Ես դեմ եմ էթնիկ երաժշտության հիմքի բովանդակային փոփոխություններին, աղավաղումներին կամ կրճատումներին, որի հաշվին նոր ստեղծագործություն կարելի է ստանալ, բայց կողմնակից եմ անաղարտությամբ պահպանված ազգային ֆոլք երաժշտության վրա ժամանակակից ստանդարտների կիրառմանը:
Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը նոյեմբերի 29-ին Գյումրիում մասնակցել է Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի 150-ամյա հոբելյանին նվիրված տոնական միջոցառմանը:
Իր ժամանակների ամենավառ մեքսիկացի նկարիչը՝ սյուրռեալիզմի վարպետը, մեկ անգամ չէ, որ հաղթել է մահին՝ վերադառնալով այն աշխարհից, վրձինը վերցրել ձեռքը՝ ավտովթարի պատճառով անկողնուն գամված լինելով: Նա պաշտում էր ռուս հեղափոխական Տրոցկուն:
Տարբեր լսարանի առջև եմ ելույթ ունեցել, այս լսարանը տարբերվում էր նրանով, որ երեխաները մտածում, ընկալում էին: Մենք չէինք ուզում զվարճացնել և զվարճանք անցկացնելու միտում բնավ չունեինք, այլապես կընտրեինք բոլորովին այլ երգացանկ: Այս հանդիպումը երեխաների համար սկիզբ է՝ հետագա մտավոր աշխատանքների, մտորումների: Այդ սերմը շատ կարևոր է երեխայի համար: Ես այս երեխաների տարիքում եմ սիրահարվել կոմիտասյան երաժշտությանը:
Հատուկ Բեռլինալեի հետահայացի համար Bertz + Fischer Verlag հրատարակչությունը պատրաստվում է հրատարակել գիրք, որում կընդգրկվեն նաև ֆիլմերի հեղինակների էսսեները, պատմական փաստաթղթեր և լուսանկարներ, որոնցից շատերն անտիպ են: Միջոցառումը կուղեկցվի նաև Գերմանիայի սինեմատեկի` Կինոյի և հեռուստատեսության թանգարանի ցուցահանդեսով, որը կներկայացնի 1966 թվականի հեռուստածրագրերի լայն ընտրանի:
Այլընտրանքային շարժանկարների հեղինակ Հայկ Սայադյանը հանդիսատեսի դատին կհանձնի միջնադարյան մանրանկարիչ, քանդակագործ, ճարտարապետ և ծաղկող Մոմիկի կյանքի և գործունեության մասին պատմող լիամետրաժ այլընտրանքային շարժանկար, որը նվիրվում է վերջինիս ծննդյան 755-ամյակին: Հայկ Սայադյանը մասնագիտությամբ նկարիչ է, ավարտել է Գեղարվեստի պետական ակադեմիայի գրաֆիկայի բաժինը: Նա ստեղծում է շարժանկարներ, որոնք ունեն ավանդական ձևաչափից դուրս կառուցվածք:
Երբ իրականությունը կդառնա այնպիսին, որ մենք այլևս ճամպրուկներ չենք կապի, այդ ժամանակ մենք կհպարտանանք մեր անկախությամբ: Մարդը, ի վերջո, սոցիալական էակ է: Մարդն առաջին հերթին՝ իր «մարմնով» է դատում: Իսկ այս մարմինն այսօր թշվառության է մատնված: Բայց մեր խնդիրը կայանում է նրանում, որ մենք չենք կարողանում լիարժեքորեն գնահատել մեր արժեքները՝ և Արցախյան պատերազմը, և՛ անկախությունը: Ամեն ինչ խառնում ենք իրար՝ կենցաղին:
Շաբաթներ առաջ 168.am-ը ահազանգ էր ստացել այն մասին, որ Օհանավան համայնքում գտնվող 4-13 դդ. թվագրված Սբ. Հովհաննավանք եկեղեցու (տեղակայված Քասախի կիրճի աջ եզրին՝ քարանձավի վրա) քարանձավը փլված է, իսկ եկեղեցի այցելող հավատացյալների կյանքը՝ վտանգված:
Նոյեմբերի 27-29-ը Երևանում, Գյումրիում և Էջմիածնում անցկացվելու է Ճապոնական ֆիլմերի փառատոն: Այս մասին հայտնի դարձավ այսօր կազմակերպված մամուլի ասուլիսից, որին մասնակցում էին ՀՀ-ում Ճապոնիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Էյջի Տագուչին, «Հիկարի» գիտամշակութային կենտրոնի ղեկավար Կարինե Փիլիպոսյանը, Կինոյի, անիմացիայի և հեռուստատեսության ֆակուլտետի դեկան Անտեա Երզնկյանը և Մշակույթի նախարարության Ժամանակակից արվեստի վարչության պետի տեղակալ Լիա Նիկոյանը:
«Այստեղ հավաքված են մարդիկ, ովքեր անթոլոգիայի գաղափարի ստեղծման օրից երկու տարի շարունակ համբերատար եղել են մեր կողքին, և ես ուզում եմ, առաջին հերթին՝ հատուկ ընդգծել «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերության անունը, որի ներկայացուցիչներն ահա այստեղ են և կներկայացնեն նախագծի մանրամասները»:
Հանդիսատեսի վերաբերմունքն է ինձ բարդույթավորել: Բեմ եմ բարձրանում և հանդիսատեսի հայացքի մեջ տեսնում եմ. «Դե, կռասավչիկ, ցույց տուր, թե ինչերի ես ունակ»: Ես հասկանում եմ, որ պետք է երեք ժամ ներկայացում խաղամ՝ ապացուցելու համար, որ ես միայն արտաքին չեմ, որ ներկայացման ավարտին հանդիսատեսն ասի. «Վատ դերասան չէր»: Բայց ես ըմբռնումով եմ մոտենում այդ երևույթին, ի վերջո, դա իմ ընտրած մասնագիտության կողմերից մեկն է: Ես մի բարդույթ էլ ունեմ, որն ինձ խանգարում է կյանքում՝ դա բոլորի համար միշտ լավը լինելու ձգտումն է: Ես միշտ փորձում եմ այնպես անել, որ ոչ ոքի չնեղացնեմ: Երբեմն դա ի վնաս ինձ է աշխատում:
Լուսինե Զաքարյանի քույրը՝ Ելենա Զաքարյանը, քրոջ մասին պատմելիս նրան անվանում է Սվետիկ, քանի որ «Լուսինե» անունը «Սվետլանա»-ի հայերեն թարգմանությունն է: Որպես երգչուհի՝ այդ անունով Սվետլանան սկսեց հանդես գալ 1965 թվականից:
Ֆիլմի թեման կոնֆլիկտն է, իսկ ասելիքը համամարդկային է: Բացի այդ, կարծում եմ՝ չափազանց արդիական թեմա է: Մտածեցի, որ նման թեման և նման պատմությունն ավելի հավաստի, սցենարին ավելի հոգեհարազատ կներկայացվի, եթե այն ստեղծվի միջազգային համագործակցության արդյունքում: Ցանկությունս էր արցախյան թեմատիկայով այս ֆիլմում անպայման ընդգրկել օտարազգի պրոֆեսիոնալ դերասանների ևս: Այս իմաստով աշխարհագրությունը բավական ընդարձակ է: Ֆիլմում մեզ հայտնի հայ դերասաններից բացի՝ նկարահանվել են դերասաններ Իրանից, Լիտվայից, Հունաստանից,ԱՄՆ-ից, Ռուսաստանից:
Արվեստը հայտնի է իր գեղեցկությամբ, սակայն դրանում առկա է նաև տգեղությունն անգամ ամենահայտնի նկարիչների աշխատանքներում՝ չխոսելով անգամ արյան, էքզիստենցիալ սարսափի մասին:
Ըստ նկարչի՝ եկել է բանիմաց, աշխատասեր, նոր ու թարմ գաղափարներով զինված մի սերունդ, որոնցով անձամբ ինքը հպարտ է և ուրախ: Ցուցահանդեսի համադրական աշխատանքներին Ավետիք Ալավերդյանը ոչ միայն չի մասնակցել, այլ նաև, ինչպես ինքն ասաց՝ բոլորովին կապ չի ունեցել: «Եվ ընդհանրապես, ես երբեք չեմ մտածել, թե ի՞նչ «իզմեր»-ի եմ գնում… երևակայի՝ մոդեռնիստ եմ՝ այդպես են ասում: Ես պարզապես ոգեշնչվում եմ ամեն օր արթնանալուց, մտքից, որ դեռ կամ, դեռ ապրում եմ ու պիտի ստեղծագործեմ»,- մեզ հետ զրույցում խոստովանեց վառ գույների համադրող, գույնը իբրև կիրք ընկալող ԱվետիքԱլավերդյանը:
«Եթե դու 30 տարի շարունակ աշխատում ես մի թատրոնում և դեռ մեծ ցանկությություն ունես աշխատանքդ շարունակելու նույն տեղում և, ասած պարոն Բաբայանի, դեռ ստեղծագործական փնտրտուքների մեջ ես, սա արդեն շատ բաների մասին է խոսում: Անձամբ ինձ համար սա մեծագույն երջանկություն է»:
«Մենք, 100 տարի է, լացում ենք, բայց դրանից 1 տարին չենք ներդրել` համաշխարհային մասշտաբով մեր մշակույթն աշխարհին ցույց տալու համար։ Սա է խնդիրը։ Աշխարհի մեծ քարտեզի վրա համաշխարհային մասշտաբով մենք մեզնից ոչ մի բան չենք ներկայացնում` որպես երկիր»:
Ցանկացած մշակութային օջախի, այդ թվում` նաև թատրոնների համար հյուրախաղերը կենսական նշանակություն ունեցող կարևոր բաղադրիչ են: Երևանյան պետական և ոչ պետական թատրոնների մեծ մասի համար, սակայն, այս բաղադրիչը գրեթե ամբողջովին հետին պլան է մղված: Պատճառները հիմնականում ֆինանսական, նյութական բնույթի են, արդյունքում, սակայն, բացն առկա է:
«Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) հիմնադրամի 100 LIVES (100 Կյանք) նախագիծը հանդես է գալիս նոր նախաձեռնությամբ՝ ներկայացնելով երգահան եւ բանաստեղծուհի Մարինե Ալեսի «Ձեզանից մեկը….» խորագիրը կրող համերգաշարը: Մեկնարկը տրվեց հոկտեմբերի 28-ին Գյումրիի Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնում, այնուհետեւ հոկտեմբերի 30-ին շարունակվեց Թբիլիսիում՝ Կոտե Մարջանաշվիլիի անվան ակադեմիական թատրոնում եւ եզրափակվեց Սանկտ Պետերբուրգում՝ Պետական Էրմիտաժի թատրոնում: Թբիլիսիում կայացած համերգին ներկա էին նաեւ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը եւ առաջին տիկին Ռիտա Սարգսյանը:
Մենք առտնին խոսքն իրականության ստվերն ենք համարում, նրա կրկնակը: Ավելի շուտ, ընդհակառակը, իրականությունն է բառի ստվերը: Եվ փիլիսոփայությունը, ըստ էության, այլ բան չէ, քան բանասիրություն` խորը, ստեղծագործական ներթափանցում բառի մեջ:
Հասկանո՞ւմ եք, հեռուստատեսությունն ավելի մեծ նշանակություն ունի, քան տնտեսությունը։ Հեռուստատեսության տարածած մշակութային մատրիցան, օրինակ, թույլատրում է կոռուպցիան։ Կաշառք վերցնելու համար անգամ կարելի է գնդակահարել, բայց դա, միևնույն է, չի փոխի իրավիճակը, քանի որ մշակութային մատրիցան թույլատրում է կաշառքը (մասնավորապես` չինովնիկներին)։
«Գալան ինձ խոցեց՝ ինչպես սուրը: Աշխարհում ամենակարևորը Դալին ու Գալան են: Հետո՝ Դալին, Երրորդ տեղում՝ մնացածը: Ես սիրում եմ Գալային մորիցս ու հորիցս ավելի, ավելի շատ, քան Պիկասոյին, ավելի շատ, քան փողը»,- խոստովանում էր Դալին:
Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանն այսօր Հայաստանի նկարիչների միությունում մասնակցել է «Մի կտոր կրակ» խորագիրը կրող ցուցահանդեսի բացմանը, որը կազմակերպել են Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամը և Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի ուսանողական խորհուրդը:
«Երբ 15 տարեկանում հեռացա այստեղից, ինքս ինձ երդում տվեցի, որ երբեք այստեղ որպես զբոսաշրջիկ չեմ գալու: Հետևաբար՝ այո՛, Դուք իրավացի եք, ես Հայաստան եմ գալիս միայն աշխատելու համար: Թեև սա չի նշանակում, որ ես «стакановист» եմ և միայն աշխատել եմ սիրում: Ես սիրում եմ նաև վայելել, ապրել, բայց Հայաստան գալուս նպատակն այստեղ հետս ինչ-որ բան բերելն է»:
Արցախի Հանրապետության Նախագահ Բակո Սահակյանը նոյեմբերի 3-ին ներկա է գտնվել ԼՂՀ վաստակավոր նկարիչ Սամվել Գաբրիելյանի հիշատակին նվիրված ցուցահանդեսի բացմանը:
«Լուսանկարիչներն էլ իրենց լեզուն ունեն՝ վիզուալ լեզու: «Գարուն» ամսագրում աշխատելու տարիներին ես հայերեն խոսել չգիտեի: Գիտե՞ս ոնց էի կոմպլեքսավորվում… Ես մարդկանց նկարում էի՝ առանց նրանց հետ խոսելու»,- ասում է Գերման Ավագյանը:
webtv-ն փորձ է արել Նարեկ Առուշանյան նկարչի արվեստի, նրա ընկերների, ընտանիքի անդամների պատումների շնորհիվ բացահայտել կյանքից անժամանակ հեռացած արվեստագետին՝ որպես անհատ, որպես քաղաքացի, որպես տեսակ և անշուշտ՝ որպես իր ուրույն աշխարհը ստեղծած նկարիչ:
Իմ կարծիքով՝ յուրաքանչյուր հայր հսկայական դեր ունի երեխայի զարգացման և դաստիարակության գործում: Շատ ավելի մեծ, քան սովորաբար խաղում է: Փող տալուց, նվերներ գնելուց և բոբոյի դերով ներկայանալուց բացի՝ կան շատ ավելի կարևոր բաներ: Առաջին հերթին՝ միասին ժամանակ անցկացնելը: Ինքս, բոլորի պես, շատ եմ սիրում տղայիս, Դավիթս 4 տարեկան է, և աշխատում եմ հնարավորին շատ ժամանակ անցկացնել նրա հետ՝ միասին զբոսնել, զրուցել, խաղալ, կարդալ: Ես զգում եմ, որ հայկական շուկայում գեղեցիկ նկարազարդմամբ մանկական գրքերի կարիք կա: Այս նախաձեռնությունն իմ առաջին փորձն է գրքի շուկայում, բայց ես պլանավորում եմ ևս երկու-երեք գրքի թողարկել` կրկին նվիրված հայր և որդի թեմային:
Գիրքը վահանագեղձի քաղցկեղով հիվանդ 16-ամյա Հեյզելի մասին է, ով համակերպվում է իր հիվանդության անբուժելիության հետ: Բայց քաղցկեղով հիվանդների աջակցության խմբակում նա պատահաբար հանդիպում է մի տղայի, և այդ հանդիպումը նրա համար ճակատագրական է դառնում: Այդ հանդիպումը ստիպում է նրան վերանայել իր հայացքները կյանքի, կորստի, մահվան և սիրո մասին: Շնորհանդեսի օրը խոսվեց նաև գրքին վերաբերող երեք հետաքրքիր փաստի մասին:
Կույր Հակոբ Բաբայանը` լինելով ինքնուս շվիահար, ապշեցնում է իր պրոֆեսիոնալ նվագով:
