Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը «Ազգային պաշտպանություն» ամսագրին տված հարցազրույցում հայտնել է, որ պատերազմը սկսելուց ի վեր առաջին անգամ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ հեռախոսազրույց է ունեցել հոկտեմբերի 7-ին՝ ՌԴ առաջնորդի ծննդյան օրը:
Սեպտեմբերի 11-ին արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերի հետ համագործակցության խորհրդակցական ժողովի երկրորդ նիստի շրջանակում Սամվել Բաբայանը հանդիպել էր Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Մամուլում հրապարակումներ եղան, որ այդ հանդիպում-նիստին հստակեցվել է ցանկը, թե արտախորհրդարանական ուժերից որո՞նք պետք է մասնակցեն 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի աշխատանքներին՝ աշխատանքային խմբի կամ այլ տարբերակով:
Flightradar24-ի տվյալներով, այսօր՝ սեպտեմբերի 23-ին, Անկարայից Երևան չարտերային թռիչք է իրականացվել:
168.am-ի տեղեկություններով, երեկ ժամը 18:00-ի սահմաններում Սև լճի տարածքում հայկական բլոկ-պոստի դիմաց գտնվող ադրբեջանական բլոկ-պոստում ադրբեջանցի զինվոր է ինքնասպան եղել։
Պատերազմից հետո այս մեկ տարվա ընթացքում բազմաթիվ անգամ գրվել է այն թերացումների կամ բացթողումների մասին, որոնք վերջին պատերազմում հանգեցրին պարտության, այն է՝ իրական մոբիլիզացիայի չկայացում, կառավարման հստակ համակարգի բացակայություն կամ պատերազմի առաջին շաբաթում հայկական ռազմական ղեկավարության՝ զինված ուժերին կառավարելու ունակության կորուստ, կառավարման համակարգի «սբոյ», պատերազմի ժամանակ «ոտքի վրա» կամ ՊԲ հրամանատարի առանձին սենյակում բանակից և ռազմական որոշումներից չհասկացող մարդկանց հետ որոշումների ընդունում, կադրային սխալ փոփոխություններ, ռազմական գործողությունների ժամանակ հայկական տարբեր ստորաբաժանումների միջև պատշաճ կոորդինացիայի բացակայություն, և այլն:
2021թ․ օգոստոսի 29-ին «Ազատություն» ռ/կ-ին տված հարցազրույցում ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը նշել էր, որ Արտաքին հետախուզական ծառայություն Հայաստանը մինչ այսօր էլ ունեցել է, որը գործել է ԱԱԾ կառույցի ներսում։
2016-ի Ապրիլյան պատերազմից ամիսներ հետո ՀՀ-ում երկրի անկախության 25-րդ տարեդարձին նվիրված զորահանդես կազմակերպվեց, որի ընթացքում ցուցադրվեցին նաև ՀՀ ԶՈւ նոր համալրումները՝ «Իսկանդեր-Է» օպերատիվ-մարտավարական հրթիռային համալիրները, «Սմերչ» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերը, «Ինֆաունա» և Ռ-325Ու ռադիոէլեկտրոնային պայքարի համակարգերը, ինչպես նաև «Ստրելա-10» և արդիականացված «Բուկ» զենիթահրթիռային համալիրները։
Մի քանի օրից կլրանա Արցախյան վերջին՝ 44-օրյա պատերազմի մեկ տարին: Այս համատեքստում, թերևս, տեղին է ևս մեկ անգամ հիշել պատերազմից 26 օր առաջ ՀՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանին ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասի ուղարկած «գաղտնի» նամակը, որը 2020-ի դեկտեմբերին հրապարակեց Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը:
Այս ընթացքում պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանը, ով այս ամենի հիմքում է կանգնած, և, թերևս, ազատվեց իր բաժին ծառայությունների ավարտից հետո, գուցե նոր պաշտոնի է սպասում, օրինակ, ՀԱՊԿ քարտուղարի: Իսկ մինչ այդ Վաղարշակ Հարությունյանի սկիզբ դրած սահմանազատման ծրագիրը փորձում է ավարտին հասցնել ՀՀ պաշտպանության արդեն գործող նախարար Արշակ Կարապետյանը: Մամուլում եղան հրապարակումներ, որ Մոսկվայում հայկական պատվիրակությունը՝ Արշակ Կարապետյանի գլխավորությամբ, որոշ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերել ադրբեջանական կողմի հետ՝ կապված երկու երկրների միջև սահմանների դելիմիտացիայի և դեմարկացիայի հետ:
Իսկ թե ինչո՞ւ ԱԱԾ պետի պաշտոնից 2020-ի հոկտեմբերի 8-ին ազատվեց որևէ փորձառություն չունեցող ոչ պրոֆեսիոնալ Արգիշտի Քյարամյանը, որն այդ պաշտոնը ստանձնել էր սույն թվականի հունիսի 8-ին, հայտնի չէ մինչ այսօր: Փաստ է, որ Քյարամյանի «ծառայությունները» Փաշինյանին պետք են ՀՀ քննչական կոմիտեում:
Արցախյան 44-օրյա նվաստացուցիչ պատերազմի ընթացքի, ելքի վրա պակաս ազդեցություն չունեցան, եթե չասենք՝ վճռորոշ՝ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության օրոք նախքան պատերազմը կատարված կադրային փոփոխությունները ՀՀ Զինված ուժերում (ԶՈՒ) և Արցախի Պաշտպանության բանակում (ՊԲ): Նման կադրային փոփոխությունները պատերազմից առաջ պարզապես անթույլատրելի են և հղի են լրջագույն վտանգներով, ինչի ականատեսը դարձանք 44-օրյա պատերազմի ընթացքում:
Ընթացիկ տարվա փետրվարին 168.am-ը պատերազմական նախազգուշացումների խրոնոլոգիա էր ներկայացրել ապացուցելու, որ Ադրբեջանի կողմից պատերազմի վերսկսումն ակնհայտ էր, սակայն Նիկոլ Փաշինյանը մինչև վերջ փորձել է շեղել հասարակության ուշադրությունը և թաքցրել է պատերազմի փաստը հասարակությունից:
ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը հիշեցրել է Նիկոլ Փաշինյանի 2020-ի հոկտեմբերի 14-ին արած հայտարարությունը, որտեղ նա ասում է, թե միայն պատերազմի սկսման կոնկրետ ժամը չեն իմացել, մնացածն անսպասելի չի եղել: Պատգամավորը միացրել է անգամ համապատասխան ձայնագրությունը, Փաշինյանը հերքելով, ըստ էության, հաստատել է, որ պատերազմի օրը լավ էլ հայտնի է եղել:
Կառավարություն-ԱԺ հարցուպատասխանի ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Ագնեսա Խամոյանը կառավարությանը հիշեցրել է պատերազմից առաջ ադրբեջանական մամուլի հրապարակումները Ալիև-Փաշինյան գաղտնի «շփումների» մասին, պատերազմից առաջ Ադրբեջանի ղեկավարության և Նիկոլ Փաշինյանի արած որոշ հայտարարություններ:
168.am-ի տեղեկություններով՝ զորացրման դիմում է գրել և ազատվել զբաղեցրած պաշտոնից Բերդի զորամասի հրամանատար, գնդապետ Սարգիս (Սերգեյ) Տիտանյանը: Զորացրման դիմում է գրել նաև նրա տեղակալը:
Երեք օր առաջ հայտնի դարձավ, որ Գորիս-Կապան միջպետական ճանապարհին ադրբեջանական ոստիկանության կետ է տեղադրվել։ Ավելի ուշ պարզվեց, որ Ադրբեջանի ոստիկանությունը Որոտանի հատվածում ստուգում է Իրանից եկած մեքենաները, անգամ՝ գումար գանձում. սկզբում՝ 50.000 դրամ, իսկ երեկ արդեն՝ 250 դոլար:
Ժամանակին ռուսաստանահայ բարերար Լևոն Հայրապետյանը առաջնային ծրագիր ուներ Արցախում հիմնել նաև ռազմական ակադեմիա, որի նպատակը Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի Հանրապետության համար բարձրաստիճան սպայակազմի պատրաստումն էր: Շինարարական աշխատանքները սկսվեցին, սակայն նրա մահից հետո դրանք անավարտ մնացին:
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովն ուրբաթ օրը հանդիպել է գեներալ-լեյտենանտ Ռուստամ Մուրադովի հետ, որն ավարտել է իր ծառայությունը՝ որպես Արցախում ժամանակավոր տեղակայված ռուսական խաղաղապահ զորախմբի հրամանատար:
«Որոշ շտապողականություն է երևում Թուրքիայի և Ադրբեջանի գործողություններում այս առումով, ինչից կարելի է ենթադրել, որ մոտ ապագայում հնարավոր են իրավիճակի կտրուկ զարգացումներ»,- շեշտեց Պետրոսյանցը:
168.am-ի տեղեկություններով, Արցախի ՊԲ հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Միքայել Արզումանյանը հրաժարական է տվել:
Սեպտեմբերի 9-ին ՀՀ պաշտպանության նախարար Արշակ Կարապետյանն ընդունել է Արցախում Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ ուժերի նորանշանակ հրամանատար, գեներալ-մայոր Միխայիլ Կոսոբոկովին: Ադրբեջանական լրատվամիջոցները «նախանձոտ» արձագանքեցին, թե ռուսական խաղաղապահ ուժերի հրամանատարի փոփոխության պաշտոնական որևէ տեղեկություն չի ստացվել ՌԴ-ից, չի եղել նաև պաշտոնական հայտարարություն Բաքվից: Ասել կուզեն՝ ՌԴ-ն լռում է, Բաքուն տեղյակ չէ:
Ռուսաստանն ընդառաջ է գնացել Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի պահանջին և պետական գնումների մասին կայքում՝ zakupki.gov.ru տեղադրված փաստաթղթում, «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն» եզրույթը փոխել է «ՌԴ սահմաններից դուրս» ձևակերպմամբ:
Հակազդում միշտ էլ եղել է: Տարիներ շարունակ, երբ Ադրբեջանը իրականացնում էր դիվերսիաներ, հետախուզադիվերսիոն գործողություններ, մենք հայտարարում էինք, որ արժանի պատասխան ենք տվել: Եկեք ամեն ինչ իրական պատկերով նայենք: Եթե ինչ-որ գործողություն ես կատարում հակազդող, դա պետք է երևա: Այսինքն, եթե դու կորցրել ես մեկ զինվոր, ուրեմն՝ հակառակորդը գոնե պիտի 5 զինվորի կամ դիրքի կորուստ ունենա այդ հակազդող գործողությունների արդյունքում: Եթե սա չկա, ուրեմն՝ ի՞նչ հակազդող գործողություն: Թե չէ՝ ինքը կրակեց, դու կրակեցիր, դա հակազդող գործողությո՞ւն է…
Նիկոլ Փաշինյանը, կառավարության այսօրվա նիստին, անդրադառնալով Թուրքիայի կողմից եկող դրական ազդակներին, հայտարարեց, որ Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունները կարգավորելու, հայ-թուրքական երկաթուղին և ճանապարհները վերագործարկելու մասին խոսելու հնարավորություն տեսնում է:
Մեր տեղեկություններով, ՀՀ ԶՈւ ռազմաբժշկական վարչության պետ է նշանակվելու ԱԻՆ բժշկական ապահովման վարչության պետ Կարեն Աթոյանը:
Ադրբեջանական լրատվամիջոցները, հղում կատարելով Ակնայի (Աղդամ) շրջանի գործադիր իշխանություններին, հայտնում են, որ Ակնա (Աղդամ) քաղաքն ամբողջությամբ մաքրվել է ականներից և չպայթած զինամթերքից: Շրջանի գյուղերի ականազերծման գործընթացը շարունակվում է:
Պատերազմից հետո հաճախ ենք հիշում Նիկոլ Փաշինյանի այս կամ այն հայտարարությունը Արցախի խնդրի, պատերազմի մասին, որոնք ժամանակին լուրջ չենք ընդունել: Մինչդեռ 2020-ի մարտի 15-ին 24 News-ին տված հարցազրույցում Արցախի ՊԲ նախկին հրամանատար Սամվել Բաբայանը հայտարարել էր, որ ղարաբաղյան հիմնախնդրի լուծման համար Արցախը պետք է մանդատային տարածք դառնա՝ Ռուսաստանի Դաշնության ներքո:
Ադրբեջանական տելեգրամյան ալիքների հաղորդմամբ, «Երեք եղբայր-2021» միջազգային վարժանքը՝ Ադրբեջանի, Պակիստանի և Թուրքիայի հատուկ նշանակության ջոկատների մասնակցությամբ, հնարավոր է՝ անցկացվի Շուշիի շրջանում՝ Լաչինի միջանցքի մոտակայքում:
Զորավարժանքները, հավանաբար, տեղի են ունենում Քաշաթաղի շրջանի Հակարի, Ծաղկաբերդ, Մարաթուկ համայնքների տարածքում, որոնք պատերազմի ժամանակ անցան Ադրբեջանի հսկողության տակ, այլ կերպ՝ Կոռնիձորի ու Ներքին Խնձորեսկի տակ:
«Շուրջ 10 տարի Դաշնակցությունը չի եղել որևէ կոալիցիայի մեջ, դեռ ավելին, շրխկացրել է դուռը և դուրս եկել՝ ունենալով քաղաքական անկյունաքարային տարաձայնություններ: Եվ հիմա նաև այսօրվա վարչապետի կողմից հնչեցվող տեսակետը, թե Թուրքիան դրական ազդանշաններ է ցույց տալիս, մեր անհանգստությունը պայմանավորված է հենց դրանով, որովհետև դառը փորձառություն կա, թե ինչպես դրական ազդանշաններով Թուրքիան շարունակելու է իր թշնամական գործողությունները»,- նշեց Մանուկյանը:
