Ետ նայեք ու կտեսնեք, թե ինչ պերճաշուք ու խոսուն անվանումներով կառույցներ ու ծրագրեր ենք ունեցել անկախության 25 տարիներին ընթացքում։ Սակայն դրանց տված օգուտի բացակայության մասին վկայում է հենց այն, որ ռեալ չունենք էկոնոմիկա։
Այս հարցերը մշտապես տանջել են Հայաստանի այն քաղաքացիներին, ովքեր հաջողացրել են իրենց վաստակած գումարներից քիչ թե շատ խնայել։
Պետք է, պետք է, պետք է… Իհա՛րկե պետք է. բոլոր «պետք է»-ներն էլ կարևոր են։ Սակայն ամենակարևորը, որի մասին չխոսվեց, վստահության բացակայությունն է։
Արի ու տես, որ պաշտոնական վիճակագրության համաձայն` հունվար-մայիսին մշակող արդյունաբերության աճը կազմել է ընդամենը 3.8%: Ստացվում է` աճի տեմպը պետք է եռապատկվի։ Ինչպե՞ս։ Սա կարող է 2 բան նշանակել։
Այժմ բրենդը պատրաստ է։ Սակայն հարց է` կդառնա՞ Հայաստանի բրենդ, թե՞ ոչ։ Այն բուռն քննարկման առարկա է դարձել սոցիալական ցանցերում, և դատելով գրառումներից ու մեկնաբանություններից` հայաստանցիների ճնշող մեծամասնությանը ներկայացված տարբերակը դուր չի եկել։
Այն օրվանից, երբ ՏՏ (տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ-IT) արտահայտությունը հայտնվեց մեր բառապաշարում, այն միանգամից դարձավ ՀՀ իշխանությունների ելույթների ու ծրագրերի անբաժան մասը։
Մինչ մեր որոշ հայրենակիցներ հույսեր էին փայփայում, թե ուր որ է Ռուսաստանի օգնությամբ ետ կբերենք մեր պատմական հողերը` ռուս-թուրքական հարաբերությունները մտան կարգավորման փուլ։
Ժամանակին, երբ դեռ ամեն ինչ անում էինք, որ չմտնենք Մաքսային միություն, մեր հիմնական փաստարկն ընդհանուր սահմանի բացակայությունն էր այդ միության հետ։ Այսինքն՝ ճանապարհի խնդիրը։ Իսկ հիմա պարզվում է, որ կարող է ստեղծվել մի վիճակ, երբ ոչ թե՝ ճանապարհը տարանցիկ է, այլ՝ ցամաքային ճանապարհ ընդհանրապես չկա։ Սակայն կարևորը՝ մենք արդեն ԵՏՄ անդամ ենք։
Ռուս-թուրքական մերձեցման երկրորդ փուլը հիասթափեցնելու է ոչ միայն՝ ռուս-թուրքական հարաբերությունների վատացմամբ ոգևորված գործիչներին, այլև՝ լոլիկի «թրաֆիկինգով» զբաղվող գործարարներին։
Անկեղծ ասած, այս հոդվածն ի սկզբանե ոչ թե լոլիկի մասին պետք է լիներ, այլ՝ Հայաստանի արտաքին առևտրի ու, մասնավորապես, Եվրասիական տնտեսական միության հետ մեր առևտրային հարաբերությունների մասին։ Սակայն վիճակագրական տվյալների հպանցիկ դիտարկումը բավական էր՝ հասկանալու համար, որ հոդվածի հերոսը դառնալու է լոլիկը։ Բայց ամեն ինչ՝ հերթով։
Այս տարվա մայիսի սկզբին հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանը Հանրային խորհրդի անդամների հետ հանդիպման ժամանակ անդրադարձել էր նաև հարկերի հավաքագրմանը։ Նա նշել էր, որ ապրիլ ամսին Պետական եկամուտների կոմիտեն հավաքագրել է մոտ 100 մլրդ դրամ գումար:
Հարկային օրենսգրքի մասին զրուցել ենք ՀԲ Երևանի գրասենյակի ավագ տնտեսագետ Գոհար Գյուլումյանի հետ:
Դժվար է ասել՝ ընկերություններից ո՞վ է շահելու կամ կորցնելու թեժացող մրցակցության մեջ։ Միակ կողմը, որ հաստատ կշահի մրցակցությունից, ուղևորն է, որովհետև մրցակցությունը բերում է ավելի խելամիտ գներ և ավելի որակյալ ծառայություններ։
Իսկ որքա՞ն են ստանում մեր ազգընտիրները։ Ինչպես հայտնի է, 2014 թվականից ՀՀ ԱԺ պատգամավորների աշխատավարձերը զգալիորեն բարձրացան։ Այսօր ԱԺ պատգամավորի աշխատավարձն ամսական շուրջ 660 հազար դրամ է, իսկ մշտական հանձնաժողովների նախագահներինը՝ ավելի քան 790 հազար դրամ։ Սա նշանակում է, որ այս մարդիկ աշխատավարձի առումով կոնկրետ տուժողներ են լինելու, եթե Հարկային օրենսգիրքն ընդունվի ներկայիս տեսքով։
Հրանտ Բագրատյանը կոնկրետ թիվ է նշում (40 մլրդ դրամ), իսկ ՊԵԿ փոխնախագահը գերադասում է տարբերությունը ներկայացնել ՀՆԱ-ի տոկոսի տեսքով։ Ինչո՞ւ։ Իհարկե, տնտեսագիտության մեջ հարկերի ու դրանց փոփոխության մասին խոսելիս՝ ավելի ճիշտ է խոսել տոկոսներով։
ՀՀ բանկային համակարգի ժամկետանց վարկերը 2016 թվականի ապրիլին շարունակել են աճել և հասել են ռեկորդային ցուցանիշի` 46 մլրդ 379 մլն դրամի։ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով` նախորդ ամսվա` մարտի համեմատ, ժամկետանց վարկերի ծավալն աճել է 892 մլն դրամով կամ 2%-ով, հունվարի համեմատ` շուրջ 6.5 մլրդ դրամով կամ 16.2%-ով։
Ճիշտ է, մենք երբեք չենք ունեցել դասական «ստվերային» ընդդիմություն, որտեղ համապատասխան ոլորտի պատասխանատուներն իրոք կխեղճացնեին կառավարության անդամներին։ Բայց այս աստիճանի «գլխառադ անելու» պրակտիկա էլ վաղուց չի եղել։
Առևտուրը մանր խանութներից ու կրպակներից տեղափոխվում է մեծ խանութներ և սուպերմարկետներ։ Այս մասին փաստում է պաշտոնական վիճակագրությունը։
Ի՞նչ կլինի, եթե պետությունն «Ալեքս-Գրիգին» արգելի իրականացնել շաքարի և՛ մեծածախ, և՛ մանրածախ վաճառք։ Մեծածախ վաճառքից, բնականաբար, ընկերությունը չի հրաժարվի, այլ մատակարար պարզապես չկա։ Մյուս կողմից՝ անտրամաբանական կլինի, որ սուպերմարկետում շաքար չվաճառվի։ Այդ դեպքում Սամվել Ալեքսանյանը ստիպված կլինի տարանջատել «Yerevan City»-ն շաքարի բիզնեսից:
ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունն ամփոփել է հունվար-ապրիլ ամիսների մակրոտնտեսական ցուցանիշների մանրամասն տվյալները։ Դրանք մի կողմից՝ ոգևորող են, մյուս կողմից՝ կան չափազանց մտահոգիչ փոփոխություններ։
2015 թվականն ավարտվել է 5 ամիս առաջ, սակայն դրա տնտեսական արդյունքները դեռ շարունակում են ամփոփվել։ Օրինակ, Ազգային ժողովում դեռ քննարկվում է 2015թ. պետբյուջեի կատարողականի հաշվետվությունը, իսկ մի քանի օր արաջ Կենտրոնական բանկը հրապարակեց 2015 թվականի ֆինանսական կայունության հաշվետվությունը։
ՀՀ անշարժ գույքի գները վերջին տարիներին քարացել են՝ ոչինչ այդ գների վրա չի ազդում։ Այնպիսի տպավորություն է, որ 2013 թվականից հետո անշարժ գույքի շուկան կտրվել է հայաստանյան իրականությունից և ապրում է բոլորովին այլ՝ անիրական հարթության մեջ։
Արագ փոփոխվող աշխարհ… Հիշո՞ւմ եք՝ ով էր սիրում այս արտահայտությունը։ Իհարկե, ՀՀ նախկին վարչապետ, ներկայումս՝ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիայի նախագահ Տիգրան Սարգսյանը։
Կառավարությունը նախ՝ պետք է ինքն իր համար հստակեցնի՝ ում դեմ է պայքարելու։ Իհարկե, մենք ասում ենք, որ ամեն ինչ պարզ է, և բոլորս գիտենք՝ ովքեր են Հայաստանի մոնոպոլիստներն ու օլիգոպոլիստները։ Սակայն դա քիչ է՝ պետական մակարդակով քայլեր ձեռնարկելու համար։ Իսկ ավելի անկեղծ՝ դա ոչինչ է։
2 օր առաջ որոշում ընդունվեց կրճատել մոտ 800 ծառայողական մեքենա, որը լուրջ ծախս էր հարկատուների համար։ Սակայն խնայողության ռեժիմից շատ ավելի կարևոր է իրական տնտեսական աճը։ Իսկ իրական աճի համար անհրաժեշտ են համալիր լուծումներ ոչ միայն՝ տնտեսական, այլև՝ բոլոր հարթություններում (իրավական, քաղաքական և այլն)։
Տնտեսական ամբողջ շաբաթն անցավ մենաշնորհների ու կոռուպցիայի դեմ պայքարի, պետական ծախսերի կրճատման մասին խոսք ու զրույցով: Պատճառն այդ նույն թեմաներով վարչապետի հանրահայտ ելույթն էր: Հասարակական կյանքը մի կարճ պահ շեղվեց՝ դեպի ՀՀ նախագահի այցը Վիեննա:
Որևէ մեկը հիշո՞ւմ է մի դեպք, երբ Էթիկայի հանձնաժողովը՝ հայտարարագրերում առկա տվյալները վերլուծելով, շահերի բախման դեպք կամ այլ խախտումներ արձանագրի։ Այնպիսի տպավորություն է, որ վերլուծության գործառույթը տրված է մամուլին, իսկ պատկան մարմնի գործը կոնկրետ պաշտոնյային արդարացնելը կամ գործը մոռացության մատնելն է։
Ինչպես և կարելի է սպասել, ապրիլյան պատերազմի հետևանքով հայկական էլեկտրոնային լրատվամիջոցների այցելությունների թիվը կտրուկ աճել է։ Հատկապես ապրիլի առաջին շաբաթվա ընթացքում հասարակությունը կարդում էր գրեթե ամեն ինչ։ Անգամ ինտերնետից հեռու մարդիկ այցելում էին ամենատարբեր կայքեր՝ առաջին գծում տեղի ունեցող դեպքերին 1 րոպե առաջ տեղեկանալու համար։
Հարկային օրենսգիրքը, որի կարևորությունն ու արժեքն ամեն առիթով շեշտում են թե՛ հայրենի իշխանությունները, թե՛ միջազգային կառույցները, դեռ չընդունված՝ արդեն քննադատության է արժանանում մասնագետների կողմից։
Պանամական թղթերում մեր համեստ մասնակցությունը կարելի է 2 ձևով բացատրել։ Կա՛մ հայաստանյան «կորեյկոները» նախապատվությունը տալիս են ոչ թե՝ պանամական, այլ՝ ուրիշ օֆշորային գոտիներին, կա՛մ էլ այնքան են հմտացել օֆշորային սխեմաներում, որ կարողանում են հայկական որևէ հետք չթողնել։ Կա՛մ երրորդ տարբերակը՝ երկուսը միասին (ինչն ավելի հավանական է)։
