«Եթե մենք սկզբնական փուլում արդեն իսկ տեսնում ենք որոշակի լղոզելու միտումներ, ապա մեծ լավատեսություն չենք կարող ունենալ՝ այդ մարդկանց համար այստեղից չհեռանալու միջավայր ստեղծելու ուղղությամբ»,- ամփոփեց Լիլյա Ամիրխանյանը:
Իշխանությունները ցուցադրաբար իբրև թե զբաղվում են արցախահայերի աջակցության ծրագրերով, ավելի շատ գովադզում են դրանք, քան անում են իրականում: Նրանք սովոր են հարկատուների գումարներով քաղաքացիներին իբրև թե օգնել ու դա ներկայացնել՝ որպես իրենց արժանիք: Բայց չնայած արտաքուստ այս հանդարտությանը կամ նախկին կյանքի շարունակության իմիտացիային, իրականությունն այլ է: Հենց այն պարզ պատճառով, որ նախկին կյանք այլևս չի կարող լինել անգամ ըստ սահմանման, որովհետև չկա նախկին այն հայկական իրականությունը, որի անբաժան մասն էր Արցախը:
«Հիմա 1 ամիս անցել է: Արդյո՞ք տեսել եք, որ ՀՀ ԱԺ-ն կանչի իր կոլեգաներին և հանդիպում ունենա: Դրա փոխարեն՝ գործող կառավարության ղեկավարը չշնորհավորեց Արցախի նախագահին՝ ասելով՝ դե, շնորհավորելու բան չկա, և այլն: Բա այդ ինչի՞ մի հատ ռիսկ չեն անում: Վա՞խ կա, որ կարող է ինչ-որ մեկն իրենց ծեծի, թե՞ խոստումներ ունեն տված»,- ասաց նա:
Հոկտեմբերի 19-ին Արցախի տեղեկատվական շտաբը հաղորդագրություն էր տարածել, որ Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանն արցախցիներին հուզող մի շարք հարցերի վերաբերյալ հրապարակային մեկնաբանությամբ է հանդես գալու:
«Կա մի քաղաքացի, առնվազն, որ դրան դեմ է։ Կա մի քաղաքացի, որը ԵԽ-ում նրա ելույթին հետևելուց լսում է, որ ինքը խոստովանում է՝ ականապատ դաշտերի քարտեզներն Արցախի ՊԲ-ից վերցրել է և հանձնել է թշնամուն, և դա համարում է բարի կամքի դրսևորում: Դա իր մեկնաբանությունն է. ՀՀ Քրեական օրենսգրքում դրա համար նախատեսված հոդվածը շատ հստակ է ձևակերպված՝ կոչվում է պետական դավաճանություն, որի նկարագրությունը հետևյալն է՝ գաղտնի տեղեկությունները թշնամուն փոխանցել, իսկ ականատապ դաշտերի քարտեզները ռազմական բնույթի հույժ գաղտնի տեղեկություններ են։
Էդ մարդիկ պետք է ման գան Նիկոլ Փաշինյանի հետևից՝ իրենց դժբախտությունը ստեղծողի հետևից. Էդգար Ղազարյան
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան, քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանն է։
«Հասարակությունը չի կարող մեղավոր լինել. մեղավորը մենք ենք»,- «Հայաստանը՝ իբրև մեծ «անկլավ»» թեմայով պանելային քննարկման ժամանակ անդրադառնալով հանրային գործընթացների անհրաժեշտության մասին դիտարկումներին՝ նշեց «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը:
«2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից սկսած՝ պաշտոնական Երևանն Արցախի համար դարձել է սոցիալական հաբ՝ մեծ հասարակական կազմակերպություն:
Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանն այս ամենի պատճառը համարում է միավորվելու և պատասխանատվություն ստանձնելու պրոցեսի բացակայությունը, որի փոխարեն՝ անընդհատ սպասել ենք փրկիչների։
Քաղբանտարկյալ Արմեն Աշոտյանը կալանավայրից գրած իր վերջին հոդվածներում հանդես է եկել Արցախի հարցի, Արցախի հետագա ճակատագրի, արցախյան հիմնախնդրի էջը որևէ պարագայում փակված չհամարելուն ուղղված առարկայական առաջարկներով՝ հիմնված «պետություն՝ առանց տարածքի» մոդելի վրա: Աշոտյանն իր առաջարկը և դրանից բխող բազմաթիվ պահանջվող քայլերը հիմնավորել է փաստարկների կուռ համակարգով, որոնք կարող են և պետք է դառնան հանրային-քաղաքական օրակարգի, քննարկումների առարկա, հատկապես, որ մինչ այս պահը ինստիտուցիոնալ կոչվող ընդդիմությունն Աշոտյանի ներկայացրածին անգամ փոքր-ինչ համադրելի որևէ առաջարկ չի կատարել:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի նախկին տնօրեն, ակադեմիկոս, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն է։
«Եթե այդ կոնտեքստում նայենք, ապա այո՛, մենք՝ արցախահայերս, մանավանդ Արցախի իշխանությունները, շատ գործողություններ պետք է կատարենք, որպեսզի կարողանանք դիմակայել ո՛չ միայն Ադրբեջանի կողմից տեղեկատվական «հարձակումներին», այլև աշխատել ՀՀ իշխանությունների հետ, այդ հարցերը բերել օրակարգ, որպեսզի նրանք նույնպես հասկանան, որ Արցախի հարցը միայն իրենց հարցը չէ, և դա հայկական հարց է: Նրանք պետք է նաև հասկանան, որ իրենք իրավունք չունեն, ընդհակառակը, պարտականություններ ունեն, որպեսզի մի օր կարողանանք վերադառնալ ու տեսնել իրական, հայկական Արցախը»,- ասաց Արցախցի պատգամավորը:
Այս օրերին հայության շրջանակում ամենատարածված հարցն է, թե ինչո՞ւ Միացյալ Նահանգների կառավարությունն այդքան վճռականորեն և արագորեն աջակցեց Իսրայելին, բայց ոչ Հայաստանին և Արցախին:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
Արցախից Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխված Անի Հովսեփյանը 168.am-ին հայտնեց, որ այս անգամ էլ իրենց ընտանիքը կանգնած է իր տատիկի կենսաթոշակը ստանալու խնդրի առջև:
Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների և քաղաքացիական անձանց պաշտպանությունը, ինչպես նաև՝ Վագիֆ Խաչատրյանի, հնարավո՞ր է կազմակերպել հայ փաստաբանների միջոցով. ի՞նչ միջազգային իրավական մեխանիզմներ կան՝ 168.am-ն այս հարցադրումներն ուղղեց միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանին:
Արցախի Հանրապետության գոյությունը չպետք է ավարտվի 2024թ. հունվարի 1-ին: Կարելի է և պետք է վիճել, քննարկել, որոշել այս բանաձևը կյանքի կոչելու ուղիների, մոդելների և հնարավորությունների շուրջ: Սակայն ակնհայտ է, որ Արցախի հայկականության վերականգնման հեռանկարը ռեալ պահելու համար իմպերատիվ պահանջ է արցախահայության կազմակերպումը և գոյության շարունակությունը՝ որպես քաղաքական գործոն:
Հոգեբան Իրինա Ծատուրյանի գնահատմամբ, Արցախի կորստից հետո հայ հանրությունը, առհասարակ, հոգեբանական լրջագույն խնդիրների է բախվել: 168.am-ի հետ զրույցում նա ցավով արձանագրեց՝ այժմ վիճակը շատ ծանր է:
Արցախի հարցը փակված է. այդ էջը փակել է ոչ թե Արցախի նորընտիր նախագահ Սամվել Շահրամանյանը, այլ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ճանաչելով Արցախն ամբողջությամբ Ադրբեջանի կազմում, հետևաբար, սխալ է Արցախի մի քանի օրվա իշխանությանը մեղադրել Արցախը հանձնելու մեջ, ինչպես անում է, օրինակ, Նիկոլ Փաշինյանի գրպանում տեղավորված սովորական պրոպագանդիստ, Արցախի անվտանգության խորհրդի նախկին ղեկավար Սամվել Բաբայանը, որը կատարել և կատարում է Փաշինյանի մանր-մունր պատվերները։
Աշխարհում չկան երկրներ, որոնք ընդունում են, որ ունեն քաղբանտարկյալներ: Թեև ՀՀ գործող իշխանությունները ևս չեն ընդունում քաղբանտարկյալների գոյությունը, այդուհանդերձ, այդ մասին ահազանգում են հանրային ու քաղաքական տարբեր շրջանակներ: Ավելին՝ միջազգային կոնկրետ կառույցներ ևս խոսել են այս խնդրի մասին, իսկ իրավապաշտպան տարբեր կազմակերպություններ պարբերաբար արձանագրել են դատաիրավական համակարգում առկա լրջագույն խնդիրները: Ընդամենն ամիսներ առաջ Amnesty International-ն էր հրապարակել 2022/23 զեկույցը՝ Աշխարհում մարդու իրավունքների վիճակի վերաբերյալ:
Այվազովսկի 29, «Սպիտակ տուն»՝ ահա այս հասցեում են մի քանի ամիս շարունակ ապաստանում շրջափակման օրերին «Կարմիր խաչի» մեքենաներով Արցախից Երևան տեղափոխված բուժառու արցախահայերի ընտանիքները:
Հայաստանի իշխանությունները մեկ անգամ չէ, որ հավաստիացրել են, թե հայ-թուրքական հարաբերությունները կարգավորելու շուրջ Թուրքիայի հետ բանակցում են առանց նախապայմանների։ Թե ի՞նչ են հասկանում՝ առանց նախապայմանների բանակցել ասելով, թողնենք իրենց։ Փաստն այն է, որ Թուրքիայի իշխանություններն այդ բանակցությունները լրիվ այլ տրամաբանության մեջ են պատկերացնում ու միշտ էլ իրենց պահանջներն են ներկայացրել՝ Հայաստանի հետ հարաբերություններ հաստատելու, առավել ևս՝ սահմանները բացելու համար։
Որոշումների կայացման այս սխեմայի նկարագրության կողքին Նիկոլ Փաշինյանի անվան հիշատակումն ինքնին արդեն իսկ ծիծաղ է առաջացնում, նույնը վերաբերում է նաև նրա թիմին, որում, եթե անգամ կան պահանջվող ինտելեկտ ունեցողներ, չեն համարձակվում հակառակվել «շեֆին» և գլխի անդեմ շարժումներով հավանության են արժանացնում նրա ցանկացած որոշում, եթե անգամ գիտակցում են դրա կործանարարությունը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանն է։
ՔՊ-ական մեծամասնության անուններն ու դեմքերը քաղաքացին չգիտի, տասնյակ ՔՊ-ական պատգամավորներ այս տարիներին ոչ ելույթ են ունեցել, ոչ էլ որևէ օրենսդրական նախագիծ հեղինակել։
Իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով զեկույցին և հանձնարարականին՝ նշեց, որ թեև արդեն գնալով կոշտացող հայտարարություններ են լինում, սակայն միևնույն ժամանակ՝ հստակ է մոտեցումը, որ Ադրբեջանի հանդեպ սանկցիաներ չեն լինելու:
Արդեն տևական ժամանակ է՝ հանրային շրջանակներում ու սոցիալական ցանցերում քննարկվում է Սմբատ Հովհաննիսյանի հեղինակած 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմության» դասագիրքը: Աղմուկը բարձրացավ դասագրքի 80-րդ էջում տեղադրված քարտեզից, որում Արցախը պատկերված էր Ադրբեջանի կազմում, և դա այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է Ք.Ա. 80 թ. Տիգրան Մեծի կայսրության ժամանակաշրջանին: Ապա մասնագետները սկսեցին խոսել նաև դասագրքում տեղ գտած այլ խեղաթյուրումների մասին:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանն է։
Ո՛չ Ալիևին ես եմ լսել տարիներ առաջ Ստրասբուրգում, երբ նա լիագումար նիստերի ամբիոնից ասում էր՝ ես թքած ունեմ միջազգային բոլոր կառույցների կարծիքների վրա: Դա այն տարիներն էին, ինչպես ասում են՝ «Սերժ վախտ», երբ Ալիևը հայտարարում էր, որ «միջազգային հանրությունը փակ դռների հետևում ստիպում է ինձ ճանաչել Արցախի անկախությունը», դա այն տարիներն էին, երբ, ինչպես հետո Նիկոլն էր ասում՝ Պուտինն ինձ թաքուն ասեց, որ (Սերժի վախտերով) Ալիևն արդեն հաշտվել էր այն մտքի հետ, որ Արցախն այլևս չի լինելու Ադրբեջանի կազմում:
