Խաղաղության համաձայնագրի տեքստի համաձայնեցումից երկու ամիս անց՝ նախօրեին, առաջին անգամ տեղի ունեցավ Փաշինյան-Ալիև շփում։
Նմանօրինակ մանիպուլյատիվ դիրքավորումը նրան պետք է նաև առաջիկա ընտրական գործընթացներում, որտեղ նա նորից կփորձի ներկայանալ որպես միակ ուժը, որը «խիզախություն ունեցավ ցավոտ, բայց երկարաժամկետ խաղաղություն ապահովել»։
ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հանդիպել է Հայկական համալսարանի դասախոսների և ունկնդիրների հետ, պատասխանել նրանց հուզող հարցերին:
Ապրիլի 12-ին Օմանում Թեհրանի և Վաշինգտոնի միջև Մասկատի միջնորդությամբ տեղի են ունեցած բանակցություններ, և ինչպես հայտնել է Իրանի Իսլամական Հանրապետության արտգործնախարարությունը, բանակցություններն անցել են կառուցողական և հանգիստ մթնոլորտում։
Թեհրանի միջուկային ծրագրի շուրջ անցած շաբաթ օրն Օմանի մայրաքաղաք Մասկատում կայացած անուղղակի բանակցություններն Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև վերջին տարիների ընթացքում առաջին պաշտոնական շփումն էր:
«Վաղը-մյուս օրը Նիկոլը ասելու է՝ եթե ինձ չվերընտրեք 2026-ին, պատերազմ կլինի: Ես չեմ զարմանա, եթե այդ խոսույթն էլ մտնի իշխանական քարոզչության բառամթերք, որ՝ եթե ես չլինեմ, կլինի պատերազմ: 2021-ին ինքը դա փորձարկեց և աշխատեց: Ես հուսով եմ, որ 2026-ին մեր հասարակությունն արդեն արթուն է և հասկանում է՝ դա ծուղակ է, որովհետև վերընտրվելուց հետո մենք տեսանք՝ ինչ եղավ»:
Վերջին շաբաթների ընթացքում ԱՄՆ-Իրան դիվանագիտական «փոխհրաձգությունից», Իրանին ուղղված Թրամփի սպառնալիքներից հետո ԱՄՆ-ը և Իրանը պատրաստվում են բանակցել։
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովի գնահատմամբ՝ իրավիճակն ունի երկու հարթություն։ Առաջինը, նրա խոսքով, ծավալվում է հանրային տիրույթում, երբ կողմերից մեկը սպառնալիքներ է տեղում, մյուսը՝ զգուշացումներով հանդես գալիս։ Մյուսը, ըստ նրա, այն է, որ կողմերը շարունակում են բանակցությունները, թե ինչպես վարվել հետագայում։
Օրերս ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հատուկ բանագնացն ակնարկեց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև երկխոսությանն ԱՄՆ մասնակցության մասին։ Այս մասին Սթիվ Ուիթքոֆն ասել էր լրագրող Թաքեր Կարլսոնին տված հարցազրույցում։
Փաշինյանական իշխանությունը, ըստ Ասլանյանի, պաշտոնավարման ընթացքում որևէ առաջընթաց չի կարողացել գրանցել հայ-ադրբեջանական հարաբերություններում, ավելին՝ սկուտեղի վրա մատուցել է ադրբեջանական կողմին այն, ինչը եղել է նրանց համար 30 տարվա երազանք, հետևապես՝ ՔՊ-ական այս թիմն ու նրա ղեկավարը «մուրազ են Ադրբեջանի համար»։
Ադրբեջանի ԱԳ նախարարը շարունակում է խոսել, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման գործընթացի խոչընդոտների մասին։
Ադրբեջանի պետական անվտանգության ծառայության պետի տեղակալ Շարաֆաթ Հասանովը հայտարարել է, որ հայկական պատվիրակությունը չի արձագանքում Վերա Աղասյանի մարմինը վերցնելու հարցին։ Այս մասին տեղեկացրել է APA-ն։
«Եթե ավելի վաղ Մոսկվայի ու Արևմուտքի միջև կային խնդիրներ, այդ խումբը կարողանում էր այնուամենայնիվ աշխատել, ճանաչելով դրանում ՌԴ դոմինանտ դերակատարությունը։ Պատերազմից հետո ուկրաինական իրադարձություններին զուգահեռ՝ Արևմուտքը սկսեց ազդեցության գոտիների վերանայման գործընթաց, շահերը և նպատակները փոխվեցին, ուստի ԵԱՀԿ ՄԽ-ն աշխարհաքաղաքական առումով ևս դարձավ անհետաքրքիր կառույց»,- բացատրեց Լուկիանովը։
Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը Բաքվի բանտից ընտանիքի միջոցով աուդիոուղերձ է փոխանցել՝ հեռախոսազրույցի ժամանակ խնդրելով ձայնագրել իրեն և հրապարակային դարձնել այն: Աուդիոուղերձում նա մասնավորապես խաղաղության կոչ է հղել՝ հիմնված մարդկային հիմնարար արժեքների և արժանապատվության վրա։
«Հնարավոր չի լինելու անտեսել այն հանգամանքը, որ ԱՄՆ-ը ու Ռուսաստանը շարունակելու են բանակցել, ուստի ամեն բան այնքան էլ պարզ չէ, որքան կարող է թվալ։ Սակայն Եվրոպայից հնչող ուղերձներն աննախադեպ են, նրանք տրամադրված են գործել արագ, պատասխանատու, պատրաստվում են օրենսդրական փոփոխությունների՝ հավելյալ անվտանգային միջոցառումներ նախաձեռնելու համար։ Երեկ կայացած գագաթնաժողովով ԵՄ-ն ուղերձ հղեց, որ Ուկրաինան միայնակ չէ, իսկ ԵՄ-ն հանձնառու է պաշտպանել և՛ իրեն, և՛ Ուկրաինային»,- նկատեց նա։
«Կարծում եմ՝ հայկական կողմը որոշ փոփոխություններ գուցե մտցնի Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, թերևս, մեղմելով այն փակուղային իրավիճակը, որում հայտնվել էին հայ-ռուսական հարաբերությունները։ Ըստ իս, շեշտը կդրվի տնտեսական համագործակցության վրա՝ պահպանելով քաղաքական համագործակցության այնքան մակարդակ, որպեսզի տնտեսական բաղադրիչը հնարավոր լինի պահպանել։ ՀՀ իշխանությունների այս քաղաքականությունն էլ պայմանավորված է լինելու Արևմուտքում տեղի ունեցող խմորումներով և փոփոխություններով»։
«Ռեգիոնում վերջին պատերազմից հետո Թուրքիայի դիրքերն էապես բարելավվել են, դա համընկավ նաև Ուկրաինայում Ռուսաստանի հատուկ գործողության հետ, որն էապես նվազեցրեց ՌԴ դիվանագիտության հնարավորությունները, որից շատ ուժեր օգտվեցին՝ առաջ մղելով ռեգիոնից ՌԴ դուրսբերման և թուլացման օրակարգը»։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը բանակցային գործի մասնագետ, կոնֆլիկտաբան, CM & Partners ընկերության ավագ խորհրդատու, բոստոնաբնակ Արթուր Մարտիրոսյանն ու Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Թևան Պողոսյանն են։
Հասկանալով սա՝ Զելենսկին փորձեց ինչ-որ ձևով «դուռը շրխկացնել», ցույց տալ Թրամփին այդ մոտեցումը։ Տեսնում ենք արձագանքները, կան որոշ մարդիկ, որոնք ասում են, թե Զելենսկին իսկական տղամարդու նման պահեց իրեն, սակայն դիվանագիտության նպատակը դրանում չէ, քանի որ ինքն էր Մակրոնին խնդրել միջնորդել նման հանդիպման համար, ինքը գիտեր՝ ուր է գնում, ինքը գիտեր, թե որ կետերում կարող է սադրանք լինի, և նման լարման համար ինչը կարող է թրիգեր աշխատել, նա պետք է պատրաստ լիներ դրան նաև նախկինում իր անցած ճանապարհով՝ գուցե հումորով դուրս գար այդ ամենից, ինչո՞ւ ոչ։
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը մի քանի անգամ Երևանին ու Բաքվին առաջարկել է Իրանի աջակցությունը խաղաղության հաստատման գործընթացում։ Ինչպես ցույց տվեցին հենց վերջին տարիների իրադարձությունները, Իրանի այս առաջարկները, մեղմ ասած, չընդունվեցին, թեև դժվար է թերագնահատել Իրանի դերակատարությունն այս տարիներին ՀՀ անվտանգության ապահովման հարցում՝ հաշվի առնելով Իրանի ռեգիոնալ «կարմիր գծերը», որոնք ներկայումս պահպանվում են։
Երեքուկես ամսվա դադարից հետո Ադրբեջանն արձագանքել է, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի հետ կապված ՀՀ իշխանությունների առաջարկներին։
Ռուսաստանի և Թուրքիայի արտգործնախարարներն օրերս Անկարայում կայացած բանակցությունների ընթացքում քննարկել էին իրավիճակը Հարավային Կովկասում։ Բանակցություններին հաջորդած համատեղ ասուլիսի ընթացքում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ Ֆիդանի հետ բանակցություններում հատուկ ուշադրություն են դարձրել Հարավային Կովկասում համագործակցության ընդլայնմանը, կողմերի միջև վստահության ամրապնդմանը, ենթակառուցվածքների և տրանսպորտային հաղորդակցությունների վերականգնմանը, ինչպես նաև համատեղ գործունեությանը Հարավային Կովկասում «3+3» համագործակցության հարթակի շրջանակում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Գերմանիայի քաղաքական, դաշնային և նահանգային պետական կառույցներում հանրային կապերի խորհրդատու, դասախոս, դոկտոր, PR մասնագետ, ճառագիր (speechmaker), Սաքսոնիայի թագավորական ընտանիքի Սբ. Հայնրիհ Ուխտի ասպետ Վազրիկ Բազիլն է։
Երևան-Բաքու բանակցությունների և, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի բովանդակության վերաբերյալ Բաքվից ուշագրավ «բացահայտում» հնչեց նախօրեին։ Ադրբեջանական ԶԼՄ-ների փոխանցմամբ, Ադրբեջանի խորհրդարանի փոխնախագահ Զիյաֆեթ Ասկերովը հայտարարել է, որ այս պահի դրությամբ խաղաղության համաձայնագրի 17 կետերից 15-ն է համաձայնեցված, չհամաձայնեցված երկու կետերից մեկը վերաբերում է, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացմանը, երկրորդ կետը տարածքային պահանջներն են, որոնք ամրագրված են Հայաստանի Սահմանադրությամբ։
Այս օրերին աշխարհն ականատես է հիրավի պատմական, բեկումնային աշխարհաքաղաքական զարգացումների, որոնք ծավալվում են Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների նոր վարչակազմի, Ուկրաինայի ղեկավարության ու եվրոպական երկրների առաջնորդների միջև՝ մի շարք այլ առանցքային դերակատարների ներգրավմամբ։
Մինչ միջազգային հանրությունն ուշադրությունը սևեռել է ԱՄՆ-ՌԴ գլոբալ բանակցությունների մեկնարկային գործընթացի վրա, Ադրբեջանի իշխանություններն օտարերկրյա ակտիվ այցեր են իրականացնում:
«Ռուսաստանի և ԱՄՆ պատվիրակությունների միջև բանակցություններն ավարտվել են, և դրանք լավ են անցել»,- ռուսական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, այս մասին ասել է ՌԴ նախագահի օգնական, ռուսական կողմից բանակցող Յուրի Ուշակովը՝ անդրադառնալով Սաուդյան Արաբիայում 4․5 ժամ տևած Ռուսաստան-ԱՄՆ բանակցություններին։
Այս օրերին միջազգային հանրությունն ուշադրությամբ հետևում է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի բանակցությունների նախապատրաստման գործընթացին։ Քիչ առաջ Սաուդյան Արաբիայում մեկնարկեցին վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների ներկայացուցիչների միջև առաջին ուղիղ բարձր մակարդակի բանակցությունները, որոնք ուղղված են, ըստ էության, հետագա բանակցությունների կազմակերպմանը։
Երկար դադարից հետո ՌԴ-ԱՄՆ ղեկավարների՝ Թրամփ-Պուտին հեռախոսազրույցը, ԱՄՆ փոխնախագահի մյունխենյան պատմական ելույթը, Թրամփ-Պուտին բանակցությունների սպասումը Սաուդիան Արաբիայում, Թրամփի աշխարհաքաղաքական մոտեցումները՝ հատկապես ԵՄ-ի, ՆԱՏՕ-ի ու Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների վերաբերյալ աշխարհաքաղաքական առանցքային փոփոխություններ և վերադիրքավորումներ են խոստանում։
Նախօրեին տեղի ունեցավ Պուտին-Թրամփ հեռախոսազրույցն ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում Թրամփի երդմնակալությունից, ըստ էության, 20 օր անց։ Դատելով կողմերի տարածած հաղորդագրություններից, ինչպես նաև արած բարձրաստիճան մեկնաբանություններից՝ Ռուսաստանի ու ԱՄՆ-ի ղեկավարները զրուցել են մոտավորապես 1 ժամ, ունեցել արդյունավետ և կառուցողական խոսակցություն, պայմանավորվել վերսկսել փոխայցերը, բանակցությունները, ինչպես նաև՝ ունենալ հանդիպում։
