Արցախում քաղաքաշինության նախարարության կոլեկտիվի և շինարարական կազմակերպությունների ղեկավարների հետ հանդիպման ժամանակ Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հայտարարել է, թե պատերազմի հետևանքներն իր համար պարզ էին արդեն հոկտեմբերի սկզբին, սակայն հայաստանյան քաղաքական ուժերն ընդհանուր հայտարարի չեն եկել.
Մարտի 17-ին 168.am-ը ՀՀ պաշտպանության նախարարություն գրավոր հարցում էր ուղարկել հետևյալ հարցադրումներով.
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի ժամանակ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի խորհրդական Վլադիմիր Պողոսյանը, անդրադառնալով նոյեմբերի 9-ին ստորագրված կապիտուլյացիոն փաստաթղթին, նշել է. «Բանակը տեղյակ չի եղել, որ ստորագրում են ինչ-որ մի բան: Դրանից հետո ենք մենք իմացել: Որ ինչ-որ թուղթ է պատրաստվում, մենք իմացել ենք հետո»:
Վարչապետի պաշտոնական կայքը հերթական անգամ Պուտին-Փաշինյան հեռախոսազրույցի բովանդակության մեջ ըստ ճաշակի ավելացումներ և սրբագրումներ է կատարել: Նախ՝ ՀՀ վարչապետի պաշտոնական կայքի տարածած հաղորդագրության մեջ նշված է, թե «զրուցակիցները քննարկել են նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության կետերի իրականացման ընթացքը, մասնավորապես՝ կարևորելով 8-րդ կետի լիարժեք կյանքի կոչման անհրաժեշտությունը, որը վերաբերում է ռազմագերիների, պատանդների և պահվող այլ անձանց փոխանակմանը»:
Երեկ ՀՀ Անվտանգության խորհրդի (ԱԽ) քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում խորհուրդ է տվել ԱԽ գաղտնազերծումները՝ Գլխավոր շտաբի (ԳՇ) նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի զեկույցի վերաբերյալ, առանձին չկարդալ, այլ համեմատել գեներալի նոյեմբերի 17-ի հայտարարության հետ:
Սյունիքում Նիկոլ Փաշինյանի հրավիրած խորհրդակցությունից հետո, որի ժամանակ նա հրահանգեց հատուկ գործողություններ կիրառել իրեն ծափերով չդիմավորած կամ հայհոյանքներով ողջունած, երբեմն՝ արդարացված որակումներ թույլ տված սյունեցիների նկատմամբ, ինչը միանգամից ի կատար ածվեց, առաջինը միտքս եկավ Փաշինյանի միջնորդությամբ գեներալ-մայոր դարձած Արտակ Բուդաղյանը, որը զբաղեցրած կարգավիճակից ելնելով՝ նախօրեին մեծ սիրով ընդունել էր Փաշինյանին:
«Ղարաբաղյան պատերազմի վետերանների միություն» կազմակերպության նախագահ, պահեստազորի գնդապետ, ազատամարտիկ Գրիգոր Գրիգորյանը չի բացառում նախիջևանյան թևում սադրանքները՝ դիտարկելով այն աշխարհաքաղաքական խաղի համատեքստում:
Հերթական անգամ Նիկոլ Փաշինյանը փորձել է հավատացնել, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ ոչ Զանգեզուր, ոչ Սյունիք, ոչ միջանցք արտահայտություններ չկան, և, որ խոսք է գնում տարածաշրջանային կոմունիկացիաների բացման մասին:
168.am-ը փորձեց Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Լուսինե Ավանեսյանից ճշտել՝ ի՞նչ նպատակով է Արայիկ Հարությունյանը մեկնել Մոսկվա, եթե այցի մասին տեղեկությունը համապատասխանում է իրականությանը, ինչին ի պատասխան՝ Ավանեսյանը նշեց. «Տվյալ թեմայով ասելիք չունեմ»:
«Իրենք չեն պատվիրել, ես եմ ներկայացրել, որ մանրակրկիտ վերլուծություն է նախապատրաստվում ԳՇ-ում»,- շեշտեց Օ․Գասպարյանը:
«Հայկական բանակ այլևս չկա և չպետք է լինի։ Մենք երբեք թույլ չենք տա, որպեսզի մեզ համար սպառնալիք ստեղծվի, կամ ազատագրված տարածքներ վերադարձող մեր քաղաքացիների համար վտանգներ ի հայտ գան»,- ընթացիկ տարվա փետրվարին հայտարարել էր Ալիևը: Մինչդեռ կանոնավոր բանակի լինելիությանն ու Ռուսաստանի աջակցությամբ հայկական բանակի արդիականացմանը դեմ Ալիևը նույն ժամանակահատվածում հայտարարել էր՝ Ադրբեջանում փորձելու են ստեղծել թուրքական բանակի փոքր մոդել, ավելին, արդեն իսկ գործուն քայլեր են անում:
Այլ հարց է՝ Փաշինյանի խորհրդական Վաղարշակ Հարությունյանն ինչ խորհուրդներ է տվել իր շեֆին՝ պատերազմին նախորդած օրերին և պատերազմի ընթացքում, ինչո՞ւ չէ՝ այսօր: Պատերազմի ելքը, ըստ էության, հուշում է՝ ինչ խորհուրդներ են տրվել: Չմոռանանք, որ 2019-ին Հարությունյանը բացառել էր լայնածավալ պատերազմի հավանականությունը մոտակա ժամանակներում:
Փաշինյանական իշխանության բարձրաստիճան պաշտոնյաները, և երեկվանից նաև ինքը՝ Նիկոլ Փաշինյանը, կասկածի տակ են դնում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի համառ պնդումը, թե պատերազմի 4-րդ օրն Անվտանգության խորհրդի (ԱԽ) նիստում առաջարկել է կանգնեցնել պատերազմը: Եվ, ինչպես Օնիկ Գասպարյանն է երեկ իր տարածած հայտարարության մեջ նշել՝ «այլ բան այս բարոյազուրկ ստախոսներից, ըստ էության, չէր կարելի սպասել»:
Օրեր առաջ Նիկոլ Փաշինյանն ԱԺ-ում խոսելով վերջին պատերազմի սկսման պատճառներից, հայտարարել էր. «Պատերազմի ամենամեծ հրձիգը եղել են ՀՀ-ում տեղի ունեցող խորը բովանդակային և համակարգային փոփոխությունները: Եթե տեսնեին, որ Հայաստանի անկումը շարունակվում է, էլի կսպասեին, պատերազմ չէին անի, որովհետև որքան անկումը շարունակվեր, այնքան ավելի հեշտ կլիներ: Թռիչքի պահին ա պետք հարվածել, որ այդ երկիրը հնարավորություն չունենա ավելի դիմակայելու, ռեսուրսներ կուտակելու: Թե չէ ասում են՝ ասել ես՝ Արցախը Հայաստան ա: Դուք ասել եք՝ Արցախն Ադրբեջան ա, մենք էլ ասել ենք՝ Արցախը Հայաստան ա»։
Սա խոսում է նրա մասին, որ ՀՀ կառավարման ղեկին կանգնած անձնավորությունը, ընդհանուր առմամբ, շատ հեռու է պետական կառավարման համակարգից, ցածր են նրա գիտելիքները ռազմաքաղաքական որոշումներ կայացնելու, միջազգային և, մանավանդ, դիվանագիտական հարաբերություններում, ինչպես նաև շատ ցածր են նրա գիտելիքները ռազմական ոլորտում: Այդ բոլոր ուղղություններում էլ ինքն այս երեք տարիների ընթացքում պարտավոր էր համապատասխան գիտելիքներ և ունակություններ ձեռք բերել երկիրը կառավարելու համար: Սա իմ ընդհանուր գնահատականն է:
Օրեր առաջ 168.am-ը գրել էր, որ քննարկվում է Նիկոլ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Արշակ Կարապետյանին ՀՀ պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ կամ ԳՇ պետի տեղակալ նշանակելու հարցը: Առավել հավանական էր այդ պահին համարվել ՀՀ պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ նշանակվելու տարբերակը։
168.am-ը փաստեր է հավաքագրում՝ պարզելու և ցույց տալու, թե Արցախյան վերջին պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանի կողմից կիրառված սպառազինություններում ո՞ր երկրներում արտադրվող դետալներ, սարքավորումներ են եղել, օգտագործվել:
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրել էր, որ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետ Արտակ Դավթյանը «վենդետա» է սկսել բանակում և պատժում է այն զինվորականներին, կորպուսների հրամանատարներին, որոնք դեմ էին արտահայտվել Նիկոլ Փաշինյանին և պահանջել էին նրա հրաժարականը: Թերթը գրել էր նաև, որ ՀՀ ՊՆ Վաղարշակ Հարությունյանի հետ միասին՝ ԳՇ պետ Արտակ Դավթյանն այս օրերին քննարկում է բանակային կորպուսների խոշորացման և մեծ հրամանատարական կետ ստեղծելու հարցը:
168.am-ի տեղեկություններով, այս պահի դրությամբ քննարկվում է Կարապետյանին ՀՀ պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ կամ ԳՇ պետի տեղակալ նշանակելու հարցը: Առավել հավանական է ՀՀ պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ նշանակվելու տարբերակը։
«Իշխանությունների ոչ գրագետ գործունեության արդյունքում մենք չկարողացանք մոբիլիզացնել ողջ հայ ժողովրդին, մեր բոլոր ուժերը ՀՀ-ում, Արցախում, բոլոր մարզերում, որպեսզի կարողանայինք թիկունք կանգնել բանակին՝ ապահովելու մեր հաղթական ելքը»,- նշեց նա:
Անկախ այդ զեկույցի բովանդակությունից, վաղուց արդեն պարզ էր, թե դա ինչ նպատակ էր հետապնդում։ Իշխանությունն ակնհայտորեն փակուղում է, որովհետև ինչ խնդիր պետք է լուծեին այդ հանձնաժողովի միջոցով, ձախողվել է։ Նախ՝ ժամանակը ցույց տվեց, որ ապրիլյան մարտական գործողությունների ժամանակ, չնայած որոշակի ուղղություններով արձանագրված տարբեր բնույթի խնդիրների, ինչպես զինված ուժերը, այնպես էլ՝ հավաքական առումով ռազմաքաղաքական ղեկավարությունն իրենից կախված ամեն ինչ արել է ռազմի դաշտում և դիվանագիտական մակարդակում անհրաժեշտ արդյունք ապահովելու համար։
Մամուլում այսօր հրապարակումներ եղան, որ հերթական անգամ Մոսկվայից Հայաստան է ժամանել նախկին վարչապետ Կարեն Կարապետյանը։ Նաև նշվել էր, որ Կարեն Կարապետյանը ժամանել էր VIP սրահով, որտեղ իբրև թե նրան դիմավորել էին նախկին և ներկա մի քանի պաշտոնյաներ, այդ թվում՝ գեներալներ` թանկարժեք մեքենաներով, և, որ օդանավակայանի VIP սրահում են եղել նաև ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արա Այվազյանն ու ՀՀ Գլխավոր շտաբի նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանը:
Վերջին օրերին խոսակցություններ են շրջանառվում, որ հնարավոր է՝ ամռանը զորացրման ենթակա զինծառայողները գարնանը զորացրվեն:
5 տարի առաջ՝ 2016թ. ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը, արցախաադրբեջանական շփման գծի ողջ երկայնքով Ադրբեջանը սկսեց լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ, որին ընդունված է ասել «քառօրյա պատերազմ»:
Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը Մարտունու շրջան կատարած աշխատանքային այցի ժամանակ հայտարարել է՝ փորձելու են քաղաքական ճանապարհով վերադարձնել ԼՂԻՄ-ի տարածքը:
168.am-ի հավաստի տեղեկություններով, ռուսական կողմի զայրույթի տեղիք է տվել այն փաստը, որ տեղական պատճենահանվածն իրենց արտադրանքի նույն անունով է ներկայացվել: Այս մասին նույնիսկ ռուսական լրատվամիջոցներում անդրադարձ կա, որտեղ Հակոբ Արշակյանին և նրա ղեկավարած գերատեսչությանը հեգնում են, թե՝ «սովորել են գեղեցիկ պրեզենտացիաներ «նկարել»»:
2 տարի առաջ այս օրը՝ 2019-ի մարտի 30-ին, Նյու Յորքում հայ համայնքի հետ հանդիպմանը ղարաբաղյան հակամարտության խնդիրը մեկնաբանելիս ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը հայտարարել էր, որ «տարածքներ՝ խաղաղության դիմաց» ձևաչափը փոխում է:
Ստրասբուրգի քաղաքապետ Ժաննա Բարսեղյանը վերջին օրերին լուրջ քննադատության արժանացավ, երբ թուրքական ծայրահեղական իսլամական կազմակերպությանը քաղաքային բյուջեից որոշեց 2,5 մլն եվրո հատկացնել՝ Ստրասբուրգում Եվրոպայի խոշորագույն մզկիթի կառուցման համար:
168.am-ի հավաստի տեղեկություններով՝ այսօր առավոտյան Բերդի զորամասում միջադեպ է տեղի ունեցել, ինչի մեջ, ըստ մեզ հասած տեղեկությունների, ռուսաստաբնակ բլոգեր Ռոման Բաղդասարյանի «մատն է խառը»: Նա փորձել է իր ծանոթ զինվորի միջոցով Բերդի զորամասում «բունտ» կազմակերպել, հաջողվել է 30 հոգու կարճ ժամանակով զորամասից դուրս հանել:
Պատերազմի ժամանակ ՀՀ ԶՈՒ ռազմաբժշկական վարչությունը գերազանց է կատարել իր առջև դրված խնդիրները: Այսինքն, այս պատերազմից իրենք հաղթած են դուրս եկել:
