«Ես չէի ասի, որ պետք է փոխվի դիվանագիտությունը կամ դիվանագիտական գործընթացը։ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի համար ճիշտ, անհրաժեշտ ձևաչափ է, մենք կարող ենք փոքր-ինչ ավելի գոհ լինել, կամ քննադատել այդ խմբի գործունեությունը, բայց ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ոչ միայն ձևաչափ է, այլև ինստիտուցիոնալ փորձ ու հիշողություն»:
Իրանի նկատմամբ սահմանված պատժամիջոցների վերացումից հետո համագործակցության այս մեկնարկով, կարծում եմ, կողմերը կսկսեն քննարկել իրենց հնարավորությունները շատ ավելի լայն համագործակցության համար՝ իրանական գազի դեպի Եվրոպա տարանցման հնարավորությամբ։
«Թուրքիան ունի որոշակի կախվածություն Ադրբեջանից, կան խորը հարաբերություններ, որոնք ստիպում են, որպեսզի Թուրքիան իր աջակցությունը հայտնի Ադրբեջանին ԼՂ գործընթացում»։
Վերլուծաբանի համոզմամբ, այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով Հայաստանի այս ոլորտում «Գազպրոմի» դիրքերը, ենթադրելի է, որ այս համաձայնագիրը քննարկվել է նաև ռուսական կողմի, այս դեպքում՝ «Գազպրոմի» հետ: Սա, Սիմոնովի խոսքով, ընդհանուր կերպով համաձայնեցված գործարք է:
«Ադրբեջանը փորձում է չեզոքացնել Արևմուտքի կողմից Արցախի ճանաչման գործընթացը»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների այցին տարածաշրջան։
«Եթե նկատել եք, վերջին շրջանում ու ընդհանրապես Հայաստանի պարագայում, ռուս պաշտոնյաները ցավոտ չեն ընկալում ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունները ու բանակցությունները։ Սա կարող ենք ցուցիչ համարել, թե որքան խորը կլինեն ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունները»,- նման կարծիք հայտնեց լեհ վերլուծաբանը։
«Դժբախտաբար, տարիներ անց ԼՂ խնդիրը, առավել հավանական է, որ ռազմական ճանապարհով կլուծվի։ Թե՛ հայկական և թե՛ ադրբեջանական կողմը բանակցային պրոցեսին մասնակցել են` իրականում պատրաստ չլինելով խոստացած զիջումներին։ Այլ հարց է, թե ինչո՞ւ են կողմերը համաձայնել այս բանակցային ֆորմատին»։
«Այս մասին ես խոսում էի նույնիսկ ապրիլյան պատերազմից առաջ, քանի որ կանխատեսում էի նման հնարավորություն։ Այսօր` ևս, քանի որ բանակցություններում ոչինչ չի փոխվել, կողմերը չեն հանդիպում, երբ չեն ցանկանում, և հանդիպում են, երբ ցանկանում են և, երբ չկա փոխզիջումների գնալու հարց բանակցություններում»:
«ԵՄ-ն պետք է հետևի իր հայաստանյան ներդրումներին»,- այս մասին այսօր 168.am-ի հետ զրույցում ասաց եվրոպացի վերլուծաբան Լոռ Դելքուրը՝ անդրադառնալով ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Պյոտր Սվիտալսկիի վերջին հայտարարություններին։
Ինչպե՞ս են վերացվելու օլիգարխները, որոնք ոչ միայն ունեն մենաշնորհներ, այլ նաև լինելով իշխանական բուրգում՝ կարող են խուսափել հարկերից, ինչն արդեն խեղում է մրցակցությունը:
Ուորլիքը նշեց, որ վերջին տարիների ընթացքում պետքարտուղար Քերին կարգավորման հարցերով բավականին մտահոգ է։
«Սա մի բան է, որ մենք բոլորս պետք է ողջունենք, պետք է անկեղծ քննարկում ծավալենք ԼՂ կարգավիճակի վերաբերյալ, դիրքորոշումները կողմերի միջև կարող են նույնական չլինել, բայց կարևոր է, որ հասարակության դատին ներկայացվեն այս հարցերը, և հատկապես՝ ԼՂ ազգաբնակչությանը: Ուստի մենք ողջունում ենք այդ հայտարարությունը ոչ նրա համար, որ դա վերջին խոսքն էր, այլ նրա համար, որ նա այս հարցը, այս խնդիրը քննարկման թեմա է դարձնում: Բոլոր տարրերը, որոնք մաս են կազմելու բանակցային կարգավորման, պետք է շրջանառվեն, քննարկվեն ոչ միայն՝ մասնավոր շրջանակում, այլև հանրության լայն շրջանակներին ներկայացվեն»,- հստակեցրեց ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը:
Համանախագահները սպասում են ՀՀ նախագահ Սարգսյանի հետ իրենց հանդիպմանը, սպասում են նաև ՊՆ նոր նախարարի հետ, ինչպես նաև ՀՀ ԱԳ նախարարի հետ առանձին հանդիպմանը:
«Պետք է բոլորին պարզ լինի, որ ցանկացած այլ որոշում, ԼՂՀ անկախությունից բացի, կնշանակի հարյուր տարի առաջվա ողբերգության կրկնություն, ինչը հայ ժողովուրդն ուղղակի չի հանդուրժելու ոչ մի դեպքում, և Բաքուն ուղղակի բախվելու է աշխարհի բազմամիլիոն հայության կողմից միահամուռ ցասմանը և արժանանալու է անխուսափելի պատժին»:
«Ես չեմ ուզում վերադառնալ անցյալի փորձին։ Իհարկե, տարբեր փորձառություններ են եղել, ինչպես գիտեք, մենք շատ խիստ մեթոդաբանություն ունենք, որով գնահատում ենք, թե ինչպես են մեր տրամադրած գումարները ծախսվում, բծախնդիր կերպով վերլուծվում են, և գումարը, որ մենք տրամադրում ենք այստեղ՝ Հայաստանում, հիմնված է շատ քննադատական վերլուծությունների վրա, մասնավորապես՝ նպատակների իրագործման»,- ասաց Սվիտալսկին՝ շարունակելով, որ երբեմն համաձայն չեն լինում հայ գործընկերների հետ, երբեմն համաձայնում են։
«Այժմ կենտրոնացումն առևտրի և ներդրումների բաղադրիչի վրա է։ Համաձայնագրի քաղաքական գլուխները մեծապես բանակցվել են կամ բանակցվել էին, և քաղաքական մասը քիչ թե շատ տեսանելի է, ոլորտային համագործակցությունը քննարկվել է, առաջընթացը զգալի է եղել, այժմ ուշադրությունը տեղափոխվում է առևտրին և ներդրումներին»։
«Մենք կարծում ենք, որ սա փոխշահավետ իրավիճակի դասական օրինակ է։ Որքան հաջողակ լինի ՀՀ տնտեսությունն, այնքան ավելի լավ կլինի Եվրոպական միության շահերի համար»,- ընդգծեց դեսպան Սվիտալսկին։
«Համանախագահներին այլ ելք չի մնում, քան շփման գծում և սահմանին վերահսկողական մեխանիզմներ ներդնելու հարցում ավելի բիրտ դիվանագիտական ուժ կիրառել, քանի որ ապրիլյան մղձավանջը նման իրավիճակում կարող է կրկնվել»,- նման համոզմունք հայտնեց Հալբախը:
«Տեսնում ենք, որ լարումը չի վերացել, բանակցային սեղանին իրերի դրությունն էլ ավելի է սրվել»,- նման տեսակետ հայտնեց վերլուծաբանը՝ շարունակելով չբացառել, որ ղարաբաղաադրբեջանական շփման գծում կարող են նոր բռնկումներ լինել»։
Մենք փաստացի դարձել ենք հիմնականում միայն ԼՂ-ի խնդրով կամ ցեղասպանության միջազգային ճանաչմամբ առաջնորդվող մի պետություն, որը միջազգային հանրության համար այլ առաջարկներ չունի։ Ուստի, պետք է փորձենք մի փոքր դուրս գալ այս պրիզմայից` արտաքին քաղաքականություն վարելու սովորույթից։
«Սիրիայում զինյալների բացած կրակի թիրախում հայեր չկան»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում տեղեկացրեց Հալեպի Հայ ավետարանական համայնքի համայնքապետ, վերապատվելի Հարություն Սելիմյանը։
«ՀՀ-ում տնտեսական աճի երկու բաղադրիչ կա»,- այսօր «Ժողովրդավարության ազգային պլատֆորմի» և Ֆ.Նաումանի «Հանուն ազատության» հիմնադրամի հրավիրած «Ազատ շուկայական տնտեսություն. Հայաստանի ապագայի տեսլականը» թեմայով տնտեսական խորհրդաժողովի ընթացքում այս մասին ասաց ԵՄ հայաստանյան պատվիրակության ղեկավար Պյոտր Սվիտալսկին՝ ներկայացնելով ՀՀ տնտեսական աճի ապահովման իր տեսլականը։
«Հավատում եմ Հայաստանի ժողովրդավարական ապագային»,- այսօր «Ժողովրդավարության ազգային պլատֆորմի» և Ֆ.Նաումանի «Հանուն ազատության» հիմնադրամի հրավիրած «Ազատ շուկայական տնտեսություն. Հայաստանի ապագայի տեսլականը» թեմայով տնտեսական խորհրդաժողովի ընթացքում այս մասին ասաց ԵՄ հայաստանյան պատվիրակության ղեկավար Պյոտր Սվիտալսկին։
«Երբ Նազարբաևը չի գալիս Հայաստան, մենք հասկանում ենք, որ Հայաստանը մինչև վերջ չի պարզել իր հարաբերությունները ՀԱՊԿ գործընկերների հետ։ Հայաստանը չի քննարկում իր խնդիրները բացեիբաց, ՀՀ-ն չի կարողանում հասկացնել իր գործընկերներին, թե ում հետ ինչ հարաբերություններ է ցանկանում ունենալ»։
«Դասեր պետք է քաղել ՀԱՊԿ-ի երևանյան նիստից»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԱՊՀ երկրների Կովկասի ինստիտուտի բաժնի ղեկավար, ռազմական փորձագետ Վլադիմիր Եվսեևը՝ անդրադառնալով Երևանում անցկացված ՀԱՊԿ գագաթաժողովի արդյունքներին։
Երևանում ռուս հեռուստահաղորդավար Դմիտրի Կիսելյովի համակարգմամբ գործող հայ-ռուսական «Գրիբոյեդով» քննարկումների ակումբի առաջիկա ամիսների հյուրերը հայտնի են։
Նրա կարծիքով՝ ըստ էության, այն, ինչ Հայաստանի համար կարող էր անել ՀԱՊԿ-ն, անում է Ռուսաստանը՝ որպես ՀՀ անվտանգության երաշխավոր երկիր և գործընկեր։ «Բայց Ռուսաստանը նաև իր շահերն ունի, իսկ այդ շահը Հարավային Կովկասն է, և ոչ միայն՝ առանձին վերցված երկիր»։
«Հայաստանը Ռուսաստանի համար առանձնահատուկ գործընկեր է»,- այս մասին «Ռուս-հայկական համագործակցությունը. ներկա վիճակն ու հեռանկարները» թեմայով տեսակամուրջի ժամանակ ասաց Ռազմավարական հետազոտությունների ռուսական ինստիտուտի կովկասյան հետազոտությունների բաժնի պետ Արթուր Աթաևը:
«Հայաստանից Ռուսաստան արտահանումն աճել է»,- այս մասին «Ռուս–հայկական համագործակցությունը. ներկա վիճակն ու հեռանկարները» թեմայով տեսակամուրջի ժամանակ տեղեկացրեց ԵՊՀ տնտեսագիտության մեջ մաթեմատիկական մոդելավորման ամբիոնի վարիչ, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Թավադյանը մատնանշելով հայ-ռուսական հարաբերություններում և ԵՏՄ-ում առկա խնդիրները։
«Սա շատ կարևոր հանգամանք է Ռուսաստանի տեսանկյունից, առավել ևս, երբ նույնիսկ Հայաստանը չի ճանաչել ԼՂ անկախությունը։ Ստացվում է, որ նույնիսկ Հայաստանի համար Ղարաբաղը մնում է հետխորհրդային Ադրբեջանի մասը»,- նկատեց Սկակովը։
