Խմբագրի ընտրանի

Հայաստանյան խաղատների ներկայացուցիչները երեկ գնացել էին կառավարություն՝ իրենց մտահոգություններով կիսվելու վարչապետի հետ։ Կիսվել են, ստացել պատասխան և գոհ հեռացել։ Դժգոհ կարող է լինել միայն մեկ հոգի, ում անունը թեպետ չի հիշատակվում, սակայն այս ամենի առանցքում հենց նա է։

Վիրավորված Տ. Սարգսյանը մտածել է, որ, եթե իրեն նվաստացնելու հաշվին Սերժ Սարգսյանը սեփական PR-ն է արել, կարելի է Ս. Սարգսյանի հեղինակության հաշվին էլ փորձել սեփական քարոզչությունն անել: Ահա թե ինչու է իրականում տեղի ունեցել երեկվա խորհրդակցությունը` խաղատների գործունեության թեմայով, որը հաստատ Հայաստանի տնտեսության թիվ մեկ խնդիրը չէ, այդ ոլորտն առանձնապես մեծ բյուջետային եկամուտներ չի ապահովում:

Անցած խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքում, ի վերջո, անգամ ամենաընդդիմադիր ուժերն ինտեգրվեցին իշխանական համակարգին` վերցնելով կեղծված ընտրությունների արդյունքում իրենց բաժին հանված մանդատները: Ու նրանց գործունեությունն այսօր Ազգային ժողովում ծառայում է ոչ այնքան քաղաքացիների, որքան իշխանությունների շահերի սպասարկմանը: Քանի որ իշխանությունն անում է այն, ինչն անելու էր նաև ընդդիմադիրների բացակայության պայմաններում:

Ինգան մարմնի ցավից շառագունում է, երբ մայրը փորձում է պրոթեզե կորսետը հագցնել նրա` մինչև գոտկատեղը «ծռված» մարմնին: Բղավում է` «Մա՛մ, մա՛մ, վայ մամա՛, հանի խնդրում եմ, չեմ դիմանում…»: Ինգայի աչքերի մեջ հայտնվում է ալ կարմիր արցունքը, որի հոսելու ճանապարհը նա կամքի ուժով փակում է, որպեսզի անծանոթի մոտ խղճահարություն չառաջացնի: Մայրը Ինգայի ցավոտ «ծկլթոցից» շփոթված` շտապելուց ձեռքերը դողդողացնելով՝ ոչ կարողանում է կորսետը հագցնել, ոչ էլ հանել: Բոլորս, շունչներս պահած, սպասում ենք Ինգայի «ազատագրմանը», բայց ոչ մեկս չենք համարձակվում օգնության ձեռք մեկնել: Պրոթեզե կորսետը չարիքի նման համառ պնդաճակատությամբ «փաթաթվել» է երեխայի մարմնին: Ինգային վարժվելու համար առաջին հայացքից անսովոր այդ սարքը մինչև կյանքի վերջ անհրաժեշտ է: Կորսեթի հանդեպ ատելության հետ մեկտեղ՝ նա հասկանում է, որ կյանքում կան բաներ, որոնք անկախ իր կամքից ապրելու համար իրեն այլևս պարտադրված են:

Որքան էլ զարմանալի է, վերջին օրերին այդքան աղմուկ հանած «ատկատների» թեմայի շրջանակներում կարծես մարզպետների անուններ չհնչեցին: Այն դեպքում, երբ «ատկատի մեքենան» նույն արդյունավետությամբ տարիներ շարունակ գործում է նաև մարզերում: Պատճառը, թերևս, նույնն է. մարզպետները իրենց հիմնական` ընտրական առաքելությունը բավարար չափով կատարել ու դրա համար «ատչյոտ» արդեն տվել են` ստանալով մինչև հաջորդ ընտրություններ «ատկատով» զբաղվելու ինդուլգենցիաներ:

Առավելապես տղամարդկանցից բաղկացած նույն իշխանական համակարգում վերջին տարիներին խիստ կանացիական բամբասկոտությունը դարձել է սովորական նորմ. գրեթե բոլոր պաշտոնյաները իրենց աշխատասենյակներում առավոտից երեկո տարբեր հանդիպումների ժամանակ դժգոհում են ստեղծված իրավիճակից, իրենց ոլորտներում ինչ-որ բան փոխելու անկարողությունից` մատնացույց անելով պատին կախված` Սերժ Սարգսյանի մեծադիր լուսանկարը: Շատերի մոտ արդեն զարգացել է ժեստիկուլյացիայի այն ձևը, որով առանց ձայն հանելու, աչքերի ու դիմագծերի, ու հատկապես բթամատի համապատասխան շարժումով նայում են լուսանկարին: Այս «թատրոնի» իմաստը հետևյալն է` իրենք ցանկանում են «երկրի համար» ամեն ինչ անել, բայց «շեֆը չի թողնում»:

Լեռնային Ղարաբաղը հաղթել է իրեն պարտադրված պատերազմում և ազատագրել է այդ տարածքները, առաջին հերթին՝ որպես անվտանգության գոտի: Դա խնդրի ռազմավարական, քաղաքական կողմն է, որը վիճարկման ենթակա չէ: Սակայն ադրբեջանցիների նման անհեթեթ հաշվարկների ֆոնին տեղին է զուգահեռներ անցկացնելը` հակառակ տեսանկյունից: Արդյոք հայկական կողմը դրամական արտահայտությամբ շահե՞լ է այնքան, որքան ադրբեջանցիները գնահատում են իրենց «վնասները»:

«Պահպանում» ասվածը բավականին թանկ է նստում հարկատուների վրա։ 2011 թ. միայն ՀՀ Ազգային ժողովի աշխատակազմի և պատգամավորների պահպանման համար նախատեսված միջոցները կազմել են 2.7 մլրդ դրամ, իսկ գործադիր իշխանության մարմինների պահպանմանը տրամադրվել է 6.3 մլրդ դրամ:

Տիգրան Սարգսյանը ֆեյսբուքում խիստ լակոնիկ է ոչ միայն պատասխաններում, այլ` սեփական գրառումներում։ Օրինակ` շնորհավորելով ՀՀ շախմատի տղամարդկանց հավաքականին` օլիմպիական չեմպոն դառնալու կապակցությամբ, վարչապետն ընդամենը գրել է. «Կեցցե՛ն մեր շախմատիստները»: Իսկ անկախության 21-րդ հոբելյանի կապակցությամբ սահմանափակվել է հետևյալ գրառմամբ` «Սիրելի հայրենակիցներ, ջերմորեն շնորհավորում եմ բոլորիս մեր գլխավոր պետական տոնի` Անկախության 21-րդ տարեդարձի կապակցությամբ»:

ՀԱԿ-ը հայտնվել է ածանցյալ վիճակում և սպասում է, թե ինչ կորոշի ԲՀԿ-ն: Այն դեպքում, երբ հինգ տարի առաջ հենց այս շրջանում ՀԱԿ-ի իրավանախորդ շարժումը` Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորությամբ, ոչ թե սպասողի, այլ քաղաքական օրակարգ թելադրողի, «սպասեցնողի» դերում էր: Բոլորը` և՛ իշխանությունն ու նրան սպասարկող օլիգարխները, և՛ մնացած քաղաքական ուժերը, այդ թվում` նույն ԲՀԿ-ն, սպասում էին ՀԱԿ-ի գործողություններին:

Եթե Սերժ Սարգսյանը որոշել է պաշտոնանկ չանել կառավարությանը, ապա ՀՀԿ-ական պատգամավորները պետք է գովեն կառավարությանը, այդպիսով «սխալ հանելով» Ս. Սարգսյանին, ԲՀԿ-ականներն էլ, ասենք, 68 տոկոսով պետք է քննադատեն կառավարությանը ու վերջում «կողմ» քվեարկեն: Իսկ եթե սա լինելու է Տ. Սարգսյանի կառավարության վերջին կատարողականը, այսինքն` ՀՀԿ-ականները ԱԺ-ում ելույթ են ունենալու Սերժ Սարգսյանի «նախատինքի ոգով», ապա ստիպված են լինելու պարզաբանել, թե ինչպես էին չորս տարի շարունակ գովերգում նույն կառավարությանը:

Ադիբեկյանի այսօրվա հայտարարությունները կարելի է որակել նաև՝ որպես Գագիկ Ծառուկյանին իշխանության համար ցանկալի ընդդիմադիր թեկնածու տեսնելու արտահայտություն: Ու հենց այդ համատեքստում է ուշագրավ դառնում Ծառուկյանին Քոչարյանից 20 տոկոս ավելի «վարկանիշ» հատկացնելու հանգամանքը: Այսինքն` Ադիբեկյանի շուրթերով իշխանությունը Գագիկ Ծառուկյանին հասկացնում է, որ անգամ Ռ. Քոչարյանի առաջադրվելու դեպքում՝ ինքն առնվազն 20 տոկոսով ավելի ձայն կստանա երկրորդ նախագահից` դրանից բխող բոլոր հետևանքներով:

Րաֆֆի Հովհաննիսյանի նամակի բոլոր կետերին առանձին անդրադառնալն, իհարկե, անշնորհակալ զբաղմունք է: Եթե բոլոր կետերին անդրադառնանք` հայերենը կմոռանանք: … Առաջին հայացքից՝ տարօրինակ թվացող այդ գործելաոճը միանգամայն համապատասխանում է Ր. Հովհաննիսյանի ազգային հոգեկերտվածքին: Նա, ի դեպ, սովորության համաձայն՝ ուղղակիորեն չի հայտարարել ընտրություններում առաջադրվելու մասին, այլ ընդամենն ասել է, որ առաջիկա 100 օրը նվիրելու է նախագահի «քաղաքացիական թեկնածուի կերտմանը»: 92 օր հետո կարող է պարզվել, որ Ր. Հովհաննիսյանը գտել է այդ թեկնածուին, և դա Սերժ Սարգսյանն է:

2013 թվականի փետրվարին կայանալիք նախագահական ընտրությունների գլխավոր առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ գոնե այս պահի դրությամբ գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանը չի ունենալու այնպիսի մրցակից, որի հաղթանակն ավելի բարձր կգնահատվի, քան իրենը: 1991 թվականից հետո Հայաստանում կայացած նախագահական որևէ ընտրության ժամանակ նման իրավիճակ չի եղել, երբ իշխանության թեկնածուն չունենա իրական վտանգ ներկայացնող մրցակից:

Մանավանդ՝ թվերը։ Երբ իշխանությունը փորձում է իրականությունը մատուցել վիճակագրական թվերի տեսքով, ընդդիմությունն ու լրագրողներն էլ հակադարձում են՝ հիմնվելով նույն այդ վիճակագրության վրա, հասկանում ես, որ վիճակագրության դերը մեր երկրում խիստ գերագնահատված է։

Նախագահական ընտրություններին մնացել է ընդամենը 5 ամիս, սակայն քաղաքական գոնե հիմնական ուժերը դեռևս չեն շտապում հայտարարել իրենց մասնակցության ձևաչափի, սեփական թեկնածու առաջադրելու կամ մեկ այլ թեկնածուի սատարելու մասին: Այս պահին հայտնի է միայն, որ առաջադրվելու է գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանը: Քաղաքական դաշտի մնացած ուժերը, ինչպես ընդունված է ասել, առայժմ «տյոմնի են խաղում»:

ՀՀ երեք նախագահները, որոնք առերևույթ հակադիր ճամբարներում են ու ընկալվում են որպես «ոխերիմ թշնամիներ», վերջին մի քանի տարիներին առնվազն մի քանի անգամ ապացուցել են, որ կարողանում են իրար հետ «լեզու գտնել», եթե դա պահանջում է իշխանության պահպանման կամ իշխանության գալու շահը:

Հրդեհը մեկուսացվել է ժամը 12.02, մարվել՝ 12.06-ին: Այրվել են շենքի տանիքի փայտյա կառուցատարերը և ջերմամեկուսիչ շերտը (10 քմ):

Իշխանությունը տիրապետելով վարչական և նյութական լծակների՝ ցանկացած բնակավայրում կարողանում է ապահովել «համակիրների բանակ»: Մնացած ցուցանիշներով իշխանությունն ու ընդդիմությունը հասարակությունից կտրված են հավասարապես: Տարբերությունն այն է, որ իշխանությունն ամենուր է, իսկ ընդդիմությունը` միայն Երևանում: Ու այդ իմաստով, ընդդիմադիր ուժերն իշխանության համար կատարում են «մայրաքաղաքային աղցանի» դեր` ընդամենը գեղեցկացնելով «խորոված-քաբաբի սեղանները», որոնք իշխանության առաջ բացվում են ողջ Հայաստանում:

Անկախության տարեդարձը հարմար առիթ է` հետադարձ հայացք գցելու անցած 21 տարիների տնտեսական անցուդարձին: Մեր անցած տնտեսական ուղին՝ ներկայացված գծապատկերների տեսքով, կարծում ենք, կհետաքրքրի ընթերցողներին:

Ինքը՝ Սերժ Սարգսյանը, ամեն օր կամ օրը մի քանի անգամ լսում է, թե ինչպես է իր ղեկավար երկրի ոստիկանը ոչ հարգալից տոնով դիմում, ավելի ճիշտ` սպառնում իր ղեկավարած երկրի քաղաքացիներին: Կարող էր, չէ՞, նրա մտքով որևէ անգամ անցնել՝ իր Անվտանգության ծառայության աշխատակիցներին կամ ոստիկանապետին հորդորել, որպեսզի ուղեկցող ոստիկաններին հանձնարարվեր նորմալ դիմելաձևով հարաբերվել ՀՀ քաղաքացիների հետ: Իհարկե, ուտոպիստական կլինի կարծել, որ կարելի է նաև ահաբեկելու փոխարեն՝ օգտագործել, ասենք, «խնդրում ենք՝ աջ ընդունել» արտահայտությունը:

«Սա պիտի ասեր, և պիտի ասեր` «այսօրվանից հաստատվում է օրինականություն, թող մեկը փորձի խախտել օրենքը, անմիջապես պատժվելու է»: Եվ դա հնարավոր է անել: Մի´ կարծեք որ դա ինչ-որ խորհրդավոր բան է, որը փոխել հնարավոր չէ: Դա ո´չ մենթալիտետի հետ է կապված, ինչպես ասում են, ո´չ ավանդույթների հետ է կապված, երբ փորձում են այսօրվա կոռուպցիան արդարացնել իրբ թե մեր ազգային ավանդույթներով: Ամեն ինչ սուտ է: Մի´ գողացիր, և ոչ մի ավանդույթ գոյություն չի ունենա»:

Հայաստանի քաղաքական բառապաշարում վերջին տարիներին հաստատուն տեղ է զբաղեցնում «ոչինչ չի բացառվում» արտահայտությունը: Դա օգտագործում է թե իշխանական, թե ընդդիմադիր գործիչների մեծամասնությունը` որևէ երևույթի վերաբերյալ կանխատեսումներ անելիս: Զուտ մարտավարական առումով, իհարկե, դա բավական հեշտ և հարմար մեթոդ է. թվում է` ցանկացած հարցի կարելի է չպատասխանել` պատասխանելով՝ «ոչինչ չի բացառվում»:

Առաջիկա նախագահական ընտրություններն իրենց նշանակությամբ գրեթե հավասարազոր են լինելու Անկախության հանրաքվեին: 2013 թվականին պետք է «այո» ասել այն թեկնածուին, ով թե Ռուսաստանից, թե Արևմուտքից Հայաստանին պարտադրվող գործընթացներին «ոչ» պատասխանելու կամք ու հնարավորություն կունենա: Դժբախտաբար, ընտրություններից 6 ամիս առաջ նման թեկնածու դեռևս չի ուրվագծվում:

Տարեցտարի Անկախության տոնի առթիվ կազմակերպվող միջոցառումները ձևի ու բովանդակության տեսանկյունից ունեն շատ տխուր խորհրդանշականություն: Որքան ավելանում են Հայաստանի անկախությանն ու ինքնիշխանությանը սպառնացող իրական վտանգներն ու մարտահրավերները, այնքան այդ միջոցառումները դառնում են ավելի ճոխ:

ԽՍՀՄ օրենսդրությանը լիովին համապատասխան 1991թ. սեպտեմբերի 21-ին ՀՀ տարածքում անցկացվեց ԽՍՀՄ–ից դուրս գալու հարցով հանրաքվե, որին մասնակցելու իրավունք ունեցող 2,056,758 քաղաքացիներից 2,042,627-ը (94.39%) Հայաստանի անկախությանը «այո» ասացին։

Ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակել է ցուցանիշներ, որոնք բավականին տպավորիչ են։ Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հունվար-օգոստոսին կազմել է 8.3 տոկոս։ Մինչդեռ նախագահ Սերժ Սարգսյանը օրեր առաջ անարգանքի սյունին գամեց կառավարությանն ու նրա առանձին անդամներին՝ հատուկ շեշտելով, որ դժգոհ է կաբինետի աշխատանքից։

Սերիալային կրքերի սիրահար հայ ժողովրդին սպասվում է դիտարժան եթերաշրջան: Չէր խանգարի անգամ, որ մի քանի ամսով կառավարությունը նիստեր գումարեր ոչ թե շաբաթը մեկ, այլ երկու կամ երեք անգամ: Ի վերջո, կառավարության անդամներին կարելի է բացի «չոր աշխատավարձից»՝ վճարել նաև «քարոզչական տեսարաններում» նկարահանվելու համար: Հայաստանում դերասաններին բավական բարձր են վարձատրում:

Իսկ մեր դիտարկմանը, թե Մուրադ Մուրադյանը 168.am-ի հետ զրույցում ասել էր, որ իրենց ընկերությունը որևէ առնչությունի չունի Կապանի ջուրն աղտոտման հետ, և, որ ջուրն աղտոտվում է հեղեղումների հետևանքով, Սյունիքի մարզպետն պատասխանեց. «Իմանաս, որ իրենց գործունեության հետ էր կապված ուղղակի: Հենց տրակտորը հանեցին թե չէ` ջրի աղտոտվածությունը վերջացավ»:

Ըստ e-gov.am ինտերնետային ռեսուրսի, այս տարվա հունվարի 1-ից մինչև օգոստոսի 26-ը տարբեր գերատեսչությունների կողմից կատարվել է 1 անձից գնման 360 գործարք, որից 238-ը շինարարական աշխատանքներ են՝ 10.9 միլիարդ դրամ ընդհանուր արժեքով։