– Հետպատերազմյան ժամանակահատվածում, երբ շատերի համար հստակ էր, որ այս իշխանությունը մեր ժողովրդին միայն պատերազմ, ողբերգություն, զրկանքներ և տարածքային կորուստներ է բերում, բնականաբար, ստեղծված էր իրավիճակ երկրում քաղաքական փոփոխություններ իրականացնելու համար: Հիմա հետադարձ հայացք նետելով՝ շատ դժվար է ասել, թե այդ պահին որ կողմն ինչպես պետք է գործեր, որ հնարավոր լիներ հաջողության հասնել: Իրավիճակը բավականին լարված էր, զգայուն, սակայն կարծում եմ, որ այդ ժամանակահատվածը ևս մեկ կորսված պահ էր, որտեղ կար հստակ հնարավորություն իշխանություն փոխելու և երկրի անկումը կանգնեցնելու համար:
Անվտանգության խորհրդի նիստերին հրավիրված անձինք ներկա են գտնվում միայն իրենց վերաբերող հարցերի քննարկմանը` բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի թույլտվության:
Հունիսի 20-ին 44-օրյա պատերազմների հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստում Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակային ելույթ ընթերցեց, որի վրա,թերևս,երկար աշխատել էր, գուցե՝ ինչ-ինչ մարդկանց խորհրդատվական աջակցությամբ:
Օնիկ Գասպարյանի ասածները որևէ հակասության մեջ չէին վարչապետի այսօրվա ասածի հետ. Անդրանիկ Քոչարյան
Սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը սկսեց պատերազմը… Իսկ Փաշինյանը պիտի պատասխանի, թե ինչո՞ւ էր հանրությունից թաքցնում պատերազմ սկսելու մասին իր ունեցած տեղեկությունը և անում էր արկածախնդիր հայտարարություններ: Ի՞նչ քաղաքական հրաման է տրվել Զինված ուժերի ղեկավարությանը:
Հունիսի 15-ին ԱԺ-ում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ սխալվել են՝ վստահելով բանակին, որի համար իբր ոչինչ չեն խնայել:
3 տարի առաջ այս օրը՝ 2020 թվականի հունիսի 8-ին, այդ ժամանակ գեներալ-լեյտենանտ Օնիկ Գասպարյանը նշանակվեց ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետ:
Եթե խաղի կանոնները չփոխվեն և Փաշինյանը մասնակի բավարարի Տոնոյանի առաջարկը՝ միայն հրապարակային ելույթ ունենալով, և այդ պարագայում էլ Տոնոյանն էլ մասնակիորեն փոխի իր պահանջը, կստացվի, որ Տոնոյանը պարտադրված կամ սեփական կամքով «պասերով խաղի» մեջ է մտնում Փաշինյանի հետ, որից ով ինչ կշահի՝ ժամանակը ցույց կտա…
Ապրիլի 25-ին տեղի էր ունեցել Միքայել Արզումանյանի գործով առաջին դատական նիստը՝ դռնփակ: Եվ Հակակոռուպցիոն դատարանը երեք ամսով երկարացրել էր ՊԲ նախկին հրամանատար գեներալ-լեյտենանտ Միքայել Արզումանյանի կալանքի ժամկետը։
Հրթիռների գործով մոտ 1 տարի 8 ամիս անազատության մեջ գտնվող ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանն արձագանքել է Նիկոլ Փաշինյանի՝ մայիսի 22-ի ասուլիսի ընթացքում հնչեցրած հայտարարություններին, ինչպես նաև 168.am-ին վերջերս տված հարցազրույցում՝ ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Տիրան Խաչատրյանի պատասխաններին, որոնք մասնավորապես վերաբերում էին 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության նախնական տարբերակում առկա, ապա հանված՝ Տավուշի գյուղերի մասին կետին:
Մայիսի 22-ին հրավիրված ասուլիսի ժամանակ «Հետքը» Նիկոլ Փաշինյանից հետաքրքրվել էր՝ անկլավների և միջանցքի մասին կետերը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հանելն իր միանձնյա որոշո՞ւմն է եղել, թե՞ քննարկումներ են տեղի ունեցել Պաշտպանության նախարարության, ԳՇ ներկայացուցիչների հետ, Փաշինյանն արձագանքել էր՝ նման քննարկումներ եղել են:
168.am-ի տեղեկություններով, քննարկմանը ներկա մասնակիցները զորքի հետքաշման հարցում չեն տվել իրենց համաձայնությունը, մասնավորապես, ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանն առաջարկել է բանակցել ռուսական կողմի հետ և փորձել հարցի այլ լուծում գտնել, ինչը, թերևս, չի արվել:
168.am-ը մանրամասն անդրադարձել է, թե ինչ խմբագրումներ են կատարվել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության մեջ՝ կապված Լաչինի միջանցքի, ապաշրջափակման և Տավուշի հետ:
2020 թվականի սեպտեմբերի 30-ին և հոկտեմբերի 19-ին ՀՀ ԱԽ նիստերին և այդտեղ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանի՝ պատերազմը կանգնեցնելու առաջարկներին մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել ենք:
Հակակոռուպցիոն դատարանում սկսվել են 3-րդ բանակային կորպուսի նախկին հրամանատար, գեներալ-մայոր Գրիգորի Խաչատուրովի քրեական գործով դատական նախնական լսումները՝ դռնփակ: Իսկ դատարանի բակում ի աջակցություն գեներալի՝ հավաքվել են պահեստազորի սպաներ, արցախյան պատերազմի շարքային քաղաքացիներ և այլք: Հավաքվածների մեջ էր նաև ԳՇ պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Տիրան Խաչատրյանը, ով մասնակցում էր նաև Դիմադրության շարժման կամ ընդդիմության պայքարի շրջանակում հանրահավաքներին:
Պրահայում «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձել է Տավուշի գյուղերի հետ կապված ադրբեջանական պահանջին:
Օրերս 44-օրյա պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրման նպատակով ստեղծված Ազգային ժողովի քննիչ հանձնաժողովի գործունեության ժամկետը ևս 6 ամսով երկարաձգվեց: Սա վերջին երկարաձգումն է լինելու:
168.am-ը բաց աղբյուրների հիման վրա ուսումնասիրությունների շարք է ներկայացրել այն մասին, որ 2020 թվականի պատերազմին ՊԲ-ն պատշաճ կերպով պատրաստ չի եղել, մասնավորապես, պատերազմի սկսվելու պահին զինվորները կարևոր ուղղություններում զորամասերում են եղել, հրամանատարները՝ տանը, արձակուրդում, և միայն պատերազմի սկսվելուց հետո են կանչվել։ Այսինքն, զորքը պաշտպանության անցած չի եղել: Ավելին, պատերազմի առաջին րոպեներին իր տեղում չի եղել այդ ժամանակ ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյանը:
Կառավարությունը, ի դեմս Պաշտպանության նախարարության, որոշել է օրենսդրական փոփոխությամբ արգելել զինվորականներին քաղաքական կոչեր կամ հայտարարություններ հնչեցնել, ինչպես նաև՝ զինվորական կամ ծառայողական համազգեստով հավաքների կամ բողոքի միջոցառումների մասնակցել:
44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովը, այսպես ասած, բավականին ակտիվ հարցաքննությունների կազմակերպման փուլում է: Անդրանիկ Քոչարյանի ղեկավարած հանձնաժողովում արդեն լսել են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետ, գեներալ-մայոր Էդվարդ Ասրյանին, երկու անգամ՝ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանին:
Ապրիլի 4-ին որոշ լրատվամիջոցներ տեղեկություն տարածեցին այն մասին, որ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանը 3-րդ անգամ է գնացել Անդրանիկ Քոչարյանի ղեկավարած 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողով: Լուրեր եղան, որ նույն օրը հարցաքննվել է նաև ՀՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը:
Հանձնաժողովի աշխատանքի տեխնոլոգիաների հարցում հնարավորությունները գրեթե հավասարվում են, և ընդդիմությունն ունի գրագետ քայլերի լուրջ պոտենցիալ։ Կկարողանա՞, թե՞ չէ, այլ խնդիր է։ Գուցե կարողանա, գուցե՝ ոչ։ Գուցե իշխանությունը դարձյալ ավելի ճկուն գտնվի։ Հանձնաժողովի աշխատանքների բովանդակության առումով, ընդդիմությունն ունի դոմինանտ դառնալու ահռելի հնարավորություն։ Այստեղ ընդդիմության շանսերը շա´տ ավելի մեծ են։
ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանը երկու անգամ գնացել է Անդրանիկ Քոչարյանի ղեկավարած 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողով, փակ հանդիպմանը ներկայացրել իր վերլուծությունը, պատասխանել ՔՊ-ականների հարցերին:
Արխիվներում պահպանվում է Նիկոլ Փաշինյանի ընտանեկան թերթում 2016-ին տպագրված՝ «Որդի Խաչատուրովի արկածները» վերտառությամբ հոդվածը:
Հրավեր չեմ ստացել, ըստ կարգի, ինչպես սահմանված է, այդպիսի փաստաթուղթ կամ գրություն չեմ ստացել, և դրա հետ կապված որևէ բան չեմ կարող ասել: Գուցե եզրահանգումներ իրենք իրենց համար անում են՝ իմ հայտարարություններից ելնելով, բայց ուղղակի հրավեր չեմ ստացել: Ինչ վերաբերում է գնալուն, ես մի քանի անգամ ասել եմ՝ շատ հետաքրքրված եմ, շահագրգռված եմ, որ արդար, անկողմնակալ վերլուծություն լինի, վեր հանվեն այն բոլոր խնդիրները, թերությունները, ինչո՞ւ չէ՝ դրական կողմերը, դրանք ըստ ուղղությունների խնդրավորվեն, և որոնք կարելի է հանրայնացնել՝ հետագա անելիքները ճշտելու համար:
Մարտի 20-ին ՀՀ ԶՈՒ Գլխավոր շտաբի նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանը երկրորդ անգամ գնացել է Նիկոլ Փաշինյանի կարկառուն թիմակից Անդրանիկ Քոչարյանի ղեկավարած ՀՀ ԱԺ Քննիչ հանձնաժողով, և մի քանի ժամ մասնակցել փակ հանդիպման: Այս նիստում քննարկված հարցերի շրջանակը, ըստ էության, հայտնի չէ: Այսինքն, Անդրանիկ Քոչարյանը թույլատրելիության սահմանում չի հայտնել շոշափված թեմաները, ինչպես դա արեց Օնիկ Գասպարյանի մասնակցությամբ առաջին հանդիպումից հետո:
«Փաշինյանին մինչև հիմա թվում էր, որ երբ իր գլուխը շոյում էին և ասում, թե՝ ապրե՛ս, ժողովրդավար տղա ես, մոռանում է հիշել, որ նույն Եվրոպան նույն ձևով շոյում էր Սահակաշվիլու և Զելենսկու գլուխը։ Վերջում նույն Եվրոպան Զելենսկու, Սահակաշվիլու և Փաշինյանի գլուխները եփելու է նույն կաթսայում։ Փաշինյանին ասել են՝ տղա՛ ջան, հանգստացի՛ր, դու կանես այն, ինչի պարտավորությունը ստանձնել ես, և ինչի համար քեզ բերել ենք իշխանության, և ինչի համար, ինչպես Փաշինյանն էր ասում, եվրոյոնջաները աչք են փակել Հայաստանում տիրող հակաժողովրդավարական բոլոր երևույթների վրա՝ սկսած մամուլի վրա ճնշումներից՝ մինչև բառիգությամբ զբաղվող պարեկները»,- ասաց Զոհրաբյանը։
Այսօր խորհրդարանում ԱԺ պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը լրագրողների հետ կարճ զրույցում անդրադարձավ Նիկոլ Փաշինյանի՝ մարտի 14-ին հրավիրած ասուլիսի ժամանակ հնչեցրած այն հայտարարությանը, թե էսկալացիայի ռիսկերը մեծ են։ Ըստ իշխանական պատգամավորի՝ ռազմական էսկալացիայի հավանականությունը միշտ կա, դրա համար էլ բանակը միշտ ուժեղանալու խնդրի առաջ է կանգնած։
Մոտ 6 ժամ տևած փակ հանդիպումից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում, բացի ընդհանուր գծերով ներկայացնելուց, թե ինչ թեմաներ են շոշափվել, հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը, ով ամիսներ առաջ Օնիկ Գասպարյանին մեղադրում էր «Իսկանդերի» կիրառման խայտառակ պլան հաստատելու և սխալ թիրախներ ընտրելու մեջ, դիֆերամբներ է ձոնել, որ՝ «եթե նա իր պատկերացումներով ավելի շուտ նշանակված լիներ ԳՇ պետ, մենք բանակում բարեփոխումների բավականին մեծ ճանապարհ անցած կլինեինք, ավելին, Օնիկ Գասպարյանը նույնիսկ մեր պարտությունից հետո հսկայական անելիք ուներ Զինված ուժերում»:
Օնիկ Գասպարյանը փաստորեն ինչ-ինչ պատճառներից ելնելով՝ նախընտրել է համագործակցել ժամանակին իր ասած՝ «բարոյազուրկ ստախոս» իշխանության ներկայացուցիչների հետ, գուցե անգամ հոգու խորքում նրանց համարելով ռազմական գործին չտիրապետող: Բայց գուցե նաև գնահատականները փոխվե՞լ են, ուստի համաձայնել է առնվազն ևս մեկ անգամ հանդիպել քննիչ հանձնաժողովի հետ:
