Արդեն 27-րդ օրն է՝ Արցախը գտնվում է ադրբեջանական շրջափակման մեջ։ Բազմաթիվ երեխաներ ու ծնողներ ճանապարհի փակ լինելու պատճառով չեն կարողանում հասնել միմյանց։ Կան երեխաներ ու ծնողներ, որոնք չեն կարողանում վերադառնալ Արցախ, և՝ հակառակը։
«Վեհափառ տե՛ր, կեցցե՛ք. Դուք Ձեր Ամանորյա ուղերձում այնպիսի շեշտադրումներ արեցիք, որոնց հետո շատերս ենք համաձայն, անդրադարձաք Արցախին և Լաչինի միջանցքի խնդրին, ասացիք նաև, որ պետությունները կործանվում են ոչ թե փորձությունների ծանրությանը չդիմանալով, այլ հույսի սպառման հետևանքով, հետապես հարց՝ արդյո՞ք այն, ինչով զբաղված է եկեղեցին, համարժեք է այսօրվա ստեղծված վիճակին, բացարձակապես ո՛չ»:
Մեր ժամանակների տեղեկատվության ահռելի մեծ ծավալը, այդ թվում՝ որպես տեղեկատվություն ներկայացվող քարոզչությունը հանրային-քաղաքական հարաբերություններում դեֆորմացրել են տարբեր երևույթների գնահատման չափանիշները։ Դա մեծապես ազդել է քաղաքականության բովանդակության վրա, որն առանց այդ էլ առանձնապես բովանդակալի չէր ու չէ՛։ Քաղաքականությունն էլ, որ իր վրա է կրում հանրային արձագանքի ազդեցությունը, որպես հեշտ ճանապարհ, ոչ թե փորձում է հանրությանը հասցնել ավելի բարձր նշաձողերի, այլ հակառակը՝ ինքն է գահավիժում դեպի այն ցածր չափորոշիչները, որոնցով գնահատվում է այս կամ այն երևույթը, իրադարձությունը։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Խնապատի գյուղապետ Սամվել Շարմանյանն ասաց, որ այս պահին լուրջ խնդիրներ չունեն, միակ խնդիրը դիզվառելիքի պակասն է։
26 օր է, ինչ Արցախն ամբողջական շրջափակման մեջ է: Բանաստեղծ Լևոն Բլբուլյանը վստահ է՝ հուսահատությունն ու ցավը մի կողմ նետելով՝ հայը, արցախցին կկարողանա հաղթահարել նաև այս դժվարությունը:
Փաստորեն ունենք մի իշխանություն, որի համար հայրենիքը անշարժ գույք է, վաճառքի առարկա և նրան սատարում են քաղաքական, հասարակական գործիչներ, իրավապաշտպաններ, լրատվամիջոցներ։
«Շրջափակման մեջ ապրող ժողովուրդ ենք, անտեր ժողովուրդ ենք դարձել թուրքերի ձեռքին»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանի Վանք գյուղի բնակիչ Ալյոշա Հակոբյանը։
168.am-ի հետ զրույցում Շուշիի Սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցու նախկին հոգևոր հովիվ Տեր Անդրեաս քահանա Թավադյանը խոսելով Արցախում ստեղծված իրավիճակի, նաև Սուրբ ծննդյան տոնի պատարագի մասին, նշեց, որ Արցախի շրջափակումը եկեղեցու գործունեության վրա չի ազդել, միակ խնդիրն այն է, որ դիզվառելիքի խնդիր կա, և քահանաները չեն կարողանում բոլոր գյուղերի եկեղեցիներ գնալ ու պատարագ մատուցել։
Թող Սուրբ Ծննդյան կենարար խորհրդով խաղաղություն լինի աշխարհին ու համայն մարդկությանը։ Թող հավատքով պայծառացած՝ աշխարհասփյուռ ազգս հայոց զորացնի իր հայրենիքը՝ Հայաստանն ու Արցախը, իրականություն դարձնի իր նվիրական իղձերը և փառավորի մարդեղացյալ Փրկչին՝ գոհությամբ ձայնելով.
Այս տարի Սուրբ Ծննդյան և Աստվածահայտնության տոնը չափազանց անսովոր պայմաններում ենք նշում Արցախում:
Հունվարի 6-ին Հայ Առաքելական եկեղեցին նշում է Հիսուս Քրիստոսի Սուրբ Ծննդյան ու Աստվածահայտնության տոնը, որը Հիսուսի Սուրբ Ծննդյան և մկրտության հիշատակումն է:
168.am լրատվական-վերլուծական կայքը համագործակցություն է սկսել անգլալեզու Groong փոդքասթի հետ։ Արցախում տիրող ճգնաժամի լույսի ներքո, երբ Արցախում 120 հազար հայ շարունակում է շրջափակված մնալ, Groong փոդքասթի համահեղինակ Հովիկ Մանուչարյանը զրուցում է քաղաքական, տնտեսական, հասարակական գործիչների հետ:
«Արցախում իրավիճակը գնալով լարվում է. մթերքի, սննդի բազմաթիվ կետեր արդեն փակ են, փակ են նաև որոշ հացի արտադրամասեր՝ ալյուր չլինելու պատճառով, բայց ժողովուրդը փորձում է պայքարի ուղիներ գտնել, չկա հուսահատվածություն, չեն կոտրվել, որովհետև Արցախի ժողովուրդը հստակ ունի իր տեսակետը, այսինքն՝ երբեք և ոչ մի ճնշումների տակ չի լքելու իր հայրենի հողը, ամուր մնալու է կանգնած իր հայրենիքում»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Արցախի «Արդարություն» կուսակցության ԵԿ նախագահ Արշակ Աբրահամյանը:
Ադրբեջանի կողմից Արցախի շրջափակման 25-րդ օրն Արցախի անվտանգության երաշխավոր համարվող Հայաստանի Կառավարության հերթական նիստում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամ հարուցած գործողությունը, միջանցքն ապաշրջափակելու կոչերը, միջազգային լայն արձագանք է հարուցել։
Շուրջ 5 ամիս պաշտոնավարելուց հետո Արցախի շրջափակման ֆոնին Կովկասյան բանակցությունների գծով ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի ավագ խորհրդական, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ Ֆիլիպ Ռիքերը հեռանում է պաշտոնից։ Այս մասին հայտարարել է Պետդեպարտամենտի մամուլի ծառայության ղեկավար Նեդ Փրայսը։
Արցախը Հայաստանին կապող Լաչինի միջանցքի շրջափակումն Ադրբեջանի կողմից շարունակվում է արդեն 25 օր:
168.am-ի հետ զրույցում Ավիացիայի փորձագետ, Նիկոլ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Հակոբ Ճաղարյանը խոսելով Արցախի շրջափակման և օդային ճանապարհն օգտագործելու հնարավորությունների մասին, նախ շեշտեց՝ այդքան մարդու ապաշրջափակման մեջ պահելը հակամարդկային է։
«Մարդիկ պետք է հավատ ունենան, որ իրենց հողը մշակեն, իսկ այդ հավատը նրանց պետք է ներարկի՝ ինչպես Արցախի, այնպես էլ՝ Հայաստանի ղեկավարությունը։ Այստեղ ինչ-որ առեղծված կա, որ ինձ համար անհասկանալի է, մենք Արցախ տվող չէինք, այդ ինչպես հանձնեցին, չեմ հասկանում։
Փաշինյանի գործունեությունը մտածող մարդու համար ամենասկզբից շատ ակնհայտ էր. նախ Ալիևին անվանել էր կիրթ ու կառուցողական, ինչ-որ զրո կետից բանակցություններ էր սկսում, կնոջ հայտարարությունները, թե զենքերը պետք է հալեցնել: Հետո՝ այդ հետապնդումները Հրայր Թովմասյանի և Սահմանադրական դատարանի նկատմամբ, դատարանների շրջափակումները… ինձ համար շատ պարզ էր, ով այդ էյֆորիան չուներ, նա ամեն ինչ տեսնում էր:
«Ասում են՝ այս ուժերն են կազմակերպում, այն ուժերն են: Պատասխանում եմ՝ ձեզ պե՞տք է, թե ով է կազմակերպում, գնացեք, որ արցախցին տեսնի ու զգա, որ իրենց մասին մտածում են: Չեմ հասկանում՝ սա սթրես է, յուրատեսակ դեպրեսիա… Կամ պետք է սա կուտակվի ու դուրս գա, կամ չգիտեմ… Զանգվածային դեպրեսիա է մեզ մոտ կամ անտարբերություն: Գուցե պատճառն անելանելիությո՞ւնն է: Օրինակ, ես կուզեի գնալ և արցախցու կողքին լինել, բայց ո՞նց անցնեմ ճանապարհը: Հասկանո՞ւմ եք, ժամանակին բաժանված էինք, հիմա առավել ևս, աղճատել են մանր կտորների, ու միավորվելու ցանկություն չկա: Չէինք սիրում միավորվել, հիմա՝ նույնպես: Ես ևս մոլորված եմ և շատ նեղված»,- հավելեց Տիգրան Հեքեքյանը:
Արցախում վիճակը կրիտիկական է։ Մոտավորապես՝ 1453թ. մայիսի Կոնստանդնուպոլիսը՝ բարբարոսների կողմից շրջափակված։ Արցախի անկումն ունենալու է նույն քաղաքակրթական հետևանքը։ Սա պետք է կարողանալ ներկայացնել միջազգային հանրությանը։
«Պիտի կրկին վերահաստատեմ Հայաստանի Հանրապետության հավատարմությունը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի, 2021 թվականի հունվարի 11-ի, 2021 թվականի նոյեմբերի 26-ի, 2022 թվականի հոկտեմբերի 31-ի եռակողմ հայտարարություններին, ինչպես նաև 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ի Պրահայի քառակողմ պայմանավորվածություններին, որոնք արձանագրված են հանդիպմանը հաջորդած հայտարարության մեջ:
«Ադրբեջանն է՛լ ավելի է սրում վերջին մեկ տարվա ընթացքում զարգացող իրանաադրբեջանական լարվածությունը»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց իրանցի վերլուծաբան Ալի Սալամին՝ անդրադառնալով տարածաշրջանային իրավիճակին ու Արցախի շրջափակման խնդրին։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետի դասախոս, դոցենտ Վարդգես Սաֆարյանը խոսելով Ադրբեջանի ահաբեկչական քայլերի մասին, նկատեց՝ Ադրբեջանի գործողություններում 1988 թվականին և այսօր որևէ տարբերություն չկա՝ նույն հայատյաց քաղաքականությունն է։
«Արցախցին պատրաստ է դիմանալ այս արհավիրքին, և դեռևս չունենք այդ անկումային տրամադրությունները: Բայց բոլորս էլ հասկանում ենք, որ գալու է մի պահ, երբ մենք դիմանալու հետ կապված խնդիրներ ունենանք»,- շեշտեց նա:
168 TV-ի եթերում Լեհաստանում ՀՀ նախկին դեսպան, «Համախմբում» շարժման անդամ Էդգար Ղազարյանը ՀՀ ԱԳՆ-ի նման բովանդակության հայտարարությունը համարեց ընդամենը դիվանագիտական զազրախոսություն, քանի որ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության առաջին պարբերության մեջ հստակ նշված է՝ այդ խնդրի կողմերը Հայաստանն ու Ադրբեջանն են, ոչ թե Ադրբեջանն ու Ռուսաստանը. ՌԴ-ն ընդամենը միջնորդ է։
«Արցախում ամեն բացվող օրվա հետ մարդկանց մոտ լարվածությունը մեծանում է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի Ազգային ժողովի «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը՝ անդրադառնալով դեկտեմբերի 12-ից մինչ օրս թշնամի Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքը փակ պահելու հանգամանքին և դրանից բխող հետևանքներին։
Ավելի քան 3 շաբաթ է, ինչ փակ է Արցախը Հայաստանին կապող Լաչինի մարդասիրական միջանցքը, որը հետևանք է 44-օրյա պատերազմի արդյունքների, հայկական կողմի պարտության և Ադրբեջանի հաղթանակի, ընդ որում, նաև հետպատերազմյան փուլում, որքան էլ ասենք, որ Լաչինի միջանցքը փակ պահելով՝ Ադրբեջանը խախտում է 2020-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության պահանջը:
ՌԴ պաշտպանության նախարարությունն օրերս հայտարարել է՝ ՌԴ ցամաքային զորքերի ստորաբաժանումները մասնակցելու են Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) խաղաղապահ զորավարժություններին, որոնք կանցկացվեն Հայաստանում։
Նրա խոսքով, Նիկոլ Փաշինյանը պարտության խորհրդանիշ է, հետևաբար՝ չի կարող ի շահ Հայաստանի ու Արցախի բանակցել։ Ավելին՝ նա իր վարչախմբի հետ բացահայտ հակահայկական բանակցություններ է վարում։
