«Մարդիկ հիմա թմբիրի մեջ են, իրենց թվում է՝ վտանգները շատ հեռու են, բայց այդ վտանգները շատ մոտ են: Ցանկացած պահի կարող է ռազմական էսկալացիա սկսվել՝ ցանկացած պատրվակով: Մենք այս իրավիճակում քննարկում ենք, թե 30 տարի առաջ ով էր մեղավոր: Սա իշխանությունների բերած օրակարգն է. Անցյալը բերել են ասպարեզ, որ հասարակության ուշադրությունն ապագա վտանգներից շեղի»,- ընդգծեց նա՝ նշելով, որ, այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագրի կետերից յուրաքանչյուրը կարող է դառնալ նոր պատերազմի լեգիտիմ հիմք»:
Արթուր Խաչիկյանը հարց հնչեցրեց՝ ինչո՞ւ Նիկոլ Փաշինյանը նախկինում չէր ասում, թե Հայաստանի նախկին ղեկավարներն Արցախն Ադրբեջանի կազմում են ճանաչել. «Նա խոսում էր թալանից, կոռուպցիայից, բա ինչո՞ւ չէր ասում, որ Արցախը ճանաչել են Ադրբեջանի կազմում: 2016թ. հետո 400 հեկտարի համար քննադատում էին, իսկ ինչո՞ւ չէին ասում, որ ոչ միայն 400 հեկտար, այլև ամբողջ Արցախը նրանք արդեն զիջել են: Եթե Արցախն արդեն զիջված էր 35 տարի, ինչի՞ մասին էին խոսում»:
«Ուրիշ բան պետք չէ ընկալել Զարեհ Սինանյանից և նրա նմաններից, որոնք միայն ու միայն պառակտիչ, հանձնվողական և ապազգային, հակապետական գործի վրա են: Զարեհ Սինանյանը ոչ մի տեղ հաջողություն չի արձանագրել, այսքան տարի փորձել է միայն հարվածել մեզ և, ինչպես ինքն իր խոսքում ընդունում է՝ մենք պինդ ենք, կանգուն ենք, և մեր կազմակերպական կառույցն արթուն պաշտպանում է հայ ազգի շահերը»:
«Այս պահին մենք գտնվում ենք մի իրավիճակում, երբ մի կողմից՝ մեր իշխանությունները չեն կարողանալու լեզու գտնել ԱՄՆ նոր ադմինիստրացիայի հետ, մյուս կողմից՝ փորձում են թուլացնել հակառուսական հռետորաբանությունը: Դեսպան Մակունցը Հանրապետականների նախընտրական կոնվենցիային միայնակ էր մասնակցել, իսկ Դեմոկրատների կոնվենցիային ԱԺ-ից դելեգացիա էին տարել: Հիմա, երբ փորձում են թուլացնել հակառուսական հռետորաբանությունը, ապացույցն է նրա, որ մեր իշխանությունները հեռանկար չեն տեսնում Թրամփի ադմինիստրացիայի հետ աշխատելու»:
«Այսինքն՝ ի՞նչ է ստացվում՝ 1994թ. ի վեր ՀՀ երեք նախագահներն ուզել են Արցախը հանձնել Ադրբեջանին, չի ստացվե՞լ: Ադրբեջանն է դեմ եղե՞լ, ոչ մի կերպ չի հաջողվել դրանց համոզել, որ Ղարաբաղը վերցնեն՝ հանգիստ ապրե՞նք: Ու վերջապես, ինքը կարողացավ իր դիվանագիտական հմտություններով մի կերպ համոզել Ալիևին, որ ԼՂ-ն վերցնի՞: Իր ասելուց այդպես է ստացվում, որովհետև եթե բանակցել են ու չի հաջողվել Արցախը հանձնել Ադրբեջանին, նշանակում է՝ ձախողել են մեր երեք նախագահները, այսինքն՝ նպատակ են ունեցել հանձնելու, բայց ոչ մի կերպ չի ստացվել»
Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Թևան Պողոսյանը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև առկա հարաբերությունների հանգուցալուծման հնարավորություն այս պահին չի տեսնում, քանի որ, ինչպես նա է նշում՝ Ալիևն իր քաղաքականությունն է վարում, ամեն օր նոր պահանջներ է ներկայացնում, իսկ Հայաստանի իշխանություններն էլ մտածում են միայն իշխանությունը պահելու մասին:
168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման շրջանակում լրագրող Ռազմիկ Մարտիրոսյանը և դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը զրուցելու են ԱՄՆ Զինված ուժերի պաշտոնաթող գնդապետ Դուգլաս Մաքգրեգորի և տնտեսագետ, բիզնես մենեջմենթի խորհրդատու և Հայկական գիտաշխատողների համագումարի գիտաշխատող Քրիստինե Առաքելյանի հետ:
Ադրբեջանագետ, իրավաբան Արամ Փոլադյանը մանրամասն ուսումնասիրում է ադրբեջանական մեդիան և հատկապես այն հրապարակումները, որոնք արվում են ադրբեջաներեն լեզվով և դեռևս չեն թարգմանվում այլ լեզուներով:
«Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանն այն կարծիքին է, որ ամփոփիչ ասուլիսին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը փորձեց ցույց տալ, որ Ռուսաստանը վստահ է ուկրաինական ճակատում հաղթանակի առումով:
«Այսօրվա վիճակում ես գիտեմ՝ ինչ տրամադրություններ են Սփյուռքում. Սփյուռքն ապշած է՝ ինչ է կատարվում Հայաստանում, և արդեն ուզում է մի կողմ քաշվել, որովհետև չի հասկանում՝ ինչ անի: Մենք պետք է այդ վիճակը փոխենք, դա մեզ համար կործանարար է: Պետք է ստեղծենք այն վիճակը, որ նորից ներգաղթ լինի: Դա անհնար բան չէ: Նոր բան պետք է սկսենք և ամբողջ ազգով»:
«Այս 6.5 տարվա ընթացքում համոզվել ենք, որ այս իշխանության արած որևէ քայլ չի բխում ՀՀ պետականության, ժողովրդի շահերից: Մեզ մի բան էր պետք՝ ընդդիմությունը պետք է այնպիսի ծրագիր մշակեր, որի հետևից ինքն էլ գնար այնպիսի համակարգվածությամբ, ինչպես անում են իրենք: Աստված չանի, որ այն բոլոր նպատակները, որոնք իրենց առջև դրել են իրենք և իրենց տերերը, իրականություն դառնան»,- ընդգծեց նա:
Արցախի շրջափակման ժամանակ նա անում էր անհնարին բաներ, սկսած՝ հղիներին տեղափոխելուց հիվանդանոց, ավելի ծանր վիճակում գտնվող մարդկանց սնունդ տրամադրելուց: Ի՞նչ մեղադրանք է հնարավոր հորինել մի մարդու մասին, որը շրջափակման ժամանակ նույնիսկ մաշված կոշիկներով էր շրջում, որովհետև արդեն մաշվել էին, և Արցախում արդեն կոշիկ էլ հնարավոր չէր գնել, և զբաղվում էր սոցիալական հարցերով»:
Թուրքագետ Մհեր Աբրահամյանի կարծիքով՝ Թուրքիան ամեն կերպ փորձում է տեղի ունեցածը որպես դիվանագիտական հաղթանակ ներկայացնել և ցույց տալ, թե Իրանի և Ռուսաստանի հետ եկել են համաձայնության:
«Իրենք ապուշ են, տգետ և ստախոս, որովհետև իրենք խոսում են մի Հայաստանի մասին, որը տարածաշրջանում գործոն էր, որը փայլուն հարաբերություններ ուներ ոչ միայն Ռուսաստանի, այլև Եվրամիության հետ, ԱՄՆ-ի հետ: Դա եղել է այն իշխանությունը, որի մասին սրանք վայրահաչում են: Փաշինյանի ճակատին գրված է երկու բառ՝ պատերազմ և զոհ»,- նշեց նա:
«Ասադը դրանից հետո դիմացավ ևս 10 տարի, ինչ-որ պահից նրան համոզեցին, որ կարելի է ունենալ բարիդրացիական հարաբերություններ թուրքերի հետ, և եղավ այն, ինչ եղավ: Ասադն ամենաերկար դիմակայած ղեկավարներից էր, որը շատ դաժան գին վճարեց նրա համար, որ մտածեց՝ Թուրքիայի հետ կարելի է ունենալ նորմալ հարաբերություններ»:
«Հիմա Ռուսաստանը վերջապես հասկացա՞վ, որ Էրդողանը երբեք իրեն ընկեր չի լինի: Այն մարդիկ, որոնք Պուտինին համոզել են, որ թուրքերի հետ կարելի է ընկերություն անել և շրջել պատմության անիվը… Դա ուղղակիորեն աղետալի հետևանքներ է ունենալու Ռուսաստանի համար: Ես սպասում եմ էն օրվան, երբ նույն Էրդողանը շուտով պայթեցնելու է Ռուսաստանը ներսից՝ Հյուսիսային Կովկասից»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ՇՊՀ դասախոս, քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանը:
«Մեր ողբերգությունն այն է, որ Ադրբեջանի համար խնդիրն այդ կետերը պայմանագրում ներառելը չէ. Ադրբեջանը պայմանագրի բանակցություններին զուգահեռ՝ իր համար տարբեր հարցեր է լուծում՝ դեմարկացիայի անվան տակ Հայաստանին պարտադրում է զիջումներ և ստանում այնպիսի դիրքեր, որոնք նոր ագրեսիայի պարագայում իրեն առավելություն են տալու արդեն ՀՀ տարածքի նկատմամբ»:
ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների և դիվանագիտության ամբիոնի դոցենտ, միջազգայնագետ Նուբար Չալըմյանն այն կարծիքին է, որ սիրիական զարգացումներից շահում է Իսրայելը:
Ցանցային հետազոտությունների ինստիտուտի տնօրեն Գագիկ Հարությունյանն այն կարծիքին է, որ Սիրիայում տեղի ունեցող գործընթացները Թուրքիայի և Իսրայելի կողմից են մտածվել և իրագործվել:
«Ռուսական ռազմաբազան դեռևս Սիրիայում է, և դա չի խանգարում որոշակի պրոցեսների: Խոսքը նաև Իրանի մասին է, որը բազմիցս ասել է, որ Հայաստանի տարածքային փոփոխությունն իր համար կարմիր գիծ է, բայց Իրանի համար կարմիր գիծ էր Սուլեյմանին, Համասի առաջնորդը, Սիրիան, Հեզբոլլահը և այլն: Մնում է մի պահ մեր տարածաշրջանում՝ Բոլթոնի քարտեզը, որը նա դրել է Փաշինյանի առջև, և Փաշինյանն ինքն էր ասել, որ օր է գալու՝ Իրանի դեմ ճանապարհը փակվելու է: Ոնց է փակվելու՝ բոլորի համար պարզ է: Հավանական է «Զանգեզուրի միջանցքը»»:
«Իրավիճակը նմանվում է 1653 թվականի անգլիական իրականությանը, երբ Օլիվեր Կրոմվելը պառլամենտ գնաց և հայտարարեց, որ պատրաստվում է դատարկախոսություններին վերջ դնել, և չեն կարողանալու ցկյանս մնալ լորդերի պալատում: Ինձ թվում է՝ Փաշինյանն այդ դրվագից շատ է ոգևորվել, բայց Կրոմվելին նման է միայն մի հարցով, որ նա էլ անասնական վախ ուներ սեփական անվտանգության համար, բունկերներում էր քնում: Փաշինյանը Հայաստանում քաղաքական ավտորիտարիզմ հաստատելուց հետո ձգտում է հասնել անձնական դիկտատուրայի»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
Ի՞նչ է նշանակում ազգ-նահատակ: Եթե այս երկիրը նահատակ է, դու էլ այդ երկրի վարչապետն ես, դու նահատակության ջահակի՞րն ես: Քեզ բերել են, որ վերք բուժե՞ս, թե՞ վերջնական անհույս վիճակի հասցնես: Այո, մեր գործերը լավ չեն, որովհետև փոթորկից փախչելիս՝ ընկանք ջրհեղեղի գիրկը: Հիմա շատ են մեր ժողովրդին որպես զոհ ներկայացնում, ասում են՝ կամք չունի, թուլամորթ է, ինչ ասում են՝ ենթարկվում է:
«Արևմուտքի համար հստակ է՝ ընտրություններին պարտվում ես, ասում ես՝ կեղծ են ընտրությունները, մի քանի հնարավոր դեպքեր ես ցույց տալիս, որոնք ապացուցողական կարող են լինել հասարակության համար, ու արդեն դրանից հետո սկսում ես զարգացնել: Միանշանակ այնտեղ գտնվելու է սրիկա մի ոստիկան, որը քացով խփելու է անպաշտպան ցուցարարին, ինչը Վրաստանում է կատարվում, և դա է ամենաարագը շրջանառվում: Հունիսի 12-ին Հայաստանում ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն դատապարտեցին ցուցարարներին և ողջունեցին ոստիկաններին, իսկ Վրաստանում ԱԺ-ի վրա հրավառ նյութերով կրակում են, դատապարտում են ոստիկանությանը և քաջալերում ցուցարարներին: Այսինքն՝ լրիվ թիմային աշխատանք է»:
Բանաստեղծ Հուսիկ Արան խելագարության է նմանեցնում Նիկոլ Փաշինյանի մտածողությունը, որն ազգ-բանակ կոնցեպտը համարում է ազգ-նահատակ բանաձևի շարունակություն:
Նիկոլ Փաշինյանն այսօր ԱԺ-ում 2025 թվականի բյուջեի քննարկման ժամանակ հայտարարեց, թե իրենց վարած քաղաքականությունը պետություն ունենալու շանս է տալիս, և, որ պետք է հաղթահարել ազգ-բանակ, ազգ-նահատակ բանաձևերը և ավելի ամուր կանգնել՝ որպես պետություն: «Ես համոզված եմ, որ հենց մենք ենք այն կառավարությունը, այն խորհրդարանը, որը հնարավորություն է ունենալու ասելու՝ ահա մենք երաշխավորեցինք ՀՀ պետականության գոյությունն առաջիկա հարյուրամյակի ընթացքում»,- ասաց Փաշինյանը:
«Քանի որ Նիկոլ Փաշինյանի տգիտությունը հանրային փաստ է, եկեք՝ չհիմնվենք Փաշինյանի դատողությունների վրա: Մենք խոսում ենք՝ կիրթ իրավաբանների կարծիքի վրա հիմնվելով: Փաշինյանը կիսագրագետ լրագրող է և չի կարող դատել այն բաների մասին, ինչի համար մարդիկ տասնամյակներով կրթվել են: Փաշինյանը հասկանում է, որ պետք է ինչ-որ մի բան կերցնի իր ընտրազանգվածին, որ հիմք ունենա ՀՀ ոչնչացումը հասցնել իր տրամաբանական ավարտին: Սա փաստաթուղթ է, որի վրա իրավաբանորեն գոյություն ունի ՀՀ միջազգային միավորը, եթե դու այդ միջազգային միավորի տակից հանում ես հիմնարար թուղթը, ապա մնացած ամեն ինչը կորցնում է իր իրավաբանական ուժը»:
«Դա սխալ է, պետք է օբյեկտիվ վերլուծել և նայել, թե որը ինչ ձևով է մեզ դավաճանել և ինչ ձևով է մեր սխալների վրա դիվիդենտներ շահել: Այդ նույն ռուսը ադրբեջանցիների հետ համաձայնության գալով՝ ուղղակի նվիրում էր նրանց այն գյուղերն ու բարձրունքները, որոնք իրենց պետք էին: Նույն Արևմուտքի գլխավորությամբ և Նիկոլի ձեռամբ 2022թ. հոկտեմբերի 6-ին Արցախն Ադրբեջանի մաս ճանաչվեց: Այնպես որ, ո՛չ Արևմուտքն է մեզ բարեկամ, ո՛չ Ռուսաստանը: Դրա համար պետք չէր բոլոր ձվերը մեկ արկղում դնել»:
«Այն, ինչ անում են ՀՀ իշխանությունները, ամբողջապես հակառակ տրամաբանությունն է: Հայաստանը գնում է թրքացման: Հայաստանի անվտանգությունը, տնտեսությունը, ամեն ինչ կախված է լինելու Թուրքիայից և Թուրքիայի փոքր եղբայր Ադրբեջանից: Հայաստանի իշխանությունների կողմից Հայաստանը զրկվում է բոլոր պետականաստեղծ, պետականապահպան կառույցներից, գաղափարներից, գնում է տոտալ թուրքացում: Շատերն ասում են՝ Փաշինյանն արևմտամետ կամ ռուսամետ է, բայց ոչ, Փաշինյանը կատարում է թուրքական կուսակցության, որն ինքը գլխավորում է, պահանջները»:
«Այստեղ հարցն այն է՝ արդյո՞ք Հայաստանն իրենից ինչ-որ բան է ներկայացնում, այցերը միայն մեզ հետ են քննարկո՞ւմ, թե՞ փաստորեն նույն Լեհաստանի նախագահի աշխատակազմը թույլատրություն է հարցրել՝ այցելելու համար: Փաստորեն, չէր կարելի: Մարդիկ էլ բողոքել են, ու այդ բողոքն ավելի շատ այն մասին է, որ՝ քեզ նախազգուշացրել ենք: Իսկ ՀՀ ԱԳՆ-ի կողմից եղա՞վ մի բան, որ՝ գիտե՞ք, Հայաստանի ցանկացած կետ ՀՀ սուվերեն պետությունն է, և մենք ենք որոշում՝ ցանկացած հյուրի ուր տանենք: Ավելի խորքային դիտարկեք այս ամենը»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
«Ակնհայտորեն, ռեգիոնալ անվտանգության տեսանկյունից ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ հարաբերությունները շատ կարևոր են, եթե նույնիսկ դրա մասին Զախարովան ոչինչ չասի: Ակնհայտ է, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա ճգնաժամը, ՀԱՊԿ-ի դեմ ՀՀ դեմարշը միայն ավելի խոցելի են դարձնում Հայաստանի անվտանգային համակարգը, մանավանդ, երբ մենք որևէ այլընտրանքային առաջարկություն չենք ստացել արևմտյան մեր գործընկերներից»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը:
