Հերթական անգամ ընտանեկան ալբոմը թերթելիս` հանդիպեցի հին մի լուսանկարի. ես եմ, քույրս, մայրս, բայց օտար երկրում: Ես փոքր էի և համարյա ոչինչ չեմ հիշում. ինչո՞ւ գնացինք, ինչո՞ւ նկարում հայրս չկա, ինչո՞ւ է մայրս տխուր, և վերջապես ինչո՞ւ վերադարձանք:
«Տեղ հասնելով` «հանձնվեցինք» Ֆրանսիայի իշխանություններին, ստեցինք, թե կորցրել ենք փաստաթղթերը և օգնության, բնակության կարիք ունենք: Թույլ տվեցին բնակվել Ֆրանսիայում` մինչ դատական գործընթացի ավարտը: Այնտեղ բնակվում էինք հարազատների, ծանոթների տանը: Վեց ամիս անց դատարանը մերժեց մնալու և ապրելու իրավունք ստանալու մեր խնդրանքը»,- պատմում է քույրը:
Բաբկենը մինչև 2002 թվականն ապրել է Հայաստանում: Ունեցել է միջին աշխատավարձով աշխատանք, ծառայել է բանակում: «Ամեն ինչ փոխվեց 2001 թվականի սեպտեմբերին: Ընկերներիցս մեկը, որ Ֆրանսիայի քաղաքացի է, եկավ Հայաստան` արձակուրդն անցկացնելու: Մեր հանդիպման ընթացքում պատմեց Ֆրանսիայում մարդկանց կյանքի մասին, թե ինչքան բարձր աշխատավարձ են ստանում, և ինչպես է ընդհանրապես կյանքը»:
«Մենք շրջելով տարբեր երկրներ` լուսանկարեցինք հայկական գերեզմաններ, թվայնացրեցինք այդ գերեզմանների ամբողջ ինֆորմացիան և այն մաս առ մաս և՛ տեքստային, և՛ լուսանկարային տեսքով զետեղում ենք մեր կայքում` անընդհատ թարմացնելով այն»:
Մարդիկ հնարավորություն են տեսնում ավելի լավ ապրելու, ու այդ ավելի լավը միշտ չէ, որ տնտեսական հիմքեր ունի: Այսօր էլ ոչ թե տնտեսական հիմքերն են միգրացիայի պատճառը, այլ ինքնադրսևորվելու հնարավորությունը, մասնագիտական ավելի մեծ աճ ունենալու, երեխաներին մշակութային ու կրթական ավելի լավ պայմաններով ապահովելու հեռանկարը: Իներցիայով շատ ժամանակ ասում են, որ արտագաղթում են, քանի որ աշխատատեղեր չկան, տնտեսական վիճակը լավ չի, բավարար աշխատավարձ չեն տալիս:
ՀԱԿ-ն այսօրվա հանրահավաքում հերթական անգամ պետք է ընտրություն կատարի՝ ում հռչակել Մարտի 1-ի հիմնական պատասխանատու՝ Սերժ Սարգսյանի՞ն, ինչպես արվում էր ԲՀԿ-ի հետ քաղաքագիտական վերլուծության ողջ շրջանում, թե՞ Ռոբերտ Քոչարյանին, ինչպես արվում էր մինչև «քաղաքագիտական վերլուծությունը»:
«Եթե անկեղծ ես, ապա կարևոր չէ, թե ինչ կամ քանի միջոց ես ընտրել այդ անկեղծությունը հանդիսատեսին փոխանցելու համար։ Այդ դեպքում միայն մեկը կաճի մյուսի հաշվին»։
Հայկական գինիները հիմա մղվում են 300-400 ռուբլու ինտերվալ, իսկ այստեղ էլ սկսվել է մեկ այլ վատ բան` բուն ռուսական արտադրողները սկսել են 50-100 ռուբլի արժողությամբ էժան գինիով ողողել ռուսական շուկան: Չափազանց վատ, ծանր դրություն է հիմա մեզ համար: Դրա համար նոյեմբերի 20-25-ից գինու և կոնյակի արտահանումները գործնականում կամ լավագույն դեպքում 80%-ով նվազել են:
«Անցած տարի նոյեմբերի 20-25-ից գինու և կոնյակի արտահանումները ՀՀ-ից պրակտիկորեն դադարեցված են: Այսօր ֆինանս չի գալիս հայ արտադրողին: Այդ գումարը մենք մղում էինք աշխատավարձերին, հարկերին, վարկերին, մատակարարներին: Բանկերին չի անհանգստացնում, թե ինչ է կատարվում, իրենց վարկերի տոկոսն են ուզում` ըստ գրաֆիկի: Այս մասով մենք կառավարությունից ակնկալում ենք, որ գոնե առաջիկա 3-4 ամիսներին, որ փոփոխություն չի սպասվում, վարկերի դասակարգման մեխանիզմը փոխեն և ավելի լոյալ ու լիբերալ գտնվեն, որ արտադրողների մասին էլ մտածեն»,- 168.am-ին ասել է Գինեգործների միության նախագահ Ավագ Հարությունյանը: Ըստ նրա՝ այս ֆորսմաժորային իրավիճակում կառավարությունը պետք է աջակցի արտադրողներին։
168.am–ի զրուցակիցն է ՌԴ Պետդումայի պատգամավոր, Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ Ռոման Խուդյակովը: – Պարոն Խուդյակով, Հայաստանը ԵՏՄ անդամ է, որն ըստ էության պետք է երաշխավորեր Հայաստանին անցանկալի անակնկալներից, այնինչ օրերս պարզվեց, որ Հայաստանն ու Ռուսաստանը բանակցում են գազի սակագնի շուրջ, թեև 2013թ. խոստումներ էին հնչել, թե գազի սակագինն առնվազն 5 տարի չի բարձրանա: Ինչո՞վ եք սա […]
Տեղական արտադրողներից շատերն անհանգտացած են մամուլում հայտնված լուրերից, որ «Մոսկվիչկա» սուպերմարկետների ցանցի սեփականատեր, Երևանի նախկին ոստիկանապետ Ներսիկ Նազարյան որդին` Արմեն Նազարյանը, պատրաստվում է ընտանիքով տեղափոխվել ԱՄՆ:
«Ամեն դեպքում, այսօր Հայաստանի քաղաքական դաշտը, մասնավորապես` ընդդիմադիր, վերարժևորման, վերաիմաստավորման փուլ է ապրում, և կարծում եմ` «Բարգավաճի» համագումարից հետո որոշ շեշտադրումներ ավելի կհստականան»:
Դաստիարակությունը մեծ նշանակություն ունի: Բայց ինձ չեն ասել, թե` սա կարելի է, սա` ոչ: Պարզապես ինձ տվել են ազատություն և հնարավորություն` իմ կարողություններն իրագործելու համար: Չի եղել ճանապարհ հարթելու, թաթիկը բռնած առաջ տանելու սկզբունք: Եղել է զուտ ընտրության հնարավորությունը: Եվ դա ազատությունն է: Իսկ կյանքի ընթացքում համառություն դրսևորելուց առաջ շատ կարևոր է նախ` ինքդ քեզ ճանաչելը, որպեսզի ճիշտ պատկերացնես քո ուժերի սահմանագիծը:
Բուդաղյանների փաստաբան Հայկ Ալումյանը հարցումով դիմել էր ՀՀ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարին, արդարադատության նախարարին և կառավարության աշխատակազմի ղեկավար նախարարին՝ խնդրելով հաստատել կամ հերքել այդ տեղեկությունը:
Ո՞ւմ մտքով կանցներ, որ անցած շաբաթվա ամենահետաքրքիր տնտեսական տեղեկատվությունն ադրբեջանական էր լինելու: Արդեն մի շաբաթ է՝ մեր ԶԼՄ-ներն անդադրում տարածում են ադրբեջանական մանաթի գահավիժմանն առնչվող լուրերը: Տնտեսությամբ հետաքրքրվող ու չհետաքրքրվող ամեն մարդ գիտի, որ անցած շաբաթ ադրբեջանական վճարամիջոցն արժեզրկվեց:
Պաշտոնական վիճակագրությանը ծանոթանալով` մարդ երբեմն լուրջ տարակուսանքների մեջ կարող է ընկնել։ Ներկայացված պատկերն իրականությունից կարող է այնքան տարբերվել, որ չհասկանա` ի՞նքը Հայաստանում չի ապրում, թե՞ տվյալները կազմողներն ու ներկայացնողները։
Միանշանակ է, որ այս օրինագիծը չի ընդունվում լոկ այն հույսով, որ կհայտնվի մի բարի փերի-գործարար, որ մեծ գումարներ կներդնի, Հայաստանում արտադրություն կհիմնի ու 50 մլրդ դրամ արտահանում կիրականացնի: Ու որքան էլ պաշտոնյաները միանշանակ պնդեն, թե ամեն ինչ անում են միայն հայրենի տնտեսությունը զարգացնելու նպատակով, հստակ է, որ նրանք այսքան ջանք ու եռանդ են ներդնում որևէ հատուկ, կոնկրետ նպատակով, բայց առայժմ չեն բացում իրենց խաղաքարտերը: Իսկ երբ ի վերջո «լույս աշխարհ» գա այդ եզակին, ով կապահովի 50 մլրդ դրամի արտահանում, նրան կներկայացնեն` որպես կառավարության հաղթանակ, տքնաջան աշխատանքների արդյունք:
168.am-ի տեղեկություններով՝ ՀՀ իշխանությունները պայմանավորվածություն են ձեռք բերել ռուսաստանցի մի խոշոր գործարարի հետ՝ շինանյութերի բնագավառում ուժերը համախմբելու և 50 մլրդ դրամի արտահանում իրականացնելու շուրջ: Հենց այդ նպատակի համար էլ մշակվել են «Շահութահարկի մասին» օրենքում փոփոխությունները, որոնցով 50 մլրդ դրամ արտահանման դեպքում շահութահարկը 20%-ից նվազեցվում է 2%-ի:
«Հայաստանի համար ես տեսնում եմ որոշ ձեռնտու հանգամանքներ: Այդ շահերն ակնհայտ են Հայաստանի դեպքում»,- ասում է ՌԴ «Ազգային էներգետիկ անվտանգության հիմնադրամի» հիմնադիր և գլխավոր տնօրեն, տնտեսական և քաղաքական վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովը:
Դատելով ՀՀԿ-ականների վերջին օրերի հայտարարություններից, իշխանությունը հույս ունի կամ ցանկանում է ԲՀԿ-ն վերածել ամբողջությամբ վերահսկելի կուսակցության՝ գուցե անգամ ֆորմալ ընդդիմադիր դերը պահպանելով:
«Եթե ելնենք նախաքննության այն վարկածից, որ այս պահին Պերմյակովն է Ավետիսյանների սպանության մեջ հիմնական մեղադրյալը կամ կասկածյալը, ապա մարմնի տարբեր մասերի փորձանմուշներ պետք է վերցվեին՝ կրակոցների արգասիքների առկայությունը պարզելու համար: Ցավոք սրտի, մենք լսում ենք, որ այդ փորձանմուշները չեն վերցվել: Դա արդեն իսկ բավական լուրջ խոչընդոտ է այս պահին արդեն նախաքննության օբյեկտիվության ապահովման տեսակետից»:
Մի խոսքով, ծանր ժամանակներ են սպասվում։ Սակայն կառավարությունը դեռ խուսափում է մինչև վերջ անկեղծ գտնվել և ասել, որ լուրջ դժվարություններ ենք ունենալու։
ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանի բնորոշմամբ` Սերժ Սարգսյանի որոշումներն ու գնահատականները եղել են քաղաքական: «Մարդիկ հասկացան և գնահատեցին, թե ինչ կարող է կատարվել, ինչ հետևանքներ կարող են ունենալ: Ճնշումներ չեն եղել»,- ասաց Բաղդասարյանը: Մեր դիտարկմանը, որ ըստ լուրերի՝ 12 պայմաններ են առաջադրվել Գագիկ Ծառուկյանին Սերժ Սարգսյանի կողմից, Բաղդասարյանն ասաց. «Բա ո՞ւր են այդ պայմանները, նման պայմաններ չկան: Առաջիններից մեկը ես տեղյակ կլինեի դրա մասին»:
Նիկոլ Փաշինյանը համաձայնելով իր երբեմնի համախոհների հետ, որ Հայաստանում կա կառավարման ճգնաժամ, կանխատեսեց, թե ՀՀ-ում ևս 20 տարի չի լինի իշխանափոխություն, քանի դեռ երկրում չի ձևավորվել ինստիտուցիոնալ ընդդիմություն: Փաշինյանը վերջինիս բնորոշող 3 կետ նշեց. «Ինստիտուցիոնալ ընդդիմությունն ապագայի ծրագիր պետք է ունենա, որ կարողանա ներկայացնել, թե այսօրվա ծայրահեղ վատ վիճակն ինչպես է պատրաստվում փոխել, ինչ քայլերով և ինչ արդյունք է ստանալու: Երկրորդ՝ սուպերլիդերների ինստիտուտը պետք է փոխել սուպերթիմով, որովհետև վճռական պահին սուպերլիդերի ծնկները ծալվել են: Դու ո՞վ ես ընդհանրապես, ցար ի բո՞գ ես, էսօր հանրահավաք անում ես, վաղը չես անո՞ւմ»:
Երաժշտական դպրոցից տունդարձի ճանապարհին, նա, տեսնելով բակում ֆուտբոլ խաղացող տղաներին, իմ գիրկն էր տալիս իր ծանր ջութակն ու տուն ուղարկում: Եվ ես ամեն անգամ կես ճանապարհից, քարշ էի տալիս մեր երկուսի ջութակները: Մի ջութակով գնում էի, երկուսով ետ գալիս տուն:
Առևտրի անկումն արդարացնելու համար էկոնոմիկայի նախարարության աչքից չի վրիպել նաև այնպիսի կարևոր հանգամանք, ինչպիսին հանգստյան օրերի թիվն է։
Եթե ՀԱԿ-ը հանկարծ կողմ քվեարկեր Սերժ Սարգսյանի պաշտոնանկությունն ԱԺ օրակարգում ընդգրկելու հարցին, հնարավոր է՝ ԲՀԿ-ն նոր, հավելյալ խնդիրներ ունենար: Իսկ ՀԱԿ-ը, ինչպես հայտնի է, ոչ միայն «ըմբռնումով է մոտենում» ԲՀԿ-ի քայլերին, այլ նաև ուժերի ներածի չափով զբաղվում է ԲՀԿ-ի պաշտպանությամբ:
Բնակարանի պահանջ ունեցող սոցիալական ոչ ապահովված խավը չի կարող իր պահանջներին համապատասխան՝ ընտրություն կատարել անշարժ գույքի երկրորդային շուկայից:
«Ծնողներն իրենք պիտի ուղղորդեն իրենց երեխաներին` ամուսնանալուց առաջ անցնել բժշկական հետազոտություն, տղայի մայրը` իր որդուն, աղջկա մայրը` իր դստերը։ Սա հարց է, որ պետք է լուծվի, ինչին պետք է նպաստեն նաև ընտանեկան բժիշկները։ Այդ դեպքում հնարավոր կլինի կանխել շատ ու շատ հիվանդություններ, այլ ոչ թե` հետագայում երկարատև պայքարել դրանց դեմ»:
Մեր հարցին՝ արդյոք փաստաբանը տեղեկություն ունի՞, թե իր պաշտպանյալն ի՞նչ հարաբերություններ է ունեցելՀայկազ Բարսեղյանի հետ, Հովիկ Արսենյանը պատասխանեց. «Իմ պաշտպանյալը կոնֆլիկտային անձնավորություն չէ: Դուք չեք կարող պատկերացնել. երբ ոչ կոնֆիդենցիալ զրույցներ եմ ունենում իր հետ, յուրաքանչյուր անգամ ոտքի է կանգնում ու ասում՝ ճիշտ այդպես, պարոն Արսենյան: Այնքան ճշտապահ անձնավորություն էգ ես այնքան ցավ եմ ապրում, որ թացն ու չորը խառնել են իրար, լույսն ու ստվերըգ այս պահին աղավաղել են ամեն ինչ, միայն թե բացահայտում ցույց տան՝ էլ նշանակություն չունի՝ մարդը մեղավո՞ր է, թե՞ անմեղ, կատարե՞լ է, թե՞ ոչ»:
