ՀՀ մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան (ՄԻՊ), Իրավունքի և արդարության կենտրոն «Թաթոյան» հիմնադրամի տնօրեն Արման Թաթոյանը, անդրադառնալով հարցին, թե արդյոք հնարավո՞ր է ապահովել Արցախի իշխանության ներկայացուցիչների անվտանգությունը, եթե Ադրբեջանի հետ նրանք մտնեն, այսպես կոչված, ուղիղ քաղաքական երկխոսության մեջ, կամ արդյոք կարելի՞ է երաշխավորել, որ Ադրբեջանի իշխանությունները չեն ձերբակալի ու կալանավորի նրանց, ասաց՝ առանց անվտանգության հստակ երաշխիքների անմիջականորեն ուղիղ ֆիզիկական ներկայությամբ խոսելն ունի լուրջ վտանգներ:
Հունվարի 10-ին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ ՀՀ-ում «Անխախտ եղբայրություն-2023» ՀԱՊԿ զորավարժությունների անցկացումը նպատակահարմար չեն համարում:
Արցախը Հայաստանից սնուցող էլեկտրականության միակ բարձրավոլտ գծում հունվարի 10-ին տեղի ունեցած վթարը դեռ չի վերացվել, ինչի հետևանքով արդեն 32 օր շրջափակման մեջ գտնվող արցախցիների խնդիրներին սառը եղանակային պայմաններում ավելացել է ևս մեկը՝ էլեկտրականության հովհարային անջատումները:
168.am-ը Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի մամուլի խոսնակ Լուսինե Ավանեսյանից հետաքրքրվեց, թե Արցախի նախագահն ի՞նչ դիրքորոշում ունի Նիկոլ Փաշինյանի՝ կառավարությունում հնչեցրած հայտարարության վերաբերյալ։
Այդ վարչությունում են քննվում տվյալ կառույցի ներսում կատարվող իրավախախտումները, այդ վարչությունն է պատժում աշխատակիցներին, այդ վարչությունն է պատասխանատու իրավապահ կառույցի ներքին խժդժությունների, միջանձնային հարաբերության սահմանազանցումների կանխման, օրինականության ու օրինապահության համար:
168.am-ի հետ զրույցում Ստեփանակերտի քաղաքապետ Դավիթ Սարգսյանն այս հարցերին ի պատասխան՝ նախ նշեց, որ խնդիրներ են առաջացրել՝ ինչպես հոսանքի, այնպես էլ՝ սննդի ու դեղորայքի մատակարարման հետ կապված։
Անցած երկու օրերին Հայաստանի և Արցախի իշխանությունների միջև ծավալված հեռակա բանավեճը, բացի ընթացիկ քաղաքական իրողություններից, իր մեջ պարունակում է նաև աշխարհայացքային, գաղափարական հակասություն, և դրանով հանդերձ՝ օգտակար է Արցախի, սպառնալիքի չափ վտանգավոր՝ Հայաստանի համար։
ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանն այսօր 168.am-ի հարցին ի պատասխան ասաց, որ գործող իշխանությունների քաղաքականությունը Արցախի հարցում անմիտ է:
«Նախօրեին տեղի ունեցած ասուլիսի ժամանակ Փաշինյանն ամեն կերպ փորձում էր դուր գալ Թուրքիային և Ադրբեջանին, ինչ, ի վերջո, ոչ միայն խոսքերով երևաց, այլ նաև՝ գործերով, երբ նա հրաժարվեց ՀԱՊԿ զորավարժություններից՝ այն ժամանակ, երբ նույն թուրք-ադրբեջանական զորավարժությունները վերջին երկու տարվա մեջ չորս-հինգ անգամ արդեն եղել էին»,- «դիզվառելիքի գործով» հերթական դատական նիստի մեկնարկից առաջ լրագրողների հետ զրույցում նշեց ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովը:
Դեկտեմբերի 12–ին ադրբեջանցի «բնապահպանների» կողմից Բերձորի միջանցքի փակումից հետո, 168.am-ը որոշում կայացրեց լուսաբանել բացառապես Արցախի և Բերձորի միջանցքի փակմանը վերաբերող իրադարձությունները, որպեսզի մեր հայրենակիցների կյանքի ճանապարհի փակման խնդիրը չստվերվի այլ թեմաների ներկայացմամբ։
Թշնամի պետության կողմից Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը 32 օր շարունակ փակ պահելու թեմայով հունվարի 12-ին կազմակերպվել է «Արցախ․ շրջափակման մեկ ամիս» խորագրով Ստեփանակերտ-Երևան տեսակամուրջ, որին մասնակցում են Արցախի Հանրապետության ներկայացուցիչները՝ Ստեփանակերտում և Երևանում:
«Արցախի շրջափակման հետևանքով արցախցիների հիմնական մասը տեղակայված է Գորիս քաղաքում, իսկ ովքեր առողջական խնդիրներ ունեն՝ Երևանում»,- հունվարի 12-ին, թշնամի Ադրբեջանի կողմից Բերձորի ճանապարհը փակելու 32-րդ օրը «Արցախ․ շրջափակման մեկ ամիս» խորագրով Ստեփանակերտ-Երևան տեսակամուրջի ընթացքում ասաց Արցախ Հանրապետության Արտաքին գործերի նորանշանակ նախարար Սերգեյ Ղազարյանը։
«Արցախ: Շրջափակման մեկ ամիս»՝ Ստեփանակերտ-Երեւան տեսակամուրջ. ՈւՂԻՂ
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի «Ազատ հայրենիք-ՔՄԴ» խմբակցության ղեկավար Արթուր Հարությունյանն անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի այս հայտարարություններին, նախ նշեց՝ արդեն մի քանի ամիս խոսվում է, որ ուղիղ բանակցություններ պետք է լինեն, ինչի վերաբերյալ պաշտոնական Ստեփանակերտն իր տեսակետն արդեն հայտնել է։
ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան պատասխանել է ԼՂ կարգավորման վերաբերյալ հայկական կողմի հայտարարությունների մասին լրատվամիջոցների հարցին։
Լաչինի միջանցքի փակումը սադրանք է, որի վերջնական նպատակը նոր ռազմական էսկալացիան է, և չպետք է իրականացնել քայլեր, որ ցանկալի են ռազմական էսկալացիայի սցենարը մշակողների համար: Այս սադրանքի և էսկալացիայի նպատակներից մեկը Բաքվի և Ստեփանակերտի միջև քաղաքական և պաշտոնական խոսակցության ակնհայտ անհրաժեշտությունը քողարկելն է ու օրակարգից դուրս մղելը: Չպետք է արվեն գործողություններ, որոնք նպաստում են այս սադրիչ խնդրի լուծմանը:
Որ ճանապարհի փակումն ամենևին էլ բնապահպանական չէր, վկայում է նաև այն, որ ճանապարհը չբացվեց անգամ այն բանից հետո, երբ Արցախի կառավարությունը, չնայած դրա կարևոր սոցիալական ու տնտեսական նշանակությանը, պատրաստակամություն հայտնեց դադարեցնել Կաշենի հանքի շահագործումը և միջազգային մոնիտորինգի խումբ ընդունել՝ էկոլոգիական փորձաքննություն իրականացնելու համար։
«Արդեն մեկ ամսից ավելի է՝ Արցախի շրջափակման դառը պտուղները քաղում ենք, ինչը նշանակում է, որ Ադրբեջանն իր ցեղասպան քաղաքականությունից չի հրաժարվել և շարունակում է այդ ձեռագրով գործել: Երկու օր է՝ էլեկտրաէներգիայի հետ կապված խափանման, վթարի մասին են խոսում, բայց ես վստահ եմ, որ դա նույնպես արհեստածին է, իրենք ամեն կերպ փորձում են ճնշել, արցախահայությանը ընկճել՝ հետ կանգնել մեր պայքարից»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության ղեկավար Դավիթ Գալստյանը՝ ընդգծելով, որ արցախահայությունը տրամադրված է պայքարի:
Նիկոլ Փաշինյանի և Ալիևի ասուլիսների օրվա ընտրության համընկնումը պատահական չէր. պատահական չէր, երբ հունվարի 10-ին մի կողմից՝ Ալիևը սպառնաց Հայաստանին, մյուս կողմից՝ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանը չի կարողանում ապահովել իր անվտանգությունը, ինչը փաստում է՝ գործ ունենք հերթական կապիտուլյացիայի գնացող իշխանության հետ. իշխանության, որը հրաժարվել է իր Կառավարության ծրագրով ամրագրված այն թեզից, որ Հայաստանը շարունակում է մնալ Արցախի անվտանգության երաշխավորը։
Բերձորի միջանցքի ճգնաժամի ֆոնին Նիկոլ Փաշինյանի մի քանի ժամ տևած ասուլիսը ոչ թե պատասխաններ տվեց հարցերին՝ ինչպես հաղթահարել այդ շրջափակումը, երբ կբացվի Արցախի կյանքի ճանապարհը, ՀՀ իշխանությունն ինչ դիրքորոշում ունի Արցախի կարգավիճակի հարցի վերաբերյալ, այլ ավելի անորոշ դարձրեց և Արցախի, և Հայաստանի Հանրապետության ճակատագիրը։
Պատերազմի պարտության ամբողջ պատասխանատվությունը բանակի, հրամանատարների վրա գցելու Նիկոլ Փաշինյանի գործելաոճին, քաղաքականությանը, հայտարարություններին մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել ենք և հակադարձել հստակ փաստերով, հիշեցնելով պատերազմական դրության ժամանակ գերագույն հրամանատարի գործառույթները, այդ թվում՝ հենց Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններն այդ մասին, նաև՝ պատերազմից առաջ, պատերազմի ընթացքում, դրանից հետո Փաշինյանի հարցազրույցներում, գրառումներում արված գնահատականները բանակի մարտունակության մասին:
«Թող վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող անձը հստակեցնի և խոստովանի, որ ինքն իրավունք չուներ ստորագրել որևէ փաստաթուղթ, որը վերաբերում է Արցախի Հանրապետությանը: Իր հայտարարությամբ ինքը հաստատում է, որ բացարձակապես անօրինական է և որևէ իրավաբանական հետևանք չի կարող ունենալ այն փաստաթուղթը, որտեղ ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնատար անձը ստորագրել է, և որում խոսքը ԼՂ Հանրապետության կամ Արցախի Հանրապետության մասին է: Այսինքն՝ ինքն իրեն վերապահում է իրավունք՝ անել անթույլատրելին, իսկ հիմա խորհուրդներո՞վ է հանդես գալիս: Սա ուղղակի կրավորական և նահանջողական և այլ ազգային շահերին ծառայելու խնդիր է: Ուրիշ բան չկա»:
«Մեզ մոտ ամեն ինչ նորմալ է, որևէ խնդիր չկա»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Խաչեն համայնքի ղեկավար Վրեժ Ստեփանյանը՝ անդրադառնալով ուղիղ 1 ամիս թշնամի Ադրբեջանի կողմից Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը փակ պահելու հանգամանքին։
Դրանք գալիս են ապացուցելու, որ Նիկոլ Փաշինյանը՝ սեփական անձը փրկելու էժանագին մղումներով, արժեզրկում է տասնամյակների այն ինստիտուցիոնալ աշխատանքը, որի արդյունավետ շարունակությունը կարող էր ապահովել արցախյան հիմնախնդրի հայանպաստ ու պակաս կորստաբեր լուծում։
Արդեն 1 ամիս է, ինչ թշնամի Ադրբեջանը փակ է պահում Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը՝ Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղին, ինչի հետևանքով 120.000 մարդ մնացել է շրջափակման մեջ, շատ ընտանիքներ էլ կիսվել են՝ մնալով շրջափակման տարբեր կողմերում։
Ըստ այդմ, դիմում ենք միջազգային հանրությանը` Ադրբեջանի կողմից ձեռնարկված ահաբեկչական գործողությունները, ծրագրվող էթնիկ զտումները և նախապատրաստվող նոր ցեղասպանությունը կանխելու համար պատասխանատվություն ստանձնելու կոչով:
«Միացյալ Նահանգների ռազմավարությունը, սկսած 90-ականների սկզբից, եղել է մեր տարածաշրջանում ռուսական ազդեցության կրճատումը՝ սա պլան մինիմումն է, կամ պլան մաքսիմումը՝ Ռուսաստանին ընդհանրապես տարածաշրջանից դուրս մղել»,- «Ինչո՞վ ավարտեցինք և սկսեցինք տարին» թեմայով քննարկման ժամանակ նշեց Ամերիկյան հետազոտությունների հայկական կենտրոնի հիմնադիր Սուրեն Սարգսյանը:
ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը հունվարի 3-ին հաղորդագրություն էր տարածել, որում, մասնավորապես, նշվում է, որ ռուս խաղաղապահների հրամանատարությունը շարունակում է բանակցային գործընթացը հայկական և ադրբեջանական կողմերի հետ՝ Ստեփանակերտ-Գորիս ճանապարհով ավտոմոբիլային տրանսպորտի անխոչընդոտ շարժը վերսկսելու վերաբերյալ։
Օրերս 168.am-ը Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդից հետաքրքրվել էր, թե ինչ գործնական քայլեր են արվում շուրջ մեկ ամիս շրջափակման մեջ գտնվող Արցախի Հանրապետության երեխաներին աջակցելու համար:
Երեկ միաժամանակ տրվող ասուլիսներից Ալիևի ասածները մեզ համար նվազ վտանգավոր էին, քան՝ ՀՀ վարչապետինը։
