«Հայաստանը, խոցված Արցախը և աշխարհը 2024 թ. նախաշեմին» խորագրով միջոցառման ժամանակ «Պրոֆիլ Մեդիա» ընկերության տնօրեն Արմեն Մինասյանն իր՝ «Աշխարհի հզորների պայքարը և մենք՝ այդ օրակարգում» զեկույցում պատասխանեց երեք հարցի՝ որտեղ է գտնվում աշխարհն այս պահին, որքանով ենք մենք առնչվում այդ աշխարհին, և մենք՝ որպես պետություն, ազգ, ինչ ենք անում, կամ ինչ ենք պատրաստ անել՝ հանուն ինչի:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն է։
Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար, 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Արցախի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Սամվել Բաբայանի կարծիքով՝ սեպտեմբերի 19-ին, երբ Ադրբեջանը հարձակվեց Արցախի վրա, ՀՀ իշխանությունը ոչինչ անել չէր կարող, քանի որ չուներ բանակ, չունի իր պաշտպանությունը, իսկ Ադրբեջանն էլ հարցը կոշտ դրել էր՝ չես կարող խառնվել իմ ներքին հարցերին։
«Հայաստանում ստեղծվել է մի իշխանական համակարգ, որն աբսոլյուտ է, այսինքն՝ այն ունի բացարձակ իշխանություն. Սաուդյան Արաբիայի թագավորը երևի չունի այն իշխանությունը, ինչ այս անձը, ու այս պայմաններում, իհարկե, գաղտնի բանակցություններ են ընթանում,- 168.am-ի հետ զրույցում արձանագրեց միջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանը՝ հավելելով, որ այս իշխանությունների օրոք ամեն ինչի մասին հանրությունը տեղեկացվել է միայն վերջին պահին,- Նախկինում, երբ, օրինակ, գնում էին Մինսկի խմբի շրջանակներում բանակցությունների, ժամանակ առ ժամանակ փորձագիտական հանրությանը ներկայացնում էին փաստաթղթեր, և մենք գիտեինք՝ ինչի մասին է խոսքը: Այժմ, երբ իրենք են եկել իշխանության, մենք ամեն ինչի մասին իմացել ենք վերջին պահին՝ երբ Արցախն է հանձնվում, երբ մեր դեմ հարձակվում են, երբ էթնիկ զտումներ ու Ցեղասպանություն է տեղի ունենում»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն Արցախի Հանրապետության «Արդարություն» կուսակցության համահիմնադիր և համանախագահ Հակոբ Հակոբյանն է։
Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանն այս ամենի պատճառը համարում է միավորվելու և պատասխանատվություն ստանձնելու պրոցեսի բացակայությունը, որի փոխարեն՝ անընդհատ սպասել ենք փրկիչների։
«Միանգամից ասեմ, որ ինձ համար հարցը փակված չէ և չի էլ կարող փակվել»,- հերթական տեսաուղերձում ասաց Վարդան Օսկանյանը՝ շեշտելով, որ փաստ է՝ այն, ինչ կատարվում է տվյալ ժամանակաշրջանում, տվյալ պահի իշխանության պատասխանատվության տիրույթում է, հետևաբար, Արցախի այս մեծ ողբերգությունն ունի մեկ պատասխանատու և մեկ մեղավոր։
Այն, ինչ այսօր տեղի է ունենում տարածաշրջանում, մեծ մրցակցություն է։ Բոլոր կողմերը փորձում են իրենց դիրքերն ամրացնել տարածաշրջանում։ 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց «Հայաստան-Իրան» ռազմավարական համագործակցության զարգացման կենտրոն» հիմնադրամի հիմնադիր տնօրեն Փույա Հոսսեյինին՝ անդրադառնալով տարածաշրջանում տեղի ունեցող ռազմական, քաղաքական գործընթացներին և տարածաշրջանում սպասվող փոփոխությունների ընդհանուր պատկերին։
Վաշինգտոնում գտնվող հանրահայտ Public International Law and Policy Group (PILPG) խորհրդատվական ընկերությունը հուշագիր է հրապարակել հայ-ադրբեջանական բանակցությունների վերաբերյալ՝ կենտրոնանալով Լեռնային Ղարաբաղի վրա:
Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը ասուլիսում ներկայացրել է Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի բանակցությունների մանրամասները: Ներկայացնում ենք հայտարարության ամբողջական տեքստը` ԵԽ պաշտոնական կայքէջից։
«Այսօր լրջագույն այլընտրանք կա այն ամենին, ինչ Նիկոլ Փաշինյանն անում է: Այն օրը, որ կլսեք՝ արցախցին խոսում է Ադրբեջանի հետ, վերջ, Արցախ գոյություն չունի: Այն օրը, որ դուք կլսեք՝ այս պայմաններում, հատկապես՝ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից նման փաստաթուղթ ստորագրելուց հետո, որ արցախցիներն Ադրբեջանի հետ խոսում են, այդ օրը դուք կարող եք ասել՝ վերջ, որովհետև Ադրբեջանը կխոսի արցախցիների հետ՝ միայն որպես իր քաղաքացիներ, կասկած չունենք»,- այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը:
Վաշինգտոնում, մասնավորապես՝ Արլինգթոն արվարձանում, շարունակվում են ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի բանակցություններն Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ՝ ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի և ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջեյք Սալիվանի հովանու ներքո։
Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներ Արարատ Միրզոյանն ու Ջեյհուն Բայրամովը մեկնել են Վաշինգտոն՝ բանակցային հերթական ռաունդն անցկացնելու նպատակով։
«Սակայն այդ դիրքորոշումը բարձրաձայնելու և առաջ մղելու համար քաղաքական ռեսուրս չկա, այն կսրի առանց այն էլ լարված իրավիճակը Ռուսաստանի շուրջ, այս դեպքում արդեն՝ Հարավային Կովկասում էականորեն։ ՌԴ-ն հակված է երկարաձգել այս հարաբերական իրավիճակը, որքան հնարավոր է, սակայն, բնականաբար, կարծում եմ՝ որոշակի փուլում ՌԴ-ն ստիպված կլինի լուրջ քայլերի դիմել և դիրքորոշում հայտնել, դուրս գալով իր ներկայիս պասիվ դիրքերից»,-ասաց Լուկիանովը։
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանի ասուլիսը. ՈՒՂԻՂ
«Գլխավորն այն է, որ այդ միջնորդությունը նպատակ ունենա ապահովել պայմանավորվածություններ, որոնք կարտացոլեն հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդների, պետությունների շահերի հավասարակշռությունը։ Ցավոք սրտի, նրանում, ինչ անում են Միացյալ Նահանգները, ԵՄ-ն, մենք տեսնում ենք ոչ թե ցանկություն՝ օգնելու պայմանավորվել, այլ ցանկություն՝ ներխուժել տարածաշրջան, ցանկություն՝նսեմացնել ՌԴ օրինական շահերը, և ցանկություն՝ հաստատել իրենց որպես ուժեր, որոնք այստեղ կարող են մինչև անգամ որոշիչ դերակատարություն ստանձնել։ Սա Արևմուտքի ընդլայնման ձգտումն է այն ռեգիոններում, որոնք գտնվում են ՆԱՏՕ-ի և ԵՄ-ի անդամ երկրների սահմաններից էականորեն հեռու, և սա քիչ կապ ունի իրավիճակը կայունացնելու ցանկության հետ։ Հուսով եմ՝ մեր գործընկերները Երևանում ու Բաքվում սա հասկանում են, համենայն դեպս, մենք անկեղծորեն նրանց հետ քննարկում ենք տեղի ունեցողը»,-ասաց Լավրովը։
«Որքանով ես հասկանում եմ, Վաշինգտոնում նախատեսված հանդիպումը հետաձգվեց՝ կապված Էրդողանի Բաքու այցի հետ։ Տեսնում եք, որ ժամանել է Բաքու և այս օրերին պետք է լիներ, կարծում եմ՝ պատճառը դա է»,- այս մասին խորհրդարանում լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը՝ խոսելով Վաշինգտոնում նախատեսված հայկական կողմի հետ հանդիպումը Բաքվի առաջարկով հետաձգելու մասին։
Նախորդ ամսվա սկզբին՝ մայիսի 1-3-ը, Հայաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարները հանդիպել էին Վաշինգտոնում, հանդիպմանը մասնակցել էր նաև ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը։
«ՀՀ-ՌԴ ռազմաքաղաքական դաշինքի մարտահրավերներն ու հեռանկարները» խորագրով քննարկումից հետո 168.am-ի հետ զրույցում քաղտեխնոլոգը մանրամասնեց. «Ես կարծում եմ՝ ավելի շատ ներկա էինք շոուի՝ ներքին լսարանի համար. գուցե Ալիևը՝ իր ներքին լսարանի համար, Փաշինյանը՝ հայաստանյան լսարանի համար»:
Մայիսի 14-ին ԵՄ կենտրոնակայանում Փաշինյանի ու Ալիևի հետ եռակողմ բանակցություններից հետո Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հանդես եկավ հայտարարությամբ։ Ըստ Միշելի՝ Փաշինյանն ու Ալիևը կենտրոնացել են առաջընթացի վրա՝ Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման ճանապարհին, կիսելով Հարավային Կովկասում խաղաղություն հաստատելու պատրաստակամությունը։ «Ես բարձր եմ գնահատում նրանց համապատասխան ջանքերը։
168.am-ի հարցերին պատասխանել է Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի մամուլի խոսնակ Լուսինե Ավանեսյանը։
Մայիսի 1-ից Վաշինգտոնում մեկնարկած Միրզոյան-Բայրամով բանակցությունները շարունակվում են։ Այս հանդիպմանը զուգահեռ, ինչպես նաև հանդիպումից առաջ, ՀՀ իշխանական պատգամավորները բազմիցս ասել են, որ քննարկվում են նաև «Արցախում բնակվող հայության իրավունքների և անվտանգության» վերաբերյալ հարցեր։
ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Սարգիս Խանդանյանը լրագրողներին հորդորում է սպասել Միրզոյան-Բայրամով հանդիպման ավարտին և դրանից հետո միայն խոսել արդյունքների մասին։
«Պարոն Ռուբինյանը միայն հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմամբ չի զբաղվում։ Հայաստանի կառավարության և վարչապետի որոշումն է եղել, որպեսզի պարոն Ռուբինյանը ևս ներգրավված լինի այս բանակցություններում։ Բնականաբար, Թուրքիայի հետ հարաբերությունների վերաբերյալ հարցեր չեն կարող քննարկվել այդ հարթակում»:
«Մեր տարածաշրջանում Միացյալ Նահանգների ռազմավարական մոտեցումը՝ եղած հակամարտությունների կարգավորման տրամաբանության մեջ է, ինչն առաջին հերթին բխում է հենց Վաշինգտոնի շահերից,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ-ում մեկնարկած հայ-ադրբեջանական բանակցությունների համատեքստին, ապա մանրամասնեց,- Վաշինգտոնի շահերն այս տարածաշրջանում իրեն մրցակից դերակատարների՝ Ռուսաստանի և Իրանի դիրքերի թուլացումն է. եթե տարածաշրջանում չկա հակամարտություն, ապա ՌԴ և ԻԻՀ ազդեցությունն էականորեն նվազում է»:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանի խոսքով՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից ադրբեջանական կողմը հայտարարել է, որ Ստեփանակերտի հետ բանակցությունները կարող են լինել միայն «ինտեգրման» օրակարգով։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը փաստաբան, միջազգային իրավունքի մասնագետ, «Կոնցեռն Դիալոգ» փաստաբանական գրասենյակի կառավարիչ-գործընկեր Արամ Օրբելյանն է:
Հատկանշական է նաև այն հանգամանքը, որ մարտի 20-ին Մոսկվայում գտնվող ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը ՌԴ ԱԳ նախարարի հետ զրույցում համաձայնել էր Լավրովի միջնորդությամբ նախարարական հանդիպման: Բանակցություններին հաջորդած մամուլի ասուլիսի ընթացքում Լավրովը հայտարարեց, որ հանդիպում, ամենայն հավանականությամբ, կկազմակերպվի առաջիկայում՝ դիտարկելով երեք նախարարների զբաղվածության գրաֆիկը:
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի հավաստմամբ՝ խաղաղության պայմանագրի առումով գործընթացը կանգնած չէ, սակայն սա չի նշանակում, որ դա Ադրբեջանին կարող է զսպել՝ գնալու հերթական սադրանքին։
«Բավականին շատ գործիքկազմ կա, բայց դրա համար անհրաժեշտ է, որ ՀՀ-ն՝ այն կողմը, որը ցանկանում է նման արդյունքի հասնել, նման ցանկություն ունենա»,- Արցախի միջազգային ճանաչման հնարավորությունների մասին 168.am-ի հարցադրմանն ի պատասխան՝ նշեց իրավաբան Արամ Օրբելյանը։
