Կային ժամանակներ՝ երկիրը պահողներն իշխանություններից էին վիրավորված, թե գնահատված չեն, մոռացության են մատնել իրենց, իսկ այսօր գործող իշխանությունները նրանց ձեռքներից տարել են այն, ինչի համար պիտի հիշեին իրենց՝ հպարտություն, հաղթանակ, տոն, կյանքի մի հատված, թոռների մոտ հպարտանալու առիթ, տարին մեկ հին մաշված համազգեստով՝ մեդալները կրծքին խփած, աղքատ սեղանի շուրջ ընկերներով հավաքվելու առիթ:
Նախօրեին լրագրողների հետ ճեպազրույցում Անվտանգության խորհրդի (ԱԽ) քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը հայտարարել է՝ չեն կատարի ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի պահանջը՝ հրապարակել սեպտեմբերի 30-ի ԱԽ նիստի եզրափակիչ մասում ՀՀ նախագահի ելույթը, և դրանից հետո՝ նաև իր ելույթն ամբողջությամբ:
Եթե առաջին անգամ նման արտահայտությունն ինչ-որ չափով կարող էր «ուտվել» քաղաքական հայտարարության անվան տակ, կամ բանակից և ռազմական գործից հեռու մարդու դեպքում կարող էր համարվել հասկանալի տարրական չիմացություն, ապա այսքան ռազմագիտական դիտողություններից և բացատրություններից հետո 80-ականների զենքի թեման հպարտությամբ արտաբերել շարունակելը ոչ այլ ինչ է, քան մարտնչող տգիտություն, հատկապես, երբ այն ամեն անգամ նոր «որակ» է ստանում՝ «հակառակորդը հետևում է քեզ և տեսնում է, որ դու գնում ես դեպի մի գիծ՝ 1980-ականների զենքերից անցում ես կատարում 2020-ականների զենքերի»:
Օրեր առաջ պարզ դարձավ, որ Գլխավոր շտաբի (ԳՇ) նախկին պետ Մովսես Հակոբյանին մեղադրանք է առաջադրվել պետական գաղտնիք պարունակող տեղեկություններ հրապարակելու հատկանիշներով։ Նա, մասնավորապես, հայտարարել էր, որ երկրի ղեկավարը պատերազմի երրորդ օրը կանգնեցրել է լրահամալրումը, ինչի մասին տեղեկացել է այն պաշտոնատար անձանցից, որոնք լրահամալրման և զորահամալրման գործընթացը կազմակերպելու պարտականություն են ունեցել։
Այսօր լրագրողների հետ ճեպազրույցում Ապրիլյան պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի նախագահ, «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Անդրանիկ Քոչարյանը հայտարարել է, որ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Յուրի Խաչատուրովի հանձնաժողով չգալը համարում է իրենց հիմնական բացթողումը: Իսկ թե ի՞նչ հարց է մնացել անպատասխան, Քոչարյանը նշել է. «Ի՞նչ է խոսել Մոսկվայում… Պետք է կարողանանք շարունակաբար գտնել այն հարցի պատասխանը, թե 2016թ. պատերազմի և 44-օրյա պատերազմի միջև կապ կա՞, թե՞ չկա»:
«Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության անդամ Տարոն Սիմոնյանի դիտարկմանը, որ հարցը հանրային կարևոր նշանակություն ունի, մինչդեռ փակ նիստում դրա քննարկումը չի համադրվում հանրային կարևորություն ներկայացնող հարցերի քննարկման բաց ընթացակարգի հետ, Ազգային ժողովի նախագահ Արարատ Միրզոյանը պատասխանել է, թե նման որոշման պատճառն այն է, որ հանձնաժողովի աշխատանքների արդյունքում կազմված զեկույցը պարունակում է բազմաթիվ պետական գաղտնիքներ, և, որ հանրությունն այդ փաստաթղթերին իրավունք ունի ծանոթանալ իր ներկայացուցիչների` ԱԺ պատգամավորների միջոցով։
Այսօր ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի հրամանագրով պաշտոնից ազատվել է ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ օպերատիվ գլխավոր վարչության պետ-ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի տեղակալ Կարեն Աբրահամյանը:
«Ասում են՝ 5 հազար, 7 հազար մարդ տարավ կոտորեց, այդ պատերազմն իմ ընտանիքի կողքով չի անցել: Իմ որդին եղել է առաջնագծում` այն տեղում, որտեղ տվել ենք ամենամեծ թվով զոհերը: Իմ որդու հետ կողք կողքի մարդ է եղել՝ մարմիններով իրար կպած, զոհվել է, որևէ մեկը չէր կարող որոշել, որ զոհվողը պետք է լիներ այդ մարդը, ոչ թե իմ որդին: Այդ մարդու անուն-ազգանունը կա, դա ստուգելի փաստ է»,- ասել է նա և շարունակել, թե որևէ մեկը չի կարող ասել, որ իր որդու անվտանգության համար մի միլիմետր ավելին է արել, քան մյուս` տասնյակ-հազարավոր տղաների համար:
«Չեմ կարծում, որ թուրք-ադրբեջանական ալյանսը համաձայնի նման տարբերակի, երբ իրենք հաղթած են և կարողանում են ՀՀ կապիտուլյանտ իշխանություններին ցանկացած բան պարտադրել: Երբևէ չեն գնա նման քայլի, որ միջանցք լինի Հայաստան-Իրան կապի ապահովման համար: Բացի այս, կրկնում եմ՝ իրանական շրջանակներում նորից սկսել են խոսել այն մասին, որ սա որևէ հարց չի լուծի, և Սյունիք-Զանգեզուրի հավանական կորուստը դա աղետ է լինելու նաև Իրանի ազգային անվտանգության և տարածքային ամբողջականության համար, և Իրանի դերակատարությունը հասցնելու է գրեթե զրոյականի հարավկովկասյան ռազմաքաղաքական և տնտեսական իրադարձություններում»,- եզրափակեց Արամ Շահնազարյանը:
Ապրիլի 28-ի դրությամբ ռուս խաղաղապահները Ստեփանակերտում քաղաքացիների ընդունելության կետում օգնության խնդրանքով մոտ 3600 դիմում են ստացել։
Ադրբեջանի վերջին շրջանի վարքագծի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ անում են այն, ինչ ուզում են և երբ ուզում են, ինչի մեղավորը, բնականաբար, մենք ենք: 168.am-ի հետ զրույցում ասաց «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Վիտալի Մանգասարյանը՝ անդրադառնալով ապրիլի 28-ին Տավուշի հատվածում տեղի ունեցած միջադեպին, որի մասին հայտնի է դարձել երեկ:
ՀՀ երկրորդ նախագահը վստահ է՝ գեներալները և, մասնավորապես, Օնիկ Գասպարյանը, ելնելով պատերազմի ժամանակ իր զբաղեցրած պաշտոնից, ասելու շատ բան ունի, որի մասին պիտի խոսի՝ հաստատի, որ պարտությունը պլանավորած էր, գաղտնազերծի պատճառը, պլանավորողին և կատարողին:
«Այն, ինչ ունի Նիկոլ Փաշինյանը, Տեր-Պետրոսյանը նրանից չի կարող տանել: Արդեն Նիկոլ Փաշինյանը Լևոն Տեր-Պետրոսյանից դա տարել է 2018-ին, այսինքն, ավազակապետության դեմ պայքարի դրոշը: Եվ այստեղ որևէ շանս Տեր-Պետրոսյանը չունի»,- կրկնեց Նավասարդյանը:
«Այն ընտրազանգվածը, որի վրա փորձում է հիմնականում հենվել իշխող քաղաքական ուժը, դրանք մարդիկ են, որոնք չեն խորանում տարբեր ծրագրերի մեջ, բայց շարունակում են շնորհակալ լինել ու դեռ հույսեր են փայփայում, որ այլևս թավիշը չի լինելու հիմնական մարտավարությունը, և նրանց, ում ուզում էին պատժել 2018-ին, այս ընտրություններում հաղթելու դեպքում, ի վերջո, պատժելու են Նիկոլ Փաշինյանը և նրա թիմակիցները»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ որևէ նոր բան չի ասվելու ՔՊ-ի կողմից:
Իսկանդարյանը շարունակեց՝ Քոչարյանը փորձելու է առաջ տանել Արցախի շահերը, հետաքրքրությունները, այսինքն՝ աշխատելու է ավելի շատ ազգայնական տրամադրություններ ունեցող ընտրազանգվածի համար: Երկրորդ թեզը, որ առաջ է տանելու Քոչարյանը, սա է՝ ես կարող եմ:
ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանն օրեր շարունակ հեռակա բանավեճի մեջ էր ԱԽ-ի, ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի և Նիկոլ Փաշինյանի հետ, որոնք պնդում էին՝ պատերազմի 4-րդ օրը՝ սեպտեմբերի 30-ի ԱԽ նիստում, 2-3 օրվա ընթացքում մարտական գործողությունները կանգնեցնելու միջոցներ ձեռնարկելու առաջարկ չի արվել Օնիկ Գասպարյանի կողմից: Մինչդեռ ապրիլի 24-ին «Սպուտնիկ Արմենիային» տված հարցազրույցում, Օնիկ Գասպարյանի խորհրդական աշխատած Վլադիմիր Պողոսյանը, ըստ էության, կրկնել է ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի պնդումն ու ԱԽ գաղտնազերծումները (24:31-24:33):
Արցախում քաղաքաշինության նախարարության կոլեկտիվի և շինարարական կազմակերպությունների ղեկավարների հետ հանդիպման ժամանակ Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հայտարարել է, թե պատերազմի հետևանքներն իր համար պարզ էին արդեն հոկտեմբերի սկզբին, սակայն հայաստանյան քաղաքական ուժերն ընդհանուր հայտարարի չեն եկել.
Մարտի 17-ին 168.am-ը ՀՀ պաշտպանության նախարարություն գրավոր հարցում էր ուղարկել հետևյալ հարցադրումներով.
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի ժամանակ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի խորհրդական Վլադիմիր Պողոսյանը, անդրադառնալով նոյեմբերի 9-ին ստորագրված կապիտուլյացիոն փաստաթղթին, նշել է. «Բանակը տեղյակ չի եղել, որ ստորագրում են ինչ-որ մի բան: Դրանից հետո ենք մենք իմացել: Որ ինչ-որ թուղթ է պատրաստվում, մենք իմացել ենք հետո»:
Վարչապետի պաշտոնական կայքը հերթական անգամ Պուտին-Փաշինյան հեռախոսազրույցի բովանդակության մեջ ըստ ճաշակի ավելացումներ և սրբագրումներ է կատարել: Նախ՝ ՀՀ վարչապետի պաշտոնական կայքի տարածած հաղորդագրության մեջ նշված է, թե «զրուցակիցները քննարկել են նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության կետերի իրականացման ընթացքը, մասնավորապես՝ կարևորելով 8-րդ կետի լիարժեք կյանքի կոչման անհրաժեշտությունը, որը վերաբերում է ռազմագերիների, պատանդների և պահվող այլ անձանց փոխանակմանը»:
Երեկ ՀՀ Անվտանգության խորհրդի (ԱԽ) քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում խորհուրդ է տվել ԱԽ գաղտնազերծումները՝ Գլխավոր շտաբի (ԳՇ) նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի զեկույցի վերաբերյալ, առանձին չկարդալ, այլ համեմատել գեներալի նոյեմբերի 17-ի հայտարարության հետ:
Սյունիքում Նիկոլ Փաշինյանի հրավիրած խորհրդակցությունից հետո, որի ժամանակ նա հրահանգեց հատուկ գործողություններ կիրառել իրեն ծափերով չդիմավորած կամ հայհոյանքներով ողջունած, երբեմն՝ արդարացված որակումներ թույլ տված սյունեցիների նկատմամբ, ինչը միանգամից ի կատար ածվեց, առաջինը միտքս եկավ Փաշինյանի միջնորդությամբ գեներալ-մայոր դարձած Արտակ Բուդաղյանը, որը զբաղեցրած կարգավիճակից ելնելով՝ նախօրեին մեծ սիրով ընդունել էր Փաշինյանին:
«Ղարաբաղյան պատերազմի վետերանների միություն» կազմակերպության նախագահ, պահեստազորի գնդապետ, ազատամարտիկ Գրիգոր Գրիգորյանը չի բացառում նախիջևանյան թևում սադրանքները՝ դիտարկելով այն աշխարհաքաղաքական խաղի համատեքստում:
Հերթական անգամ Նիկոլ Փաշինյանը փորձել է հավատացնել, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ ոչ Զանգեզուր, ոչ Սյունիք, ոչ միջանցք արտահայտություններ չկան, և, որ խոսք է գնում տարածաշրջանային կոմունիկացիաների բացման մասին:
168.am-ը փորձեց Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Լուսինե Ավանեսյանից ճշտել՝ ի՞նչ նպատակով է Արայիկ Հարությունյանը մեկնել Մոսկվա, եթե այցի մասին տեղեկությունը համապատասխանում է իրականությանը, ինչին ի պատասխան՝ Ավանեսյանը նշեց. «Տվյալ թեմայով ասելիք չունեմ»:
«Իրենք չեն պատվիրել, ես եմ ներկայացրել, որ մանրակրկիտ վերլուծություն է նախապատրաստվում ԳՇ-ում»,- շեշտեց Օ․Գասպարյանը:
«Հայկական բանակ այլևս չկա և չպետք է լինի։ Մենք երբեք թույլ չենք տա, որպեսզի մեզ համար սպառնալիք ստեղծվի, կամ ազատագրված տարածքներ վերադարձող մեր քաղաքացիների համար վտանգներ ի հայտ գան»,- ընթացիկ տարվա փետրվարին հայտարարել էր Ալիևը: Մինչդեռ կանոնավոր բանակի լինելիությանն ու Ռուսաստանի աջակցությամբ հայկական բանակի արդիականացմանը դեմ Ալիևը նույն ժամանակահատվածում հայտարարել էր՝ Ադրբեջանում փորձելու են ստեղծել թուրքական բանակի փոքր մոդել, ավելին, արդեն իսկ գործուն քայլեր են անում:
Այլ հարց է՝ Փաշինյանի խորհրդական Վաղարշակ Հարությունյանն ինչ խորհուրդներ է տվել իր շեֆին՝ պատերազմին նախորդած օրերին և պատերազմի ընթացքում, ինչո՞ւ չէ՝ այսօր: Պատերազմի ելքը, ըստ էության, հուշում է՝ ինչ խորհուրդներ են տրվել: Չմոռանանք, որ 2019-ին Հարությունյանը բացառել էր լայնածավալ պատերազմի հավանականությունը մոտակա ժամանակներում:
Փաշինյանական իշխանության բարձրաստիճան պաշտոնյաները, և երեկվանից նաև ինքը՝ Նիկոլ Փաշինյանը, կասկածի տակ են դնում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի համառ պնդումը, թե պատերազմի 4-րդ օրն Անվտանգության խորհրդի (ԱԽ) նիստում առաջարկել է կանգնեցնել պատերազմը: Եվ, ինչպես Օնիկ Գասպարյանն է երեկ իր տարածած հայտարարության մեջ նշել՝ «այլ բան այս բարոյազուրկ ստախոսներից, ըստ էության, չէր կարելի սպասել»:
Օրեր առաջ Նիկոլ Փաշինյանն ԱԺ-ում խոսելով վերջին պատերազմի սկսման պատճառներից, հայտարարել էր. «Պատերազմի ամենամեծ հրձիգը եղել են ՀՀ-ում տեղի ունեցող խորը բովանդակային և համակարգային փոփոխությունները: Եթե տեսնեին, որ Հայաստանի անկումը շարունակվում է, էլի կսպասեին, պատերազմ չէին անի, որովհետև որքան անկումը շարունակվեր, այնքան ավելի հեշտ կլիներ: Թռիչքի պահին ա պետք հարվածել, որ այդ երկիրը հնարավորություն չունենա ավելի դիմակայելու, ռեսուրսներ կուտակելու: Թե չէ ասում են՝ ասել ես՝ Արցախը Հայաստան ա: Դուք ասել եք՝ Արցախն Ադրբեջան ա, մենք էլ ասել ենք՝ Արցախը Հայաստան ա»։
