Հայ Առաքելական Եկեղեցին, լինելով ազգային, ինքնատիպ է: Սա չի նշանակում, որ Հայ Եկեղեցին միայն հայ ժողովրդի համար է և քարոզում է միայն ազգայինը: Հայ Եկեղեցին առաջնային է համարում քրիստոնեական քարոզչությունը, հիմնված ուղղափառ դավանության վրա: Մենք կոչվում ենք առաքելական, քանի որ ունենք առաքելական հաջորդականություն և կոչվում ենք ուղղափառ, որովհետև ունենք ուղիղ դավանություն:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թուրքագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ռուբեն Մելքոնյանն է։
Դիրիժոր Վահե Բեգոյանն այն կարծիքին է, որ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին գահընկեց անելու Փաշինյանի ծրագիրը Հայ Առաքելական եկեղեցու հետ ոչ մի կապ չունի:
Օրերս 168TV-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրն իսրայելական «Նաթիվ» հատուկ ծառայության նախկին ղեկավար, ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Յակով Կեդմին էր:
«Եթե Եկեղեցու ներկայիս վերնախավը՝ Կաթողիկոսի գլխավորությամբ, այսպես ասած՝ երդում տար, որ սպասարկելու է նրա շահերը, հաստատ նման խնդիր չէր ծագի: Պարզ է, որ դա առաջացել է հակասություններից, հատկապես՝ պատերազմից հետո: Մինչ իր վերջին գրառումը, եթե հայտարարում էր, որ անձի խնդիր է, կա կուսակրոնության խնդիր, հիմա արդեն բացահայտ խոստովանում է, որ Եկեղեցու վերնախավի հետ է խնդիրը: Բացի այդ, այդտեղ շատ հատկանշական բան կա. նա ասում է, որ Կաթողիկոսին հեռացնելուց հետո տեղապահ պետք է նշանակել ամուսնացյալ քահանայի, ինչը նշանակում է, որ նա կուսակրոնության թեման մեջտեղից հանում է, այսինքն՝ չի հավատում, որ այնտեղ որևէ մեկը կուսակրոն է: Հետո նշում է, որ կանոնագրքերը պետք է խմբագրել, հետո նոր կաթողիկոս ընտրել, ինչը նշանակում է, որ կուսակրոնության թեման կանոնագրքերից դուրս է բերելու»:
Վեհարանն ազատագրելու իդեա-ֆիքսը շաբաթներ շարունակ օրակարգ դարձրած Նիկոլ Փաշինյանը դրվագ-դրվագ հրապարակում է գործողությունների ծրագիրը, որով պատրաստվում է ոչ միայն Վեհափառ Հայրապետին փոխել, այլև Հայ Առաքելական եկեղեցու կանոնագիրքը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ ազգային կոնգրես (ՀԱԿ) կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանն է։
168TV-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը կրոնագետ, սոցիոլոգ և փիլիսոփա Վարդան Խաչատրյանն է:
«Վերջին տարիներին մեկ միլիոնից ավելի աբորտ է արվել։ Եկեղեցին չխոսի՞ սրա մասին, ասի՝ քաղաքակա՞ն է։ Եկեղեցին չխոսի՞ արտագաղթի մասին։ Եթե մեկը եկել է իշխանության, ում ապիկարության պատճառով մենք մեր Հայրենիքից անընդհատ կտորներ ենք զիջում, ու չգիտենք՝ վերջը որն է, եկեղեցին չխոսի՞»,- տարակուսեց հոգևորականը։
«Ինքը եթե գնա այդ ճանապարհով, իր բոլոր ծրագրերը կխորտակի: Ժողովրդի հետ շատ եմ շփվում, մարդիկ այնպիսի բաներ են ասում, որ որոշ ժամանակ առաջ չէին էլ ուզում լսել: Ժողովրդի մոտ դժգոհությունն այս իշխանություններից շատ ավելի բարձր մակարդակի է, քան թեկուզ մեկ տարի առաջ: Ժողովուրդը կարող է չհամակրել որևէ ընդդիմադիր ուժի, բայց բավական է, որ ինքը ատում է գործող իշխանությանը, և այդ ժամանակ ի՞նչ է տեղի ունենում, այն, ինչ ամբողջ աշխարհում՝ վռնդում են բռնապետին, նոր ընտրություններ են անում»:
«Իր ասելը շատ քիչ է: 7 տարվա մեջ ինչ ասես՝ տեսել ենք Նիկոլից: Եթե փաստով ներկայացվեր, որ նա իր ֆեյսբուքյան էջում հրապարակել է «Կյանքի խոսք»-ի հովվի քարոզները, հետաքրքիր կլիներ տեսնել, թե նա ինչպես է ճողոպրելու կամ անգրագետի նման այդ հարցին պատասխանելու: Իր ընտանիքի՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու հետևորդ լինելո՞վ է պայմանավորված իր երկու դուստրերի՝ աղանդավորների հետ նստել-հելնելը, սոցիալական ցանցերում հրապարակելը, կամ նրա տղայի անկապ պարերը…»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա՝ հիշեցնելով, որ Փաշինյանի օրոք է դպրոցական առարկաների ցանկից հանվել «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկան:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Եկեղեցական հայեցակարգային բաժնի տնօրեն Հոգեշնորհ Տ. Ռուբեն վարդապետ Զարգարյանն է։
Պատմական գիտությունների դոկտոր, Ս.Պետերբուրգի Տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոց ազգային հետազոտական համալսարանի Պատմական ուսումնասիրությունների կենտրոնի հետդոկտորական գիտայցելու Պիետրո Շաքարյանը Հայ Առաքելական եկեղեցու հանդեպ գործող իշխանությունների հարձակումն ավելի լայն համատեքստում է դիտարկում:
Դեռ հունիսի 26-ին, երբ Հայաստանում մեկնարկել էր քաղաքական դերակատարների և հոգևորականների հանդեպ թիրախավորման հերթական ալիքը, 168․am-ն իրավիճակի առնչությամբ գրավոր հարցադրումներ ուղղեց ՀՀ-ում ԱՄՆ Դեսպան Քրիստինա Քվինին և ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Վասիլիս Մարագոսին, քանի որ հենց այս դեսպանություններն են պարբերաբար խոսում Հայաստանում բարեփոխումների, ժողովրդավարության առաջընթացի մասին։
Հունիսի 19-ին Նիկոլ Փաշինյանը աշխատանքային այց կատարեց Անկարա՝ թերեւս Հայաատանի կառավարության ղեկավարի առաջին այցը Թուրքիա։ Փաշինյանը հույս ուներ, որ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը դեռ կկարողանա համոզել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին ստորագրել խաղաղության համաձայնագիր։ Նա նաև հույս ուներ, որ Թուրքիան ժամանակավորապես կբացի ընդհանուր սահմանը (երրորդ երկրների քաղաքացիների համար), ինչպես դա համաձայնեցվել է 2022 թվականին։ 1991 թ-ից ի վեր փակ պահելով սահմանը՝ Թուրքիան խախտում է միջազգային իրավունքը եւ խեղդում է Հայաստանի տնտեսությունը։
Երբ ասում են՝ իմպիչմենտի գործընթացը դեմ է Ռոբերտ Քոչարյանին, ես մտածում եմ՝ միգուցե նա սպասում է արտաքին ազդակների, հնարավոր է՝ Ռուսաստանից, ինչից հետո ինքն արագ կմտնի գործընթացի մեջ,ու նա կընտրվի վարչապետ։ Քանի չկա այդ արտաքին ազդակը, ուրեմն այս պրոցեսը համարում են, որ Քոչարյանի դեմ է։ Այլ տրամաբանություն ես սրա մեջ չեմ տեսնում։
«Հանրային ու քաղաքական տարբեր շրջանակներ ահազանգում են ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների ոտնահարման, կարծիքի ազատ արտահայտման իրավունքի անհնարինության, ապօրինի քրեական հետապնդումների դրվագների մասին։
168TV-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան և քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանն է:
Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի (ԵԽՀ) գլխավոր քարտուղար, վերապատվելի պրոֆեսոր, դոկտոր Ջերի Փիլեյը խորը մտահոգություն է հայտնել Հայաստանում Հայ Առաքելական եկեղեցու հետ կապված վերջին զարգացումների, այդ թվում՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում իրավապահ մարմինների գործողությունների և բարձրաստիճան հոգևորականների ձերբակալության վերաբերյալ։
Ցանցային հետազոտությունների ինստիտուտի տնօրեն Գագիկ Հարությունյանն այն կարծիքին է, որ ռուսները լավ չեն տիրապետում փափուկ ուժի տեխնոլոգիաներին, հետևաբար՝ Հայաստանում հեղաշրջում չեն նախապատրաստել:
«Հասկանո՞ւմ եք՝ այդ 300 հազարը Փաշինյանի նոր ընտրող է, նրա ընտրազանգվածի ուղիղ կեսն է, իհարկե, Փաշինյանը բերելու է այդ մարդկանց, դա բխում է Ադրբեջանի շահերից, որոնց լիակատար պաշտպանն են Փաշինյանն ու նրա վարչակազմը, դա բխում է անձնապես Փաշինյանի շահերից: Նրանք հետո բարձրացնելու են ինքնավարության հարց, տարածքային պահանջներ են ներկայացնելու, և «Արևմտյան Ադրբեջանը» շատ ավելի իրական նախագիծ է, քան Հայաստանի Հանրապետությունը՝ այսօրվա դրությամբ՝ շնորհիվ Փաշինյանի»:
«Ես մասնագիտությամբ ուրարտագետ եմ՝ հնագույն շրջանի մասնագետ եմ, և ուրարտագիտությունը Հայաստանում չէր կարող լինել, եթե չլիներ Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցին»,-այսօրվա համաժողովին ասաց պատմական գիտությունների թեկնածու, ուրարտագետ Միքայել Բադալյանը։
«Հիշում եք՝ մի քանի տարի առաջ Վեհարանի դիվանատուն քաբաբ ուտելով «նոր մարտնչողներ» մտան: Այն ժամանակ էլ կային, կոչվում էին ազատ եկեղեցականներ: Բայց ո՞վ է հիշում նրանց անունը: Ժամանակին, որ մահացան, թաղող էլ չունեին… Եկեղեցու դեմ պայքարողների բարոյական տեսլականը գարեջուր վաճառելուն է հանգում: Անցյալ դարի 20-30-ական թթ. այդքան կուսակցական ու պետական գործիչները մոռացության մատնվեցին, և հիշվում են Գևորգ 5-րդ Սուրենյանցը և Խորեն 1-ին Մուրադբեկյանը»,-ասաց պատմաբանը:
Հայաստանում ծավալվող դրամատիկ իրադարձությունները՝ Նիկոլ Փաշինյանի քայլերը Հայ Առաքելական եկեղեցու հոգևոր դասի դեմ, ինչպես նաև ֆեյսբուքյան հայհոյախոս գրառումները լայն արձագանք են գտել միջազգային մամուլում։ Հայաստանյան զարգացումներն ակտիվորեն լուսաբանում է թե՛ ռուսական, թե՛ արևմտյան մամուլը, քննարկում են վերլուծաբաններն ու ուղեղային կենտրոնները։
Հարութ Սասունյանի դիտարկմամբ՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու հետևորդ լինելու վերաբերյալ Փաշինյանի գրառումները շոու են՝ ժողովրդին խաբելու համար. «Նա շատ հեռու է հավատացյալ քրիստոնյա լինելուց: Նա դեռ խմբագիր եղած տարիներից հրատարակում էր այնպիսի բաներ, որոնք կապ չունեին ճշմարտության հետ, հետո նա մի գիրք հրատարակեց, որի մեկ էջը եթե որևէ մեկը կարդա, կտեսնի ամենազարհուրելի, գռեհիկ, տգեղ, սեքսուալ արտահայտություններ, և կեզրակացնի, որ այս գրքի հեղինակը ինչ-որ մտային խանգարում ունի»:
Սամվել Կարապետյանը դուրս է եկել այս սխեմայից, կոտրել է գործարարներին իշխանության կողմից ներկայացվող հնազանդության պահանջի կատարման կանոնը, ինչի համար այսօր գտնվում է բանտում՝ միևնույն ժամանակ ստանալով իր պատմական առաքելությունն իրականացնելու ու պատմական պարտքը վճարելու բացառիկ հնարավորություն։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թուրքագետ, ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, պատմական գիտությունների դոկտոր Ռուբեն Մելքոնյանն է։
«Սյունիքի հետ կապված անհանգստությունները բնական են, որովհետև ցանկացած մտածող մարդ հասկացել է, որ Իրանից եկող նախազգուշացումները զսպիչ գործոն են այդ հարցում: Ես դեմ եմ խուճապի տարածմանը, բայց ռիսկերը չտեսնելը մեկ այլ ծայրահեղություն է: Հավանաբար, ըստ Փաշինյանի դեղատոմսի՝ մենք պետք է օրը երեք անգամ ասենք՝ պատերազմ չի լինելու, լինելու է խաղաղություն, կերակրացանկում ներառենք դմակով խաշլամա և երևակայական առումով նստենք «Խաղաղության խաչմերուկի» ձախ բորդյուրին, որ հանկարծ պատերազմ չլինի»:
Ֆրանսիայի Paris-Panthéon-Assas համալսարանի միջազգային իրավունքի դոկտոր, փաստաբան, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախկին գլխավոր քարտուղար, ֆրանսահայ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանը ռուսական «Russia Today»-ում հրապարակված իր սյունակում անդրադարձել է հեղինակավոր գործարար, բարերար Սամվել Կարապետյանի՝ ՀՀ-ում կալանավորման աղմկահարույց գործին։
Մենք տեսել ենք, որ Փաշինյանի զրոյական կետերն ավարտվում են մեզ համար ողբերգությամբ. Ռուբեն Մելքոնյան
