Հայաստանում նախագահական ընտրություններից առաջ` վերարտադրվելու նպատակով, իշխանությունը քաղաքական հաշվեհարդար է տեսնում պոտենցիալ մրցակից համարվող թեկնածուի հետ: Այն նույն իշխանությունը, որը նաև այսօր քաղաքական հետապնդման ենթարկվող Վարդան Օսկանյանի ուղղակի կամ անուղղակի մասնակցությամբ 2008 թվականին հաստատվել է մարտիմեկյան 10 սպանությունների գնով: Իր էքսցենտրիկ վարքագծով, հակասականությամբ և բազմաթիվ այլ` թեկուզ բացասական հատկանիշներով, Սահակաշվիլին կարողացավ Վրաստանը դարձնել տարածաշրջանի ամենաժողովրդավարական պետությունը:
Հաշվի առնելով Հովիկ Աբրահամյանի խառնվածքը, պետք չէ բացառել նաև, որ նա այդ պայմանավորվածությունները պահպանելու անձնական երաշխավորություն հայտնած լինի: Եվ, ինչպես հաճախ է անում` հետո «իր վրայից քցի»: Վարդան Օսկանյանի հայտարարությունը` Հովիկ Աբրահամյանից խաբված լինելու վերաբերյալ, այս վարկածը շատ հավանական է դարձնում:
Վարդան Օսկանյանին պատգամավորական մանդատից զրկելն արդեն այսօրվանից դարձավ առաջիկա նախագահական ընտրությունների օրակարգի հիմնական հարցերից մեկը: Իշխանության հետ առճակատման գնալու դեպքում Օսկանյանի հարցը դառնալու է «Բարգավաճ Հայաստանի» քարոզչության ու հակաիշխանական քարոզչության առանցքային կետը, իսկ Սերժ Սարգսյանի հետ կոմպրոմիսի գնալու դեպքում` այդ հարցը ԲՀԿ-ի համար բեռ է դառնալու` հասարակությանը սեփական վարքագիծը բացատրելու իմաստով:
Գնաճի թույլատրելի մակարդակի այնպիսի «ապահովումը», որի մասին խոսել է ԿԲ փոխնախագահ Ներսես Երիցյանը, նույնն է, եթե ընտանիքիդ անդամներին մի ամբողջ շաբաթ սովի մատնես, շաբաթվա վերջին օրը երեկոյան հյուրասիրես խորովածով ու ասես՝ տեսեք, ես իմ ընտանիքին ինչ լավ եմ պահում։
Երեկ «ժառանգություն» կուսակցության նախագահ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը սենսացիոն հայտարարություն է արել` նշելով, որ «Ազատ դեմոկրատներ» (ԱԴ) կուսակցության նախագահ Խաչատուր Քոքոբելյանի հետ պայմանավորվածություն է ունեցել, որի համաձայն` իրենք երկուսով պետք է հրաժարվեին պատգամավորական մանդատից` ավելի երիտասարդներին տեղ տալու նպատակով: Մինչդեռ «Ազատ դեմոկրատների» ներկայացուցիչները երեկ, ըստ էության, ստախոսության մեջ են մեղադրել Ր. Հովհաննիսյանին, ում մարդկային, բարոյական և էթիկական որակների հանգույն առաջնորդվելու մասին ուխտ էին արել մի քանի ամիս առաջ:
Սեպտեմբերի 15-ին նախագահի մասնակցությամբ կառավարությունում տեղի ունեցած խորհրդակցությունը լայնորեն լուսաբանվեց ԶԼՄ-ներով, սակայն՝ միայն նախագահի ելույթի մասով։ Մեր ձեռքի տակ է ՀՀ նախագահի վերահսկողական ծառայության տեղեկանքը՝ գնումների գործընթացների վերաբերյալ։ Այնտեղ նշված խախտումները իսկական «մեթոդական ձեռնարկ» են՝ պետական փողերը գրպանողների համար։
168.am-ի թղթակիցը քիչ առաջ ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանի խոսնակ Իվետա Տոնոյանից հետաքրքրվեց, թե ինչո՞ւ այսօր ԱԺ չի եկել Գագիկ Ծառուկյանը: Ի պատասխան, Իվետա Տոնոյանն ասել է, թե նախապես պլանավորած աշխատանքային գրաֆիկի շրջանակներում` անհետաձգելի այցով Գագիկ Ծատուկյանը գտնվում է արտերկրում:
Վարդան Օսկանյանն այսօր քաղաքական դրդապատճառներով քրեական հետապնդման է ենթարկվում այն իշխանության կողմից, հանուն որի պահպանման 2008 թվականի մարտի 1-ին հիմնավորում էր արտակարգ դրության հայտարարումն ու խաղաղ ցուցարարների նկատմամբ ուժի կիրառումը:
Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ամեն ինչ անում է, որպեսզի նախագահական ընտրություններում ինքը դառնա Ռուսաստանի համար ցանկալի թեկնածուն` դա համարելով հաղթելու կամ գոնե շոշափելի արդյունքների հասնելու գրավականը: Թե որքանով է դա ազնիվ ու բարոյական Հայաստանի ինքնիշխանության տեսանկյունից, այլ քննարկման նյութ է:
Հասկանալի է, որ եթե իշխանությունը որոշել է Օսկանյանին զրկել անձեռնմխելիությունից, ապա անելու է դա ոչ միայն ԲՀԿ-ի, այլ նաև մնացած բոլոր ոչ իշխանական խմբակցությունների պատգամավորների «դեմ» քվեարկելու պարագայում: Իրավիճակի նրբությունն այն է, սակայն, որ Օսկանյանին անձեռնմխելիությունից զրկելով՝ իշխանությունը ԲՀԿ-ին հնարավորություն է տալիս նաև «մաքուր մնալով»՝ տարանջատվել Օսկանյանից ու այդպիսով՝ նաև Ռոբերտ Քոչարյանից:
Սերժ Սարգսյանը նախագահական ընտրությունների է գնում` հասարակության մոտ թողնելով, մեղմ ասած, ոչ կոմպետենտ ղեկավարի տպավորություն: Հետաքրքիր է` հաշվարկե՞լ են արդյոք դա Սերժ Սարգսյանի քարոզչությամբ զբաղվողները: Թեև բացառված չէ, որ Ս. Սարգսյանը նմանատիպ մի խորհրդակցություն էլ անցկացրել է նրանց հետ ու որոշել է անձամբ զբաղվել նաև դրանով:
«Ես ուզում եմ հստակ հասկանալ՝ ո՞րն է իրական պատճառը, որ մեր հասարակության դժգոհությունների մի էական մասը բաժին է հասնում հենց այս կարևոր ոլորտին: Մասնագիտացված ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մեր բնակչությունը բոլոր ոլորտների մեջ անարդարության դրսևորումներ ամենաշատն արձանագրում է հենց առողջապահության ոլորտում, և անարդարությունների ընկալման մակարդակն այս ոլորտում, ցավոք սրտի, գնալով ավելանում է»:
Եթե «քաղաքագիտական վերլուծությունը» շարունակվի, ՀԱԿ-ը գուցե ստիպված լինի նաև այլ ձևաչափերի ակցիաներ կազմակերպել՝ ի պաշտպանություն Վարդան Օսկանյանի` ով, կախված իրադարձությունների զարգացումից, կարող է հայտնվել նաև անազատության մեջ: Այնպես որ, այդ հանրահավաքը կարող է դառնալ ՀԱԿ-ի կամ փրկության (թեկուզ մշուշոտ հեռանկարով), կամ վախճանի հանրահավաքը:
Գրեթե բոլորին տարիների ընթացքում իշխանությունը լուռ թողտվությամբ հնարավորություն է տվել զբաղվել «ատկատներով», «փողեր աշխատել», բնականաբար, խնամքով հավաքագրելով բոլոր տեղեկությունները, որոնք կարող են ցանկացած պահի դառնալ «գործի նյութեր»: Ու նրանց մեծ մասի զբոսանքը իշխանության համար հարմար պահին Երևանի կենտրոնից կարող է տեղափոխվել «Երևան-Կենտրոն» քրեակատարողական հիմնարկ:
Մեր պաշտոնյաները երբեմն սիրում են այնպիսի հայտարարություններ անել, որոնք ճիշտ են, սակայն ոչ ոքի համար նորություն չեն: Օրինակ, ՏՄՊՊՀ նախագահ Արտակ Շաբոյանը նախօրեին հայտարարել է, որ փոքր և միջին ընկերությունները պետգնումների համար հայտարարվող մրցույթներում ոչ շահեկան վիճակում են խոշոր ընկերությունների նկատմամբ:
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը ՀՀ գլխավոր դատախազի կողմից Ազգային ժողով ներկայացված միջնորդագիրը՝ ԱԺ պատգամավոր Վարդան Օսկանյանին որպես մեղադրյալ ներգրավելու համաձայնություն տալու մասին, համարում է քաղաքական հետապնդում, որն ուղղված է ոչ միայն Վարդան Օսկանյանի, այլև «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության դեմ:
ԳԱԼԱ-ի թղթակիցը զրուցել է «Արմիավիա» ընկերության մամլո խոսնակ Նանա Ավետիսովայի հետ, ով ո՛չ հերքել, ո՛չ էլ հաստատել է տարածված տեղեկությունը. «Ես այս պահին ոչինչ չեմ բացառում, քանի որ դա բիզնես է, իսկ բիզնեսում ամեն ինչ հնարավոր է»,- նշել է Ավետիսովան:
Պատահական չէ, որ հենց այսօր մամուլում տեղեկություններ հայտնվեցին այն մասին, իբր ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանն առաջիկա ընտրություններին ընդառաջ՝ քննարկում է մի քանի սցենարներ, այդ թվում` Ս. Սարգսյանին պաշտպանելու և ընտրություններից հետո «ազգային համաձայնության կառավարություն» ձևավորելու հնարավորությունը: Դա, ի դեպ, իշխանության համար բավական ձեռնտու սցենար է, քանի որ ԲՀԿ-ին մի քանի, մնացած ուժերին` ասենք, մեկական նախարարական պորտֆել տալով՝ ընդդիմությանը դե ֆակտո զրոյացնելուց հետո կարող է դա անել նաև դե յուրե:
Կառավարությունը նպատակ ունի մինչև 2017 թվականը կրկնապատկել նվազագույն աշխատավարձը՝ այն հասցնելով 65 հազար դրամի։ Սակայն նման տեմպերով՝ տարեկան 7.6 տոկոսով բարձրացնելու դեպքում, ապա կկրկնապատկվի ոչ թե 2017 թվականին, այլ 2022 թվականին։
Հայաստանյան խաղատների ներկայացուցիչները երեկ գնացել էին կառավարություն՝ իրենց մտահոգություններով կիսվելու վարչապետի հետ։ Կիսվել են, ստացել պատասխան և գոհ հեռացել։ Դժգոհ կարող է լինել միայն մեկ հոգի, ում անունը թեպետ չի հիշատակվում, սակայն այս ամենի առանցքում հենց նա է։
Վիրավորված Տ. Սարգսյանը մտածել է, որ, եթե իրեն նվաստացնելու հաշվին Սերժ Սարգսյանը սեփական PR-ն է արել, կարելի է Ս. Սարգսյանի հեղինակության հաշվին էլ փորձել սեփական քարոզչությունն անել: Ահա թե ինչու է իրականում տեղի ունեցել երեկվա խորհրդակցությունը` խաղատների գործունեության թեմայով, որը հաստատ Հայաստանի տնտեսության թիվ մեկ խնդիրը չէ, այդ ոլորտն առանձնապես մեծ բյուջետային եկամուտներ չի ապահովում:
Անցած խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքում, ի վերջո, անգամ ամենաընդդիմադիր ուժերն ինտեգրվեցին իշխանական համակարգին` վերցնելով կեղծված ընտրությունների արդյունքում իրենց բաժին հանված մանդատները: Ու նրանց գործունեությունն այսօր Ազգային ժողովում ծառայում է ոչ այնքան քաղաքացիների, որքան իշխանությունների շահերի սպասարկմանը: Քանի որ իշխանությունն անում է այն, ինչն անելու էր նաև ընդդիմադիրների բացակայության պայմաններում:
Ինգան մարմնի ցավից շառագունում է, երբ մայրը փորձում է պրոթեզե կորսետը հագցնել նրա` մինչև գոտկատեղը «ծռված» մարմնին: Բղավում է` «Մա՛մ, մա՛մ, վայ մամա՛, հանի խնդրում եմ, չեմ դիմանում…»: Ինգայի աչքերի մեջ հայտնվում է ալ կարմիր արցունքը, որի հոսելու ճանապարհը նա կամքի ուժով փակում է, որպեսզի անծանոթի մոտ խղճահարություն չառաջացնի: Մայրը Ինգայի ցավոտ «ծկլթոցից» շփոթված` շտապելուց ձեռքերը դողդողացնելով՝ ոչ կարողանում է կորսետը հագցնել, ոչ էլ հանել: Բոլորս, շունչներս պահած, սպասում ենք Ինգայի «ազատագրմանը», բայց ոչ մեկս չենք համարձակվում օգնության ձեռք մեկնել: Պրոթեզե կորսետը չարիքի նման համառ պնդաճակատությամբ «փաթաթվել» է երեխայի մարմնին: Ինգային վարժվելու համար առաջին հայացքից անսովոր այդ սարքը մինչև կյանքի վերջ անհրաժեշտ է: Կորսեթի հանդեպ ատելության հետ մեկտեղ՝ նա հասկանում է, որ կյանքում կան բաներ, որոնք անկախ իր կամքից ապրելու համար իրեն այլևս պարտադրված են:
Որքան էլ զարմանալի է, վերջին օրերին այդքան աղմուկ հանած «ատկատների» թեմայի շրջանակներում կարծես մարզպետների անուններ չհնչեցին: Այն դեպքում, երբ «ատկատի մեքենան» նույն արդյունավետությամբ տարիներ շարունակ գործում է նաև մարզերում: Պատճառը, թերևս, նույնն է. մարզպետները իրենց հիմնական` ընտրական առաքելությունը բավարար չափով կատարել ու դրա համար «ատչյոտ» արդեն տվել են` ստանալով մինչև հաջորդ ընտրություններ «ատկատով» զբաղվելու ինդուլգենցիաներ:
Առավելապես տղամարդկանցից բաղկացած նույն իշխանական համակարգում վերջին տարիներին խիստ կանացիական բամբասկոտությունը դարձել է սովորական նորմ. գրեթե բոլոր պաշտոնյաները իրենց աշխատասենյակներում առավոտից երեկո տարբեր հանդիպումների ժամանակ դժգոհում են ստեղծված իրավիճակից, իրենց ոլորտներում ինչ-որ բան փոխելու անկարողությունից` մատնացույց անելով պատին կախված` Սերժ Սարգսյանի մեծադիր լուսանկարը: Շատերի մոտ արդեն զարգացել է ժեստիկուլյացիայի այն ձևը, որով առանց ձայն հանելու, աչքերի ու դիմագծերի, ու հատկապես բթամատի համապատասխան շարժումով նայում են լուսանկարին: Այս «թատրոնի» իմաստը հետևյալն է` իրենք ցանկանում են «երկրի համար» ամեն ինչ անել, բայց «շեֆը չի թողնում»:
Լեռնային Ղարաբաղը հաղթել է իրեն պարտադրված պատերազմում և ազատագրել է այդ տարածքները, առաջին հերթին՝ որպես անվտանգության գոտի: Դա խնդրի ռազմավարական, քաղաքական կողմն է, որը վիճարկման ենթակա չէ: Սակայն ադրբեջանցիների նման անհեթեթ հաշվարկների ֆոնին տեղին է զուգահեռներ անցկացնելը` հակառակ տեսանկյունից: Արդյոք հայկական կողմը դրամական արտահայտությամբ շահե՞լ է այնքան, որքան ադրբեջանցիները գնահատում են իրենց «վնասները»:
«Պահպանում» ասվածը բավականին թանկ է նստում հարկատուների վրա։ 2011 թ. միայն ՀՀ Ազգային ժողովի աշխատակազմի և պատգամավորների պահպանման համար նախատեսված միջոցները կազմել են 2.7 մլրդ դրամ, իսկ գործադիր իշխանության մարմինների պահպանմանը տրամադրվել է 6.3 մլրդ դրամ:
Տիգրան Սարգսյանը ֆեյսբուքում խիստ լակոնիկ է ոչ միայն պատասխաններում, այլ` սեփական գրառումներում։ Օրինակ` շնորհավորելով ՀՀ շախմատի տղամարդկանց հավաքականին` օլիմպիական չեմպոն դառնալու կապակցությամբ, վարչապետն ընդամենը գրել է. «Կեցցե՛ն մեր շախմատիստները»: Իսկ անկախության 21-րդ հոբելյանի կապակցությամբ սահմանափակվել է հետևյալ գրառմամբ` «Սիրելի հայրենակիցներ, ջերմորեն շնորհավորում եմ բոլորիս մեր գլխավոր պետական տոնի` Անկախության 21-րդ տարեդարձի կապակցությամբ»:
ՀԱԿ-ը հայտնվել է ածանցյալ վիճակում և սպասում է, թե ինչ կորոշի ԲՀԿ-ն: Այն դեպքում, երբ հինգ տարի առաջ հենց այս շրջանում ՀԱԿ-ի իրավանախորդ շարժումը` Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորությամբ, ոչ թե սպասողի, այլ քաղաքական օրակարգ թելադրողի, «սպասեցնողի» դերում էր: Բոլորը` և՛ իշխանությունն ու նրան սպասարկող օլիգարխները, և՛ մնացած քաղաքական ուժերը, այդ թվում` նույն ԲՀԿ-ն, սպասում էին ՀԱԿ-ի գործողություններին:
Եթե Սերժ Սարգսյանը որոշել է պաշտոնանկ չանել կառավարությանը, ապա ՀՀԿ-ական պատգամավորները պետք է գովեն կառավարությանը, այդպիսով «սխալ հանելով» Ս. Սարգսյանին, ԲՀԿ-ականներն էլ, ասենք, 68 տոկոսով պետք է քննադատեն կառավարությանը ու վերջում «կողմ» քվեարկեն: Իսկ եթե սա լինելու է Տ. Սարգսյանի կառավարության վերջին կատարողականը, այսինքն` ՀՀԿ-ականները ԱԺ-ում ելույթ են ունենալու Սերժ Սարգսյանի «նախատինքի ոգով», ապա ստիպված են լինելու պարզաբանել, թե ինչպես էին չորս տարի շարունակ գովերգում նույն կառավարությանը:
