Խմբագրի ընտրանի

Հայաստանը շարունակելու է հետևողական քայլեր ձեռնարկել միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարի ուղղությամբ՝ համագործակցելով բոլոր շահագրգիռ գործընկերների հետ։

Տնտեսական իրավիճակն այս տարի, անշուշտ, նախաձելի չէ։ Տարեսկզբից սկսված դժվարությունները՝ կապված համավարակի ու տնտեսական սահմանափակումների հետ, շարունակում են զգացնել տալ։ Վերջին շրջանում դրանց միացել է նաև Ադրբեջանի ու Թուրքիայի կողմից սանձազերծված պատերազմը։

Հունահռոմեական իրավագիտական միտքը հանցագործությունների բացահայտման համար առաջարկում է գտնել «Ո՞ւմ է դա ձեռնտու հարցի» պատասխանը: Այս մոտեցումը քաղաքագիտության մեջ բանաձևվել է որպես՝ «Չկան մշտական բարեկամներ (կամ թշնամիներ), կան մշտական շահեր»:

Արծրուն Հովհաննիսյանը ներկայացնում է իրավիճակը հակամարտության գոտում. ՈՒՂԻՂ

Ընդհանրապես 2020 թվականը բավական բարդ տարի է, սկսվեց գրեթե աննախադեպ համաճարակային իրավիճակով, որին հետևեցին համաճարակից ու որոշ անհրաժեշտ սահմանափակումներից բխող սոցիալ-տնտեսական դժվարությունները։

Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմի առաջին օրվանից՝ սեպտեմբերի 27-ից,  Արցախի սահմանում հայ զինվորի կողքին կանգնած են նաև Հայ Առաքելական եկեղեցու հոգևորականները, նրանք մի ձեռքում՝ խաչը, մյուսում՝ զենքը, հավասար պայքարում են թուրք-ադրբեջանական հրոսակախմբերի ու ահաբեկիչների դեմ։

Մինչև սեպտմբերի վերջ կառավարությունը պետք է հաստատեր հաջորդ տարվա պետական բյուջեի նախագիծը և ուղարկեր Ազգային ժողով։ Այդպես է պահանջում բյուջետային համակարգի մասին օրենքը։ Բայց Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից սանձազերծված հերթական ավանտյուրան ու Հայաստանում հայտարարված ռազմական դրությունը փոխեցին իրադրությունը։

Ալ. Սպենդարյանի անվան Օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի բեմական ձևավորումը, 5 օր է, փոխվել է: Դեկորացիան փոխարինվել է ամենապարզ սեղան-աթոռով, երաժիշտներն ու մեներգիչները, աշխատակազմի անդամներն ու նաև  թատրոնի հետ առնչություն չունեցող   մարդիկ այստեղ  24 ժամ աշխատում են՝ զինվորի համար: Մկրատը ձեռքներին, երբեմն ժամերով ոտքի վրա կանգնած,  հայը  քողարկող ցանց  է գործում։  Բնավ դժվար չէ, ասում են՝ ամեն դժվարություն մոռացվում է, երբ նպատակն է արդար:

Հայաստանում նոյեմբերի 1-ի դրությամբ հաստատվել է կորոնավիրուսով վարակման 2441 նոր դեպք, վարակվածների ընդհանուր թիվը հասել է 92 254-ի:

Գիշերվա ընթացքում մարտերը շարունակվել են հարավ-արևմտյան, հարավ-արևելյան և հյուսիսային ուղղություններում:

ՀՀԿ խոսնակ, ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովից հետաքրքրվեցինք՝ ինչպե՞ս է ՀՀԿ -ն գնահատում Նիկոլ Փաշինյանի նամակը ՌԴ նախագահ Վ.Պուտինին և ՌԴ ԱԳՆ արձագանքը՝ հաշվի առնելով, որ ձեր նախնական գնահատականը հնչեցվել էր մինչեւ ՌԴ ԱԳՆ պատասխանը։

Եթե ակնկալիքներ չունենայի, ապա շաբաթներ առաջ  իշխանություններին չէի առաջարկի դիմել Ռուսաստանին։ Կա իրավապայմանագրային բազա, և այն դեռ 20-25 օր առաջ ենք առաջարկել։ Գուցե այն ժամանակ շատ ավելի դյուրին կլիներ խնդրի հանգուցալուծումը, կորուստները գուցե ավելի քիչ լինեին, քան ունենք այսօր։ Սակայն սա պատերազմից հետո վերլուծությունների ու գնահատականի հարց է, հիմա ռազմական դրություն է, և ժամանակը չէ, որ մենք դա անենք։

«Պետք էր ավելի շուտ դիմել, երբ առաջին հարվածները եղան ՀՀ տարածքին և հատկապես՝ հոկտեմբերի 10-ին, երբ Բաքուն պաշտոնապես ինքը հաստատեց, որ Հայաստանի տարածքում ռազմական օբյեկտներին հարվածներ է հասցրել: Մենք պետք է դիմեինք Մոսկվային, մանավանդ, հաշվի առնելով, որ ամսի 7-ին՝ իր ծննդյան օրը, Վլադիմիր Պուտինը հարցազրույցում նշեց, որ ունեն պարտավորություններ Երևանի նկատմամբ և պատրաստ են ամբողջությամբ կատարել դրանք, և պետք էր օգտագործել այդ պահը: Ես չգիտեմ՝ ինչու այն ժամանակ չդիմեցինք, բայց լավ է ուշ, քան երբեք, դիմել ենք: Ռուսական կողմի պատասխանը շատ նորմալ էր, ուրիշ բան պետք չէր ակնկալել»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:

Այսօր ամբողջ օրը` վաղ առավոտից, Ադրբեջանի զինված ուժերն ահաբեկչական խմբավորումների հետ միասին ռազմաճակատի գրեթե ամբողջ երկայնքով շարունակել են հարձակողական գործողությունները:

Այսօր ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը դիմեց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ առաջարկելով խորհրդակցություններ սկսել՝ սահմանելու Հայաստանին ռուսական աջակցության տեսակները ու չափը։ Պուտինին ուղղված նամակում, ըստ ՀՀ ԱԳՆ հաղորդագրության, մանրամասն ներկայացվել է Լեռնային Ղարաբաղի դեմ ադրբեջանաթուրքական ռազմական ագրեսիայի հետևանքով ստեղծած իրադրությունը և առաջացած մարտահրավերները, ընդգծվել է Մերձավոր Արևելքից օտարերկրյա զինյալ ահաբեկիչների տեղափոխման և վերջիններիս Լեռնային Ղարաբաղի դեմ մարտական գործողություններում ներգրավման հանգամանքը:

Քիչ առաջ ՊԲ հակաօդային պաշտպանության ուժերի կողմից Ստեփանակերտի երկնքում ոչնչացվել է հակառակորդի հերթական հարվածային անօդաչուն: Այս մասին տեղեկացնում է Արցախի ՊՆ-ն։

«Պուտինն էլ է ասում՝ Արցախը հռչակեք ՀՀ տարածք, մենք գանք օգնենք։ Էլ ո՞նց ասի՝ «ՄԻԱՑՈՒՄ»: И ежу понятно !»: 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԳԽ նախկին պատգամավոր Հրանտ Խաչատրյանը՝ անդրադառնալով ՌԴ արտաքին գերատեսչության արձագանքին՝ ի պատասխան ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի` ՌԴ Նախագահ Վլադիմիր Պուտինին ուղղված նամակի:

Հոկտեմբերի 30-ին Ադրբեջանը միջազգային հետախուզում է հայտարարել Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի, Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար Ջալալ Հարությունյանի, Արցախի նախագահի արտաքին հարաբերությունների հարցերով խորհրդական Դավիթ Բաբայանի և ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Արման Բաբաջանյանի նկատմամբ։

Արցախի Հանրապետության բնակավայրերում այս պահին իրավիճակը հարաբերական հանգիստ է:

«Ակնհայտ է՝ ՀՀ վարչապետի դիմումից և Ռուսաստանի այդ պատասխանից հետևում է, որ այս փուլում հայկական և ռուսական կողմը կսկսեն քննարկումներ՝ հնարավոր վտանգների բացահայտման և հնարավոր աջակցության մակարդակի մասին, թե ինչպիսին կլինի այդ աջակցությունը:

Պուտինն ամենայն անկեղծությամբ ու պարկեշտությամբ ընդամենն ասել է․ Պարտավորված և պատրաստ եմ ապահովելու Հայաստանի լիակատար անվտանգությունը, բայց վերջապես հասկացե՛ք, ես Ղարաբաղի հարցը, ձեր փոխարեն, լուծողը չեմ։

Ադրբեջանի կողմից հոկտեմբերի 31-ի առավոտվանից Արցախի քաղաքացիական բնակավայրերը թիրախավորելու ժամանակ հրետակոծության է ենթարկվել Մարտունու շրջանի Հերհեր գյուղը:

Ես կցանկանայի խոսել տարածաշրջանային առումով վտանգավորության մասին: Որովհետև թե ինչքանով է իրավիճակը վտանգավոր Լեռնային Ղարաբաղի, Հայաստանի համար, կարծում եմ՝ պարզ է: Բայց ես շատ կարևոր եմ համարում, որպեսզի Ձեր հեռուստադիտողը ճիշտ ընկալի, թե ինչու է տեղի ունենում պատերազմը, և ինչ ենթատեքստ ունի այն:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի խոսնակ Մանե Գևորգյանը հոկտեմբերի 30-ին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել էր, որ ԼՂՀ երկրորդ և երրորդ նախագահներ Արկադի  Ղուկասյանը և Բակո Սահակյանը հոկտեմբերի 20-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ ունեցած հանդիպման ժամանակ տեղեկացրել են, որ ՀՀ առաջին և երկրորդ նախագահներ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը և Ռոբերտ Քոչարյանը ցանկանում են մեկնել Մոսկվա՝ ռուսական էլիտայի ներկայացուցիչների հետ ԼՂ շուրջ ստեղծված իրավիճակը քննարկելու և քննարկումների արդյունքում Հայաստանի կառավարությանը ստեղծված իրավիճակից կոնկրետ լուծումներ առաջարկելու համար:

«Առավոտյան Ստեփանակերտը, կեսօրին Մարտունի և Մարտակերտ քաղաքները, իսկ այս պահին Շուշին է հայտնվել թշնամու արձակած տարբեր տեսակի հրթիռային կայանքների թիրախում։ Տուժածների և կրած վնասների մասին տվյալները ճշտվում են»,-նշված է հայտարարությունում:
«Առավոտյան Ստեփանակերտը, կեսօրին Մարտունի և Մարտակերտ քաղաքները, իսկ այս պահին Շուշին է հայտնվել թշնամու արձակած տարբեր տեսակի հրթիռային կայանքների թիրախում։ Տուժածների և կրած վնասների մասին տվյալները ճշտվում են»,-նշված է հայտարարությունում:

Արցախի Հանրապետության նախագահի արատաքին հարաբերությունների հարցերով խորհրդական Դավիթ Բաբայանը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Արցախում ընդհանուր իրավիճակն արմատական փոփոխություններ չի կրել։

ՀՀ վարչապետ Ն.Վ. Փաշինյանի` Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահ Վ.Վ. Պուտինին ուղղված դիմումի կապակցությամբ, որով վերջինս խնդրում է խորհրդատվություն սկսել` որոշելու համար օգնության տեսակը և չափը, որը Ռուսաստանի Դաշնությունը կարող է տրամադրել Հայաստանի Հանրապետությանը՝ իր անվտանգությունն ապահովելու համար, մենք վերահաստատում ենք Ռուսաստանի Դաշնության հավատարմությունը Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ դաշնակցային, ներառյալ՝ Ռուսաստանի Դաշնության և Հայաստանի Հանրապետության՝ 1997 թվականի օգոստոսի 29-ի Բարեկամության, համագործակցության և փոխօգնության պայմանագրից բխող պարտավորություններին:

Հոկտեմբերի 31-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նամակ է հղել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ մանրամասն ներկայացնելով Լեռնային Ղարաբաղի դեմ ադրբեջանաթուրքական ռազմական ագրեսիայի հետևանքով ստեղծած իրադրությունը և առաջացած մարտահրավերները: Այս մասին տեղեկացնում են ՀՀ ԱԳՆ–ից։

Հակառակորդի խմբավորումների տեղաբաշխման շրջաններում գիշերվա ընթացքում շարունակվել են լրահետախուզման և կրակային խոցման միջոցառումները: Ոչնչացվել է թշնամական մեկ ավտոմեքնա՝ բեռնված զինամթերքով: Ուժերի դասավորվածությունը ճակատային գծի բոլոր ուղղություններում մնացել է անփոփոխ: ՊԲ ստորաբաժանումները հաջող պաշտպանական մարտեր են վարել հյուսիս-արևելյան, հարավային և հարավ-արևմտյան ուղղություններում: Յուրային զորքերի կողմից խոցվել են նաև թշնամական 1 տանկ, 1 հետևակի մարտական մեքենա և 5 անօդաչու թռչող սարք:

Մինսկի խմբի համանախագահների հետ հանդիպման արդյունքում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների միջև պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել խաղաղ բնակչության և ոչ ռազմական օբյեկտները չթիրախավորելու վերաբերյալ: Այս մասին ասված է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների (Իգոր Պոպով`ՌԴ, Ստեֆան Վիսկոնտի` Ֆրանսիա, Էնդրյու Շոֆեր` ԱՄՆ) տարածած հաղորդագրությունում: