Առաջիկայում շատ ավելի վատ պատկերի պետք է պատրաստ լինել՝ հաշվի առնելով այն, թե ինչ է տեղի է ունենում Հայաստանի ամենախոշոր ներդրողներից մեկի՝ Սամվել Կարապետյանի բիզնեսի ու սեփականության հետ։ Հընթացս օրենքները փոխելով՝ ներդրողից փորձում են խլել իր սեփականությունը։ Նույնիսկ ձևականությունները չեն պահպանում, արհամարհած ունեն օրենքն ու սահմանադրական իրավունքը։
Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովն օրենսդրորեն անկախ կառույց է։ Այն ոչ մեկին, առավել ևս՝ կառավարությանը ենթակա չէ։ Հաշվետու է միայն Ազգային ժողովին՝ կատարած աշխատանքների վերաբերյալ տարեկան հաշվետվություն ներկայացնելու ձևով։
Հանձնաժողովի կողմից հաստատված սակագներով, բնակչությունը հիմա գրեթե 40 տոկոսով ավելի շատ է վճարում գազի համար, քան խոշոր սպառողները։ Առանձին սպառողների հետ տարբերությունը նույնիսկ անգամների է հասնում։ Բայց հանձնաժողովը որոշել է բոլորի համար անփոփոխ թողնել սակագները, որքան էլ վերջին տարիներին դոլարի էժանացման արդյունքում պարտավոր էր նվազեցնել բնակչությանը վաճառվող գազի սակագինը։
Հայաստանի տնտեսության կախվածությունը ռուսական շուկայից այնքան խորն է ու այնքան ընդգրկուն, որ ցանկացած ապրանքի արտահանման նույնիսկ մասնակի դադարեցումն ամբողջ ոլորտը կարող է կանգնեցնել կոլապսի առջև։ Դրան հերթական անգամ ականատես եղանք այն բանից հետո, երբ տարբեր պատճառաբանություններով՝ Ռուսաստանը որոշակի խստացումներ կիրառեց Հայաստանից ծաղկի արտահանման վրա։
Երբ ներդրողներից, այն էլ՝ խոշոր ներդրողներից, բառիս բուն իմաստով, խլում են իրենց ունեցվածքը՝ սա մեջքից ուղիղ հարված է պետությանը։ Ներդրողների նկատմամբ Հայաստանում իսկական պետական ռեկետ է իրականացվում։ Սրա հետևանքները ոչ թե Նիկոլ Փաշինյանը կամ իր քաղաքական արկածախնդիրների խմբակն է կրելու, այլ առաջին հերթին՝ պետությունն ու ժողովուրդը։
Մինչև դանակը ոսկորին չհասավ՝ տեղից չշարժվեցին։ Չնայած այդ ամենի մասին ժամանակին լավ էլ գիտեին։ Գիտեին, որ կարող են նման իրավիճակների բախվել, բայց ոչինչ չարեցին՝ դրանից խուսափելու համար։ Արդյունքում բազմաթիվ արտադրողներ այսօր էլ անորոշության առաջ են ու չգիտեն, թե որքանով հնարավորություն կստանան վերսկսել ծաղկի մատակարարումները։ Համոզված են, որ եթե կարճ ժամանակում իրավիճակը չփոխվի, ստիպված են լինելու իրենց աշխատանքի արդյունքը ջուրը լցնել։
Այսպիսի գործողություններով նպատակ ունեն լռեցնել ընդդիմախոսներին, ահաբեկել մարդկանց, խեղդել հասարակության շրջանում մեծացող դժգոհությունները, որոնք կապված են՝ ինչպես երկրում ձևավորված քաղաքական մթնոլորտի, այնպես էլ՝ սոցիալական պայմանների հետ։ Սոցիալական իրավիճակը երկում լարվում է, ու դա գնալով շատերի համար անտանելի է դառնում։ Մի կողմից՝ մարդկանց եկամուտները չեն ավելանում, մյուս կողմից՝ համատարած թանկացումներ են։
ՀԷՑ-ի դեմ իշխանությունների սկսած արշավը գնալով թափ է հավաքում։ Դրան միացել է նաև Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը։ Դա, իհարկե, զարմանալի չէ, եթե հաշվի առնենք այն հանգամանքը, որ առաջին հայացքից անկախ համարվող այս կառույցը վաղուց վերածվել է կառավարության կցորդի և կատարում է այն, ինչ թելադրում են իշխանությունները։
Ժամանակին Հայաստանի էներգետիկ համակարգի կարևորագույն հանգույցների մեկը՝ բաշխիչ ցանցերը, վաճառվեց կամ ապապետականացվեց միջազգային երկու խոշորագույն ֆինանսական կազմակերպությունների՝ Համաշխարհային բանկի ու Միջազգային արժութային հիմնադրամի պահանջով։ Այն ժամանակ ցանցերը պետական էին, այսօրվա իշխանությունների լեզվով ասած՝ պատկանում էին ժողովրդին։ Միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունները համարում էին, որ դրանք պետք է «ժողովրդից վերցնել» ու հանձնել մասնավորին, որովհետև պետությունը լավ կառավարիչ չէ, համակարգում մեծ պարտքեր են կուտակվել՝ բարձր կորուստների պատճառով։
Նիկոլ Փաշինյանի Թուրքիա կատարած այցի ու Թուրքիայի նախագահի հետ հանդիպման մանրամասներն իշխանությունները շարունակում են գաղտնի պահել հանրությունից, չնայած դրա հետ կապված տարբեր տեղեկություններ շրջանառվում են։ Թվում էր, թե այցի արդյունքներով, գոնե ձևի համար, պիտի հայտարարվեր հայ-թուրքական ցամաքային սահմանը երրորդ երկրների քաղաքացիների ու դիվանագիտական անձնագիր ունեցողների համար բացելու մասին, բայց դա էլ տեղի չունեցավ։ Նիկոլ Փաշինյանի ու ՔՊ-ականների այս վաղեմի երազանքն էլ փորներումը մնաց։
Ինչքան սրտներն ուզենա՝ կբարձրացնեն, ինչպես արեցին աղբահանության ու քաղաքային տրանսպորտի պարագայում։
Ակնհայտ է, որ պետությունը պետք է շատ արագ վերցնի ՀԷՑ-ի կառավարումը․ այսօր կառավարության նիստին վերահաստատել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ տեղեկացնելով, որ ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունը նույնպես քննարկում է ունեցել, և օրենքի նախագիծ է արդեն դրվել շրջանառության մեջ։
Բիզնեսի ապագան Հայաստանում վտանգված է։ Այն, ինչ իշխանություններն անում են, լուրջ ահազանգ է բիզնեսի համար։ Համառորեն լծվել են մասնավորի ձեռքից բիզնեսը խլելու «հայրենանվեր» գործին։ «Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատում», ՄՏՍ-ում, «Լիդիան»-ում փայ մտնելն առաջին ծիծեռնակներն էին։ Արդեն նույնիսկ փայ մտնելով չեն բավարարվում։
Նիկոլ Փաշինյանն իր մոլորեցնող հայտարարություններով պարբերաբար փորձում է տպավորություն ստեղծել, որ իշխանազավթմանը հաջորդած 7 տարիներին Հայաստանի քաղաքացիների եկամուտները մեծ տեմպերով ավելացել են։ Մինչդեռ՝ եթե արդար լիներ, պիտի արձանագրեր, որ իրականում մեծ տեմպերով ավելացել են քաղաքացիների ոչ թե եկամուտները, այլ պարտքերը։ Մարդիկ պարտքերով են ապրել։
Մեկ անգամ չէ, որ Նիկոլ Փաշինյանն ու ՔՊ-ականներն ապացուցել են, որ իրենց համար առաջնայինը ոչ թե Հայաստանի անվտանգությունն ու կայունությունն է, այլ սեփական իշխանության պահպանումը։ Զարմանալի չէ, որ առկա աշխարհաքաղաքական մարտահրավերների պայմաններում՝ փոխարենը մտածելու խաթարված ներքին կայունությունն ու միասնականությունը վերականգնելու մասին, իշխանական խմբակը գնում է երկիրը շարունակաբար պառակտելու ու թուլացնելու ճանապարհով։
Սրանով ոչ թե Սամվել Կարապետյանին են վատություն անում, այլ պետությանն ու ժողովրդին։ Միշտ էլ կարելի է գնալ ազգայնացման, բայց պետք է պատրաստ լինել վճարել այն գինը, որը առաջանալու է դրա հետևանքով։ ՀԷՑ-ի ազգայնացումը գուցե գայթակղիչ է հնչում շատերի համար, բայց այն, ինչ արվում է ազգայնացման անվան տակ՝ սեփականությունը խլելու բացահայտ փորձ է, որը թանկ է նստելու պետության վրա ու հանգեցնելու է մեծածավալ ֆինանսական փոխհատուցման, ինչի մասին հիմա գերադասում են չխոսել։
Ծրագիրը նախկինները սկուտեղի վրա մատուցեցին, իսկ Նիկոլ Փաշինյանն ու իր կառավարությունները չկարողացան «պատուհանը դրիմից» այն կողմ անցնել։ Վերջերս նույնիսկ սկսել են անիվը հետ պտտել։ Անցած տարի Երևանում կայացած Եվրասիական երրորդ տնտեսական համաժողովում ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների արդեն նախկին փոխնախարար Հակոբ Վարդանյանը հայտարարում էր, թե գծի կառուցման աշխատանքներն ավարտական փուլում են գտնվում, դրանք 85 տոկոսով կատարված են։
Բնակարանային մեծածավալ շինարարության պայմաններում վերջին տարիներին կտրուկ աճել են շինարարության ոլորտին տրամադրվող վարկերը։ Դրանց ծավալներն այս տարվա ապրիլի վերջի դրությամբ հասել են 713 մլրդ դրամի, որը համարժեք է գրեթե 1,8 մլրդ դոլարի։ Այս ցուցանիշով շինարարությանը տրամադրված բանկերի վարկային պորտֆելը զիջում է միայն սպառողական ու հիփոթեքային վարկերին։ Վերջին 2 տարվա ընթացքում շինարարությանն ուղղված վարկերը գրեթե կրկնապատկել են։
Որքան իշխանություններն ավելի շատ են խոսում զբոսաշրջությունը խթանելու ու զարգացնելու մասին, այնքան ավելի քիչ զբոսաշրջիկներ են գալիս Հայաստան։ Տարեսկզբից սկսած զբոսաշրջային հոսքերն անխափան նվազում են։
Ազգային ժողովում անցած տարվա բյուջեի կատարման հաշվետվության ներկայացման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հերթական անգամ առիթն օգտագործեց սեփական իշխանության չեղած հաջողություններն ու ձեռքբերումները գովազդելու համար։ Հայտարարեց, որ հիմա մարդիկ կիսով չափ ավելի լավ են ապրում, քան ապրում էին մինչև 2018թ. իշխանազավթումը։ Ասածը հիմնավորելու համար բերեց ցուցանիշներ, որոնք, սակայն, իրականության հետ կապ չունեն։ Պաշտոնական վիճակագրության մեջ նման ցուցանիշներ չկան, դրանք կեղծ են ու ուռճացված։
Ներդրումներ ներգրավելու ու ներդրողներին աջակցելու անվան տակ կառավարության ստեղծած ներդրումային հիմնադրամները դարձել են փող լվանալու միջոց։ Այդ հիմնադրամները շատ հաճախ նպաստել են ոչ թե ներդրումների խթանմանը, այլ ծառայել են ծանոթ-բարեկամներին աշխատանքով ու բարձր աշխատավարձով ապահովելուն, սրա-նրա անձնական բիզնես հետաքրքրությունները բավարարելուն, պետական փողերն անհասկանալի ծրագրերում ներդնել ու տանուլ տալուն։
Ո՞վ կարող է ասել, թե մինչև հիմա ի՞նչ տնտեսական պրոյեկտներ են իրականացրել այդ գումարներով, կամ ի՞նչ կենսական նշանակության ենթակառուցվածքներ են ստեղծել։ Գրեթե ոչինչ հայտնի չէ, առարկայական ոչ մի տեսանելի, շոշափելի պրոյեկտ, որը կյանքի են կոչել, չկա։ Տարօրինակ չէ, որ վերջերս հանրապետության Երկրորդ նախագահը, անդրադառնալով ներգրավված պարտքերին, կասկած հայտնեց, որ 7 մլրդ դոլարից առնվազն 2 միլիարդը փոշիացրել են, կորել է։
Ստորև բերված պաշտոնական վիճակագրությունը վերաբերում է ՀՀ բնակչության շուրջ 40 տոկոսին՝ սոցիալապես առավել խոցելի խմբերի ՀՀ քաղաքացիներին։
Օրերս կառավարությունը Ազգային ժողով է ներկայացրել ՀՀ 2025թ. պետական բյուջեի՝ առաջին եռամսյակում կատարման հաշվետվությունը, որի նույնիսկ ոչ շատ խորքային-մասնագիտական ուսումնասիրությունը բավական է՝ հասկանալու համար, որ սա բնավ էլ գործող իշխանության «երազանքի» կատարողականը չէ։
Տեղական արտադրողին պաշտպանելու անվան տակ կառավարությունը որոշել է կրկին բարձրացնել ներմուծվող ցեմենտի պետական տուրքը։ Եթե հիմա 1 տոննայի համար ներմուծողները վճարում են 2 հազար դրամ պետտուրք, այսուհետ կվճարեն 8 հազար դրամ՝ 4 անգամ ավելի, քան վճարում էին։
Հունիսի 1-ի՝ երեխաների պաշտպանության միջազգային օրվա առթիվ, բարերար Միքայել Վարդանյանը «Մուրացան» հիվանդանոցային համալիրին նվիրել է նորածնային շտապօգնության 3 մեքենա՝ վերազինված անհրաժեշտ գերժամանակակից բոլոր սարքավորումներով, արհեստական շնչառության սարքավորումներ և ստացիոնար թվային ռենտգենոգրաֆիկ համակարգ:
Մայիսի 22-ից Երևանի 2800-ամյակի այգու այցելուները հնարավորություն կունենան ոչ միայն վայելելու այգու զովությունը, մաքուր օդն ու հաճելի մթնոլորտը, այլև լսելու և տեսնելու նոր լուսային և երաժշտական հագեցած բեմադրված ծրագիր՝ շատրվանների մասնակցությամբ։
Այս պայմաններում Երևանում բնակարանների գների նվազումից անհնարին է խուսափել։ Այլ բան, թե դրանք մինչև ո՞ւր կարող են հասնել։ Կան որոշ գործոններ, որոնք զսպում են գների չափից շատ անկումը։ Դրանք կապված են, մասնավորապես, կառուցապատման թանկացման հետ։
Հայաստանում մասնագիտական որոշ շրջանակներ քննարկում են, թե ինչն է Հայաստանում արդյունաբերության ցուցանիշի գրեթե 20 տոկոսի հասնող նվազման պատճառը: Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, գրեթե այդքան է արդյունաբերական ոլորտի անկումը 2025-ի առաջին եռամսյակում՝ 2024-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատությամբ:
Դեպի Ռուսաստան և Մերձբալթյան երկրներ ալկոհոլային խմիչք արտահանող հայկական ընկերությունները մեկ ամսից ավելի է՝ չմեկնաբանվող ու տարօրինակ ստուգումների են ենթարկվում Վրաստանում։ Պատճառները հասկանալի չեն հայաստանյան արտադրող, արտահանող ու բեռնափոխադրող ընկերություններին։
