Հոկտեմբերի 31-ին Սոչիում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հրավիրած եռակողմ՝ Փաշինյան-Ալիև-Պուտին բանակցությունների արդյունքում հրապարակվեց հաստատված եռակողմ համաձայնեցված հայտարարության տեքստ, որտեղ «Լեռնային Ղարաբաղ» ձևակերպման փոխարեն օգտագործված է Ռուսաստանի «խաղաղապահ կոնտինգենտի տեղակայման վայր» ձևակերպումը, չկա նաև որևէ կետ, որով Ադրբեջանը կպարտավորվի դուրս հանել իր զորքը սուվերեն Հայաստանի տարածքից, շեշտադրված չէ Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքի անհրաժեշտությունը։
Սահմանամերձ շրջանների բնակիչները չեն հավատում, որ սեպտեմբերի 13-ից հետո հաստատված փխրուն հրադադարը կարող է երկար տևել, որովհետև իրենց առջև Ադրբեջանն է կանգնած, որին չեն կարող վստահել՝ փորձն է այդպես ցույց տալիս։
Որքան էլ Հայաստանի այս իշխանությունը մատ թափ տա ու պահանջի, որ Հայաստանի սուվերեն տարածքներն օկուպացրած ադրբեջանական զորքը դուրս գա մեր երկրից, միևնույն է, փաստ է՝ այդ նույն իշխանությունն է թշնամու զինվորներին բերել ու մտցրել Հայաստանի Հանրապետության տարածք, հետևապես, թող դուդուկը չմիացնի ու մեղադրի բոլորին՝ իրենից բացի։
Հայաստանի կառավարությունը կգործադրի բոլոր հնարավոր ջանքերը, որ Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիրը ստորագրվի մինչև տարեվերջ: Այս մասին ասաց Նիկոլ Փաշինյանն` ԱԺ-ում կառավարության անդամների հետ հարցուպատասխանին՝ անդրադառնալով ՔՊ-ից Լուսինե Բադալյանի հարցին, թե որքանով է իրատեսական խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը և երբ է տեղի կունենա։
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի խոսքով՝ թեպետ պաշտոնապես հնչել է, որ մինչև տարվա վերջ Ադրբեջանի հետ կկնքվի «խաղաղության պայմանագիր», սակայն որպես այդպիսին՝ համաձայնության հետևանք չի, ինչ-որ լռելյայն վերջնաժամկետ է, որի հետ կապված երկու կողմն էլ ցանկություն ունեն։
Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար Թևան Պողոսյանի կարծիքով՝ Արցախի հարցի լուծումը մի քանի սերունդներ պետք է լիներ հարցի չլուծման մեջ: «Դա ունենալու էր իր գինը, բայց այդ գինը պետք է վճարեինք: Հիմա, որ եկան ու փորձեցին ինչ-որ լուծումներ բերել, ինչ-որ մի բանով դրական լուծում եղա՞վ: Պարենային անվտանգությունը վնասեցին, քանի որ չկան այն տարածքները, որոնք մեզ […]
ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Գագիկ Մելքոնյանն այսօր խորհրդարանում լրագրողների հետ զրույցում ասաց, որ Ադրբեջանին զիջելու բան չունեն, քանի որ նրա հետ գնում են խաղաղության։
Քաղաքագետ, տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանն այն կարծիքին է, որ Արևմուտքը գերակայություն է ստանում Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններում, քանի որ Ռուսաստանը պասիվանալով Հարավային Կովկասում՝ թողել է ռազմավարական վակուում, որից Արևմուտքը փորձում է օգտվել:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում իրավաբան Ռոբերտ Հայրապետյանը վերը նշված օրենսդրական նախաձեռնությունը համարեց 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո ընդունված, ապա չեղարկված ծանր վիրավորանքի հոդվածի դուստր օրենսդրական նախաձեռնություն, որի նպատակը մեկն է՝ հրապարակային կոչի անվան տակ լռեցնել իշխանության հասցեին հնչող քննադատությունը։ Ավելին՝ ոչ միայն լռեցնել, այլ նաև ընդդիմադիր հայացք ունեցողներին տանել կալանավորման՝ընդհուպ մինչև 15 տարով։
«Այսօր Արուսյակ Ալեքսանյանը լրացրեց այն պաշտոնյաների շարքը, ովքեր մտածում էին, որ Նիկոլ Փաշինյանին ծառայություններ մատուցելով՝ մեղքերի թողություն են ստանում և անձեռնմխելի են՝ Դավիթ Տոնոյան, Պատրոն Դավիթ, Ստեփան Գալստյան, Փիլոյան… Այդ շարքը կարելի է անվերջ շարունակել: Կուզենայի, որ Դավիթ Սանասարյանն էլ այդտեղ լիներ, բայց նա դեռ առկախված վիճակում է: Փաստորեն այս մարդիկ, ովքեր տարբեր էտապներում օգնել են Փաշինյանին և կամակատար են եղել, մտածել են, որ Փաշինյանն իրենց կների, բայց Փաշինյանը նման բան չունի»։
«Ծեծի է ենթարկվել իշխանության ընդդիմախոսներից մեկը: Կապ չունի՝ Էդգար Ղազարյանը որ ֆորմատով է ընդդիմախոս, բայց իշխանությունների թիվ մեկ խնդիրը պետք է դառնա՝ պարզել այդ միջադեպը: Եթե նրանք չպարզեն, այս ամենը մնում է իշխանությունների վրա, որ դա գրանցվել է՝ որպես պատվեր»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ՀՀԿ խորհրդի անդամ Հայկ Սևոյանը:
«Պետք է մի բան հասկանալ, որ միջազգային ասպարեզում տեղի ունեցող բուն իրադարձությունները կառուցված են որոշակի ձևով ձողի վրա: Թվում է, թե երբ խոսում ենք տարածքային ամբողջականության ու ինքնորոշման իրավունքի մասին, դա տեսական վեճ է: Բայց այդ վեճի մեջ կա էական հարցադրում: Եթե ամբողջ հակամարտության հիմքում ինքնորոշումն է, ապա այդ դեպքում ագրեսորն Ադրբեջանն է, որովհետև Արցախի ժողովուրդն ինքնորոշվել է, Ադրբեջանն ի սկզբանե ընդունել է ուժային քաղաքականություն, և զանգվածային ջարդերով՝ Սումգայիթ, Բաքու, Կիրովաբադ, տեղահանումներով փորձել է ջարդել ժողովրդի կամքը»։
«Մոլագար պետք է լինել, որ 44-օրյա պատերազմից ու Ադրբեջանում հայի նկատմամբ ամեն օր գեներացվող ատելությունից հետո դեռ համարձակվել խոսել խաղաղության մասին. մոլագարություն է, որովհետև հայատյացությունն ու պատերազմն Ալիևի համար ամենացանկալի միջոցն են սեփական իշխանությունն ամրապնդելու և միլիարդավոր գումարներ յուրացնելու համար. հիշեք՝ պատերազմը նաև էկոնոմիկա է»,- ասաց Դեմոյանը։
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի փոխանցմամբ՝ երեկ ԵՄ հասցեական արձանագրում արեց և հայտարարեց, որ Ադրբեջանի զինված ուժերի ներկայացուցիչներն անհապաղ պետք է լքեն ՀՀ տարածքը, ինչպես նաև պետք է վերադարձվեն գերիները։
Հայաստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Պարույր Հովհաննիսյանն այսօր լրագրողների հետ զրույցում անդրադարձավ Հայաստանին Ադրբեջանի ներկայացրած առաջարկներին, որոնց հիմքով պետք է մշակվի, ապա ստորագրվի «խաղաղության պայմանագիր»։
Նիկոլ Փաշինյանը վաղուց ապացուցել է, որ եթե որևէ բան անում է, ապա անում է ոչ թե հանուն պետության, այլ սեփական իշխանության։ Նույնը վերաբերում է նաև ոչինչ չանելուն։ Նա խոսում է հանուն իր իշխանության, լռում է հանուն իր իշխանության, ներքաղաքական ու աշխարհաքաղաքական ակրոբատիկայով է զբաղվում հանուն իր իշխանության, և այդպես շարունակ… Որպես կանոն, այդ ամենը տեղի է ունենում ի հաշիվ պետականության։
«Ընդդիմությունը սկսել է պատերազմից հետո է՛լ ավելի թեժ պայքարել այս իշխանության դեմ, ցավոք սրտի, դեռ չի հաջողվել գեներացնել այնպիսի դժգոհության ալիք, որը կստիպեր, որ Նիկոլի իշխանությունը քանդվեր։ Նիկոլն իր ձեռքով երբեք հրաժարական չի գրի, պետք է մենք դա բացառենք, ուստի ընդդիմության հույսը մինչև վերջերս նրա իշխանության ներսում ճաքեր առաջացնելն էր, հիմա արդեն, Արմեն Աշոտյանի ասած՝ սև կարապը՝ անսպասելիության գործոնը»։
Այսօր Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանն աշխատանքային այցով ժամանել է Երևան՝ Նիկոլ Փաշինյանի հետ քննարկելու Արցախի և Հայաստանի շուրջ ստեղծված իրավիճակը։ Ավելի ուշ հայտնի դարձավ, որ Փաշինյանի գլխավորությամբ կայացել է Անվտանգության խորհրդի նիստ, որին չի մասնակցել Արայիկ Հարությունյանը, փոխարենը՝ մասնակցել է ԱԽ անդամ չհանդիսացող ՔՊ-ական պատգամավոր Հայկ Կոնջորյանը, իսկ քննարկման թեման եղել է Հայաստանի շուրջ ծառացած մարտահրավերը, որն ուղիղ կապված է Արցախի հետ։
Անժելա Էլիբեգովան նկատեց՝ Ադրբեջանին կարող է կանգնեցնել միայն մի բան՝ վախը. «Քանի Ադրբեջանը չունի այդ վախը, քանի չկա դիմադրություն, քանի Ադրբեջանը զգում է, որ կարող է գնալ առաջ, ինքը գնալու է առաջ: Միակ բանը, ինչ իրեն կարող է զսպել, դա գործողությունների հետևանքներից իր վախն է»:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում վերլուծաբան Արգիշտի Կիվիրյանը կոչ արեց Փաշինյանի, Ալիևի և Էրդողանի հանդիպումը դիտարկել Փաշինյանի՝ ավելի վաղ արած հայտարարության խմբագրված տարբերակի համատեքստում.
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը միջազգային իրավունքի մասնագետ Լևոն Գևորգյանն է:
«Մենք տեսնում ենք, որ ոչ միայն ռազմական թիրախներն է Ադրբեջանն օկուպացնում, այլ նաև քաղաքացիական ենթակառուցվածքները. կոտորվում է ոչ միայն մեր զորքը, այլ նաև խաղաղ բնակչությունը։ Ակնհայտ է, որ չեն գործում ռազմական օրենքները, և դա կոպտորեն խախտում է մի երկիր, որի ղեկավարին Նիկոլ Փաշինյանն անվանում էր կիրթ և կառուցողական»,- ասաց Մելքոնյանը։
Կառավարություն-ԱԺ հարցուպատասխանի ժամանակ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանն ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանին հարց ուղղեց, թե Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի հնարավոր կնքումն արդյո՞ք չպետք է հաջորդի սահմանների ճշգրտման և սահմանազատման գործընթացին:
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Գառնիկ Դավթյանի համոզմամբ՝ խոստացված խաղաղության դարաշրջանում մենք շարունակում ենք ունենալ՝ ինչպես մարտական, այնպես էլ՝ ոչ մարտական զոհեր, հետևապես, անիմաստ է խոսել խաղաղության հնարավոր դարաշրջանի մասին, որովհետև, պատերազմից հետո Ադրբեջանը ցանկանում է տիրանալ, Արցախից բացի, նաև Հայաստանի տարածքներին։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, խոսելով վաղը եռակողմ հանդիպման մասին՝ վերլուծաբան, քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանն ընդգծեց՝ ակնհայտ է, որ վաղվա հանդիպման օրակարգում է լինելու Արցախը՝ դրանից բխող բոլոր հանգամանքներով, այդ թվում և՝ կարգավիճակի հարցով, ուստի այստեղ կարևոր է հիշել, որ Ալիևը մեկ անգամ չէ, որ հայտարարել է՝ իրենց համար Արցախ, Արցախի կարգավիճակի հարց գոյություն չունի, իսկ ՀՀ իշխանությունը դրան չի հակազդել՝ ցուցաբերելով ամեն ինչ զիջելու պատրաստակամություն։
168.am-ի հետ զրույցում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում հայ գերիների շահերի ներկայացուցիչ, փաստաբան Սիրանուշ Սահակյանը նշեց, որ առնվազն ընկալելի չէ գործող իշխանության այսօրվա հռետորաբանությունը: Հայկական կողմը հետևողական չէ այս հարցում:
ՀՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը հարցազրույց է տվել «Արմենպրեսին», որտեղ անդրադարձել է Արցախի հիմնախնդրին, Ադրբեջանի հետ «խաղաղության պայմանագիր» կնքելուն, հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը և այլ հարցերի։
Օրեր առաջ կառավարության դիմաց էին հավաքվել Բաքվի բանտերում պահվող հայ գերիների հարազատները՝ պահանջելով վերադարձնել մոտ երկու տարի գերության մեջ պահվող իրենց հարազատներին: Կառավարությունից, բնականաբար, արձագանք չեղավ, քանի որ Նիկոլ Փաշինյանն արձակուրդում է և կնոջ հետ մեկնել է արշավի: