Արդեն 27-րդ օրն է՝ Արցախը գտնվում է ադրբեջանական շրջափակման մեջ։ Բազմաթիվ երեխաներ ու ծնողներ ճանապարհի փակ լինելու պատճառով չեն կարողանում հասնել միմյանց։ Կան երեխաներ ու ծնողներ, որոնք չեն կարողանում վերադառնալ Արցախ, և՝ հակառակը։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Խնապատի գյուղապետ Սամվել Շարմանյանն ասաց, որ այս պահին լուրջ խնդիրներ չունեն, միակ խնդիրը դիզվառելիքի պակասն է։
168.am-ի հետ զրույցում Շուշիի Սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցու նախկին հոգևոր հովիվ Տեր Անդրեաս քահանա Թավադյանը խոսելով Արցախում ստեղծված իրավիճակի, նաև Սուրբ ծննդյան տոնի պատարագի մասին, նշեց, որ Արցախի շրջափակումը եկեղեցու գործունեության վրա չի ազդել, միակ խնդիրն այն է, որ դիզվառելիքի խնդիր կա, և քահանաները չեն կարողանում բոլոր գյուղերի եկեղեցիներ գնալ ու պատարագ մատուցել։
168.am-ի հետ զրույցում Ավիացիայի փորձագետ, Նիկոլ Փաշինյանի նախկին խորհրդական Հակոբ Ճաղարյանը խոսելով Արցախի շրջափակման և օդային ճանապարհն օգտագործելու հնարավորությունների մասին, նախ շեշտեց՝ այդքան մարդու ապաշրջափակման մեջ պահելը հակամարդկային է։
«Մարդիկ պետք է հավատ ունենան, որ իրենց հողը մշակեն, իսկ այդ հավատը նրանց պետք է ներարկի՝ ինչպես Արցախի, այնպես էլ՝ Հայաստանի ղեկավարությունը։ Այստեղ ինչ-որ առեղծված կա, որ ինձ համար անհասկանալի է, մենք Արցախ տվող չէինք, այդ ինչպես հանձնեցին, չեմ հասկանում։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետի դասախոս, դոցենտ Վարդգես Սաֆարյանը խոսելով Ադրբեջանի ահաբեկչական քայլերի մասին, նկատեց՝ Ադրբեջանի գործողություններում 1988 թվականին և այսօր որևէ տարբերություն չկա՝ նույն հայատյաց քաղաքականությունն է։
Նրա խոսքով, Նիկոլ Փաշինյանը պարտության խորհրդանիշ է, հետևաբար՝ չի կարող ի շահ Հայաստանի ու Արցախի բանակցել։ Ավելին՝ նա իր վարչախմբի հետ բացահայտ հակահայկական բանակցություններ է վարում։
168.am-ի հետ զրույցում Լոս Անջելեսի Համաշխարհային կրթական հետազոտական դաշինքի հիմնադիր նախագահ և «Միացյալ հայրենասերներ Հայաստանի համար» միության հիմնադիր Դավիթ Մնացականյանը խոսելով բողոքի ակցիայի մասին՝ նշեց, որ հանրահավաքն իրականացրել են Լոս Անջելեսի քաղաքապետի տան մոտ։
168.am-ի հետ զրույցում Ասկերանի շրջվարչակազմի ղեկավար Համլետ Ապրեսյանն ասաց, որ այս պահին ամենակարևոր խնդիրը կապված է առողջապահության հետ, պլանային վիրահատությունները, որոնք չեն կարողանում իրականացնել, բնականաբար, այդ ամենն ազդում է մարդկանց առողջության վրա։
Արցախցի երիտասարդներն Ամանորը դիմավորեցին «Եռաբլուրում» Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը` Բերձորի միջանցքն Ադրբեջանի կողմից փակելու հետևանքով հարյուրավոր արցախցիներ չեն կարողանում վերադառնալ Արցախ։ Այսօր մի խումբ արցախցի երիտասարդների նախաձեռնությամբ տեղի ունեցավ մոմավառությամբ լուռ երթ դեպի Եռաբլուր։ Նրանց խոսքով` այս պահին իրենց տուն տանող ճանապարհը փակ է, այդ պատճառով էլ իրենք որոշել են Ամանորը դիմավորել «Եռաբլուրում»` արժանիների […]
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի փոխնախարար Լեռնիկ Հովհաննիսյանն ընդգծեց, որ Ադրբեջանն ու «մարդասիրություն» հասկացությունները միմյանց հակասող են, դրա վառ ապացույցը ոչ միայն այն բարբարոսություններն են, որոնք Ադրբեջանը թույլ է տալիս իր կողմից օկուպացված տարածքներում հայկական հուշարձանների նկատմամբ, այլև Բերձորի ճանապարհի փակումն է, որն Արցախի համար կյանքի ճանապարհ է։
«Մենք արցախցիներով Նիկոլի գլխից արդեն «դուխով»-ը հետ ենք բերել ու դրել այնտեղ, որտեղ պետք է, այսինքն՝ իր ճակատից այդ խոսքը հանել ենք։ Թուրքի ոգով դաստիարակված Նիկոլն այդ խոսքը գողացել էր։ Գիտե՞ք՝ թուրքի ամենամեծ պատիվը որն է՝ գողանալը, կապ չունի՝ ինչ է գողանում՝ անասուն, հող, փոքր իր, տարածք կամ հայրենիք։
«Առավոտյան արթնանում ենք այդ մտածումներով, առաջինը հեռախոսն ենք վերցնում որևէ տեղեկատվություն ստանալու համար։ Նորից եմ կրկնում՝ այս պահին տրամաբանական քայլերի հերթականություն, որը կհանգեցնի խնդրի լուծմանը, չեմ կարող ասել։ Գուցե դրա համար մտավոր ունակություններս չեն բավարարում, գուցե ինքս քիչ տեղեկատվության եմ տիրապետում, դրա համար չեմ կարող ասել, կամ էլ իրապես իրավիճակը ոչ թե բարդ է, այլ բարդագույն»,- շեշտեց Մուշեղ Ալավերդյանը։
«Մեր ընտանիքների հետ ամենօրյա կապի մեջ ենք, նրանց տրամադրությունը լավ է, բայց ժամանակի ընթացքում տրամադրությունների անկում է լինում։ Բոլորս էլ անորոշ վիճակում ենք գտնվում»,- հավելեց Մ. Բաբայանը։
«Բժշկից տուն եմ գալիս, նայում եմ այն մարդկանց, որոնք հիստերիայի մեջ առևտուր են անում։ Ես դեմ չեմ Ամանորին կամ այլ տոնի, բայց այդպես չի լինում, որ ընտանիքի մի մասը սգի մեջ լինի, մի մասը՝ խրախճանքի, սա աննորմալ մի բան է, որից շատ վատ հոտ է գալիս։
Արցախը, 18-րդ օրն է՝ գտնվում է Ադրբեջանի կողմից շրջափակման մեջ, 120 հազար արցախահայեր կտրված են արտաքին աշխարհից։ Չնայած այս ամենին, արցախահայությունը դեկտեմբերի 25-ին Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում տեղի ունեցած բազմահազարանոց հանրահավաքում հայտարարեց՝ արցախցին իր հայրենիքը լքելու նպատակ չունի, ավելին՝ պետք է իր հողում ապրի ու առաջ տանի ինքնորոշման իրավունքի հարցը։
168.am-ը Գերագույն խորհրդի նախկին պատգամավոր Հրանտ Խաչատրյանից հետաքրքրվեց՝ այսօր ինչո՞ւ իշխանության ներսում չկա որևէ մեկը, որը դեմ կգնա Նիկոլ Փաշինյանի ծրագրերին, ինչպես իրենք են Արցախի հարցում դեմ գնացել Գերագույն խորհրդի այն ժամանակվա նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, արդյո՞ք միանձնյա այս ղեկավարումը վերջնականապես չի կործանի ինչպես Արցախը, այնպես էլ Հայաստանը։
«Փառք Աստծո, այս պահին այդպիսի անլուծելի խնդիրներ չկան։ Այս պահին դեռ ամեն ինչ նորմալ է, ժողովուրդն իր առօրյայով է ապրում։ Իհարկե, կան ապրանքներ, որոնք խանութներում չկան, բայց ժողովուրդը մի ձև «յոլա» գնում է»,- նշեց Կարեն Գասպարյանը։
«Խնդիրը ռուս խաղաղապահների մեջ չէ, խնդիրն Ադրբեջանի մեջ է։ Միջազգային հանրությունը պետք է ճնշի Ադրբեջանին, պետք է գործուն մեխանիզմներով ճնշի այդ երկրին։ Հիմա եթե իրենք ռուս խաղաղապահների հանդեպ են նման վերաբերմունք ցուցաբերում, նույնը և տասն անգամ ավելի շատ կանեն, օրինակ, սկանդինավների նկատմամբ։ Փաստորեն այս ամենին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդն էլ է անդրադառնում, բայց սրանց համար միևնույն է։ Ուրեմն՝ խնդիրն Ադրբեջանի և նրան սատարող Թուրքիայի մեջ է, դրա համար ամեն ինչ պետք է անենք, որպեսզի ճնշումները լինեն Ադրբեջանի վրա։ Ես այսպես եմ մտածում, սա իմ անձնական կարծիքն է»։
Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախկին նախագահ, ակադեմիկոս Ռադիկ Մարտիրոսյանիկարծիքով՝ ստեղծված իրավիճակում պետք է բոլոր հնարավոր ու անհնարին միջոցներով պայքարել, որպեսզի այս վիճակը շարունակություն չունենա։
Տավուշի մարզի Ոսկեպար գյուղի ղեկավար Իշխան Աղբալյանը 168.am-ի հետ զրույցում՝ արձագանքելով Բայրամովի հայտարարությանը, ասաց, որ Ադրբեջանին որևէ տարածք, գյուղ չունեն տալու։
«Այսօր իրավիճակն այնքանով է տարբեր, որ այս ամբողջ տարիների ընթացքում Ադրբեջանում ռազմական քաղաքականությունը մեծ քայլերով առաջ է գնացել։ Այն ժամանակ միայն որսորդական հրացաններ էին, և մարդիկ կարողանում էին դրանով պաշտպանվել։ Մենք մեր առաջին զենքերն իրենցից էինք վերցնում, երբ առաջ էինք գնում, նրանցից զենքերը միանգամից առգրավում էինք։ Հիմա Ադրբեջանը լավ զինված է, նրա թիկունքին կանգնած է Թուրքիան։ Այսինքն՝ հիմա ամենամեծ խնդիրն Ադրբեջանի սպառազինությունն է, այնպես որ, մենք այստեղ ցույցերով իրենց դեմ չենք կարողանալու պայքարել»,- նշեց Արիս Գրիգորյանը։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության նախագահի մամուլի խոսնակ Լուսինե Ավանեսյանն անդրադառնալով ադրբեջանական կողմից առաջ տարվող այս քարոզչությանը և հարցին՝ արդյո՞ք մարդասիրական որոշակի բեռ հասցնելով Արցախ՝ արցախահայության առջև այս պահին ծառացած խնդիրը լուծվում է, նշեց.
168.am-ի հետ զրույցում Գերագույն խորհրդի նախկին պատգամավոր Հրանտ Խաչատրյանը խոսելով «Լաչինի միջա՞նցք», թե՞ «Բերձորի ճանապարհ» եզրույթների վերաբերյալ առկա տարձայնությունների մասին, բացատրեց՝ երկար տարիների ընթացքում լեզվամտածողության մեջ պատկերներ են ստեղծվել «Լաչինի միջանցք» արտահայտության վերաբերյալ։ Կան խմբեր, որոնք մեղադրում են «Լաչինի միջանցք» ասողներին՝ հայտարարելով, թե Բերձորի միջանցք է։
«1990-ականներին ամեն ինչ արեցինք, տարբերակներ կային, ջակատներ ունեինք, թասիբի ենք ընկել, արհեստավոր ու ոչ արհեստավոր միացել ու հաղթել ենք։ Այն ժամանակ էլ է այդպես եղել։ Հիմա ազգը պետք է բանակ դառնա, միասնական լինենք, կանգնենք բանակի կողքին՝ փառքով ու պատվով կատարենք մեր առաքելությունը։ Սա է խնդիրը, հայ մնալ-չմնալու, ապրել-չապրելու հարց է։ Բա հո չե՞նք թողնելու, որ 120 հազար մարդ մնա բլոկադայի մեջ, պետք է ամեն ինչի պատրաստ լինենք, մենք չենք կարող 120 հազար մարդու թողնել բախտի քմահաճույքին։
«Գյուղում դեռ կարողանում ենք եղած խնդիրները լուծել։ Բնականաբար, Լաչինի միջանցքի փակ լինելը տարբեր խնդիրներ է ստեղծում բոլորիս համար, բայց դեռ այնպես է, որ կարողանում ենք խնդիրը լուծել, չգիտեմ՝ որքան այսպես կշարունակվի, ու մենք որքան ի վիճակի կլինենք առաջ գնալու»,- նշեց Կիչանի գյուղապետը։
Դեկտեմբերի 12-ից Ադրբեջանի կողմից Արցախի շրջափակման արդյունքում բազմաթիվ ընտանիքներ, ուսանողներ, երեխաներ չեն կարողանում Երևանից հասել իրենց տուն՝ Արցախ։ Մարդկանց մի մասը Երևան էր եկել բուժման կամ այլ նպատակներով։ Նրանք արդեն 16-րդ օրն է՝ զրկված են իրենց ընտանիքի մյուս անդամներին միանալու հնարավորությունից։
«Միանշանակ Հայաստանում, սփյուռքում և առհասարակ հայությունը պետք է անի այն, ինչ այսօր անում է արցախցին։ Իսկ Հայաստանը պետք է իր ամբողջ կարողությունները, ջանքերը ներդնի, որպեսզի միջագային հանրության վրա բավարար ճնշում գործադրի, որ նա իրեն հասանելիք գործողություններն իրականացնի՝ Արցախը շրջափակումից դուրս բերելու համար»։
Կարծում եմ՝ որոշ չափով մեսիջ հասավ նաև ԱՄՆ-ին ու Եվրոպային, բայց ինձ զարմացրեց, որ Հայաստանի պետական հեռուստաալիքը՝ Հանրային հեռուստաընկերությունը, առհասարակ արհամարհեց հանրահավաքը և որևէ ուղիղ եթեր չապահովեց։ Ինձ հետաքրքիր էր, թե ի՞նչն էր խնդիրը, որ Հայաստանի բնակչությանը, որը հատկապես գյուղերում է բնակվում, զրկեցին այդ հանրահավաքը նայելու հնարավորությունից, որ տեսնեին՝ արցախահայությունը համախմբված ու պահանջատեր է։
«Այս պահին իրավիճակը դեռևս նորմալ է։ Այստեղ բանջարեղեն չունենք, դեղորայքը երևի կունենանք, նման խնդիրներով բնակիչները դեռևս չեն դիմել մեզ։ Այսպես ասեմ՝ եղած խնդիրները դեռ կարողանում ենք լուծել։
