2016 թվականի հունիսի 23-ից տեղացած հորդառատ անձրևների պատճառով Թերեք գետը հունից դուրս եկավ և փոխեց ուղղությունը՝ հեղեղելով Թբիլիսի-Վլադիկավկազ ճանապարհի մի հատվածը։
Օտարերկրյա ներդրողին ամենից շատ վախեցնում է անորոշությունն ու փոփոխականությունը, նա պետք է վստահ լինի, որ իր իրավունքները պաշտպանված են ցանկացած իշխանության օրոք։ Ու կապ չունի, որ հանքի լիցենզիան տվել է մի իշխանություն, մերժել է մեկ այլ իշխանություն։
ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակել է 2018 թվականի հունվար-ապրիլ ժամանակահատվածի նախնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները։
Մինչև առաջ անցնելը, խորհուրդ կտամ կարդալ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր, տնտեսագետ Փոլ Կրուգմանի հոդվածից մի հատված։ Այն վերնագրված է «Երկիրը ընկերություն չէ»։
Նախորդ հոդվածներից մեկում գրել էի հետհեղափոխական տնտեսության գլխավոր ռիսկերից մեկի մասին՝ չափազանցված գերլավատեսական սպասումների։
Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստի շրջանակում Սոչիում երեկ տեղի է ունեցել նորընտիր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հանդիպումը:
Այս օրերին շատերն ակտիվ վերլուծում են ոչ միայն Նիկոլ Փաշինյանի թիմի, այլև Հանրապետականի հնարավոր վարքագիծը։ Կարծիքներ են հնչում, որ հանրապետականները կարող են իրենց հետ փոխկապակցված գործարարներին հորդորել չվճարել հարկերը և փաստի առաջ կանգնեցնել Փաշինյանի կառավարությանը։
«Նիկոլի կառավարությունը «պռավալ» է տալու տնտեսությունը», «Նիկոլը պատկերացում չունի՝ ինչպես կառավարել երկիրը», «Նիկոլը թիմ չունի, կադրեր չունի», «Մի քանի ամսից մարդիկ երանի են տալու ՀՀԿ-ին»… Համոզված եմ՝ նման կարծիքներ լսած կլինեք այս օրերին։
Ինչպես և կարելի էր սպասել, սոցիալական ցանցերում արդեն բուռն քննարկումներ են ընթանում՝ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության հետ կապված։
Այս օրերին, բացի քաղաքական վերլուծություններից, բուռն կերպով քննարկվում են նաև տնտեսական հարցեր։ Ինչպե՞ս են ազդել այս դեպքերը տնտեսության վրա, կայո՞ւն է արդյոք ֆինանսական համակարգը, ի՞նչ է լինելու հետո, և այլն։ Մենք առանձնացրել ենք ամենակարևոր հարցերը։
Որոշ լրատվական միջոցներում և սոցցանցերի օգտատերերի շրջանակում վերջին օրերին մտահոգություններ են առաջացել՝ կապված փոխարժեքի և ավանդատուների կողմից ավանդների վաղաժամկետ դադարեցման հետ։
Այս հարցը երեկ Նիկոլ Փաշինյանին ուղղեց ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Գագիկ Մելիքյանը։ Կոնկրետ ինձ համար ամենաանսպասելի հարցը սա էր, որովհետև Գագիկ Մելիքյանն ու իր թիմակիցները միշտ նեղվում էին այս հարցից։
Հունվարի 18-ին Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակը մի ուշագրավ համառոտ զեկույց հրապարակեց ֆեյսբուքյան իր էջում։ Այն կոչվում է «Աղքատության և հավասարության համառոտ պատկերը Հայաստանում և հարևան Վրաստանում՝ ըստ միջազգայնորեն ընդունված գումարային արտահայտությունների»։
Ապրիլի 23-ին թավշյա հեղափոխությունը կայացավ։ Մեծամասամբ անցնցում և, կարևորը՝ առանց զոհերի։ Թե ինչպես կձևափոխվի պետական կառավարման համակարգը, ով ինչ պաշտոն կստանձնի, ինչ տնտեսական քաղաքականություն կորդեգրվի, կերևա առաջիկա շաբաթների ընթացքում։
Ընդդիմությունը սա կարող է պայմանավորել այս օրերին Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ անցկացվող բողոքի ակցիաներով։ Այսինքն՝ այս քայլով իշխանությունը փորձում է որոշ չափով թուլացնել կրքերը, սիրաշահել ազգաբնակչությանն ու մեղմել դժգոհությունները։Իհարկե, սրա մեջ էլ ճշմարտության տարրեր կան, սակայն կարծում ենք՝ եկամտային հարկի նվազեցման գլխավոր պատճառն այս պահին դա չէ։
«Շուրջդ այնքան գորշություն կա, որ երբ մի լուսավոր կետ ես տեսնում, ուզում ես շուրջը պտտվել, պտտվել…»։ Անգիր արած այս տեքստն ասում էր «Երջանկության մեխանիկա» ֆիլմի կնամոլ հերոսը, երբ փորձում էր տպավորություն գործել հերթական կնոջ վրա։
Ընդունված է ասել, որ քաղաքական իրադարձություններն ազդում են տնտեսության վրա։ Կամ գոնե՝ սպասումների վրա։ Արդեն սովորական բան է՝ կարևոր կամ ոչ այնքան կարևոր իրադարձություններից առաջ մարդիկ ասում են՝ «տեսնենք՝ ինչ է լինում, հետո որոշենք»։ Լինի ընտրություններ, ՀՀԿ խորհրդի նիստ կամ մեկ այլ իրադարձություն։
2017թ. ՀՆԱ-ն (համախառն ներքին արդյունքը) ընթացիկ գներով կազմել է 5 տրլն 580.1 մլրդ դրամ։ 2016թ. համեմատ իրական աճը՝ 7.5%։ Այս ցուցանիշների մասին արդեն բազմիցս խոսվել է և ներկայացվել, թե որ ոլորտի կշիռը որքան է կազմել, և տնտեսության ճյուղերը որքանով են նպաստել տնտեսական աճին:
Ռուսները սկսել են կասկածել, որ հայկականի անվան տակ Ռուսաստան ներկրվող լոլիկն իրականում թուրքական ծագում ունի։ Դե, կասկածելը հասկանալի ու բնական բան է. Հայաստանում փորձագետներն ու լրագրողները նման կասկած հայտնում էին դեռ 2016-ից։
Կամ, ավելի պարզ ասած, նրանք համարում են, որ Հայաստանում հարկային բեռը ծանր է, և համոզված են, որ հարկային բեռի նվազեցման դեպքում պետական բյուջե ավելի շատ գումար կմտնի։
Զբոսաշրջություն։ Սա կառավարության սիրելի ոլորտներից է, քանի որ 2017թ. տպավորիչ ցուցանիշներ է գրանցել։ Գրել ենք, որ 2017-ին Հայաստան են այցելել ռեկորդային թվով զբոսաշրջիկներ՝ մոտավորապես 1.5 մլն։ 2016-ի համեմատ այս ցուցանիշն աճել է 18.7%-ով։
Հրապարակվել է 2017թ. վճարային հաշվեկշիռը։ Վճարային հաշվեկշռում երևում է ոչ միայն ապրանքների, այլ նաև ծառայությունների արտահանումը։ Իսկ դա կարևոր է, քանի որ կառավարությունը խոստացել է մինչև 2022-ը ապրանքների և ծառայությունների արտահանման ծավալը հասցնել ՀՆԱ-ի 40-45% մակարդակին։
Բավականին հաճախ են հարցնում՝ որքանո՞վ է նախորդ տարվա 7.5%-անոց տնտեսական աճն ազդել հասարակության բարեկեցության վրա, ինչո՞ւ հասարակությունն այնքան էլ չի զգում այդ աճը, և այլն։
ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը 2 օր առաջ՝ մարտի 27-ին, ֆեյսբուքյան իր էջում գծապատկերներ հրապարակեց, որոնք արտացոլում էին 2017-2018 թթ․ հունվար և փետրվար ամիսների ներմուծման համեմատական արդյունքները՝ ըստ որոշ ապրանքատեսակների։
Թե՛ բանկերը, թե՛ Կենտրոնական բանկն ասում են, որ վարկավորման տոկոսադրույքները 2017 թվականի ընթացքում շարունակել են նվազել՝ այդպիսով նպաստելով վարկավորման աճին։ Իսկ կոնկրետ որքանո՞վ են նվազել տոկոսադրույքները։
ՀՀ Կենտրոնական բանկը, ի թիվս այլ տվյալների, տարեկան կտրվածքով հրապարակում է բանկային համակարգի վարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցությունը։ Այն ցույց է տալիս, թե բանկային համակարգը որքանով է «մասնակցում» տնտեսությանը։
2 օր առաջ հրապարակվեցին 2018 թվականի հունվար-փետրվար ամսվա նախնական (շտապ հավաքագրված) մակրոտնտեսական ցուցանիշները։ Դրանք կրկին տպավորիչ են։
ՀՆԱ-ի աճը բնակչության կենսամակարդակի բարելավման համար՝ անհրաժեշտ, սակայն՝ ոչ բավարար պայման է։ Այս մասին նշվում է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի կողմից հրապարակված «Ներառական զարգացման ինդեքս» 2018 զեկույցում։
Ֆինանսական թափանցիկության մասին բոլորը միշտ խոսել են, խոսում են և կխոսեն։ Խոսքը ոչ միայն պետական կառույցների թափանցիկության մասին է, այլ նաև՝ խոշոր մասնավոր ընկերությունների։
2017թ. ՀՀ արտաքին առևտրաշրջանառությունը տպավորիչ աճ գրանցեց։ 2016թ. համեմատ՝ արտաքին առևտրի ծավալն աճեց 26.9%-ով և կազմեց 6 մլրդ 425.5 մլն դոլար։ Այդ թվում, արտահանումն աճեց 25.2%-ով՝ հասնելով 2 մլրդ 242.9 մլն դոլարի, իսկ արտահանումն աճեց ավելի շատ՝ 27.8%-ով, և կազմեց 4 մլրդ 182.7 մլն դոլար։
