#Ադրբեջան

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարի եթերում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը  թյուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Վարուժան Գեղամյանն է։

«Արծվաշենի տարածքն ավելի մեծ է, քան այդ գյուղերը միասին, բայց այդ մասին մեր իշխանություններից ոչ մի ձայն դուրս չի գալիս: Մենք որոշել ենք 4 գյուղերը հանձնել, արդյո՞ք Արդբեջանն ասել է, որ Արծվաշենը վերադարձնում է: Նույն խնդիրը գերիների հետ է կապված. մենք բոլոր գերիներին հետ տվեցինք, իսկ Ադրբեջանը՝ ոչ, և նույնիսկ վերջին գերուն վերադարձրին՝ փոխարենը նրա դիմաց մի հոգու ազատեին: Տպավորություն է, որ այս իշխանություններն աշխատում են Ադրբեջանի ու Թուրքիայի համար»:

Նման հարցերում պարզունակ սցենարներ, իհարկե, չեն գործում, սակայն դաշտ գցված այս թեզը ևս չափազանց ուշագրավ է, որով կարծես արդեն իսկ ուզում են ապագա հնարավոր գործընթացների մեղավորներին ներկայացնել, ձևավորելով համապատասխան հանրային կարծիք, դրանով իսկ ապացուցելով, թե որքան «ճիշտ» էին ՀՀ իշխանությունները։ Սակայն, անկախ այդ որոշումից՝ Ադրբեջանի ու նրա հովանավորների ծրագրերը չեն փոխվել, նրանք փորձում են հասնել նպատակներին, սակայն քարոզչությամբ «մաքրելով» իրենց «պատասխանատվությունը»։

Մարտի 15-ին ադրբեջանական լրատվամիջոցները, հղում անելով Ադրբեջանում Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպան Սեյիդ Աբբաս Մուսավիին, գրել էին, որ առաջիկա օրերին Իրանի և Ադրբեջանի նախագահները կայցելեն Խուդաֆերին՝ մասնակցելու «Խուդաֆերին» և «Գիզ Գալասը» հիդրոէլեկտրակայանների բացման հանդիսավոր արարողությանը: Նախքան այդ, Թեհրանում հանդիպել են Իրանի և Ադրբեջանի էներգետիկ գերատեսչությունների ղեկավարները:

Երեք ամսից իր գործունեությունն ավարտող ներկա գումարման Եվրոխորհրդարանը մեկ ամսվա ընթացքում ընդունեց Հայաստանին վերաբերող երկու բանաձև։ Զերծ մնալով նման շտապողականության վերաբերյալ մեկնաբանություններից, հակիրճ անդրադառնամ վերջին բանաձևի մի քանի դրույթներին։

Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի՝ Հայաստան ու Ադրբեջան սպասվող այցերը վրացագետ Ջոնի Մելիքյանը համարում է ճանաչողական:

Գերմանահայոց Կենտրոնական խորհրդի վարչության անդամ Սամվել Լուլուկյանն ահազանգում է՝ Հայաստանը կանգնած է պատերազմի եզրին, և այս վտանգավոր փուլում զարմանալի է, որ Հայաստանի իշխանությունն օրակարգային է դարձրել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները սրելու, ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու հարցը՝ երբ չկա Հայաստանի անվտանգությունն ապահովող մեկ այլ՝ ավելի լավ համակարգ։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։

ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը զրուցել է միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան, Paris Pantheon Assas համալսարանի միջազգային իրավունքի դոցենտ հետազոտող, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախկին քարտուղար, ֆրանսահայ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանի հետ:

Նիկոլ Փաշինյանի վերջին ասուլիսը, ըստ «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ, քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցի, հիմնականում արտաքին լսարանի համար էր:

«Եթե այսօր որևէ մեկն ասում է, որ չգիտի, թե որտեղ են այդ սահմանները, նշանակում է, որ անկախացած 12 հանրապետությունները, ներառյալ՝ Ռուսաստանը, իր սահմանները չգիտի՝ որտեղ է։ Երեկ ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը, որ ցուցադրում էր քարտեզը, դա 1991 թվականի քարտեզներով էր գծված, որը գծել է խորհրդային շտաբը։ Այդ քարտեզի ներսում կան «անկլավները», Իսկ 1927 թվականին Արծվաշենը եղել է ՀՀ տարածքում, որը հետո Ադրբեջանը վերցրել է։ Եթե սահմանները գծվեն այդ քարտեզով, մեզ համար շահեկան կլինի, թե ոչ,  խիստ կասկածում եմ՝ Ադրբեջանը պատրվակներ կփնտրի այլ ձևերով սահմանազատումն իրականացնելու»,- շեշտեց մեր զրուցակիցը։

Այսօր հերթական ասուլիսի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը նաև անդրադարձավ ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների հեռանկարներին։

 Երբ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցության սառեցման մասին և դա բացատրեց, իբր չեն կատարվել նրա պայմանները Երևանի նկատմամբ, հատկապես 2021-2022-ին, ապա Հայաստանի անվտանգության ծառայության գեներալի կոչումով նախկին բարձրաստիճան ղեկավարներից մեկը հեղինակիս ասաց.

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ կառուցողական կուսակցության նախագահ, քաղաքագետ Անդրիաս Ղուկասյանն է։

Միջազգային խաղաղապահ ուժերի տեղակայումն Արցախում, Հարավային Կովկասում բազմիցս քննարկման թեմա է եղել, և Իրանը կտրուկ բացասական մոտեցում ունի դրա հետ կապված, քանի որ միջազգային խաղաղապահ ուժերում, բնական է, ներառված են լինելու արևմտյան տերությունների ռազմական միավորումները՝ Ֆրանսիա, Գերմանիա, Մեծ Բրիտանիա և այլ պետություններ, ինչպես նաև՝ Թուրքիան է հավակնում, որ իր ռազմական միավորումները ներառված լինեն նման խաղաղապահ ուժերում:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի  հյուրը «ՀայաՔվե» նախաձեռնության համակարգող  Ավետիք Չալաբյանն է։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանն է։

Մարտի 6-ին ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի գլխավորած պատվիրակությունը պաշտոնական այցով մեկնել է Իրանի Իսլամական Հանրապետություն։

«Բոլորը հասկանում են՝ ՀԱՊԿ-ի համար էական չէ՝ դու այնտեղ կա՞ս, թե՞ չկաս. նրանք հայոց պետականությունը հասցրել են այն իրավիճակին, որ ամբողջ աշխարհի համար է մեկ՝ գոյություն ունե՞ս, թե՞ ոչ,- 168.am-ի հետ զրույցում արձանագրեց քաղաքագետը՝ վաղաժամ համարելով եզրակացությունը, թե «Թուրքիայի տակ պառկել՝ նշանակում է այստեղից ՌԴ-ին դուրս մղել»,- Թուրքիան ի՞նչ տզրուկ է, որ Իրանի կամ ՌԴ-ի, կամ՝ ՌԴ-Իրան տանդեմի դեմ դուրս գա»:

«Անբնականն այն է, որ մեր հանրության մեջ շարունակում են կեղծ ու անպետք դիսկուրսներ ծավալվել՝ ՌԴ-ի ու Արևմուտքի մասին։ Սովորաբար դաշակցում են շահերի համար ու դրանց շուրջ, ՀՀ իշխանությունները չունեն ձևակերպված շահեր, չունեն օրակարգ, չկա բովանդակային աշխատանք, իսկ այդ պարագայում՝ դու շատ ավելի խոցելի ու վատ վիճակում ես, միակ զբաղվումքդ էլ մնում է ռուսամետ-եվրոպամետ անիմաստ խաղերով հանրությանը զբաղված պահելը»։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը  բանակցային գործի մասնագետ, կոնֆլիկտաբան, CM & Partners ընկերության ավագ խորհրդատու, բոստոնաբնակ  Արթուր Մարտիրոսյանն է։ 

Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման գծով Թուրքիայի հատուկ բանագնաց Սերդար Քըլըչն Անթալիայում 2024 թվականի դիվանագիտական միջազգային ֆորումի շրջանակում «Խաղաղություն, զարգացում և կապեր Հարավային Կովկասում» թեմայով պանելային նիստի ընթացքում  հայ-թուրքական հարաբերությունները համարեց ոչ թե կարգավորում, այլ փոխադարձ վստահության գործընթաց երկու երկրների միջև:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը հասարակական գործիչ, արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, Լեհաստանում ՀՀ նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանն է։

Փետրվարի 12-13-ին Ներքին Հանդում տեղի ունեցած միջադեպից հետո ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելության ղեկավարությունը և ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը միաձայն հայտարարեցին, որ ռուսները թույլ չեն տվել եվրոպացի դիտորդների մուտքը Ներքին Հանդ:

ՀՀ արդարադատության նախկին նախարար Գևորգ Դանիելյանն «Անկախության հռչակագիրը պե՛տք է պահպանել» թեմայով քննարկմանը նշել է, որ Ալմա Աթայի հռչակագիրը բացարձակապես չի փաստում Արցախից հրաժարվելը, ընդհակառակը՝ դրանով հավաստվում է, որ Հայաստանը՝ որպես կողմ այս հռչակագրի, ելակետ է ընդունում արդեն իսկ իրացված ազգերի ինքնորոշման իրավունքը, և Արցախն այլևս չի կարող ճանաչվել Ադրբեջանի կազմում:

«Անկախության հռչակագիրը պե՛տք է պահպանել» թեմայով քննարկմանը ՀՀ նախկին վարչապետ Վազգեն Մանուկյանը նշեց, որ ՀՀ Անկախության հռչակագրում իրավաբանորեն ամեն ինչ շատ նորմալ է գրված, Արցախի մասին գրվածն էլ հիմնված է ՄԱԿ-ի հիմնադիր օրենքներից մեկի վրա. դա ինքնորոշման իրավունքն է:

ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանն այսօր ֆեյսբուքյան գրառում էր կատարել՝ նշելով, որ՝ «ադրբեջանական պետական վերահսկողության տակ գտնվող քարոզչական հիմնական միջոցներից մեկը հոդված է տպագրել, որտեղ արտահոսքի միջոցով փորձում է Հայաստանին մեղադրել առաջիկայում նախապատրաստվող գործողության մասին»:

Հայաստան-ԵՄ հարաբերություններն իրենց տեսանելի հատվածում բում են ապրում, սակայն սուր աչքն այդ վառվռուն ֆասադի հետևում չի կարող չնկատել համակարգային, կոնցեպտուալ խնդիրներ, որոնք հարցականի տակ են դնում նման ճարտարապետությամբ կառուցված կոնստրուկցիայի դիմացկունությունը:

Ադրբեջանում ու Թուրքիայում երևի հասկացել են, որ հայ հասարակությունն այդուհանդերձ կարող է արթնանալ, և փորձում են Նիկոլ Փաշինյանից ստանալ առավելագույնը, քանի դեռ նա կարողանում է պահպանել իշխանությունը։ Եվ լայն իմաստով, հիմա հայ հասարակությունից է կախված՝ ավելի շուտ Թուրքիան ու Ադրբեջա՞նը կկարողանան Հայաստանի Սահմանադրությունից հեռացնել հայկական պետականության հիմնասյուները համարվող դրույթները, թե՞ ժողովուրդը իշխանությունից  կհեռացնի դրանք հեռացնող Նիկոլ Փաշինյանին։  

 «Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական խորհրդատու, PR տեխնոլոգիաների մասնագետ, գերմանաբնակ Արա Մանուչարյանն է։