«Արցախի հնարավոր ճանաչման հայտարարությունն անկասկած ինտրիգային է։ Բայց դա մեզ կրկին էությունից շեղում է հարցից, թե ինչ է արել Հայաստանը, որպեսզի ԼՂՀ-Արցախը վերադարձնի բանակցային սեղան։ Դա շատ ավելի կարևոր է, քան ինչ-որ առեղծվածային երկրի կողմից Արցախի ճանաչումը»։
«Պատմությունը ևս ցույց է տալիս, որ նման տարածքային հակամարտությունները կարող են անվերջ շարունակվել, ուստի ես դժվարանում եմ այս հակամարտության ելքից կամ կարգավորումից խոսել»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին է ասել ռուսական «Կարնեգի» կենտրոնի փորձագետ, արևելագետ, քաղաքագետ Ալեքսեյ Մալաշենկոն:
«Կարող ենք ասել, որ ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերի ջանքերով հասարակության մոտ ստեղծվեց հետաքրքրություն ոչ այն է՝ ընտրական գործընթացի բովանդակային մասի նկատմամբ, այլ ընտրակաշառքի»։
«Ռուսաստանի դիրքորոշումը հստակ է, որն արտահայտվեց նաև վերջերս, երբ Լավրովն ասաց, որ ԼՂ հակամարտությունն Ադրբեջանի ներքին գործը չէ։ Բարձր մակարդակով բավականին կարևոր ուղերձներ են հղվում Ադրբեջանին»,- նման տեսակետ հայտնեց Ալեքսանդր Սկակովը։
«Եթե ետ գնանք 2008թ., 2013թ. նախագահական կամ խորհրդարանական ընտրություններ, ուսումնասիրենք պատմությունը, կտեսնենք, որ հայկական տասնյակ երաժիտներ, ռոք խմբեր աջակցել են թե Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, թե Սերժ Սարգսյանին, թե այլ թեկնածուներին»,- ասաց նա։
«Ես կոչ կանեի ավելի բարդ մտածողություն կիրառել, քան՝ «իսկ Դուք, Ձեր զենքը», հետո՞ ինչ»,- այս մասին այսօր Երևանում լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց ռուս հեռուստահաղորդավար Դմիտրի Կիսելյովը՝ անդրադառնալով Հայաստանում հետապրիլյան բողոքի ալիքին, որն ուղղված էր ռուս-ադրբեջանական զենքի գործարքների դեմ։
«Ո՞վ է Ռուսաստանում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանը, ո՞վ, Դուք նրան գիտե՞ք։ Ի պաշտոնե՝ գուցե գիտեք, իսկ ո՞վ է Ռուսաստանում Ադրբեջանի դեսպանը՝ Փոլադ Բյուլբյուլօղլին, նա վառ անհատականություն է։ Ես մի բան չեմ հասկանում։ Նայեք, թե որքան էթնիկ հայեր կան ՌԴ Պետդումայում՝ սենատորներ, երբ սկսվեցին ապրիլյան իրադարձությունները, որտե՞ղ էին նրանք, ինչո՞ւ Պետդումայում լսումներ չնախաձեռնեցին»:
«Ես նախկինի նման կարծում եմ, որ ռուսերեն լեզվի ազատ իմացությունը Հայաստանի համար կենսական նշանակություն ունի, առանց դրա հնարավոր չէ պատկերացնել Հայաստանի ապագան։ Ես չեմ հրաժարվում իմ խոսքերից, եթե որևէ մեկը պատրաստ է վիճարկել և բանավիճել, պատրաստ եմ հանրային քննարկման»,- ասաց Կիսելյովը։
Երկար դադարից հետո Երևանում ռուս հեռուստահաղորդավար Դմիտրի Կիսելյովի համակարգմամբ գործող հայ-ռուսական «Գրիբոյեդով» փակ ակումբի անդամները կհանդիպեն այսօր։ 168.am-ի տեղեկություններով, վերջին երկու ամիսներին բավական ակնհայտ պասիվությամբ աչքի ընկնող ակումբի այսօրվա ժամը 18:00-ի հյուրը կլինի ռուս հայտնի հեռուստահաղորդավար, «Նախագահ» (2015), «Աշխարհակարգ» վավերագրական ֆիլմերի հեղինակ, ռուսական «Մենամարտ» թոք-շոուի հաղորդավար, գրող Վլադիմիր Սոլովյովը։
Վլադիմիր Եվսեևի գնահատմամբ՝ նախորդ տարի սանձազերծված ապրիլյան պատերազմը փոխեց հակամարտության գոտում ուժային հավասարակշռությունը՝ Հայաստանին նույնիսկ ժամանակավոր առավելություն տալով, քանի որ Հայաստանում հայտնվեցին այնպիսի զինատեսակներ, ինչպիսիք են «Իսկանդերը», «Սմերչը», «Բուկը», «Սոլնցեպյոկը» և «Ավտոբազա» համակարգերը:
«Բացառում եմ, որովհետև չկան շահագրգիռ արտաքին խաղացողներ։ Ո՛չ Իրանը, ո՛չ Թուրքիան, ո՛չ ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանին ընդհանրապես պատերազմ հարկավոր չէ, Եվրոպան ինքն է խորտակվում»։
«Քաղաքագիտության մեջ կա մի կանոն՝ եթե պայմանավորվել եք ֆուտբոլ խաղալ, պետք է խաղալ ֆուտբոլ, իսկ Ադրբեջանն առաջին խաղակեսում խաղում է ֆուտբոլ, երկրորդում՝ բասկետբոլ, դա չի տեղավորվում ոչ մի օրինաչափության մեջ»։
«Ես չեմ ակնկալում ՌԴ-ի կողմից միջամտություն, քանի որ չեմ կարծում, որ կան դրույթներ, որոնք անընդունելի են որևէ կողմի համար։ Ես նաև ՌԴ-ի հետաքրքրությունը չեմ տեսնում, քանի որ ՀՀ-ը ևս պետք է կառուցվածքային կապեր խորացնի ԵՄ-ի հետ, դա մի բան է, որը սպառնալիք չի հանդիսանում ՌԴ-ի համար»։
«Հայաստանը ճիշտ արեց՝ հրաժարվելով նախաստորագրել համաձայնագիրը, քանի որ համաձայնագրի տեքստով ՀՀ-ի ռազմական քաղաքականության վերահսկողությունն անցնում էր ԵՄ-ին։ Նրանք, ովքեր կազմել էին այդ համաձայնագիրը, անուշադիր էին եղել, նրանք թույլ էին տվել կոպիտ սխալ՝ առաջին հերթին»։
«Ստորագրվելիք ՀՀ-ԵՄ շրջանակային համաձայնագրի բովանդակությունը չի կարող համեմատվել Ասոցացման համաձայնագրի հետ, քանի որ 2013թ. փաստաթուղթը շատ ավելի լուրջ համագործակցություն էր խոստանում կողմերին, այն ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունները պետք է տեղափոխեր այլ մակարդակի»:
«Իմ համոզմամբ՝ կողմերը դրան պատրաստ չեն, ավելին, չեն ցանկանում նման սցենար։ Իրական լայնամասշտաբ պատերազմը ո՛չ Հայաստանի, ո՛չ էլ Ադրբեջանի առաջիկա ծրագրերի մեջ չի մտնում»,- ասում է Վադիմ Դուբնովը։
«Բայց միևնույն ժամանակ՝ պետք է հասկանալ, որ այս դաշտում Ռուսաստանն ուժեղ խաղացող է։ Ներկայումս կարևորն այն է, որ մենք վերցնում ենք այն գործիքները, որոնք հասանելի են, և որոնք կարող ենք լավագույնս կիրառել»։
«ԼՂ հակամարտությունը նոր փուլ է թևակոխել 2016թ. ապրիլյան լարվածությունից հետո»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասել է Պրահայի «Эхо Кавказа» լրատվական ծառայության քաղաքական վերլուծաբան, քաղաքագետ Վադիմ Դուբնովը՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության գոտում բռնկված լարվածությանը։
«ՌԴ-ն ունի բոլոր լծակները կոնֆլիկտը սառեցնելու համար. Ադրբեջանին ուղղված խիստ քննադատություն, ռազմական կապերի սառեցում, տնտեսական միջոցներ, բոլորն էլ շատ արդյունավետ կարող են լինել»:
«Ես չեմ կարծում, որ ռուսները կհակադրվեն այս համաձայնագրին, քանի որ նոր համաձայնագիրը բավականին տարբերվում է 2013թ. առաջարկվող փաստաթղթից։ Իհարկե, կան բավականին շատ ընդհանուր բաղադրիչներ, բայց հիմնարար կերպով դրանք երկու տարբեր փաստաթղթեր են»։
«Հայաստանը կարող է իրականացնել այն բոլոր բարեփոխումները, որոնք ենթադրվում են այս համաձայնագրով։ Եվրոպացիներն ակնկալում են, որ Հայաստանը կստորագրի և առաջ կընթանա, նույն այդ դրական մոտեցումը և կեցվածքը կա, քաղաքական կամքը ևս. հուսանք, կա, որ առաջ գնան այս նոր համաձայնագրով»։
«Այստեղ կարևորն այն է, որ առաջին անգամ է նման հայտարարություն հնչում նման մակարդակով։ Նման հայտարարությունը նշանակում է, որ Հայաստանը կամ ավելի կոշտ դիրքորոշում է որոշել ստանձնել, կամ կանաչ լույս է ստացել Մոսկվայից։ Այս երկու տարբերակներից ցանկացածի դեպքում էլ նույն արդյունքի մասին ենք խոսելու՝ Հայաստանն այլևս որևէ զիջման չի գնալու, այլ ճանապարհ չկա»։
«Հիմա Ադրբեջանի գերխնդիրը շատ ավելի մեծ տարածքներ գրավելն է, առավել հավանականությամբ՝ շփման գծի հարավ-արևելքում»:
«Հակամարտող կողմերը նկատում են ծանր զինտեխնիկա շփման գծին մոտ, ապա՝ դրա տեղաշարժ, ստորաբաժանումների կուտակումներ, և այլն, և այլն, սա մեկ օրում տեղի չի ունենում, ուստի այն համոզմանն եմ, որ որևէ կողմի համար անակնկալ հարված կամ պատերազմի անակնկալ մեկնարկ չի կարող լինել»:
«Եթե Ռուսաստանից Վրաստանի կախվածությունը հասնի որոշակի մակարդակի, Ռուսաստանը կսկսի այլ լեզվով խոսել մեզ հետ։ Սա է այն բանաձևը, որով Ռուսաստանն աշխատում է հարևան երկրների հետ, և մենք շատ լավ ենք հասկանում, որ դա որոշակի ռիսկ է մեզ համար»։
«Եթե Ռուսաստանից Վրաստանի կախվածությունը հասնի որոշակի մակարդակի, Ռուսաստանը կսկսի այլ լեզվով խոսել մեզ հետ։ Սա է այն բանաձևը, որով Ռուսաստանն աշխատում է հարևան երկրների հետ, և մենք շատ լավ ենք հասկանում, որ դա որոշակի ռիսկ է մեզ համար: Կառավարությունը ևս դա շատ լավ է հասկանում, ուստի բոլոր հարցերը, որոնք առնչվում են այս հարցին, կքննարկվեն հազար անգամ՝ մինչ վերջնական որոշման կայացումը»,- ասել է Առնոլդ Ստեփանյանը։
Ստանիսլավ Տարասովը, չնայած ռուսական ջանքերին, մեծ ակնկալիքներ չունի այս նախարարական բանակցություններից, ինչը բնական է համարում` հաշվի առնելով աշխարհում ստեղծված իրավիճակը։
«Չեմ կարծում, որ խոսք կարող է գնալ լայնամասշտաբ պատերազմի մասին, բայց իրադարձությունները, որոնք համեմատելի կլինեն ապրիլյան պատերազմի հետ, բացառված չեն, հենց այդ պատճառով ադրբեջանական կողմը և՛ ներքին, և՛ արտաքին աուդիտորիայի համար իրեն արդարացնելու քայլեր է ձեռնարկում»:
«Եթե դիտարկենք միջազգային իրավունքն ու չկարգավորված ԼՂ հակամարտության հանգամանքը, հանրաքվեն ոչինչ չի նշանակում ԼՂ միջազգային կարգավիճակի տեսանկյունից։ Սա նշանակություն ունի Հայաստանի համար ԼՂ կարգավիճակի հարցում»:
«Այս ամենը պատերազմական պայմաններում կազմակերպելը հեշտ չէ՝ հաշվի առնելով, որ նման արդյունքի հասնելու համար անհրաժեշտ է և՛ դիվանագիտական, և՛ քաղաքական աշխատանք՝ շփման գծում ռազմական ակտիվության պայմաններում»։
