168.am-ի հարցին, թե որքանո՞վ է իրատեսական Ալեն Սիմոնյանի հայտարարությունը՝ թշնամական երկրների հետ սահմանները բացելու պարագայում ՀՀ տնտեսության զարգացման մասին պնդումը, տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանը կարճ պատասխան տվեց՝ Սիմոնյանի հայտարարությունը բացարձակ սուտ է, իսկ Թուրքիայի հետ տնտեսական հարաբերությունների մասին մտածելը՝ սխալ:
«Մեր տնտեսական ակտիվության հիմքը, լայն իմաստով, պարտքն է, և պետական պարտքի աննախադեպ աճ ունենք, համենայն դեպս, վերջին 5 տարիների դոմինանտ հատկանիշը տնտեսական կյանքի՝ պարտքի ավելացումն է: Պետական և արտաքին, և ներքին պարտքի աննախադեպ աճ է տեղի ունեցել, թեև հարաբերական առումով միշտ ասվում է, որ պարտք-ՀՆԱ հարաբերությունը կառավարելիության տիրույթում է, բայց դա վտանգավոր ռիսկային չէր լինի զարգացած երկրների պարագայում,- շեշտեց տնտեսագետը՝ նկատելով նաև, որ պարտք է ներգրավվել պարտք տալու համար,- Մեր արտաքին արժութային ռեզերվների մի մասը դրված է այլ երկրների և հատկապես՝ ԱՄՆ գանձապետական պարտատոմսերի մեջ»:
«Եթե տնտեսական հեռանկարների մասին ենք խոսում, ապա և՛ մակրոտնտեսական ցուցանիշները, և՛ կառավարության ու Կենտրոնական բանկի, և՛ միջազգային վարկանիշային գործակալությունների կողմից վերջին շրջանում թարմացվող գնահատականների տրամաբանությունը շարունակում է մնալ լավատեսական,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց տնտեսագետ Լիլյա Ամիրխանյանը՝ պարզաբանելով,- Դրա հիմքում մակրոտնտեսական ցուցանիշներն են, որոնք արձանագրում են տնտեսությունում տեղի ունեցող շարժը:
«Մեր երկրի ներկա տնտեսական իրավիճակը մտել է առավել մեծ անորոշությունների և ռիսկերի զարգացման փուլ»,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով առկա տնտեսական միտումներին՝ նշեց Աժ պատգամավոր, տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը:
Մասնագիտական տարբեր շրջանակներ դրամի շուրջ 7 տոկոս արժեզրկումը չեն պայմանավորում տնտեսությունից եկող ազդակներով. որպես պատճառ են նշում Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակից հետո առկա խուճապային տրամադրություններն ու անվտանգային մարտահրավերների ձևավորած բացասական սպասումները։
Fitch Ratings վարկանիշային գործակալությունն օրերս հրապարակված զեկույցում անդրադառնալով Հայաստանի տնտեսական հեռանկարին՝ նշել էր՝ առաջիկայում տնտեսական աճը Հայաստանում կպահպանվի, բայց դրա տեմպերը տարեցտարի կնվազեն։
«Նման զրույց անող մարդկանց» տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը հիշեցնում է 2000-ական թվականների տնտեսական իրողությունները՝ նկատելով, որ այսօր համանման իրողությունների մասին գովեստով խոսողներն այդ օրերին իրենց թերթերի էջերում քննադատությամբ էին հանդես գալիս:
Տնտեսագետ Վարդան Ալեքսանյանը 168.am-ի հետ զրույցում դժվարացավ կանխատեսումներ անել գների անկման կամ աճի միտումների մասին՝ պարզաբանելով, որ այդ տնտեսական զարգացումները պայմանավորող ներքին ու արտաքին գործոնները բազմաթիվ են:
Կառավարության նիստում այս անգամ տնտեսական ձեռքբերումները հայտարարելու ֆինանսների նախարարի հերթն էր: Այսպիսով, Վահե Հովհաննիսյանի տեղեկացմամբ, 2023թ. պետական բյուջեի առաջին կիսամյակի եկամտային մասը գերակատարվել է շուրջ 50 մլրդ դրամով և դրա հաշվին ևս 10 միլիարդ դրամով համալրվում է պահուստային ֆոնդը:
«2015-2017 թվականներին թոշակի չափն իրական, համադրելի գներով եղել է նույնը, կամ՝ ավելի բարձր, քան թոշակը կբարձրանար ( 2024 թվականին առավել տեսանելի կլինի, երբ բարձրացումն ամբողջությամբ կազդի, որովհետև 2023 թվականին, միայն կես տարվա տվյալների վրա է ազդում): Դա նույնիսկ ինդեքսավորում չի կարելի համարել. մասնակի ինդեքսավորում է, այսինքն՝ միայն մասնակի է ծածկում գնաճը:
Տնտեսագետ Լիլյա Ամիրխանյանը համոզված է՝ վերջին տարիներին գնաճային լրջագույն միտումները հաշվի առելով, հուլիսի 1-ից բարձրացված կենսաթոշակն առանձնապես մեծ խնդիր չի լուծելու, բայց, միևնույն ժամանակ, հենց նման պայմաններում քաղաքացու համար յուրաքանչյուր 1000 դրամը կարող է լինել աջակցող:
Նախարարի աշխատավարձը 150-160 հազար դրամով է բարձրացել, իսկ, ասենք, թոշակ բարձրացնում են 3000 դրամով՝ կամ նվազագույն աշխատավարձը՝ 7000 դրամով: 8-9-10 տոկոսով բարձրացնում են աշխատող աղքատի, կամ անապահով խավի նպաստն ու թոշակը, 25 տոկոսով՝ իրենց աշխատավարձը, էլ չասեմ, որ պարբերաբար ստանում են պարգևատրումներ:
Կենտրոնական բանկը 2023 թվականի համար կանխատեսում է 6․9 տոկոս տնտեսական աճ, իսկ գնաճը՝ թիրախից ցածր, և կկայունանա 4 տոկոսի սահմաններում։
2022-2023 թթ. անշարժ գույքի շուկայում արձանագրված բումը, բնակարանաշինության առումով ակտիվությունը, նաև շուկայի գերտաքացումը տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը պայմանավորում է՝ ինչպես արտաքին գործոններով՝ մասնավորապես, ռուս ռելոկանտների ներհոսքով, այնպես էլ՝ ներտնտեսական իրողություններով:
Տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը վերջին շրջանում նկատվող գնանկումային դրսևորումները պայմանավորում է հիմնականում միջազգային գործոններով:
«Ոչ մի կառույց իր տեղում չէ՝ նախևառաջ, Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովն ու Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը և, իhարկե, լայն իմաստով` կառավարությունը»,- տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը 168.am-ի հետ զրույցում այսպես է արձագանքում դրամի փոխարժեքի տատանմանն անհամահունչ պահպանվող էներգակիրների սակագներին:
Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը 168.am-ի հետ զրույցում նախարարի այս բարձրագոչ հայտարարությունը պարզաբանեց հենց պաշտոնական վիճակագրության համատեքստում՝ նկատելով, որ իրական հատվածում ներդրումները նվազել են:
«Մարդը, երբ հարկը վճարում է, ակնկալում է առաջին հերթին՝ հասարակական հանրային ծառայություն, իսկ առաջին տեղում անվտանգությունն է, բանակի զինվածությունն է, սահմանների անխոցելիությունն է, և դա չանելով՝ հպարտանալ, որ իրենք փոխհատուցում են եկամտային հարկը, մարդիկ հերթական բնակարանն են առնում, մեծ սխրագործություն չէ»,- նշեց նա
«Եթե ԿԲ միջամտությունը չլիներ, գնաճը կլիներ սարսափելի»,- համոզված է տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը:
Հայաստանում 2023-ի առաջին եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունն աճել է 12,2%-ով. Վիճակագրական կոմիտեն է հրապարակել սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող ընթացիկ-օպերատիվ ամփոփմամբ ստացված նախնական հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները:
Օրերս ԱՄՆ ֆինանսների նախարարի առաջին տեղակալ Վալի Ադեյեմոն ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի հետ Վաշինգտոնում կայացած հանդիպման ժամանակ անդրադարձել էր հակառուսական պատժամիջոցների շրջանցումը կանխելու՝ Վաշինգտոնի ձեռնարկումներին:
Այս համեմատություններն անհեթեթ են. բյուջեն միլիարդ դոլարով չի հավաքվում, ՀՀ պետական ֆինանսները դոլարներով չեն հաշվարկվում,ըստ այդմ՝ համեմատել միլիարդ դոլարով անիմաստ է: Պետք է համեմատել դրամով, համադրելի գներով»:
Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանն այսօր ավետել է պետության հերթական առաջընթացի մասին:
Դոլարն ու եվրոն շարունակում են արժեզրկվել. վերջին մեկ տարվա ընթացքում դրամը դոլարի նկատմամբ արժևորվել է շուրջ 22 տոկոսով՝ իր հետ բերելով տնտեսական, սոցիալական հետևանքներ: Ստեղծված իրավիճակում առաջին հարվածն իրենց վրա կրում են արտահանողները. հայկական ապրանքները դրսի շուկաներում թանկանում են, ինչն էլ հանգեցնում է պահանջարկի նվազման։
«Հաճախ ասում են՝ թալանչի Քոչարյանը: Ասենք, 2003-2007թթ.՝ էլի հինգ տարի է. թոշակը 5000 դրամից դարձել է 12.000 դրամ՝աճել է 2.5 անգամ, գներն աճել են 24 տոկոս: Թոշակառուն 75 տոկոսով բարելավել է իր կյանքը: 12.000 դրամ թոշակը չնչին է, բայց կարտոֆիլն արժեր 80 դրամ՝ այսօրվա 350-400 դրամի դիմաց, միսն արժեր 1400 դրամ՝ այսօրվա 4000-5000 դրամի դիմաց, էլեկտրաէներգիայի սակագինը 7 դրամ էր՝ այսօրվա 45 դրամի դիմաց»։
Տնտեսագետ Լիլյա Ամիրխանյանը թեև այս պահին բարդագույն խնդիր է համարում Արցախում տնտեսական երաշխիքների ու բուֆերների ստեղծման մասին քայլերը, այդուհանդերձ նկատում է՝ այդ ուղղությամբ պետք է մշակվեն ծրագրեր:
Համաշխարհային շուկայում վերջին ամիսներին նկատվում է էներգակիրների գների նվազում: Սա, ըստ տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանի, իր ազդեցությունը կթողնի նաև Հայաստանի տնտեսության վրա:
2020 թվականի մայիսի 16-ին առցանց մամուլի ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակել էր 4-րդ 100 փաստը Նոր Հայաստանի մասին, որում պատվավոր հորիզոնական էր հատկացրել նաև Heritage Foundation-ի կողմից «Տնտեսական ազատության ինդեքս 2020»-ում արձանագրված արդյունքին, ըստ որի՝ Հայաստանը «չափավոր ազատ» երկրների խմբից տեղափոխվել էր «հիմնականում ազատ» երկրների խումբ:
Սպառողական շուկայում 2023թ. փետրվարին նախորդ տարվա նկատմամբ գնաճը կազմել է 8.1 տոկոս, իսկ նախորդ ամսվա նկատմամբ՝ 0.1 տոկոս. ԱՎԾ-ն է հրապարակել սպառողական գների ինդեքսը: Ըստ այդմ՝ սննդամթերքի և ոչ ալկոհոլային խմիչքի նույն ժամանակահատվածի գնաճը կազմել է 9.8 տոկոս, իսկ 2023թ. հունվարի համեմատ՝ 0.2 տոկոս:
