Պատահական չէ, որ Արևմուտքը փորձ է անում Հայաստանին իբրև թե առաջարկել որոշակի այլընտրանքներ, և այդ նույն տրամաբանության ներքո, օրինակ՝ քննարկումներ են տարվում Հայաստանում ամերիկյան մոդելով ատոմակայանների կառուցման մասին, որոնց վերաբերյալ մասնագետները նշում են՝ իր արդյունավետությունը չապացուցած տեխնոլոգիա է և կասկածելի է, թե որքանով կարող է Հայաստանում արդյունավետ լինել, այլընտրանք լինել Հայաստանի ատոմակայանին, որը ՌԴ հետ համագործակցությամբ է աշխատում:
«Եթե չեմ սխալվում, ճանապարհների վերաբերյալ իրանական կողմն ուղիղ առաջին անգամ է նման դիրքորոշում հայտնում, որը կարևոր է, քանի որ, այդ դիրքորոշման հետ մեկտեղ՝ ենթադրվում է Իրանի աջակցությունն այդ հարցում ՀՀ դիրքորոշմանը։ Այսինքն՝ սա պետք է որ աջակցող հայտարարություն դառնա հայկական կողմի համար։
«VERELQ» վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը ՌԴ հայտարարության մեջ որևէ արտառոց բան չի տեսնում, Ռուսաստանը միշտ է նշել, որ պատրաստ է հարթակ տրամադրել Հայաստանին և Ադրբեջանին: Բաքվի արագ արձագանքն էլ պայմանավորում է նրանով, որ Ադրբեջանը միշտ է նշում՝ իր համար տարբերություն չկա՝ որտեղ կբանակցի Հայաստանի հետ, իսկ իրականում Ադրբեջանի գլխավոր նպատակն է՝ Հայաստանի հետ բանակցել առանց միջնորդների:
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովն այն կարծիքին է, որ հայկական ազգային պետականության փշրանքները պահելու համար Հայաստանը պետք է կատարի 2 քայլ: Մինչ այդ քայլերը ներկայացնելը 168.am-ի հետ զրույցում նա առաջարկեց վերհիշել, թե ինչ վիճակում էր Հայաստանն անգամ նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի ստորագրումից հետո, և հետո ինչ վիճակում հայտնվեց, և որոնք էին պատճառները:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ, «Ազատություն» կուսակցության նախագահ Հրանտ Բագրատյանն է։
Այս պահին Սյունիքով պանթյուրքական Միջանցքին խոչնդոտում է ոչ թե Փաշինյանը, այլ նախևառաջ՝ Իրանը, որոշ չափով՝ նաև Ռուսաստանը։ Այդ միջանցքի համար կռիվը գնում է Արևմուտք-Թուրքիա-Ադրբեջան՝ ընդդեմ Իրան-Ռուսաստան-Չինաստան խաղակազմերով, որտեղ Հայաստանը, ի դեմս Փաշինյանի, խաղում է առաջին թիմի օգտին և ի վնաս սեփական շահերի։
Չի կարող հայապատկանությունն ապահովել, թող որ՝ դաշնակից, բայց այլ պետություն: Կարելի էր օգտագործել ՀՀ, Արցախի և ՌԴ եղած ռեսուրսը, Իրանի ռեսուրսը՝ Արցախը պահելու համար: Չմոռանանք, որ այդ օրերին Շոյգուն գտնվել է Թեհրանում: Թեհրանի ԶՈւ գլխավոր շտաբի պետը երկու անգամ կապվել է Պապիկյանի հետ, առաջարկել են դելեգացիա ուղարկել Իրան, որպեսզի քննարկեն, իրավիճակը կայունացնելու վերաբերյալ սցենարներ քննարկեն, սրանք մերժել են:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, քաղաքական վերլուծաբան Վարդան Հակոբյանն է։
Իրավաբան, քաղաքագետ Ռոբերտ Մարգարյանն այն կարծիքին է, որ ԱՄՆ Պետդեպի խոսնակի նշած ծանր փոխզիջումներն իրականում միակողմանի զիջումներ են, որոնք պետք է դարձյալ հայկական կողմը կատարի:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ Ազգային ժողովի (ԱԺ) «Պատիվ ունեմ» ընդդիմադիր խմբակցության քարտուղար, Հայաստանի հանրապետական կուսակցության Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ Տիգրան Աբրահամյանն է։
Թեհրանում Իրանի Իսլամական Հանրապետության (ԻԻՀ) արտաքին գործերի երկարամյա նախարար Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆի հուշերն ընդգրկող գրքի հրատարակումից հետո, որտեղ նա անդրադարձել է նաև Արցախի 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմին և այդ օրերին ԻԻՀ միջնորդությանը, փորձագիտական, քաղաքական շրջանակները թարմացրեցին 44-օրյա պատերազմը կանգնեցնել-չկանգնեցնելու թեման: 168.am-ը մշտապես «տաք» է պահում այս թեման և առհասարակ, պատերազմին առնչվող ցանկացած թեմա, այդ թվում՝ նախապատերազմյան: Իսկ ասելիք դեռ շատ կա:
Իրանում Ադրբեջանի դեսպանությունը վերսկսել է գործունեությունը: Այս մասին հայտարարել է Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն՝ մանրամասնելով, որ իրանական կողմը` որպես հավատարմագրման երկիր, «Դիվանագիտական հարաբերությունների մասին Վիեննայի կոնվենցիայի» շրջանակում անվտանգության ապահովման իր պարտավորությանը համապատասխան, միջոցներ է ձեռնարկել մեր դեսպանատան նոր շենքի առջև դիվանագիտական պահպանություն ապահովելու համար»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ, «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր Կարեն Իգիթյանն է։
«Վերջին շրջանում ռեգիոն այցելեց ԱՄՆ շուրջ երեք փոխպետքարտուղար, ռեգիոնալ երկրները հրավիրվեցին ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովի, պետքարտուղարի կողմից կազմակերպվեց նախարարական հանդիպում, կա ամենօրյա աշխատանք հայ-ադրբեջանական գործընթացի ուղղությամբ և շատ հստակ ուղերձ, որ խաղաղություն պետք է հաստատվի, որ աշխարհաքաղաքական ճանապարհները հնարավոր դառնան։ Իսկ այդ ճանապարհները կթուլացնեն ՌԴ-ի ազդեցությունը ևս մի քանի մակարդակով»,- ասաց նա։
Մինչ ԱՄՆ-ը Հարավային Կովկասում պայքարում է ազդեցության հավելյալ մակարդակի համար, շարունակելով բարձրաստիճան ինտենսիվ այցերը՝ հատկապես Հայաստանի Հանրապետություն, իրանական կողմը ևս «ձեռքերը ծալած» չի նստում։
Տարբեր երկրներում ընդդիմությունը, որպես կանոն, ունենում է նաև արտաքին քաղաքական արժևորում՝ ելնելով սպեցիֆիկ իրավիճակից:
Թեհրանն առաջարկում է ԲՐԻԿՍ երկրների ազգային վճարային համակարգերը միավորել ռուսական «Միր»-ի և իրանական «Shetab»-ի ինտեգրման օրինակով: Այս հայտարարությունն արել է Իրանի արտգործնախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Նասեր Քանանին։
«Նման երկրները փոքր ռեգիոններում իրենց շահերն առաջ մղելու համար ոչնչի առջև կանգ չեն առնում, շեշտակիորեն առաջ են մղում իրենց օրակարգը։ Հարավային Կովկասում ԱՄՆ քաղաքական առաջնահերթությունները հայտարարված են, դրանք ԱՄՆ-ի թիրախներն են և ոչ թե հարավկովկասյան երկրների ապագան։ Ուստի Իրանի համապատասխան պաշտոնյաները խոսում են Իրանի փորձառության և Իրանի կարծիքի մասին, որը հիմնված է փաստերի վրա»,- ասաց վերլուծաբանը։
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո՝ 2021 թվականի հունիսի 15-ին, Ադրբեջանը Թուրքիայի հետ ստորագրել էր «Շուշիի հռչակագիրը»՝ այն անվանելով պատմական փաստաթուղթ, որն «օրինականացրեց» երկու երկրների դաշնակցային հարաբերությունները:
Գրիգոր Բալասանյանն ասաց նաև՝ եթե խնդիր է դրված, որպեսզի ՀՀ իշխանությունները մտածեն պետության ու նրա տարածքային ամբողջականության մասին, ապա բոլոր հիմնավորումները կան մերժելու Ադրբեջանի առաջարկը։ Իսկ, եթե պետք է ընդունեն այդ անտրամաբանական առաջարկը, ապա դրա համար կարող են հազար ու մի պատճառ բերել՝ իհարկե, այդ ամենը համեմելով «ժողովրդավարության բաստիոնի», «խաղաղության թունելի» և այլ բաներով։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ԵՊՀ պրոֆեսոր, իրանագետ Վարդան Ոսկանյանն է։
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը սոցիոլոգ, փիլիսոփա, կրոնագետ Վարդան Խաչատրյանն է:
Պաշտոնական Թեհրանում շատ լավ հասկանում են, որ սահմանային հնարավոր փոփոխություններից ոչ պակաս վտանգ է ներկայացնում նաև Հայաստանի ժողովրդագրական պատկերի հնարավոր փոփոխությունը։
Պաղեստինի պետության ճանաչումը ՀՀ-ի կողմից այս փուլում նպատակահարմար չէր, քանի որ իր մեջ լրացուցիչ ռիսկեր է պարունակում: Մենք գիտենք, որ իսրայելական կողմը տարբեր ձևերով աջակցում է Ադրբեջանին, և 44-օրյա պատերազմի օրերին մեծ աջակցություն է ցուցաբերել՝ և՛ զենքի, և՛ մասնագետների ու փորձի փոխանակման տեսքով: Եվ այս իրավիճակում բոլորից առաջ ընկնել և ճանաչել Պաղեստինի պետությունը, կարծում եմ, ոչ մի լավ բանի չի տանի:
Թեհրանում բանակցություններ են վարել Իրանի Իսլամական Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար Ալի Բաղերի Քանին և ՌԴ ԱԳ նախարարի՝ ՀՀ և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հարցով հատուկ ներկայացուցիչ Իգոր Խովաևը։ Այս մասին հայտնում է IRNA-ն։
«Տարածաշրջանում տեղի է ունենում նոր աշխարհաքաղաքական սահմանների ուրվագծում։ Պայմանական ասենք՝ Արևմուտքը շատ ակտիվացրել է իր գործունեությունը Հայաստանում, ինչը, ըստ իս, պայմանավորված է նաև ներհայկական գործոններով։ Այստեղ մենք տեսնում ենք, որ պայմանական՝ եվրասիական և արևմտյան վեկտորների բախումը Հայաստանում գնալով ավելի է ուժգնանում»։
Մինչ հայաստանյան հասարակությունը կենտրոնացած է ներքաղաքական զարգացումների և Բագրատ սրբազանի առաջնորդած շարժման վրա, ուշագրավ զարգացումներ են տեղի ունենում հարավկովկասյան ռեգիոնում և դրա շուրջ։ Նախօրեին տեղի ունեցավ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի նախապես չհայտարարված աշխատանքային այցը Թուրքիա, որի օրակարգը սկսվեց օդանավակայանում Ալիև-Էրդողան հանդիպմամբ այնպես, ինչպես օրերս Պուտինի Բելառուս կատարած այցի ժամանակ։ Բնականաբար, հանդիպումն օդանավակայանում նրանց բուն հանդիպումը չէր։
Եվ հետաքրքրական է, որ այդ մասին հենց CNN Turk-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Իրանի արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար Ալի Բաղերի Քանին, կրկին վերահաստատելով Թեհրանի այն դիրքորոշումը, որ չնայած իրանական ռազմաքաղաքական վերնախավի հետ տեղի ունեցած դժբախտ պատահարին, իրենց արտաքին քաղաքական կուրսը Հարավային Կովկասում մնում է անփոփոխ:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան, քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանն է։
