Քաղաքական գործընթացների տեսանկյունից Անդրկովկասի «ամենաթեժ» երկրները շարունակում են մնալ Վրաստանն ու Հայաստանը: Երկու հարևան երկրներ, որոնք դարերի ընթացքում սերտ կապեր ունեն, որոշակի հանգամանքներում կարող են փոխել ողջ տարածաշրջանը՝ ինչպես լավ, այնպես էլ՝ վատ ուղղություններով:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ, ֆրանսահայ կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի նախագահ Մուրադ Փափազյանն է։
Հայաստանի շուրջ ծանր աշխարհաքաղաքական իրավիճակն է՛լ ավելի է թանձրանում նախօրեին Իրանի Արևելյան Ադրբեջան նահանգում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ ադրբեջանա-իրանական սահմանին հանդիպումից հետո Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի ուղղաթիռի կործանմամբ և դրանից բխող հնարավոր մերձավորարևելյան զարգացումներով։
• Իրանը մոտ է միջուկային զենքի ստեղծմանը: Միջուկային զենքի խնդիրը դժվար թե առաջնահերթ լինի գերտերությունների միջև ներկայիս քննարկումներում, հիմա հիմնական նպատակը՝ չթողնել, որ լոկալ պատերազմը դառնա տարածաշրջանային, որովհետև դրանում շահագրգռված չեն ոչ ԱՄՆ-ը, և ոչ Իրանը:
Հարևան և բարեկամական Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի, ԱԳ նախարար Ամիր Հոսեյն Աբդոլլահիանի և իրանցի մի քանի այլ գործիչների մահը նախագահական ուղղաթիռի կործանման հետևանքով ցնցել է աշխարհն ու հատկապես մերձավորարևելյան ռեգիոնը։
Նիկոլ Փաշինյանի ԵԱՏՄ և ՀԱՊԿ դաշնակից, Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն պետական այցով Ադրբեջանում էր, որի շրջանակում ադրբեջանական կողմն առանձնահատուկ շոուի վերածեց Լուկաշենկոյի այցն օկուպացված Ֆիզուլի և Շուշի։
Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը՝ ՀՀ արդարադատության նախարարի նախկին առաջին տեղակալ, ՍԴ նախագահի նախկին խորհրդական Գրիգոր Մուրադյանն է:
ՀՀ իշխանությունները փորձում են ցույց տալ, իբրև թե Ռուսաստանի և, մասնավորապես, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ երկխոսության ընթացքում իրենք մինչև անգամ թելադրող դիրք են ունեցել։
Ադրբեջանը պահանջում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարում։ ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահ, Մալթայի արտգործնախարար Իեն Բորջը, ով օրերս Երևանից մեկնեց Բաքու, Ադրբեջանում ԵԱՀԿ-ի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մասին բավականին տհաճ մեկնաբանություններ է լսել այդ երկրի ղեկավարի ու արտգործնախարարի կողմից։
ՌԴ փոխարտգործնախարար Միխայիլ Գալուզինը հարցազրույց է տվել՝ անդրադառնալով հարավկովկասյան զարգացումներին։ ՌԴ փոխարտգործնախարարը ողջունել է Հայաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարների միջև անցած շաբաթ Ղազախստանում տեղի ունեցած հանդիպումը։ Նրա որակմամբ, այդ բանակցությունները համահունչ են ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո Ռուսաստանի միջնորդությամբ ձեռք բերված համաձայնություններին։
• Կառավարության ղեկավարը պետք է գործի բացառապես ԱԺ-ում հավանության արժանացած ծրագրով,և որևէ մեկն այդ ծրագրից դուրս որևէ լիազորություն չունի, իսկ եթե այդ ծրագրից դուրս են գործում, ապալեգիտիմացնում են իրենց գործունեությունը։
• Արևմուտքին պետք է միայն մեկ բան՝ կայունություն տարածաշրջանում, իրենց էներգետիկ խնդիրների լուծում, և այլն: Եթե իրավիճակը փոխվի տարածաշրջանում, արևմտյան ծրագրերին խանգարեն, գուցե ինչ-որ փոփոխություն անեն, բայց նրանց առջև առայժմ նման խնդիր չկա դրված, իսկ Ռուսաստանի համար առայժմ Հայաստանն առաջնահերթություն չէ, թեև ուշի ուշով հետևում են զարգացումներին։
Նույն հանդիպմանը Բայրամովը դժգոհել է ԵԱՀԿ-ից, նշել, թե «Մինսկի խումբն իր գործունեության 30 տարիների ընթացքում ոչ մի ներդրում չի ունեցել հակամարտության լուծման գործում»։ Նրա խոսքով՝ կարիք չկա պահպանել այդ ինստիտուտը:
«Հետպատերազմյան ընթացքում ՀՀ-ն գրեթե որևէ հարցում Ադրբեջանի հետ բանակցություններում իր օրակարգը չի կարողացել հաստատել։ Թերևս, մեծ ոգևորությամբ խոսում են Ալմաթիի հռչակագրից, սակայն այդ պայմանավորվածության կայունությունը ցույց կտա ժամանակը։ Իսկ գործընթացն իրականում Հայաստանի համար բարդ, ծանր է թվում։ Վստահ եմ, որ սրանում իր դերակատարությունն ունի նաև ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը, շրջադարձը, Հայաստանի՝ Ռուսաստան-Արևմուտք ընտրությունից և դրա հետևանքներից փորձում է օգտվել Ադրբեջանը»։
Ռուս ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը 168․am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով ՀՀ ներքաղաքական զարգացումներին, Ալիևի սպառնալիքներին ու Ղազախստանում շարունակվող հանդիպմանը, ասաց, որ Ադրբեջանի քաղաքականությունը, ռազմական պահվածքը, ինչպես նաև հռետորաբանությունը չի փոխվում և թերևս չի փոխվելու, քանի որ դրան դիմադրություն, գոնե մեկ հաջողված «ետմղում» տեղի չի ունեցել վերջին տարիների ընթացքում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ԵՊՀ Կիրառական սոցիոլոգիայի ամբիոնի վարիչ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Արթուր Աթանեսյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյանն է։
Նիկոլի այդ հայտարարությունը նաև խոստովանություն է առ այն, որ «Արևմուտք ենք գնում», «Եվրոպա ենք մտնում» լոլոները հերթական սուտն էին, բլեֆը, հեքիաթը: Եվրոպայում մեզ ոչ ոք չի սպասում (այս հարցի մասին շուտով հոդված եմ հրապարակելու՝ համապատասխան ապացույցներով):
168.am-ի հետ զրույցում վրացի քաղաքական մեկնաբան Կախա Գոգոլաշվիլին ասաց, որ չի բացառվում, որ «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրինագիծը Ռուսաստանի կողմից վրացական իշխանությունների վրա ճնշումների արդյունք է։
«Արդարություն և վերադարձ» հայ ազգային և մշակութային արժեքների պահպանման ՀԿ-ն մեկնարկել է լայնամասշտաբ ծրագիր`«Արցախի երիտասարդության որոշիչ ձայնը» խորագրով, որի նպատակն է՝ լսելի դարձնել արցախահայության ձայնը։ Ծրագիրն արդեն իրականացվել է մի քանի մարզերում. Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներն այս ծրագրի միջոցով հնարավորություն ունեն բարձրաձայնել իրենց խնդիրներն ու մշակել Արցախ վերադարձի ճանապարհային քարտեզը։
Մինչ ՀՀ իշխանությունները բոլոր մակարդակներով համարձակորեն բոյկոտում են Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները՝ դիրքավորվելով՝ որպես արևմտամետ երկիր, չստանալով դրա դիմաց Արևմուտքից որևէ էական բան, համապատասխանաբար շփումներ են փորձում կառուցել նաև ադրբեջանամետ Ուկրաինայի հետ։
Այդ ծրագիրն ունի նաև ուժային աջակցություն՝ ի դեմս իրավապահ մարմինների, ոստիկանության, ԱԱԾ-ի, զինված ուժերի առնվազն մի մասի։ Ընդ որում, առաջին և երկրորդ գործոններն օրգանապես կապված են իրար հետ՝ փողն ապահովում է ուժայինների հավատարիմ ու ստորաքարշության հասնող ծառայություն։
Հունգարիան գուցե արգելափակի Եվրամիության Խաղաղության հիմնադրամից Հայաստանին աջակցություն տրամադրելու նախագծերը։ Նախօրեին «Ազատություն» ռադիոկայանը, հղում անելով իր դիվանագիտական աղբյուրներին, հայտնեց, որ Հունգարիան արգելափակում է Եվրամիության Խաղաղության հիմնադրամից Հայաստանին աջակցություն տրամադրելու նախագիծը, որի շուրջ դաշինքում նախնական համաձայնություն էր ձեռք բերվել։
«Հերթական մանիպուլյացիան է։ 1994 թվականի շփման գիծը միջազգայնորեն ճանաչված գիծ է»,- ՀՀ առաջին ՄԻՊ, իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը 168.am-ի հետ զրույցում այսպես է արձագանքում իշխանությունների կողմից Ալմա Աթայի հռչակագրին հղում տալու քաղաքականությանը և, մասնավորապես, այս առնչությամբ ԱԺ փոխնախագահ, ՔՊ-ական Ռուբեն Ռուբինյանի հայտարարություններին։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանն է։
«Հայաստանի ներսում և Հայաստանի շուրջ տեղի ունեցող զարգացումների դետալներն ընդգծում են ընդհանուր պատվեր։ Ո՛չ ԱՄՆ-ը, ո՛չ ԵՄ-ն հայ ժողովրդի թշնամիները չեն, բայց ստեղծված իրավիճակում փորձում են մաքսիմալ կապիտալիզացնել իրադարձությունները` հօգուտ սեփական շահերի։ Վերջիվերջո, թե´ Արևմուտքից, թե´ Ռուսաստանից հնչող վերջին արգումենտն այն է, որ՝ երկրի ղեկավարը Նիկոլն է, մեզանից ի՞նչ եք ուզում։
Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը նախարարության կոլեգիայի նիստ է անցկացրել «Հարավային Կովկասում ռուսական շահերի առաջխաղացման մասին» թեմայով:
«Մենք հիմա այդ փուլում ենք. սա մեզ համար շատ կարևոր ընտրության հարց է, որը բառիս բուն իմաստով ամիսների խնդիր է՝ կամ կարող ենք կասեցնել, կամ հետո ուշ կլինի»,- հավելեց նա:
Ապրիլի 24-ին ընդառաջ, երբ համայն աշխարհում ոգեկոչվում է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը կարճ մեկնաբանությամբ է հանդես եկել, անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանության թեմային։ Հայտնի չէ՝ արդյո՞ք Թուրքիայի ղեկավարը պատրաստվում է ուղերձ հղել, ինչպես յուրաքանչյուր տարի, սակայն այս տարի Իրաքից վերադառնալու ճանապարհին իրեն ուղեկցող լրագրողների հետ զրույցում յուրահատուկ ցինիկությամբ ասել է, որ տարածաշրջանում հիմա նոր կարգ է ստեղծվում։
«Մեզ Թուրքիայի հետ միավորում է ոչ միայն դաշինքի հռչակագիրը, այլև բազմաթիվ այլ հարցեր։ Թուրքիայի և Ադրբեջանի միասնությունը տարածաշրջանային անվտանգության և կայունության կարևոր չափանիշ է»,- AZERTAC-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին ապրիլի 23-ին հայտարարել է Իլհամ Ալիևը՝ ելույթ ունենալով ADA համալսարանում կազմակերպված «COP29 և կանաչ տեսլականը Ադրբեջանի համար» թեմայով միջազգային ֆորումում։
