Հայաստանի տնտեսության կախվածությունը ռուսական շուկայից այնքան խորն է ու այնքան ընդգրկուն, որ ցանկացած ապրանքի արտահանման նույնիսկ մասնակի դադարեցումն ամբողջ ոլորտը կարող է կանգնեցնել կոլապսի առջև։ Դրան հերթական անգամ ականատես եղանք այն բանից հետո, երբ տարբեր պատճառաբանություններով՝ Ռուսաստանը որոշակի խստացումներ կիրառեց Հայաստանից ծաղկի արտահանման վրա։
2025 թվականի մարտի 26-ին ՀՀ ԱԺ-ն հաստատեց երկրի՝ Եվրոպական Միությանը անդամակցության գործընթացի մեկնարկի մասին օրենքի նախագիծը։ Ապրիլի 4-ին օրենքը ստորագրեց Հայաստանի նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերն ԱՄՆ Լիհայի համալսարանի պրոֆեսոր, քաղաքագիտության դոկտոր Արման Գրիգորյանն ու «Ամերիկյան հետազոտությունների հայկական կենտրոնի» տնօրեն, միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանն են։
2024 թվականի փետրվարին Սաակաշվիլին շնորհավորական նամակ էր հղել Իլհամ Ալիևին՝ Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու կապակցությամբ, վերջինիս անվանելով «Հաղթական Իլհամ»։
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին ֆեյաբուքյան իր էջում գրել է, թե ՀՀ-ն թուղթ է ստորագրել Թուրքիայի հետ։ Նա մասնավորապես պնդել է, որ Հայաստանը խաղաղության համաձայնագիր է ստորագրել Թուրքիայի հետ, բացում է սահմանը և դեսպանատուն:
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովն ասաց, որ ՌԴ փոխվարչապետն իրականում հանդես է գալիս ոչ թե քաղաքական, այլ հստակ տնտեսական գնահատականներով, որպեսզի թե ԵԱՏՄ-ում, թե ՀՀ-ում պարզ լինի, թե վեկտորային որոշումներն ինչ տնտեսական հետևանքներ կարող են ունենալ։
«Խորհուրդ եմ տալիս բոլորին այցելել Հայաստան՝ հիանալի երկիր, հիանալի ժողովուրդ»,- այս մասին Սանկտ Պետերբուրգի միջազգային տնտեսական համաժողովի ընթացքում ասաց ՌԴ փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը՝ արձագանքելով ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի մեկնաբանություններին։ Նշենք, որ Մհեր Գրիգորյանն իր հերթին՝ անդրադառնալով Օվերչուկի՝ ավելի վաղ արած դիտարկումներին, թե ՀՀ-ի ԵՄ անդամակցության որոշման ֆոնին ռուսական բիզնեսը հասկանում է, որ հեռանկարներ Հայաստանում չունի, ասել էր, թե ռուսական բիզնեսը Հայաստանում իրեն լավ է զգում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Վ․Ա․ Ֆանարջյանի անվան «Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի» նախկին տնօրեն և նորաստեղծ «Արմենիա 2026» շարժման հիմնադիր Նարեկ Մանուկյանն է։
Ժամանակին ես ասում էի, որ պետք չէ պարծենալ ոսկու վերաարտահանման հաշվին Հայաստանի տնտեսական աճի բարձր ցուցանիշներով, որովհետև դրանք իրական, արդյունաբերության աճեր չեն։ Ասում էի, և այսօր վերջին եռամսյակային վիճակագրությունը գալիս է իմ ասածը փաստելու. արձանագրվել է արդյունաբերության շուրջ 16 տոկոսանոց անկում։ Ավելին, սրան զուգահեռ՝ մենք չունենք նաև ներդրումների աճ։
Մինչ ՀՀ իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ տարբեր առիթներով հայտարարում են, թե՝ վերջ, գնալու ենք դեպի Եվրոպա, և դրա համար մարտին Խորհրդարանը վավերացրել էր ԵՄ անդամակցության մասին օրենքի նախագիծը, օրերս Արարատ Միրզոյանը ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի հետ համատեղ ասուլիսում հայտարարեց՝ Հայաստանը ԵՄ-ին անդամակցելու հայտ չի ներկայացրել։ ԵՊՀ քաղաքական ինստիտուտների և գործընթացների ամբիոնի վարիչ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր […]
Վրաստանում մի քանի հայկական բեռնափոխադրող մեքենաների թույլ են տվել դուրս գալ արգելանքից, սակայն չպարզաբանված ու չհիմնավորված ստուգումների խնդիրը դեռևս լուծված չէ՝ հակառակ հանգամանքի, որ Վրաստանի ֆինանսների նախարարությունը պնդում է, թե հայկական կոնյակի առաքումները չեն ուշանում, կատարվում են ստանդարտ մաքսային ընթացակարգեր սովորականի պես։
Դեպի Ռուսաստան և Մերձբալթյան երկրներ ալկոհոլային խմիչք արտահանող հայկական ընկերությունները մեկ ամսից ավելի է՝ չմեկնաբանվող ու տարօրինակ ստուգումների են ենթարկվում Վրաստանում։ Պատճառները հասկանալի չեն հայաստանյան արտադրող, արտահանող ու բեռնափոխադրող ընկերություններին։
ԵԱՏՄ անդամակցությունը, եղել է նախկին իշխանությունների ջանքերով, որին, ի դեպ, դեմ էր ընդդիմադիր պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանը, որը 2017 թվականին իր թիմով ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու նախագիծ էր ներկայացրել ԱԺ։
Դեղեր ներկրելու համար անհրաժեշտ է, որ դրանք գրանցված լինեն ՀՀ-ում կամ ԵԱՏՄ-ում, այսինքն` ներառված լինեն դեղերի գրանցման գրանցամատյանում (ռեեստրում)։ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում, որի անդամ է նաև Հայաստանը, դեղերը պետք է շրջանառվեն առանց սահմանափակումների․ եթե դեղը գրանցված է ԵԱՏՄ-ում և ներառված է միասնական գրանցամատյանում, ապա այն կարող է շրջանառվել ԵԱՏՄ անդամ բոլոր երկրներում։ Հայաստանի այս իշխանությունները, սակայն, պարտադրում են, որ ԵԱՏՄ շրջանակից դուրս դեղերը գրանցվեն նաև Հայաստանում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, ԵՊՀ «Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոնի» ղեկավար Վլադիմիր Մարտիրոսյանն է։
Այն ժամանակ այսօրվա իրավիճակը չէր, ավելի ճիշտ միգուցե ոչ թե այսօրվա, որովհետև այսօրը շատ ցայտուն չէ, այլ մեկ տարվա, երկու տարի առաջվա իրավիճակը չէ, երբ ինչ այս իշխանությունները, կառավարիչներն անում էին, Արևմուտքն աչքերը փակ` միանշանակ բարձր էին գնահատում: Մենք անում էինք այնպես, որ չխաթարելով մեր դաշնակցային հարաբերությունները, չխաթարենք նաև մեր գործընկերային հարաբերությունները: Արևմուտքը մեր գործընկերն էր, Ռուսաստանի Դաշնությունը` մեր դաշնակիցը:
ՌԴ ԱԳՆ-ն դեմ է Եվրասիական տնտեսական միության երկրներից միգրանտների ընտանիքներին Ռուսաստանի Դաշնություն բերելու արգելքին։ ԵԱՏՄ-ի մասին պայմանագիրը Ռուսաստանում միութենական երկրների աշխատող քաղաքացիների համար միգրացիոն հատուկ ռեժիմ է նախատեսում, ՌԻԱ Նովոստիին տված հարցազրույցում այս մասին ասել է ԱԳՆ ԱՊՀ երկրների առաջին դեպարտամենտի տնօրեն Միքայել Աղասանդյանը։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը հասարակական-քաղաքական գործիչ, Լեհաստանում Հայաստանի նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանն ու «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ, քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցն են։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գերագույն մարմնի (ԳՄ) անդամ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն է։
Այսօր Փաշինյանը հաճախ է հպարտանում տնտեսական հաջողություններով, ներդրումների ներգրավմամբ ու ռուսական կապիտալի մուտքով։ Սակայն ուշագրավ է, որ նա երբեք չի նշում այդ հաջողությունների իրական հիմքը՝ ԵԱՏՄ-ին անդամակցությունը։ Նա չի խոսում այն մասին, որ այս ամենը հնարավոր դարձավ շնորհիվ Սերժ Սարգսյանի տարիների ռազմավարական որոշման՝ Հայաստանն ինտեգրել ԵԱՏՄ տնտեսական և անվտանգության համակարգին։
ՌԴ պաշտոնյաները շարունակում են ՀՀ իշխանություններին զգուշացնել եվրաինտեգրման հետևանքների մասին: «Իզվեստիա» թերթին տված հարցազրույցում ՌԴ ԱԳ փոխնախարար Միխայիլ Գալուզինը նշել է, որ անհնար է միաժամանակ անդամակցել ԵՄ-ին և ԵԱՏՄ-ին, քանի որ այդ միություններն ունեն տարբեր մաքսային և սակագնային կարգավորումներ, դրանք, ըստ էության, տարբեր տնտեսական բլոկներ են:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Դի-ԷՍ-ԷՅ Խորհրդատվական խումբ» ընկերության գլխավոր տնօրեն, ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախկին ղեկավար, տնտեսագետ Դավիթ Անանյանն է։
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, խոսելով Հայաստանի՝ ԵՄ անդամակցության հեռանկարի ու Ազգային ժողովի ընդունած օրենքի մասին, Հանրային ֆինանսների կառավարման միջազգային փորձագետ, «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների ավագ փոխնախագահ Վարդան Արամյանը նախ ընդգծեց՝ Հայաստանի նախորդ իշխանությունը 2017 թվականին ստորագրել է CEPA համաձայնագիրը, որով էլ հենց կարգավորվում են Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունները. այն ԵՄ-ի հետ համագործակցության խորացման մասին է։
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում ճգնաժամի նահանջի տարրեր են նկատվում: Պատճառը, նրա որակմամբ, աշխարհաքաղաքական նոր սպասումներն են՝ պայմանավորված գլոբալ բանակցություններով և արևմտյան քաղաքականության գլոբալ վերանայման գործընթացով։ Նա գտնում է, որ ՀՀ իշխանությունները գուցե հավաքական Արևմուտքի հետ ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում Բայդենի նախագահության պայմաններում մեծ հույսեր էին կապում, քանի որ արևմտյան քաղաքականությունը ևս այլ էր՝ միտված ՌԴ-ի դիրքերի թուլացմանը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ակադեմիկոս, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն է։
«Կարծում եմ՝ հայկական կողմը որոշ փոփոխություններ գուցե մտցնի Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, թերևս, մեղմելով այն փակուղային իրավիճակը, որում հայտնվել էին հայ-ռուսական հարաբերությունները։ Ըստ իս, շեշտը կդրվի տնտեսական համագործակցության վրա՝ պահպանելով քաղաքական համագործակցության այնքան մակարդակ, որպեսզի տնտեսական բաղադրիչը հնարավոր լինի պահպանել։ ՀՀ իշխանությունների այս քաղաքականությունն էլ պայմանավորված է լինելու Արևմուտքում տեղի ունեցող խմորումներով և փոփոխություններով»։
«Ես ընդամենը մի քանի թիվ եմ ցանկանում բերել. թվեր, որոնք որոշ տաք գլուխներ կսառեցնեն։ Ա՛յ տաք գլուխներ, Հայաստան ներկրվող 300.000 տոննա ցորենի 298.000 տոննան գալիս է Ռուսաստանից։ Հայաստան եկող բուսական յուղերի 85-87 տոկոսը նույնպես գալիս է Ռուսաստանից։ Նույն վիճակն է նաև կաթի և կաթնամթերքի շուկայում»։
«ԵՄ կողմից ազդակը չի եղել։ Բացի այդ, ԵՄ գնացողներ, այն ամենը, ինչ տեսնում եք Ուկրաինայում, դա ձեզ արդյոք ոչինչ չի՞ ասում, այսօր քննարկում են ուկրաինական ռեսուրսների օգտագործման հարցը, այսօր ԱՄՆ-ը ասում է՝ մինչև հիմա Ուկրաինային ինչ խոստացել են, հիմարություն է եղել, ինչ փող էլ ստացել են, պետք է հետ տան։ Լավ, դա մեզ համար դաս չի՞։ Այսօր մի ամբողջ Ուկրաինա կանգնեցրել են փաստի առաջ, ասում են, որ՝ սխալ ակնկալիք եք ունեցել»,- ասաց Կարեն Բեքարյանը՝ ընդգծելով՝ արդյո՞ք նույնը չեն ուզում անել Հայաստանի հետ, չէ՞ որ, երբ ուզում են աշխարհաքաղաքական վեկտոր փոխել, մինչև հասնեն մյուս տանիքի տակ, արանք է գոյանալու, և հարցական է՝ ինչո՞վ է լցվելու Հայաստանի դեպքում։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանն այսօր ԱԺ-ում ընթացող ԵՄ-Հայաստան խորհրդարանական գործընկերության կոմիտեի նիստի ընթացքում հայտարարեց՝ ներկայացնում է մի ուժ, որը ստորագրել է Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը։ Այդ ուղղությամբ ջանասիրաբար են աշխատել և դժվար է եղել հասնել այն կետին, երբ համաձայնագիրը ստորագրվել է։
«Բայց այստեղ մեր ընդդիմախոսները գնում են շատ խորամանկ ճանապարհով, հայաստանյան հասարակությունում իրենց խոսափողներով առաջ են մղում գաղափար, որ եթե ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու պարագայում ՌԴ-ն ՀՀ-ին գազ չմատակարարի, դա կարող է անել Ադրբեջանը։ Դրանով իսկ նրանք Հայաստանը քաշում են ադրբեջանա-թուրքական տանդեմի ներքո, որը կենթադրի «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցի լուծում թուրքական պատկերացումներով։ Թե ի՞նչն է դա, ևս բոլորս հասկանում ենք»,- ասաց բանախոսը։
