Մեծ Պահքի վեցերորդ կիրակին կոչվում է Գալստյան: Այս կիրակին Հիսուս Քրիստոսի Առաջին Գալստյան` մարդեղության հիշեցումն է: Հաստատվեց այն ճշմարտությունը, որ Փրկչի Գալստյամբ հնարավորություն ընձեռնվեց մարդկությանն առաջնորդվել փրկության ուղով:
Ե՛ս եմ ոչխարներուն դուռը» (Յհ․ 10.7)։ Աշխարհի մէջ գոյութիւն ունին հարիւրաւոր կրօնքներ, որոնք երկինք առաջնորդող հարիւրաւոր ճամբաներ ու դռներ ցոյց կու տան մեզի։ Փրկութեան հասնելու համար հազարաւոր միջոցներ կը ներկայացուին, ինչպէս օրինակ, անդամ ըլլալ այսինչ կամ այնինչ եկեղեցիին, յաճախել այսինչ կամ այնինչ հոգեւոր ժողովարանը, թղթիկի մը վրայ գրել թէ մենք որոշած ենք մեր կեանքը Յիսուսի տալ, «պարտադրուիլ» Սուրբ Հոգիին լեզուներով խօսիլ, մնայուն կերպով եկեղեցի յաճախել ամէն Կիրակի, այս եւ նման շատ մը բաներ կը ներկայացուին իբրեւ փրկութեան պայման կամ միջոց։
Ինչո՞ւ Տերը չի ազատում աշխարհը գայթակղությունից, ինչպե՞ս խուսափել գայթակղությունից, որտեղի՞ց է գալիս չարը և ե՞րբ է գործում, ովքե՞ր են փոքրիկները, հնարավո՞ր է գայթակղությունից օգուտ քաղել, և ինչո՞ւ Աստծո կողմից ստեղծված մարդկանց մի մասը բարի են ու խոնարհ, իսկ մյուս մասը՝ անօրեն ու մեղավոր: Ի՞նչ է նշանակում, եթե քո աչքը, ձեռքը կամ ոտքը քեզ գայթակղեցնում են, հանիր կամ կտրիր, միայն թե հավիտենական կրակի մեջ չընկնես:
Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցում Մեծ պահքը կարևորագույն շրջաններից է, որն իր ուղերձներով դուրս է գալիս ծիսական-արարողական սահմաններից՝ դառնալով յուրաքանչյուր քրիստոնյա անհատի զղջման և խոստովանության ճանապարհը, որ տանում է դեպի Գողգոթա, դեպի հաղթանակ: Ապաշխարությունն առաջին նախապայմանն է այդ ճանապարհը անցելու:
Արծաթագործը յուրահատուկ իննսունինը օղ է ձեռքբերում՝ նպատակ ունենալով հարյուր օղ ունենալ և դրանցից մի գեղեցիկ առանձնահատուկ զարդ պատրաստել թագավորի համար: Երկար փնտրտուքից հետո նմանատիպ մեկ օղ չի կարողանում գտնել և այդ անհաջողությունից փակվում է իր աշխատասենյակում: Մի անծանոթ գալիս է ու հարցնում, թե այդպիսի օղեր ունե՞ս:
Այսօր մի տարեց կին էր եկել խոստովանության: – Ի՞նչ մեղքեր ունես,- հարցնում եմ: – Առանձնապես մեղքեր չունեմ: – Քանի՞ անգամ ես եկեղեցում լինում: – Դե, տարին երկու-երեք անգամ: – Իսկ եթե աշակերտը տարին երկու-երեք անգամ գնա դպրոց, տասը տարի էլ այբբենարանով անցնի, միևնույն է, ոչինչ չի իմանա: Այդպես էլ դու չես տեսնում մեղքերդ: Նայի՛ր, մարդ […]
Հռոմի Ֆրանցիսկոս Պապի որոշմամբ՝ երեք երանելիներ, այդ թվում՝ Հայոց ցեղասպանության ժամանակ նահատակված հայ կաթոլիկ արքեպիսկոպոս Երանելի Իգնատիոս Շուքրալահ Մալոյանը կսրբադասվեն։
Մի օր երկու հին ընկեր հանդիպեցին փողոցում: Նրանցից մեկը, ով պատրաստվում էր ամուսնանալ, մյուսին հարցրեց, թե արդյոք նա ամուսնացած է: Ընկերը պատասխանեց, որ շատ տարիներ առաջ որոշեց ամուսնանալ ու սկսեց կատարյալ կին փնտրել իր համար: Առաջին թեկնածուն, որին հանդիպեց, բացառիկ գեղեցկություն ուներ, սակայն շուտով պարզ դարձավ, որ նրա ներաշխարհը բավարար չափով հոգևոր չէր:
Իսկ ո՞վ հաշտության քայլն արեց, մենք գնացի՞նք Աստծո մոտ, թե՞ Աստված եկավ մեզ մոտ:
Որտեղ սեր չկա, ճշմարտություն էլ չկա: Խորունկ ճշմարտությունը միայն խորունկ սիրուց է ծնվում,- տխրությամբ պատասխանեց հրեշտակն ու անհետացավ…
Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Առաջինը Բեյրութի Սուրբ Նշան եկեղեցում մասնակցել է Միջինքի առիթով արարողությանը։
Այ տեսնո՞ւմ ես՝ հեռախոսն ու երկրային արժեքները հոգու խաղաղությունից վեր ես դասում և դրանց պատճառով անքնությամբ տառապում: Եթե այդ կախվածություններից չազատվես ու Աստծո օգնությամբ հոգու ազատություն ձեռք չբերես, միշտ էլ անքնությամբ կտառապես:
Տեսնելով այն դեռ տաք` զարմացան, իսկ ծերը չէր ուզում ճաշակել` ասելով. «Դա եղբոր արյունն է»:
Եկեղեցի է մտնում գռեհիկ տեսքով մի երիտասարդ, մոտենում է քահանային, բռունցքով հարվածում նրա այտին և նենգորեն ժպտալով՝ ասում.
Հայր Եսայիասն ասաց. «Մեծ և պատվական գործ է հպարտության դեմ հաղթանակ տանելը և դեպի աստվածգիտություն դառնալը, որովհետև ովքեր ընկնում են ամբարտավանության չար ախտի ձեռքը, օտարանում են հեզությունից, նրանց սիրտը խստանում է սրբերի հանդեպ և ընկնում են բոլոր չարիքների մոր գիրկը, որ ամբարտավանությունն է:
Այդ ո՞վ է ձեզ նման անհոգի վերաբերմունք սովորեցրել,- նրա հետևից բղավեց նախկին ծրագրավորողն ու կես խոսքից ձայնը կտրեց: Ով-ով, բայց նա՛ հաստատ գիտեր այդ հարցի պատասխանը:
Մի հավատավոր ու արդար մարդ լսեց, որ իր բնակավայրից ոչ հեռու մի ծառ է աճում, որը հեթանոսների պաշտամունքի առարկան է: Որոշելով վերացնել այդ կռապաշտությունը, վերցրեց կացինն ու գնաց ծառը կտրելու:
Եվ մի հին անեկդոտ հիշեցի:
Մի մեծահարուստ, հպարտ երիտասարդ մի շինականի հարցնում է.
Միմյանց հարևանությամբ ապրում էին հարստությունն ու չքավորությունը: Մի օր հանկարծ հարստությանը սկսեց թվալ, թե աղքատությունն իրեն խանգարում է քաղցր կյանքով ապրել:
Տ. Վազգեն արքեպիսկոպոս Միրզախանյանը նշանակվել է Բալթյան երկրների հայոց թեմի առաջնորդ
Մի վանական ամուսնացած որդի ուներ և ստեպ-ստեպ գնում էր նրա մոտ: Վանահայրն ասաց. «Գյուղ մի՛ գնա, եթե ոչ` սատանան կգտնի քեզ»: Ծերն ասաց. «Գրքին հմուտ եմ և ծեր եմ, որդուս մոտ եմ գնում միայն»:
Բոլորը հուզվեցին՝ այս պատմությունը լսելով: Այդ ժամանակ պարզ դարձավ, թե ծերն այն օրն ինչու իրեն այդպես պահեց: Նա տղային կողքից ցույց տվեց այն մեղքի ողջ նողկալիությունը, որով նա բռնված էր եղել:
Կարծում եմ շատերը կարող են այս օրինակը մտապահել, որպեսզի կանոններին կուրորեն չհետևեն, այլ առաջին հերթին ազնիվ մարդիկ լինեն:
Մի հարուստ ագարակատեր նայում է դեպի իր կողմը եկող քարավանին: Քարավանատերը մեծ ուրախությամբ մոտենում է, իսկ նրանից ավելի մեծ հրճվանքով ուղտերն են առաջանում և սկսում անհագորեն ուտել չորս կողմն աճած մեծ փշերն ու տատասկները:
Արագընթաց մեր օրերում ավետարանական պատումի հերոսի պես, մենք էլ շտապում ենք մեր հասանելիքն արագ ստանալ, վայելել կյանքն ըստ թելադրված ճոխությունների։
Մի կին Մաղաքիա մարգարեի գիրքն էր կարդում: Երբ հասավ երրորդ գլխին, դրա երրորդ տողի խոսքերը՝ Նա [Աստված] կնստի ձուլելու և մաքրելու՝ որպես արծաթ, տարակուսանքի մեջ գցեցին նրան: Եվ կինը որոշեց որևէ արծաթագործ վարպետի այցելել՝ նրա աշխատանքին հետևելու:
Ժողովն ավարտվեց Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օրհնության խոսքով և «Պահպանիչ» աղոթքով
Մարդն իրեն պատկերացրեց առանց բնակարանի, ամառանոցի, կնոջ ծնողների, որոնք հոգ էին տանում իրենց երեխաների մասին և անկեղծորեն զղջաց:
Փիլոնը երկար զգեստ է, որը հոգևորականները՝ կաթողիկոսը, եպիսկոպոսները, վարդապետներն ու քահանաները, ժամերգության ժամանակ գցում են իրենց ուսերին, թիկնոցի տեսքով:
