Աշխարհ

«Չեմ հավատում, որ արդեն մեկ տարի անցավ, ինչ զարմուհիներս, Քլոեն, Քանյեն, Նորթն ու ես այցելեցինք Հայաստան և այնքան նոր բան իմացանք մեր ընտանիքի պատմության մասին: Այսօր Հայոց ցեղասպանության 101-րդ տարելիցն է»:

«Չնայած լինում է նաև այնպես, որ այդպիսի «տպավորիչ» արդյունքի էլ չեն հասնում: Քիչ հավանական է, որ ներկա «ինտենսիվ» բանակցությունները հանգեցնեն բեկման ղարաբաղյան խնդրի լուծման գործում, որովհետև կողմերը շարունակում են ունենալ միմյանց բացառող դիրքորոշումներ: Ավելի քան հավանական է, որ այս դանդաղընթաց պատերազմը կշարունակվի: Հայաստանին անհրաժեշտ է գտնել առավել արդյունավետ մեթոդներ` չեզոքացնելու Բաքվի դանդաղընթաց պատերազմի սցենարը»,-ավելացրեց քաղաքագետը:

«Թուրքիայի իշխանություններին, ի դեմս Էրդողանի, ցանկանում ենք ասել, որ արդարության համար պայքարը երբեք չենք դադարեցնելու: Հայ ժողովրդին ցանկանում ենք հավաստիացնել, որ միասնական ենք արդարության համար մեր պայքարում: Իսկ Ամերիկայի իշխանություններին ցանկանում ենք հաղորդել, որ եթե նրանք նույնիսկ տեղի տան Թուրքիայի ճնշումներին, մենք կոտրելու ենք այս պատնեշը»:

Ապրիլի 24-ին ընդառաջ Վաշինգտոնի հայ համայնքը մի շարք ցույցեր և միջոցառումներ է կազմակերպել Հայող Ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հարգելու և ԱՄՆ-ի կառավարության ուշադրությունը դեպի այս կարևոր իրադարձությունը հրավիրելու համար: Այդ թվում նաևմոմավառություն էր կազմակերպվել Սպիտակ տան դիմաց:

«Այսօր մենք հիշում ենք այս դաժան, անմարդկային էթնիկ զտման շրջանը: Մենք պատվում ենք զոհերի հիշատակը` ճանաչելով անցյալը: Երբեք չպետք է մոռանանք մարդկային կյանքեր ոչնչացրած, համայնքեր արմատախիլ արած և մի ամբողջ մշակույթ ոչնչացնել փորձած այս արշավը»,- ասել է նա:

Հոլիվուդյան հայտնի դերասան Ջորջ Քլունիի հայաստանյան այցը լայնորեն լուսաբանվում է համաշխարհային լրատվամիջոցների կողմից: Բրիտանական Mirror պարբերականը գրում է, որ Քլունին օգտագործում է «մամուլի ճնշող ուշադրությունը բարձրաձայնելու համաշխարհային անարդարությունը»: Պարբերականը նշում է, որ Հայաստանում հատկապես շատ են սիրում Ջորջի Քլունիի կնոջը` Ամալին, ով նախկինում աշխատել է Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման ուղղությամբ:

Հետաքրքիր է, որ 26-ամյա Օզբիլիսի տրանսֆերի իրավունքը պատկանում է թուրքական «Բեշիկթաշ»-ին, որտեղ ֆուտբոլիստը պետք է վերադառնա գալիք ամռանը: Մինչև մրցաշրջանի ավարտը, սակայն, վարձակալությամբ հանդես է գալու իսպանական «Ռայո»-ում:

Նրա համար դժվար է հավատալ, որ իր առաքելությունն սկսելու պահից, նա օգնել է ավելի քան 20,000 որբ եւ կարիքավոր երեխաների։ Նա վերամիավորել է իրենց ընտանիքներից պատերազմի կամ բանտարկության հետեւանքով բաժանված երեխաներին, եւ նոր «տուն» է ստեղծել որբ երեխաների համար:

Մենք ողբերգությունը կոչում ենք իր անունով՝ ցեղասպանություն, Հայոց ցեղասպանություն: Հայտնի է, որ մի օր Հիտլերն ասել է՝ «այսօր ով է հիշում հայերին», սա է պատասխանը՝ «ամբողջ աշխարհը»:

Չեխիայի հայությունն այս ապրիլի 24-ը սկսել է «Մուսա լեռան 40 օրը» հայտնի վեպի հեղինակ Ֆրանց Վերֆելի տան մոտ ծաղկեպսակի զետեղումից։

«Մոնթե Մելքոնյան» Կիբեր Բանակը կոտրել է 17 կայք և բաց ցանցում տեղադրել 500-ից ավելի թուրքերի պետական կայքերի հաշիվներ:

Որպես մի մարդ, ով կիսով գերմանացի է, կարող եմ ասել, որ հասկանում եմ, թե ինչքան բարդ է հասարակության համար առերեսվելն իր անցյալի հետ: Եվ այնուամենայնիվ, Թուրքիան ունի հնարավորություն ցուցադրելու գլոբալ լիդերություն՝ ճանաչելով Առաջին աշխարհամարտի տարիներին իր սահմաններում իրականցված ցեղասպանությունը:

Շոուբիզնեսի ամերիկահայ աստղ Քլոե Քարդաշյանը Հայոց ցեղասպանության 101-­րդ տարելիցի առնչությամբ գրառում է կատարել Ինստագրամում:

Պաշտոնական Թուրքիան ոչ միայն հերքում է ցեղասպանությունները, որոնք օսմանյան իշխանության վերջին մեկ տասնամյակում իրականացվել են ավելի քան երեք միլիոն տեղաբնիկ քրիստոնյաների նկատմամբ, այլ նաև երկրպագում է դրա կազմակերպիչներին: Հանրային հրապարակները, բուլվարները, դպրոցները, մանկապարտեզներն ու անգամ մզկիթները կոչվում են Թալեաթի, Էնվերի կամ Ջեմալ Ազմիի անուններով:

Հայ բայկերները Մոսկվայում թուրքական դեսպանատան առջև:

Ռուս-հայկական հարաբերությունները շատ դժվար է սասանել: Այս մասին, ինչպես հայտնում է RIA Novosti-ն, լրագրողներին հայտարարել է Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Իվան Վոլինկինը Ծիծեռնակաբերդ այցից հետո:

Նիդեռլանդների դեսպան Կոռնելիս վան-Ռիժը կանչվել է Թուրքիայի ԱԳՆ՝ «անհանգստությունը հայտնելու» հոլանդական մամուլում հրապարակված Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ծաղրանկարների հրապարակման փաստի առնչությամբ, հայտնում է Hurriyet թերթը:

Հայոց ցեղասպանության 101-րդ տարելիցի առթիվ Թուրքիայում հրատարակվող քրդական «Özgür Gündem» թերթն իր շապիկին հայերեն վերնագիր և Հայոց ցեղասպանությունը պատկերող լուսանկարներ է հրապարակել:

Ոչ ոքի մոռցածեմ, սակայն ոչ այնքան պարագաները, որքան զբաղումներս կծուլացնեն՝ գրիչս առնելու և նամակներ գրելու ազնիվ բարեկամներիս։ Շատ անգամ նամակ գրելու կնստեմ և յուրաքանչյուր անգամին «Ի՞նչ գրեմ» կհարցնեմ ինքս ինձ և կծուլանամ՝օգուտ քաղելով նամակագրության ժամերեն, զորս կհատկացնեմ աշխատություններիս։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ապրիլի 24-ի կապակցությամբ կրկին ցավակցական ուղերձ է հղել Պոլսի Հայոց պատրիարքարանին:

«Ցեղասպանության մասին կրթությունը պարտադիր պայման է խաղաղության, բարգավաճման և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցում: Դա կկանխորոշի ոչ միայն անհատների, հասարակությունների ու երկրների, այլև ամբողջ աշխարհի հաջողությունը: Այս հարցում Հայաստանը պետք է իր վրա վերցնի առաջնորդությունը կամ միանա մյուս երկրներին, ովքեր անցել են ցեղասպանության միջով: Մենք պետք է օգտվենք հենց մեր` ցեղասպանության հետևանքով տուժածների հնարավորությունից` ստեղծելու աշխարհում առաջին ցեղասպանական կրթական ծրագիրը ողջ աշխարհի համար»:

… Հայոց աշխարհից սկիզբ առած շարասյուներով տեղահանվածների թիվն անցնում էր հազարներից, սակայն Հալեպի մոտակայք հասածների ողջ մնացածների թիվն այլևս տասնյակներից չէր անցնում. նրանք իրենց հետևում թողել էին գարշահոտով պարուրված, ուռած և սևացած դիակներով ծածկված ամբողջ դաշտեր ու լեռներ: Մերկ, բռնաբարված, կողոպտված ու թալանված կուտակվում էին նրանք այստեղ ու այնտեղ, իրար վրա կամ մեջքմեջքի իրար կապված՝ նետվում էին Եփրատի ալիքների մեջ՝ ձկներին կեր դառնալու:

Ավստրալիայի հայ համայնքի ապրիլի 24-ի երեկոյան կազմակերպելիք միջոցառման հիմնական զեկուցողը կլինի ավստրալացի հայտնի ռազմական պատմաբան, «Հայաստան, Ավստրալիա և Մեծ Պատերազմը» գրքի համահեղինակ պրոֆեսոր Փիթեր Սթենլին:

«Թուրքական իշխանությունն էլ պաշտոնական կեղծիք էր ներկայացնում` ասելով, թե եղել է պատերազմ, որի ժամանակ հայերն են սպանել իրենց: Հետո աում էին` քրդերն են հայերին սպանել, քրդերն էլ ասում էին մեզ ու հայերին սպանել են թուրքերը: Այս կեղծիքներից հետո Թուրքիայի համար դժվար է հարյուր տարի հետո ընդունել Հայոց ցեղասպանությունը»,-ասաց պատգամավորը` հավելելով, որ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու քաջութ յունն ունեցել են միայն մի քանի երկրներ:

Հայոց ցեղասպանության 101-րդ տարելիցին 168.am-ը հրատարակում է պատմական նշանակության բացառիկ արժեքավոր նամակների ընտրանի՝ գրված հայ ժողովրդի համար եղերական ջարդի տարիներին՝ ականատեսների, Ցեղասպանության մասնակիցների, վերապրածների, հայտնի քաղաքական գործիչների կողմից, թվագրված 1914-19թթ.:

«Սա 100 տարի առաջ է տեղի ունեցել, բայց ճանաչումն այսօր կարևոր է հայերի համար ու այլ մարդկանց համար որպես մարդկային ողբերգություն: Մենք կարծում ենք, որ Թուրքիայի դիրքորոշումը պետք է լինի իրողության ընդունումը, որ հայերի ու այլ փոքրամասնությունների նկատմամբ ցեղասպանություն է իրագործվել 20-րդ դարասկզբին: Քանի որ Հայոց ցեղասպանության տարիներին սպանվել են նաև եզդիներ»,-հավելեց եզդի հասարակական գործիքը:

Ցեղասպանագետների միջազգային ասոցիացիան կոչ է արել ողջ աշխարհի ժողովուրդներին, մասնավորապես Միացյալ Նահանգներին` ճանաչելու Հայոց ցեղասպանությունը: Մինչև օրս 26 երկրներ, ինչպես նաև ԱՄՆ 43 նահանգներ ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն ճանաչել են այս իրադարձությունները որպես ցեղասպանություն: Համաշխարհային պատմության մեջ նման նշանակալի ողբերգության համար սա շատ փոքր ու հիասթափեցնող թիվ է:

Ցեղասպանության զոհերի ոգեկոչման ամենաառարկայական դրսևորումը նորմալ, հզոր պետության կառուցումն է, որը դասեր քաղած կլինի պատմությունից ու վերջապես կկարողանա տարբերել դաշնակցին՝ թշնամուց, ու բարեկամին՝ օգտագործողից:

Շաբասի խոսքով՝ Հայոց ցեղասպանությունը ժամանակին անպատիժ է մնացել, ինչը հետագայում ունեցել է իր բացասական հետևանքները:

Ինչպես հաղորդում է Trend-ը, Ադրբեջանում Թուրքիայի դեսպան Իսմայիլ Ալփեր Ջոշքունն այսօր հայտարարել է, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև կրակի ռեժիմի դադարեցման մասին ձեռք բերված պայմանավորվածությունը ճշմարիտ ուղի է, սակայն դա չի լուծում խնդիրը: