Հայաստանը ներկայացնող Նիկոլ Փաշինյանը սեպտեմբերի 11-ին Ազգային ժողովում հայտարարեց՝ չկա երաշխիք, որ Ադրբեջանի հետ «Խաղաղության պայմանագիր» ստորագրելուց հետո ադրբեջանական կողմն այլևս տարածքային պահանջներ չի ներկայացնի։
«Փաշինյանը պատրաստվում է 2026 թվականի ընտրություններին. արտաքին խաղացողների հետ արդեն ձեռք է բերել պայմանավորվածություն, որ մինչև 2026թ. լինելու է իշխանության: Արտաքին աշխարհը Եվրոպա, Ռուսաստան, Թուրքիա ընկերակցությունն է, որ նրանք չեն աջակցելու որևէ ընդդիմադիր, հականիկոլական շարժման, թույլ են տալու Փաշինյանին մինչև 2026 թվականը մնալ իշխանության և մասնակցել 2026թ. ընտրություններին: Հետևաբար, Փաշինյանն ուզում է 2026թ. ընտրություններին իր ընտրազանգվածին վաճառել, որ՝ ես ձեզ խաղաղություն եմ բերել»
«Կա նաև Փաշինյանի կողմից կառուցողականություն ցուցադրելու միտում, բայց փորձել գտնել տրամաբանություն այս գործընթացի մեջ՝ հնարավոր չէ, որովհետև Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի արձագանքում բացահայտվում են այն բոլոր խնդիրները, որոնք դրված են բանակցային սեղանի շուրջ,- 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Բեքարյանը՝ հավելելով,- Վերջին մուրացիկի պես մուրում է փաստաթուղթ. էդպես լավ չի, թող ասի՝ կետադրական նշանների հարցում խնդիր չունենք, եկե՛ք ստորագրենք, էլ ի՞նչ 13 կետ»։
«Կան ուժեր, որոնք ավելի ռազմավարական են մտածում, գտնում են, որ այսպիսի խաղերը կարող են բերել Թուրքիայի և Արևմուտքի ուժեղացման և թույլ չտալ, որ հետո նորից, ցանկության դեպքում ՌԴ-ն վերադառնա տարածաշրջան: Բայց կարծիք կա, որ եթե Ուկրաինայում հաղթեն, ապա դրանից հետո ՌԴ-ն այլ դիրքերից է հանդես գալու և նոր խաղի կանոններ է ստեղծելու»:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հյուրն է քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը։
Կովկասի և Թուրքիայի հարցերով փորձագետ, Թեհրանի Հայ Դատի hանձնախմբի նախագահ Իսակ Յունանեսյանն այն կարծիքին է, որ վերջին օրերի Իրանի ակտիվությունը փաստում է՝ Հայաստան-Իրան սահմանի՝ «կարմիր գիծ» լինելու վերաբերյալ արված հայտարարությունները լոկ խոսքեր չեն:
«Հիմա նման բան են ասում մարդիկ, որոնք նուռը ձեռքներին սելֆիներ էին անում իրենց ասած Ակնայում, մեզ քննադատում էին փոխզիջումների համար։ Ի՞նչ եք սպասում մի «քաղաքական» ուժից, որն իր կոտրած ձեռքով ստորագրել է Պրահայի փաստաթութը, որով Արցախը մտել է Ադրբեջանի կազմի մեջ,- ասաց Շարմազանովը՝ այդ քայլը լավ արարք համարողներին հարցնելով,- Բա որ լավ եք արել, 5000 զոհ ինչո՞ւ տվեցիք, իսկ կարո՞ղ է հաջորդիվ էլ ասեք՝ լավ ենք արել, որ 5000 զոհ ենք տվել»։
Գեղագիր, Ամերիկյան համալսարանի դասախոս Ռուբեն Մալայանն աշխատել է Աշխարհի գեղագրության հանրագիտարանի հայկական հատվածի վրա, որի ընթացքում տևական ժամանակ արտերկրում ապրելուց հետո հայրենիք վերադառնալու որոշում է կայացրել՝ ուսումնասիրության համար անհրաժեշտ նյութեր գտնելու համար: Նա անվերջ ոգեշնչվում է հայկական մշակույթից, որտեղ տառն ամենուր է:
«Իրանը պաշտպանում է իր շահերը, և ես չեմ բացառում, որ եթե ՌԴ անմիջական ակտիվ մասնակցությամբ հանկարծ այդ «զանգեզուրյան միջանցք»-ի ծրագիրն իրականացվի, Իրանը կարող է, ինչպես շատ դեպքերում են ասում, վերականգնել պատմական արդարությունը, որը, ըստ որոշ իրանցիների՝ խախտվել է 1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրով, երբ իրենք այս տարածքները զիջել են Ռուսաստանին… Չի բացառվում, որ Հայաստանը վերածվի հարավկովկասյան Սիրիայի»:
«Թե ինչո՞ւ այսպիսի լուծում առաջարկվեց, պատասխանը շատ պարզ է. դա ի սկզբանե եղել է Ադրբեջանի առաջարկը։ Ադրբեջանը կարողացավ այս հարցում համոզել Արևմուտքին և վաճառել այս օրակարգը նաև Ռուսաստանին»,- ասաց Մելքոնյանը՝ ընդգծելով՝ Ադրբեջանն իր արտաքին քաղաքականությամբ ստեղծել է մի իրավիճակ, որ Սյունիքով միջանցք տալով՝ շահագրգռված են և՛ Արևմուտքը, և՛ Ռուսաստանը, որովհետև Ադրբեջանի հաշվարկը հետևյալն է.
«Ասում են՝ քաղաքականությամբ չենք զբաղվում, բայց մասնակցում են այն միջոցառումներին, որոնք կազմակերպում է քաղաքական իշխանությունը: Այսօր մշակույթի ոլորտը ֆինանսավորվում է շատ բրգաձև՝ կա որոշում կայացնող մարմինը՝ կառավարությունը, որտեղից արդեն՝ մարզպետարաններով, քաղաքապետարաններով և այլն, բաշխվում են ֆինանսական միջոցները, այնտեղից հրահանգավորվում են հովանավորները, այսինքն՝ մշակութային կոչվող կյանքը, որ իբրև թե ակտիվ է, ակտիվ է ոչ թե բնականորեն, այլ՝ քաղաքական որոշման արդյունքում: Այնպես որ, այն մարդիկ, որոնք գնում և երգում են, իրենց պատկերացմամբ, ապաքաղաքական միջոցառման ժամանակ, իրենք մասնակցում են քաղաքական որոշման արդյունք հանդիսացող միջոցառման»:
«Այս մարդիկ իջեցրեցին Արցախի նշաձողը, Արցախը չկա, հիմա իջեցնում են Սյունիքի նշաձողը։ Ինչ վերաբերում է այդ մասնավոր պահնորդական կազմակերպությանը, ապա, եթե ադրբեջանական կողմում ևս կանգնեն այդ ընկերության պահնորդները, ապա դա նշանակում է, որ Ադրբեջանը պատասխանատվություն է ստանձնում Սյունիքի վերաբերյալ»։
Եթե նկատել եք՝ Փաշինյանի կողմից Արցախն Ադրբեջան ճանաչելուց հետո Շառլ Միշելն էլ եռակողմ հանդիպումներ չի կազմակերպում:
Սեպտեմբերի 4-ին Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը հաստատեց լուրերը, որն ամիսներ շարունակ հերքում էր՝ ապատեղեկատվություն որակելով ընդդիմադիր շրջանակների կողմից տարածվող այն տեղեկությունները, որ փաշինյանական իշխանությունը որոշել է Սյունիքով ճանապարհների վերահսկողությունը տալ արևմտյան կազմակերպության։
«Հայաստանում իշխանությունը զավթած մարդիկ համարում են, որ առաջին փուլով Արցախի հարցը փակել են և իրականում հիմա անցել են Հայաստանի կեղեքմանը:
Երեք ամիս ուշացումից հետո սեպտեմբերի 3-ին ՀՀ կառավարությունը հրապարակեցՀայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանագծման և սահմանազատման կանոնակարգը, որը ներառված է սեպտեմբերի 5-ի Կառավարության նիստի օրակարգում։
Սեպտեմբերի 2-ն Արցախի անկախության հռչակման օրն է. ուղիղ 33 տարի առաջ հենց այս օրնԱրցախն անկախ հռչակվեց Խորհրդային Միությունից։ Այս պատմական օրվանից 33 տարի անց,սակայն, պատմության մեջ առաջին անգամ Արցախի Անկախության օրն Արցախում հայ չկա, որովհետև Արցախի անվտանգության երաշխավոր հռչակված Հայաստանի իշխանությունը բաժին հասավ մեկին, որը հայտարարեց՝ ճանաչում է Արցախը՝ որպես Ադրբեջանի մաս։
Հայաստանի տնտեսության առաջմղիչ ճյուղը՝ շինարարության և անշարժ գույքի ոլորտը, կանգնած է լրջագույն խնդիրների առաջ՝ շղթայական խնդիրների առաջ կանգնեցնելով նաև շինարարության հետ փոխկապակցված և աճի տեմպ ունեցող մյուս ճյուղերը։ Այս ոլորտի անկման մասին փաստում են առաջին հերթին վիճակագրական թվերը, ըստ որոնց, եթե նախորդ տարվա 6 ամսում կատարվել էր 95.6 միլիարդ դրամի շինարարություն, ապա այս տարվա նույն ժամանակահատվածում 95.6 միլիարդից 6.5 տոկոսով պակաս շինարարությունն է կատարվել։
«Խաչակնքվելով եմ հետևել Փաշինյանի ասուլիսին, որովհետև, դժբախտաբար, ուղերձները, որոնք ավանդաբար Փաշինյանն իր ասուլիսների ժամանակ ունենում է, այսպես ասած, միստիկ նշանակություն են ունենում մեր հասարակության և պետության համար: Փաշինյանը կարծես թե ներկայացնում է այն պլանները, որոնցով ցանկանում է կազմաքանդել մեր պետությունը»
Արայիկ Հարությունյանը չէր ուզում Արցախի վերջին նախագահը լինել, և տեսնելով,որ ամեն ինչ ավարտված է, հրաժարական տվեց. նրա հրաժարականը ՀՀ իշխանության հետ համաձայնեցված էր կամ նրանց ճնշման ներքո էր»:
Նախապես հայտարարած ժամկետից երկու ամիս ուշ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այսօր ստորագրել են Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հանձնաժողովների համատեղ գործունեության կանոնակարգը, որը կուղարկվի ՍԴ։
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Տաթևիկ Հայրապետյանի կարծիքով՝ պաշտոնական Բաքուն հստակ Հայաստանի հանդեպ կիրառում է ուժի սպառնալիքի քաղաքականություն, որն ինչ-որ իրավիճակներում հավասարազոր է ուժի կիրառմանը:
Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունն օգոստոսի 28-ին հեթական անգամ հերքել է ադրբեջանական կողմից տարածված տեղեկությունը Զինված ուժերի կողմից ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ կրակ բացելու վերաբերյալ։ Պաշտպանական գերատեսչությունն ադրբեջանական կողմին կրկին հիշեցրել է Փաշինյանի աշխատակազմի առաջարկած հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերի և/կամ այդ մասին տեղեկությունների հետաքննության Հայաստան-Ադրբեջան համատեղ մեխանիզմ ստեղծելու առաջարկը, ինչին մինչև օրս Ադրբեջանը չի արձագանքել։
Միջազգային հարաբերությունների դոկտոր, Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի դասախոս Էդուարդ Աբրահամյանն այն կարծիքին է, որ Ադրբեջանը քաղաքակրթական դաշնակից է Ռուսաստանի համար:
Պետական եկամուտների կոմիտեի կողմից ներկայացված օրենսդրական նախաձեռնությունը միանշանակ բացասաբար է ազդելու Հայաստանում ներդրումային միջավայրի վրա. այդ նախագիծն աբսուրդ է, որովհետև մեզ նման փոքր երկրները հակառակի կարիքն ունեն՝ ներդրումները խթանելու համար, հետևապես՝պատահական չէր, որ նախորդ իշխանությունների օրոք ամեն բան արվել է խախտումը վերացրած տնտեսվարողին քրեական պատասխանատվության չենթարկելու, կալանքի չտանելու համար, ինչը ճիշտ մոտեցում էր։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար, ՀՀԿ ԳՄ անդամ Տիգրան Աբրահամյանն այն կարծիքին է, որ Ռուսաստանի դեմ Հայաստանի իշխանությունների դեմարշով Հայաստանն արտաքին քաղաքական դերակատարների կողմից դարձավ ոչ ընկալելի, ոչ կանխատեսելի երկիր, իսկ Ռուսաստանը Հարավային Կովկասում իր դիրքը պահպանելու առումով հաջողությամբ աշխատում է Ադրբեջանի հետ:
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Ադրբեջան կատարած այցից օրեր անց՝ օգոստոսի 27-ին, Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովն այցելել է Թուրքիա։
«Պարզից էլ պարզ է, որ վիճակն ավելի է լարվում, մենք հետզհետե ի դեմս Ռուսաստանի՝ ոչ թե փորձում ենք թեկուզ թղթով ամրագրված դաշնակցային հարաբերությունները զարգացնել, պահել, գուցե այլ ճանապարհներ գտնել, այլ…Մարդամեկին այս իշխանություններից արդեն ՌԴ-ում դեսպան են ընդունել, ինչը նշանակում է, որ թե՛ Երևանում, թե՛ Մոսկվայում գոհ են երկկողմ հարաբերությունների մակարդակից:
ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն(ՊԵԿ) շրջանառության մեջ է դրել օրենսդրական փոփոխությունների մի նախագիծ, որով առաջարկվում է 10 մլն դրամ և ավելի խախտում արած տնտեսվարողին կալանավորել 3 տարով։
Արթուր Աթանեսյանի խոսքով՝ իշխանության ոլորտում անհատապաշտություն դրսևորելը պետք է արգելված լինի Հայաստանում. «Համակարգը պետք է ունենա դա թույլ չտալու մեխանիզմ, օրինակ՝ համեստության մշակույթ սերմանելով և պահանջելով այն գործիչներից, ովքեր իշխանություն են ստանձնում, մասնավորապես՝ զրկելով իրենց, օրինակ՝ ծառայողական մեքենաներից: Դա մեթոդ է՝ պայքարելու անհատապաշտության դեմ՝ իշխանության ոլորտում: Կոլեկտիվիզմը շատ կարևոր է նաև ընդդիմության մտածողության համար»:
