«Քիչ առաջ ԼՂ պաշտոնական տեղեկատվական էջերից իմացանք, որ ԼՂ իշխանություններն ընդունել են ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության առաջարկությունը կրակի դադարեցման վերաբերյալ: Սա վերաբերում է երեկ կեսօրից Ադրբեջանի կողմից մեկնարկած հարձակման հետևանքով բռնկված ռազմական գործողություններին:
ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի նախկին պետ, նախկին գլխավոր ռազմական տեսուչ, գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանը 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Արցախում Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմին, ցեղասպան քաղաքականությանը՝ նկատեց, որ երկու տարի անընդմեջ ասել է՝ ՀՀ վարած քաղաքականությունը բերելու է սրան:
Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը վստահեցնում է՝ Ալիևը սկսեց հերթական պատերազմն ընդդեմ Արցախի, քանի որ հասկանում է՝ իր համար Փաշինյանի պաշտոնավարման ժամանակաշրջանը ոսկե ժամանակաշրջան է. այն, ինչ Հայաստանից և Արցախից կարող է պոկել ու ստանալ հիմա, երբեք չի կարող ստանալ Հայաստանի ազգային իշխանություն լինելու դեպքում։
Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն այն կարծիքին է, որ Հայաստանի իշխանությունների կողմից Արցախն Ադրբեջանի մաս ճանաչելն Ադրբեջան ձեռքերն ազատում է տարբեր տիպի գործողություններ իրականացնելու համար:
Շուրջ 3 ժամ առաջ Ադրբեջանը շաբաթներ շարունակ տևող տեղեկատվական դիվերսիայից հետո լայնածավալ պատերազմ սկսեց Արցախի սահմանների ողջ երկայնով՝ հրետակոծելով անգամ մայրաքաղաք Ստեփանակերտը: Արդեն կան զոհեր, վիրավոր երեխաներ, թիրախավորվում են քաղաքացիական օբյեկտներն ու բնակչությունը:
Մի քանի ժամ է` ադրբեջանական զինուժը ռմբակոծում է Արցախը. պաշտոնական տեղեկություններին զուգահեռ՝ քաղաքացիներն են նշում, որ Արցախում այս պահին իրավիճակը ծանր է, մարդիկ ապաստարաններում են:
«Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ նախագահ Նաիրա Կարապետյանն անտեղի է համարում քննադատությունները, թե ինչու են Արցախի իշխանությունները համաձայնել, որ Բերձորի միջանցքին զուգահեռ՝ Ակնա-Ստեփանակերտ ճանապարհով ևս արտասահմանյան բեռներ մտնեն Արցախ:
«Փաշինյանի գլխավոր նպատակը, որը նա երբեք չի թաքցրել, Արցախն իր եղբորը նվիրելն է, հիմա դժվարացավ այդ գործընթացը, և այստեղ ինքը ճիշտ է ասում՝ շնորհավորելու առանձնապես բան չկա, որովհետև իր պլաններն են ձախողվում»:
Ասֆալտների, համերգների, դպրոցների ու մանկապարտեզների` իշխանությունների օրակարգին զուգահեռ՝ Արցախում 120.000 հայ շարունակում է շրջափակման մեջ մնալ, ՀՀ ինքնիշխան սահմաններն ամենօրյա ռեժիմով շարունակում են թիրախավորվել թշնամու կողմից:
Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը, որ «ռեկորդային» ցուցանիշների համար բաց չի թողնում որևէ ցուցահանդես, որևէ գործուղում, որ ջանք ու եռանդ չի խնայում տարատեսակ փառատոներով՝ ուտել-խմելու, ոչխար խուզելու և այլն, բարձրացնել մեր երկրի գրավչությունը, միայն օգոստոս ամսին այս նպատակով պետական բյուջեից միլիոնավոր դրամների երկու դրամաշնորհի պայմանագիր է կնքել:
Եթե Հայաստանը լիներ իրական ժողովրդավարական պետություն, ինչպես պնդում է Փաշինյանն ամեն առիթով, ապա նա իշխանությունից հեռացված կլիներ այն պահին, երբ հայտարարեց Արցախի հարցում «նշաձողն իջեցնելու մասին», իսկ նախորդ տարվա հոկտեմբերին Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելուց հետո նրա պաշտոնանկությունը պետք է ժամերի հարց լիներ։
«Ես հասկանում եմ, որ նիկոլականների անբարոյական ցինիզմը սահմաններ չունի, բայց չի նշանակում, որ մենք էլ այդ ցինիզմի մեջ պետք է տեղավորվենք և իրենց տրամաբանությամբ աշխատենք»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Աննա Մկրտչյանը՝ անդրադառնալով իշխանականների արձագանքներին:
Օգոստոսի 5-ին Գյումրիում Համահայկական 8-րդ խաղերի բացման ժամանակ, երբ Ստեփանակերտի թիմը մտել էր դաշտ, Արցախի հերոս, 44-օրյա պատերազմի մասնակից, 30-ամյա Գոռ Մուրադյանը՝ «դավաճան» վերտառությամբ պաստառով, մտել էր դաշտ ու պարզել այն տրիբունայի դիմաց, որտեղ նստած է եղել Նիկոլ Փաշինյանը՝ ՔՊ-ական այլ իշխանավորների հետ։
Արցախյան հարցի հետ կապված ցանկացած ելույթում, հարցազրույցում անցած 30 տարիների բանակցային գործընթացից, ներպետական ու միջպետական փաստաթղթերից, օրենքներից, հայտարարություններից, որոշումներից Փաշինյանը բծախնդրորեն ընտրում է հատկապես նրանք, որոնք որևէ կերպ չեն բխում Արցախի ու Հայաստանի շահերից ու ամբողջությամբ համապատասխանում են Ադրբեջանի շահերին։
«Բնական է, որ Իրանի քթի տակ տեղի են ունենում պրոցեսներ, որոնք Իրանի շահերից չեն բխում, որովհետև գիտեք, ԱՄՆ-ի և Իրանի հարաբերություններն այս պահին որքան բարդ են և կարգավորվելու հույս էլ այս պահին չկա: Բնական է, որ Իրանը նյարդայնանում է, որովհետև իր քթի տակ տեղի են ունենում պրոցեսներ, որոնք իր շահերից չեն բխում: Իսկ թե ինչու է հայկական կողմը թաքցրել, իսկ իրանական կողմը հատուկ ընդգծել այդ հատվածը, կարծում եմ՝ իրանական կողմը հատուկ ընդգծել է դա՝ իմանալով, որ հայկական կողմն այդ մասին չէր խոսելու»,- պարզաբանեց նա:
«Փաստ» թերթի տեղեկություններով, Արցախում նախագահական ընտրություններից և նոր իրավիճակի ձևավորումից հետո մի շարք դեմքեր, որոնք ժամանակին հանդես էին գալիս որպես «Արցախի համար պայքարի առաջամարտիկներ» կամ գոնե նման հայտ էին ներկայացնում, նահանջի ճանապարհ են բռնել։
Չոր թվերով ու փաստերով Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության դիմաց Արցախը ու Հայաստանը վճարել են 4000-ից ավելի մարդկային կյանքով, ազատագրված տարածքների ու Արցախի մեծ մասի, Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքների մի քանի հատվածների կորստով: Հայելային կերպով Ադրբեջանը ստացել է ճիշտ այնքան, որքան կորցրել են Արցախն ու Հայաստանը:
«Այդ մարդիկ հիմա պետք է ոչ թե բանտախցում լինեին, այլ խոշոր ստորաբաժանման հրամանատարի պաշտոնում, մարտական խնդիր պետք է դրված լիներ նրանց առջև: Եթե Միքայել Արզումանյանը, Գրիգորի Խաչատուրովը լինեին մեծ ստորաբաժանման հրամանատար, հարց է՝ թուրքերն առհասարակ այդ ուղղությամբ հարված կհասցնեի՞ն, թե՞ ոչ:
«Այսօր ԱԺ դահլիճում կատարվեց մի ահավոր բան. Ղարաբաղյան բանակցությունների 20-23 տարիներին երբևէ Ալմա Աթայի հռչակագիր տերմին չօգտագործվելուց հետո, արդեն 2 տարի Ալմա Աթայի հռչակագիրը դրվեց Ալիևի, տարբեր երկրների բանակցողների, պետական գործիչների բերանը»,- ԱԺ-ում կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ ասաց «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը:
Արցախում նման տրամադրություններ չկան և առհասարակ՝ շատ վտանգավոր է նման թեզեր բերել դաշտ, որովհետև դա նույնն է, ինչ հանձնվելը, նույնն է՝ հետ կանգնել հարյուրավոր տարիների պայքարից, որը հայ ազգը վարում է թշնամիների դեմ։ 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Արցախի Հանրապետության «Արդարություն» կուսակցության համահիմնադիր Հակոբ Հակոբյանը՝ անդրադառնալով «Վաղվա Արցախ» կուսակցության ղեկավար Տիգրան Պետրոսյանի գրառմանը, որով դիմել է Արցախի նախագահին ու ԱԺ նախագահին՝ հորդորելով քայլեր ձեռնարկել և արցախահայության համար «հումանիտար միջանցք» բացել։
Մինչ Հայաստանի ու Ռուսաստանի փորձագիտական շրջանակներն ահազանգում են հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա լարման մասին՝ Հայաստանից և Ռուսաստանից ամենաբարձր մակարդակով հնչում են վստահեցումներ, որ խնդիրներ իրականում չկան:
Հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկայիս ճգնաժամի ֆոնին թե հայկական, թե ռուսական մեդիատիրույթում հայտնվում են տարաբնույթ պերսոնաժներ, որոնք ստանձնելով զանազան ամպլուաներ, իրականում միայն խորացնում են հանրային տիրույթում սերմանվող անվստահության մթնոլորտը և նպաստում թեժացող լարվածության աճին:
«Պատերազմ չլինելու համար պետք է կոնկրետ պատրաստվել պատերազմին, ոչ թե սեփական իշխանությունն ամեն գնով պահելուն, հետո ասել՝ բայց մենք ի՞նչ կարող էինք անել: Պատերազմին պատրաստվելու փոխարեն՝ զբաղվել ամեն ինչով, հետո ասել՝ դե, մենք ոչինչ չկարողացանք անել: Պարզ է, որ պատերազմի համար պատասխանատուն երկրի ղեկավարությունն է, կոնկրետ պաշտոնյաներ, որոնք պատասխանատու են պատրաստվել պատերազմի: Եթե իրենք փորձեն խուսափել պատերազմից, ապա իրենց արած գործողությունների 90 տոկոսը չէին անի»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանն է:
«Նիկո՛լ, որ ասում ես՝ վիճակը ծանր է, չեմ շնորհավորում, կարո՞ղ է՝ Սամվել Շահրամանյանն է Արցախը հասցրել այդ վիճակին: Դրա պատճառը քո՝ Արցախը Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու հայտարարությունն է: Դու ծնկել ես Ալիևի առաջ: Դու չէի՞ր Արցախում մասնակցում ինագուրացիայի, դու չէի՞ր Շուշիում տրնգի պարում, քո թիմակիցները չէին ասո՞ւմ՝ Ակնան իմ հայրենիքն է՝ նռները ձեռքին: Բա դուխով էիք, բա ասում էիք՝ այլևս չենք ծնկելու, վիզներս չենք ծռելու»,- ասաց Էդուարդ Շարմազանովը:
Քաղաղաքագետ Վիգեն Հակոբյանն Էրդողան-Փաշինյան հեռախոսազրույցի հիմնական առանցքը համարում է Արցախի շուրջ ու Արցախի ներսում տեղի ունեցող գործընթացները՝ նկատի ունենալով այս հեռախոսազրույցին նախորդած անոնսը:
Արցախում նախագահական ընտրություններին հաջորդեցին այդ ընտրությունները կասկածի տակ դնող Ուկրաինայի և Վրաստանի ԱԳ նախարարությունների տարածած հայտարարությունները:
«Ես համարում եմ, որ դա չեմ լսել։ Հայաստանի իշխանությունը պարտավոր է ապահովել հայ ժողովրդի անվտանգությունը և պարտավոր է հետքայլ անել և ասել, որ նման բան չի ասել։ Պետք է Հայաստանի իշխանության բերանից հնչի դա։ Այն նույն րոպեին, երբ այդ հայտարարությունը եղավ, ամբողջ ազգը, ժողովուրդը պետք է ոտքի կանգներ, եթե այդ հայտարարությունից հետո ազգը ոտքի չի կանգնում, նշանակում է՝ մենք անբարոյական ենք, նշանակում է՝ բացարձակ արժանապատվություն չունենք։ Ոչ մի երկիր իր պատմական հողակտորի վերաբերյալ թույլ չէր տար նման արտահայտություն»,- եզրափակեց Աննա Մայիլյանը։
168.am-ը թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանից հետաքրքրվեց՝ արդյո՞ք Թուրքիայի նախագահի հայտարարությունը հերթական փորձն է ընդգծելու իր ազդեցությունը տարածաշրջանում, արդյո՞ք ՀՀ իշխանությունների որդեգրած քաղաքականությունը, որը կասկածի տակ է դնում հայ-ռուսական հարաբերությունները, ճանապարհ չի բացում թուրքական հեգեմոնիայի համար:
Հայաստանի վարչապետն աննախադեպ ակտ է կատարել համաշխարհային քաղաքականության մեջ։ Մեկ օրվա ընթացքում նա հինգ անգամ հեռախոսով կապ է հաստատել օտարերկրյա առաջնորդների և քաղաքական գործիչների հետ։
