաջ կանգնեցնում Հայաստանին։

Դեկտեմբերի 13-ին ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանն Էստոնիայի ԱԳ նախարարի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ հիշեցրել էր Ադրբեջանին արված հայկական կողմի առաջարկը՝ հայ-ադրբեջանական սահմանից հետ քաշել զորքերը, որպեսզի հնարավոր լինի կանխել էսկալացիաները:

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար, գեներալ-մայոր, «Համահայկական ճակատ» շարժման առաջնորդ Արշակ Կարապետյանը Ռուսաստանից հեռավար տարբերակով ներկայացրել է քաղաքական իր պայքարի նպատակները, այնուհետև պատասխանել լրագրողների հարցերին:

3 տարի առաջ այս օրը՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 20-ին, Դավիթ Տոնոյանը հայտնել էր, որ դադարեցնում է պաշտոնավարումը ՀՀ պաշտպանության նախարարի պաշտոնում:

Եվրոպական խորհրդարանում Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունն անհասկանալի է, երբ նա կարծես խոսում է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի փոխարեն: Եթե ինքը պատրաստ է, իր խոսքերով, 1991 թվականի սահմանների գծից զորքերը հետ քաշել, ապա ոչ մի տեղ չենք տեսել, որ Ադրբեջանը նման ցանկություն հայտնի, որ պատրաստ է նման գործողությունների: Եվ քանի որ ընդհանրական է նշել, չենք կարող ասել, որ այդ հայտարարությունը վերաբերում է միայն Տավուշին, Երասխին և այլն:

Նիկոլ Փաշինյանը հոկտեմբերի 10-ին հարցազրույց է տվել Պետրոս Ղազարյանին, որտեղ հերթական անգամ, ըստ էության, պատրաստակամություն է հայտնել հանձնել։ 

Օրեր առաջ ՀՀ-ում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Քրիստինա Քվինը Պետրոս Ղազարյանի հարցազրույցում անդրադարձել էր նաև Երասխում կառուցվող մետալուրգիական գործարանի՝ Ադրբեջանի կողմից թիրախավորման և դրա տարածքում Հայաստանի և ԱՄՆ դրոշների բարձրացման փաստին:

Մայիսի 14-ին ԵՄ կենտրոնակայանում Փաշինյանի ու Ալիևի հետ եռակողմ բանակցություններից հետո Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հանդես էր եկել հայտարարությամբ, որում, մասնավորապես, ասվում է.

Մայիսի 14-ին ԵՄ կենտրոնակայանում Փաշինյանի ու Ալիևի հետ եռակողմ բանակցություններից հետո Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հանդես էր եկել հայտարարությամբ:

Այս մարդիկ եկած օրվանից պառակտում են հասարակությունը, պարտություն են քարոզում, իրենց համար նվաստ լինելը, պարտված լինելը հոգեվիճակ է։ Իրենք մտել են մի գործընթացի մեջ ու չեն պատկերացնում թուրք-ադրբեջանական սպառնալիքի ողբերգական բնույթը, որևէ բանով չեն հակազդում, որովհետև կամք ու գիտակցում չունեն դրա համար։