Ըստ Կենտրոնական Բանկի ներքին ոչ պաշտոնական կարգավորումների ՀՀ բանկերը ստարտափներին և տեխնոլոգիական պրովայդերներին չեն սպասարկում և հաշիվներ չեն բացում, եթե վերջիններս որևէ ձևով կապված են կրիպտո ոլորտի հետ։ Սա, մեղմ ասած, անբարենպաստ պայմաններ է ստեղծում ՏՏ կրիպտո ընկերությունների համար Հայաստանում իրենց գործունեությունը շարունակելու հարցում։
Արտաքուստ ցույց տրվող բարձր աճերի ֆոնին՝ տնտեսությունը հասցրել են աղետալի վիճակի։ Հայտնի ու անհայտ օլիգարխներն ապրանքները մի տեղից բերում, մեկ այլ տեղ ծախում են ու դա համարում են տնտեսական աճ։
Վերջին տարիներին այնքան շատ ու այնքան թանկ պարտքեր են կուտակել, որ պարտքի սպասարկումը չափազանց ծանր բեռ է դարձել պետական բյուջեի վրա։
Հայաստանում սկսված համաժողովրդական շարժումն ի ցույց դրեց իշխանությունների վախերն ու ատելությունը եկեղեցու նկատմամբ։ Շարժումը վարկաբեկելու անհաջող փորձերից հետո լծվել են եկեղեցին հարկելու «սրբազան» գործին։
Պաշտոնական լրահոսից երեկ հայտնի դարձավ, որ Նիկոլ Փաշինյանին ներկայացվել է Զբոսաշրջության կոմիտեի 2023թ. հաշվետվությունը։
Հայաստանի արտաքին պահուստներից վերջին մի քանի ամսվա ընթացքում ավելի քան 1 մլրդ դոլար են հանել։ Եթե անցած տարվա օգոստոսին տարադրամային պահուստներն անցնում էին 4 մլրդ 219 մլն դոլարից, այս տարվա ապրիլի վերջի դրությամբ կազմել են 3 մլրդ 188 մլն դոլար։
Այս իշխանության ամենաբնորոշ գիծը մեծ-մեծ խոսելն ու խաբելն է։ Խոսելու ու խաբելու պրոֆեսորներ են։
Օրերս Ադրբեջանի նախագահը չբացառեց, որ հետագայում Հայաստանը կարող է ադրբեջանական գազ գնել։ Դա հնարավոր կլինի հարաբերությունների կարգավորումից և խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից հետո։
Տարեսկզբի երկու ամսում գրեթե 8 հազարով ՌԴ քաղաքացիների ելքն ավելին է եղել մուտքերի համեմատ։ Ռուսները, որոնք հակամարտությունից հետո տեղափոխվել էին Հայաստան, նախընտրում են հեռանալ։
Երբ Նիկոլ Փաշինյանն իր թիմով եկավ իշխանության, պարտքը 6,7 միլիարդ էր։
Այդպես էլ չհասկացան, որ անգամ քաղաքական ու անվտանգային բոլոր վտանգներն ու ռիսկերը մի կողմ դնելու պարագայում, ադրբեջանական գազը չի կարող այլընտրանք լինել ռուսականին։ Այլապես հիմա վաղուց Վրաստանը նստած կլիներ միայն ադրբեջանական գազի վրա։ Այնինչ՝ շատ ավելի թանկ գնով, քան հիմա Հայաստանն է ստանում, ռուսական գազ է գնում։
ՀՀ կառավարության 2021-2026թթ. գործունեության ծրագրի 2023 թվականի կատարման ընթացքի և արդյունքների մասին օրերս Ազգային Ժողովի հավանությանն արժանացած զեկույցի բազմաթիվ դրույթներ շարադրված են ոչ ամբողջական պատկերով` առանց մատնանշելու դրանց շուրջ առկա ռիսկերն ու բացասական զարգացումները: Դրանցից մեկն էլ վերաբերում է ՀՀ բանկային համակարգին: Զեկույցում նշված է, որ 2023թ. արդյունքներով բանկային համակարգի ցուցանիշները (մասնավորապես՝ ակտիվների ընդհանուր մեծությունը, վարկային պորտֆելը, ավանդների ծավալը և կապիտալը) զգալիորեն բարելավվել են (էջ 38):
Վերջին ամիսներին տրանսֆերտների տեսքով ֆինանսական միջոցների մուտքը Հայաստան անընդմեջ կրճատվում է։ Թեև դրանք էլի փոքր գումարներ չեն, հասնում են ամսական մի քանի հարյուր միլիոն դոլարի, այնուհանդերձ այլևս այն ակտիվ հոսքերը չկան, որոնք կային ռուս-ուկրաինական հակամարտության սկզբնական շրջանում ու դրան հաջորդող առաջին տարվա ընթացքում։
Հայաստանի «հպարտ» քաղաքացուն ժամանակին հզոր ու բարգավաճ երկիր խոստացող Նիկոլ Փաշինյանը վեց տարում հասցրեց եղածն էլ քանդել, երկիրն ու ժողովրդին կանգնեցնել լինել-չլինելու խնդրի առաջ։
Բյուջեի հարկային եկամուտների կատարողականը բախվել է խնդիրների հետ, նախատեսված եկամուտները չեն հավաքվում։ Առաջին եռամսյակում բավական մեծ թերակատարում է արձանագրվել, ինչը սպառնում է շարունակվել նաև հետագայում։
Մինչ վերջին շրջանում Կենտրոնական բանկը նվազեցնում է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը, էժանացնում է փողը, որպեսզի ակտիվացնի ֆինանսական միջոցների հոսքը տնտեսություն, տնտեսություն մտնող փողը կրճատվում է։
Իսկական «լիխարադկան», որի մասին ժամանակին ասում էր Նիկոլ Փաշինյանը՝ մեղադրելով նախկիններին, հենց սա է։ Դրա հետևանքը կերևա հետագայում, երբ բյուջեն կանգնի ֆինանսական դժվարությունների առաջ։
«Ուզում եմ հասկանալ, թե այդ եռակողմ հանդիպման քաղաքական դեմքերն ի՞նչ են անելու, տեխնիկական ստանդարտներն են լավացնելո՞ւ, գիտեք՝ մեր մրցունակությունն ինչ մակարդակի վրա է»։
168.am-ի հետ զրույցում «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը նկատեց. «Վատ է, որ մենք արդեն դարձել ենք աշխարհաքաղաքական խաղերի ու բախումների կենտրոն: Հետևանքները չեն ուշանալու: Եթե դու արգելում ես որևէ երկրի, հատկապես՝ հիմնական առևտրային գործընկեր-երկրի վճարային գործիք քո երկրում, պետք է սպասես հայելանման արձագանք այդ երկրից:
Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանի վարչապետի պաշտոնը 2018 թվականին ստանձնեց 7 միլիարդ դոլար պետական պարտքի բեռով. Այսինքն՝ դա նշանակում է, որ Փաշինյանից առաջ պաշտոնավարած ՀՀ 3 նախագահները միասին 28 տարվա ընթացքում կուտակել էին ընդամենը 7 միլիարդ դոլարի պետական պարտք։
Նոր պրոդուկտների ներդրումից մինչև հաճախորդների փորձառության բարելավմանը միտված քայլեր, պորտֆելի էական աճ և նոր ռազմավարություն. Կոնվերս Բանկի Կորպորատիվ բանկային ծառայությունների դեպարտամենտի տնօրեն Սարգիս Խաչատրյանի հետ զրուցել ենք նախորդ տարվա ցուցանիշների, հաջողությունների և 2024-ի ծրագրերի մասին:
Վերջին տարիներին Հայաստանի տնտեսության բարձր աճերը կապված էին հիմնականում արտաքին գործոնների, նաև կապիտալի աննախադեպ հոսքերի հետ։ Ռուսաստանի նկատմամբ կիրառված պատժամիջոցների հետևանքով այդ երկրից ֆինանսական հսկայական հոսքեր էին գալիս, որոնք մեծապես նպաստում էին որոշ ոլորտներում բարձր աճերի ձևավորմանը։
Մասիս խոշորացված համայնքում աղբահանության խնդիրն ամբողջությամբ կլուծվի: Բարերար Միքայել Վարդանյանը համայնքին նվիրել է աղբատար մեքենա, բազմաֆունկցիոնալ սանմաքրման մեքենա, 230 նոր աղբաման և բեռնատար մեքենա:
Ինչպիսի՞ն է ներկայում Հայաստանի կապիտալի շուկան, զարգացման ի՞նչ հեռանկարներ կան, և ինչպե՞ս է տեսնում իր մասնակցությունն այդ շուկայի զարգացմանը Կոնվերս Բանկը: «Հայաստանի կապիտալի շուկաները» կոնֆերանսի ավարտից հետո այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք կոնֆերանսի մասնակից, Կոնվերս Բանկի ներդրումային դեպարտամենտի տնօրեն Գրիգորի Զաքարյանի հետ:
Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական ազատության ինդեքսը վերջին 2 տարում նվազել է որոշ կոմպոնենտների պատճառով։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց «Լույս» հիմնադրամի տնտեսական հետազոտությունների խմբի ղեկավար Սոնա Ղարիբյանը։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը ներկայացնում է «Տնտեսական ազատության ինդեքս – 2024» զեկույցի ուսումնասիրությամբ արձանագրած կարևոր դրույթները։ Նշենք, որ «Տնտեսական ազատության ինդեքս» ամենամյա զեկույցների շարքը հրապարակվում է 1995թ.-ից ի վեր։ Տարեկան զեկույցում տվյալ տարվա համար գնահատվում է տարբեր երկրների տնտեսական ազատությունը՝ միաժամանակ հնարավորություն ընձեռելով կատարելու միջժամանակային և միջերկրային համեմատություններ:
Իշխանությունները համատարած ավելացնում են քաղաքացիների հարկային պարտավորությունները, օր ու մեջ նոր բեռ են դնում։ Դա անում են՝ ինչպես բացահայտ, այնպես էլ՝ թաքնված։ Երբ տեսնում են, որ բացահայտ չի ստացվում, քողարկված են անում։ Այնպես են անում, որ մարդիկ գլխի չընկնեն, թե ինչն՝ ինչի մասին է։ Օրենքներն են փոխում, նորերն են ընդունում, բայց վերջում ամեն ինչ կոտրում են քաղաքացիների գլխին։
Հարկատուների փողը քամուն են տալիս, յուրացնում են ու վատնում, և դրա համար որևէ մեկը պատասխանատվություն չի կրում։ Ամենուրեք հարկերն են ծանրացնում, տույժ-տուգանքներ են ավելացնում, քաղաքացիների ու հարկատուների վրա նոր ֆինանսական բեռ են դնում, բյուջե են լցնում, որ հետո այսպես վատնեն։ Կարող են 6 մլն դոլար բյուջեից հանել ու ոչնչի համար տալ ինչ-որ երգչի։ Վեց միլիոնը տվել են ու ոչինչ չեն ստացել դրա համար։ Այնինչ՝ այդ 6 միլիոնով բազմաթիվ այլ խնդիրներ կարող էին լուծել։
Իշխանությունների հարկային վարչարարության, նոր հարկային բեռի մասին 168.am-ի հարցադրումներին ի պատասխան՝ Աուդիտորների պալատի նախագահ, տնտեսագետ Նաիրի Սարգսյանը պայմանավորեց Բյուջե 2024-ի կատարման մտահոգություններով:
Դրսից տարադրամային հոսքերի կրճատման հետևանքով, փոխարժեքի շուկայում ազգային արժույթի արժեզրկման ռիսկերն ավելացել են։ Դա կարող է խորանալ առաջիկայում։ Ու որքան էլ Կենտրոնական բանկը վերջին տարիներին էապես նվազեցրել է միջամտությունները փոխարժեքի շուկայում, այնուհանդերձ երբեմն-երբեմն հարկադրված է գնալ դրան՝ կտրուկ տատանումները հարթելու ու հավասարակշռությունը վերականգնելու համար։ Այլապես ցնցումներից անհնարին կլինի խուսափել։
