Թուրք վերլուծաբան Քյունյուլ Շահինն իր ֆեյսբուքյան էջում անդրադարձել է Հայաստանի կարևորությանը Թուրքիայի համար՝ այն կապելով այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցք» նախագծի հետ։
Այս բոլոր հայտարարությունները, հրապարակումները լայն սփռում ունեցող ուղեղային կենտրոնների էջերում և պարբերականներում ցույց են տալիս, որ Հարավային Կովկասում ապաշրջափակման գործընթացի շուրջ ակտիվ ռեգիոնալ գործընթացներ են։ Նույնիսկ տպավորություն է, որ Խաղաղության համաձայնագիրը մղվել է երկրորդ պլան և ներկայումս ակտիվ օրակարգում է ռեգիոնալ ապաշրջափակման թեմատիկան։
«Խնդիրն անձերը չեն, այո, նա անձերի դեմ չի պայքարում, նա նպատակ է դրել ծառայել մեր թշնամիներին, որոնք ասել են՝ պետք է ինքնությունդ փոխես: 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Ալիևը երբ հարվածել էր Շուշիի Ղազանչեցոց եկեղեցուն, ասաց, որ ոչ թե շինության է հարվածել, այլ՝ հայ ազգի միասնությանը և ինքնության գլխավոր արժեքներին, որովհետև եկեղեցին, բացի ֆիզիկական շենքից, ավելի մեծ բան է: Հիմա էլ այս պայքարը դրա մասին է՝ ինքնության դեմ է: Եթե իրենց մոտ ստացվի, մարդը բավարարված է զգալու, հայելու մեջ նայելու է, ասի՝ ինչ լավ է, ես Կաթողիկոս նշանակող տղա եմ: Նա դա է ցանկանում»:
Հաջակցություն Սամվել Կարապետյանի երթին մասնակցող ԱԺ նախկին նախագահ Սամվել Նիկոյանը 168.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ աշխարհը զարմացած է Հայաստանի վրա, քանի որ իշխանությունների թիրախում հաջողակ գործարար, բարերար Սամվել Կարապետյանն է, Հայ Առաքելական եկեղեցին, Կաթողիկոսը:
Եթե ճանապարհի վրա Հայաստանի օրենքը չի գործում՝ դա արդեն միջանցք է։ Եթե Հայաստանի սահմանը դառնում է այլ պետությունների վերահսկողության տարածք, դա արդեն անընդունելի է ու լի բազմաթիվ ռիսկերով:
ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի Չինաստան կատարած պաշտոնական այցից մեկ շաբաթ անց ՀՀ ԱԳ նախարարությունը հայտարարեց ՇՀԿ-ին անդամակցելու ցանկության մասին։ Պաշտոնական հաղորդագրության համաձայն` «Կիսելով Շանհայի համագործակցության կազմակերպության հիմնարար սկզբունքները, մասնավորապես՝ տարածքային ամբողջականությունը, ուժի չկիրառումը և սահմանների անձեռնմխելիությունը՝ Հայաստանի Հանրապետությունը հայտնել է ՇՀԿ անդամ դառնալու ցանկություն»:
«Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը ծիծաղելի է համարում իշխանությունների կողմից այդքան թմբկահարվող «ահաբեկչության փորձ» կոչվածը, որի արդյունքում եղավ կալանավորումների նոր ալիք:
Կասկած չկա, որ Իրանի դեմ Իսրայելի իրականացրած բլիցկրիգը նպատակ ուներ ոչնչացնել Իրանի ռազմական և միջուկային բոլոր ենթակառուցվածքները, գլխատել երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը, Իրանում ստեղծել ուժի վակուում, անկառավարելի քաոս, հրահրել քաղաքացիական անհնազանդության շարժում Իրանը ներսից քայքայելու, և դրանով իսկ հասնել գլխավոր նպատակին՝ ռեժիմի փոփոխություն, ինչի մասին պատերազմից առաջ և հետո բարձրաձայնում էին Իսրայելի պետական, քաղաքական տարբեր կալիբրի դեմքեր: Այսինքն, վերջնանպատակն Իրանի՝ որպես պետական միավոր, կազմաքանդումն ու մասնատումն էր:
«Դա ժողովրդի այն քանակը չէր, որը պետք է պաշտպաներ իր եկեղեցին, այն պարագայում, որ զանգերը հնչեցին: Դա եղել է մի անգամ 1918թ., երբ թուրքն էր յաթաղանով հարձակվել և այս փոքրիկ Հայաստանն էր ուզում գրավել, և մեկ դարից ավելի անց, արդեն սեփական իշխանություններից պաշտպանվելու համար եկեղեցին կոչ արեց, և մենք տեսանք՝ ժողովրդի որ հատվածն էր դրսում՝ պաշտպանելու իր եկեղեցին»,- շեշտեց նա:
«Հիմա ռազմավարական կարևորագույն նշանակություն ունեցող հաջորդ օբյեկտը ՀԷՑ-ն է։ Ցսնկանում են՝ ՀԷՑ-ի հայ սեփականատիրոջն ունեզրկել, սեփականությունը խլել, ունեզրկել, որ հանձնեն թուրքերին»,- ասաց Նաիրի Սարգսյանը՝ ընդգծելով՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության փոփոխություն դեպի Թուրքիա հնարավոր չի լինելու իրականացնել՝ առանց Հայաստանի ռազմավարական օբյեկտների սեփականությունը Թուրքիային հասանելի չդարձնելու միջոցով։
Նիկոլ Փաշինյանի Թուրքիա կատարած այցի ու Թուրքիայի նախագահի հետ հանդիպման մանրամասներն իշխանությունները շարունակում են գաղտնի պահել հանրությունից, չնայած դրա հետ կապված տարբեր տեղեկություններ շրջանառվում են։ Թվում էր, թե այցի արդյունքներով, գոնե ձևի համար, պիտի հայտարարվեր հայ-թուրքական ցամաքային սահմանը երրորդ երկրների քաղաքացիների ու դիվանագիտական անձնագիր ունեցողների համար բացելու մասին, բայց դա էլ տեղի չունեցավ։ Նիկոլ Փաշինյանի ու ՔՊ-ականների այս վաղեմի երազանքն էլ փորներումը մնաց։
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին ֆեյաբուքյան իր էջում գրել է, թե ՀՀ-ն թուղթ է ստորագրել Թուրքիայի հետ։ Նա մասնավորապես պնդել է, որ Հայաստանը խաղաղության համաձայնագիր է ստորագրել Թուրքիայի հետ, բացում է սահմանը և դեսպանատուն:
«Այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը» Իրանի կարմիր գիծն է»,- այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մեհդի Սոբհանին։
«Եթե երկար ժամանակ նրա գործողությունները եղել են հաշվարկված, ապա հիմա ամեն մի քայլով է՛լ ավելի է վատացնում իր վիճակը, վատացնում է, որովհետև գիտակցում է, որ չունի ընտրազանգված, չունի որևէ աշխարհաքաղաքական կենտրոնների աջակցություն։ Անգամ Թուրքիայից վերադարձավ ձեռնունայն. չի ստացել այն, ինչի համար գնացել էր, ինչի համար խնդրել է Վրաստանի վարչապետին՝ բարեխոսել Էրդողանի մոտ։ Նա Թուրքիայից չի ստացել այդ բաղձալի խաղաղության թղթի կտորը, որն իրեն պետք էր նախընտրական արշավ իրականացնելու համար։ Այնքան մարդ չի մնացել կողքը, որ անգամ նրա նախարարները սկսել են համացանցում ապրել»,- ասաց Քոչարյանը։
168․am-ի աղբյուրները նախօրեին տեղեկացրել էին՝ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար, վերջին շրջանում համատեղությամբ՝ «հավատաքննիչ» Դավիթ Խուդաթյանը պատրաստվում է մեկնել Թուրքիա։
Մնում է հասկանալ` ինչ պատակով է ՀՀ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարը մեկնում, ինչ ունի այնտեղ անելու:
168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում հայտնի արևելագետ, քաղաքագետ, իրանագետ Կարինե Գևորգյանը և Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն անդրադարձան գլոբալ զարգացումներին Մերձավոր Արևելքում Իրան-Իսրայել 12-օրյա պատերազմի համատեքստում:
Վերջին շաբաթների ընթացքում Իրանի և Իսրայելի միջև լարվածությունը հասավ իր գագաթնակետին, երբ ԱՄՆ-ի ուղիղ միջամտությամբ հարվածներ հասցվեցին Իրանի մի շարք ռազմավարական նշանակության ենթակառուցվածքներին, ներառյալ՝ միջուկային հետազոտությունների ու վերամշակման խոշոր կենտրոններին։ Իսրայելը և ԱՄՆ-ը իրենց առջև խնդիր էին դրել կասեցնել Իրանի միջուկային ծրագրի առաջընթացը, թույլ չտալ, որ Թեհրանը մոտենա միջուկային զենքի արտադրության հնարավորության շեմին։
««Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ պետականացման պլանը պատրաստ է։ Շատ շուտով կմտնենք գործնական փուլ։ Պրոցեսները տեղի կունենան Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան»,- պաշտոնական դարձրած իր սոցիալական էջերում օրերս տեղեկացրել էր Նիկոլ Փաշինյանը։
Մինչ համաշխարհային ու ռեգիոնալ տերությունների ուշադրությունը կենտրոնացած էր Իրան-Իսրայել պատերազմի ուղղությամբ, Ստամբուլում կայացած Իսլամական համագործակցության կազմակերպության (ԻՀԿ) արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի 51-րդ նստաշրջանի ընթացքում հայատյաց բանաձևերի մի ամբողջ շարք ընդունվեց։
Նիկոլ Փաշինյանը շարունակում է կրկնել «Հայ Առաքելական եկեղեցի-ՀԷՑ» «մանտրան»․ եթե նախօրեին նրա գրառումը Մայր Աթոռի մասին էր, ապա այսօր՝ արդեն ՀԷՑ-ի։
ՆԻԿՈԼԻ ԹՈՒՐՔԻԱՆ ԵՎ ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՆԻԿՈԼԸ. թեմատիկ զրույց՝ Էդգար Ղազարյանի հետ
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թուրքագետ, ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, պատմական գիտությունների դոկտոր Ռուբեն Մելքոնյանն է։
«Սյունիքի հետ կապված անհանգստությունները բնական են, որովհետև ցանկացած մտածող մարդ հասկացել է, որ Իրանից եկող նախազգուշացումները զսպիչ գործոն են այդ հարցում: Ես դեմ եմ խուճապի տարածմանը, բայց ռիսկերը չտեսնելը մեկ այլ ծայրահեղություն է: Հավանաբար, ըստ Փաշինյանի դեղատոմսի՝ մենք պետք է օրը երեք անգամ ասենք՝ պատերազմ չի լինելու, լինելու է խաղաղություն, կերակրացանկում ներառենք դմակով խաշլամա և երևակայական առումով նստենք «Խաղաղության խաչմերուկի» ձախ բորդյուրին, որ հանկարծ պատերազմ չլինի»:
«Երբ որ ասում ենք «Զանգեզուրի միջանցք», ի՞նչ ենք նկատի ունենում: Դա ՀՀ ինքնիշխան հսկողության տակ գտնվող ճանապա՞րհ է, որտեղից Թուրքիան և Ադրբեջանն օգտվում են ճիշտ այնպես, ինչպես աշխարհի մնացած երկրները, թե՞ դա արտոնյալ ռեժիմ է նախատեսում առանձին երկրների համար»։
«Անհնար է փոխկապակցվածություն չտեսնել: Շաբաթներ առաջ Փաշազադեն հայտարարեց, որ Էջմիածինն իրենց պատմական տարածքն է, և այլն, ու դրանից մի քանի օր անց Փաշինյանը սկսեց իր արշավը Հայոց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու դեմ»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ այն, ինչ հիմա տեղի է ունենում, վերաբերում է բոլորին, որովհետև Փաշինյանը դուրս է եկել Հայոց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու, պետականության և մեր բոլոր ազգային արժեքների դեմ:
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովն ասաց, որ ՌԴ փոխվարչապետն իրականում հանդես է գալիս ոչ թե քաղաքական, այլ հստակ տնտեսական գնահատականներով, որպեսզի թե ԵԱՏՄ-ում, թե ՀՀ-ում պարզ լինի, թե վեկտորային որոշումներն ինչ տնտեսական հետևանքներ կարող են ունենալ։
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Գագիկ Մինասյանն այն կարծիքին է, որ Նիկոլ Փաշինյանն իշխանության է բերվել է օտար ուժերի, մասնավորապես՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից, և Հայաստանում առկա զարգացումների ֆոնին Փաշինյանը մտածում է իր ապագայի մասին ու անվտանգության երաշխիքներ փնտրում: «Ընդվզում է հասունանում, որը բերելու է նրան, որ Փաշինյանը հեռանա իշխանությունից, և նրա համար շատ կարևոր է, որ […]
«Միայն առաջվա երեք նախապայմանները չեն դնելու սեղանին, որոնցից մեկն արդեն կատարված է՝ Արցախը հանձնված է Ադրբեջանին, մնացել են երկուսը, որոնց մասին մերոնք արդեն խոսում են։ Թուրքերն այլ նախապայմաններ էլ են դնելու։ Միայն Ադրբեջանը չէ, որ ասում է՝ Հայաստանը, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջան» է, Երևանը՝ Իրևան։ Նույնը թուրքերն են ասում, նրանք ավելի քան հարյուր տարի է՝ Գյումրիի և այդ տարածաշրջանի վրա աչք ունեն։ Վաղը նրանք մեր առջև Գյումրին հանձնելու խնդիր են դնելու»,- ամփոփեց Տիրան Լոքմագյոզյանը:
«Հայաստանը ես եմ» նախաձեռնության ղեկավար, տնտեսագետ Նաիրի Սարգսյանը, 168․am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի՝ «խաղաղության խաչմերուկ» ձևակերպմանը ու դրա հնարավոր տնտեսական հեռանկարին՝ նշեց․ ««Խաղաղության խաչմերուկ» ասվածի էությունը մինչ օրս մեզ հայտնի չէ, քանի որ այն չունի ո՛չ տնտեսական, ո՛չ քաղաքական հենք։ Մենք այդ քաղաքական օրակարգի տակ բացառապես տեսնում ենք «միջանցք»-ի տրամադրում, որովհետև չի կարելի «խաղաղության խաչմերուկ» կոչել մի հատված, որի շուրջբոլորը պատերազմներ են ու տնտեսական բարդություններ»։
