Թուրքիայի խորհրդարանի Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլանը թուրքական իշխանություններին կոչ է արել պատասխանատվություն ստանձնել հայկական ու ադրբեջանական կողմերի միջև կրակի դադարեցման հարցում:
Առաջին շարակարգի զորահավաք է լինելու: 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ՊՆ մամուլի խոսնակ Շուշան Ստեփանյանը:
«Քանի որ մարտերն ընթանում են, և բավականին ինտենսիվ մարտեր են ընթանում, կոնկրետ կորուստների մասով ամփոփիչ տվյալներ մենք չենք կարող ներկայացնել: Դա բավականին անպատասխանատու կլինի մեր կողմից, քանի որ կա սխալվելու հավանականություն, քանակ, մարդկանց անուններ, մի քիչ դժվար է: Բայց քանի որ մարտերն ինտենսիվ են, խոսել այն մասին, որ մենք ընդհանրապես կորուստներ չենք ունենա, կամ չունենք, մի քիչ ճիշտ չի լինի»:
Այսօր վաղ առավոտյան ադրբեջանական զինված ուժերը լայնամասշտաբ հրետակոծության, օդային միջոցների կիրառմամբ և ցամաքային զորքերով անցել են լայնամասշտաբ հարձակման տարբեր հատվածներում:
Ռազմական գործողությունների վերսկսման նախապատրաստությունն առավել ակտիվ փուլ մտավ այս տարվա հուլիսին Տավուշում ծավալված գործողություններից հետո: Ընդ որում, այդ նախապատրաստությունը Թուրքիան ու Ադրբեջանը ծավալում են համատեղ՝ միաժամանակ ներդաշնակեցնելով իրենց անելիքները դիվանագիտական, քաղաքական, տնտեսական, տեղեկատվական, քարոզչական դաշտերում:
Ադրբեջանական մերձիշխանական լրատվամիջոցներից մեկը «գաղտնազերծել» է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի ղեկավարների միջև գաղտնի բանակցությունների փաստը: Մասնավորապես, հոդվածում խոսվում է Ալիևի և Փաշինյանի էմիսարների (գործակալ՝ գաղտնի քաղաքական հանձնարարությամբ այլ երկիր ուղարկված անձ,- Մ.Պ) միջև գաղտնի բանակցությունների մասին: Հայաստանի բանագնացի դերում ՀՀ վարչապետի նախկին խորհրդական Արսեն Խառատյանն է: Ադրբեջանի էմիսարի անունը նշված չէ:
Սեպտեմբերի 9-ին Արցախի խորհրդարանում պատգամավորների հետ հանդիպմանն ԱԽ քարտուղար Սամվել Բաբայանը ՀՀ-ի և Արցախի սահմանադրական փոփոխությունների համատեքստում անդրադառնալով ժամանակին 10 տարի մշտական բնակության հետ կապված խնդիրներին, հայտարարել էր. «2000 թվականին իմ դեմ գործած հանցագործության համար դատախազությունում քննություն է ընթանում, կպարզեն, կճշտեն, կուղարկեն դատարան, պարզ կլինի հետո՝ ինչ է կատարվել 2000 թվականին, հանցագործներն ովքեր են, տեռորիստներն ովքեր են: Երբ որ կբացահայտվի, այդ տասը տարվա հարցն ավտոմատ լուծում կստանա՝ վերականգնել բոլոր իրավունքները»:
Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն այսօր Կառավարության նիստում հայտնել էր, որ ռուսական վերլուծական կենտրոններից մեկը՝ «Ցաստը», հրապարակել է Ռուսաստանի դաշնակիցների վերաբերյալ գնահատական։
ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան ճեպազրույցի ժամանակ անդրադարձել է Մոսկվայում Ադրբեջանի Միլի Մեջլիսի ղեկավար Ս. Գաֆարովայի հետ հանդիպմանը ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի` ԼՂ հարցի վերաբերյալ ադրբեջանական մեկնաբանություններին:
168.am-ը երեկ տեղեկացրել էր, որ դիմել է ՀՀ ԱԱԾ-ին՝ պարզելու, թե արդյո՞ք Ապրիլյան պատերազմի շուրջ ձևավորված ՀՀ նախկին ոստիկան Վարդան Ղուկասյան-Ադրբեջանի ԱԱԾ նախկին աշխատակից տանդեմն իրենց խոշորացույցի տակ է, երբ անգամ կապեր են հաստատվում ապրիլյան պատերազմի զոհերի ծնողների հետ, նրանցից փաստաթղթեր ուզում:
Սեպտեմբերի 23-ին ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Ս. Լավրովն ընդունել է Ադրբեջանի Միլի Մեջլիսի ղեկավար Ս. Գաֆարովայի գլխավորած պատվիրակությանը, որը Ռուսաստանում է գտնվում ՌԴ Դաշնային ժողովի Դաշնության խորհրդի նախագահ Վալենտինա Մատվիենկոյի հրավերով։
Ամենայն հավանականությամբ, հոկտեմբերի 5-ին հանրությանը թույլատրելի չափաբաժնով կամ զուտ քաղաքական «բաղադրությամբ» հասանելի կլինի Ապրիլյան պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի եզրակացությունը, և չի բացառվում, որ թեման, որը հիմա էլ «սառը» վիճակում չէ, առավել «տաքանա»՝ Ապրիլյան պատերազմի մասնակից տղաների դժգոհություններից մինչև իշխանության կողմից քաղաքական շահարկումների և վրեժխնդրության նոր փուլ, պարտված-հաղթած լինելու «շեքսպիրյան» հարցադրումներ և այլն: Եվ երանի թե ամեն ինչ գոնե այս մակարդակում լիներ, բայց ոչ:
ԱՄՆ ֆինանսական նյութերի զանգվածային նոր արտահոսքի միջոցով պարզվել է, որ անօդաչու թռչող սարքերի և հակաօդային պաշտպանության համակարգերի արտադրությամբ զբաղվող իսրայելական խոշորագույն ընկերությունը՝ Israel Aerospace Industries-ը, 2012-2014 թվականներին առնվազն 155 մլն դոլար է փոխանցել երկու ընկերությունների (Jetfield Networks և Larkstone Ltd.), որոնք, ըստ հրապարակումների, որպես գաղտնի հիմնադրամ են օգտագործվել Ադրբեջանի վերնախավի համար:
«Այո, դա փաստ է, որ այդ վարձկանները, որոնք դերակատարություն են ունեցել Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմում՝ որպես ահաբեկչական խմբավորումների մասնիկներ, տեղափոխվելու են Ադրբեջան, բայց դրանց այդտեղ կամ Թուրքիայում մնալը գլխացավանք է լինելու հենց Թուրքիայի համար: Այսօր Էրդողանի իշխանությունը փորձում է դրանց տեղափոխել Ադրբեջան, որ, այսպես ասած, հայկական ֆրոնտում կարողանա հարկ եղած դեպքում դրանց ծառայությունից օգտվել: Սա փաստ է, նրանք վարձկաններ են և վարձատրվում են Թուրքիայի կողմից»,- ասաց Արամ Շահնազարյանը:
Հայ-ադրբեջանական սահմանին հարաբերական անդորր է, թիրախավորող, նպատակային կրակոցներ չեն արձանագրվել: Այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ՊՆ մամուլի խոսնակ Շուշան Ստեփանյանը:
Ադրբեջանի պաշտպանական գերատեսչության ղեկավար Զաքիր Հասանովը հերթական անգամ հանդես է եկել ռազմատենչ հայտարարությամբ՝ ՀՀ-ին մեղադրելով «մասշտաբային պրովոկացիաների» պլանավորման մեջ։
Ապրիլյան պատերազմի մասնակից, ՀՀ «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանի ասպետ Հարություն Բադալյանը, 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով ԱԺ Ապրիլյան իրադարձությունները հետաքննող հանձնաժողովի գործունեությանը և սպասվող եզրակացությանը, նշեց՝ հանձնաժողովը լրիվությամբ քաղաքական է, և բանակի ավելի մարտունակ լինելու շահը չի հետապնդում:
Մասնավոր սեկտորը փորձում է լիբանանահայերի համար աշխատատեղերի հարց լուծել, բայց պարզվում է, որ լիբանանյան ծանր կացությունից Հայաստան եկող և աշխատելու առաջարկ ստացած լիբանանահայը, որը չունի ՀՀ քաղաքացիություն, ծանր բյուրոկրատիայի միջով պիտի անցնի համապատասխան իրավունք ստանալու համար:
Սեպտեմբերի 14-ին Արցախի Հանրապետության նախագահը հաստատեց ԱՀ Անվտանգության խորհրդի նոր կազմը, սեպտեմբերի 15-ին տեղի ունեցավ ԱԽ անդրանիկ նիստն այս կազմով: Նշենք, որ Նախագահի հրամանագրով հաստատված կազմը հետևյալն է․
Պարզապես իմ կարծիքն է՝ Ապրիլյան պատերազմը շահարկվում է քաղաքական դիվիդենտներ շահելու համար: Ինչ վերաբերում է եզրակացությանը, ես այդ եզրակացություն ասվածին շատ լուրջ չեմ վերաբերվում, որովհետև դա միֆ է: Երբ հիշում եմ հանձնաժողովը ստեղծելու պատճառները, թե ինչի համար էին ուզում այն ստեղծել, մտածում և հասկանում եմ, որ իրենք պետք է աղմկահարույց հայտարարություններ անեին, որ, օրինակ, Կարեն Կարապետյանն ասել է՝ վառելիք չի եղել, անորակ է եղել, կամ՝ հաց չի եղել: Այդ եզրակացությունները և արտահայտությունները, որ իրենք անում էին, զուտ իրենց իշխանությունը պահելու համար էին անում:
168.am-ը փորձեց լսել նաև մյուս կողմին և կապ հաստատեց ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանի հետ: Նա վստահեցրեց, որ իրեն հասցեագրված նամակում առկա մեղադրանքներն իրականության հետ որևէ աղերս չունեն, ինչպես նաև՝ ճշտումներ մտցրեց՝ իր և Մանուչարյանի խոսակցության թեմայի և բովանդակության հետ կապված:
Եթե չհաշվենք 1988-ի առաջին կեսը, ապա միայն 1994-ի մայիսին, երբ հակառակորդը ջախջախված էր գլխովին և զինադադար էր խնդրում: Իսկ մեր բանակը ռազմավարական կոմունիկացիաներից գտնվում էր մոտ 40 կմ հեռավորության վրա՝ ապագա նավթամուղ, գազամուղ և Վրաստանին կապող ճանապարհ և երկաթգիծ: Այդ պահին նրանք կարող էին գնալ զիջումների, թեպետ Ռուսաստանը և Թուրքիան, որ այն ժամանակ Արևմուտքի թելադրանքով էին գործում, հնարավոր է՝ ընդդիմանային: Ինչպես, ի դեպ, դա եղավ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի վրա ճնշման ձևով, բայց մենք չպետք է նահանջեինք մեր դիրքերից: Իսկ վերջնական կարգավորում մոտ ապագայում, իմ կարծիքով, հնարավոր չէ:
Ռազմական պատմության 5-հազարամյա ընթացքը ցույց է տվել, որ կանոնավոր բանակը միշտ ուժեղ է աշխարհազորից: Եվ մեր հասարակությունն աճել և հասել է նրան, որ մենք ունենք կանոնավոր բանակ: 168.am-ի հետ զրույցում նշեց ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Մհեր Հակոբյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ-ում աշխարհազոր ստեղծելու նախագծին:
Մոտ երկու շաբաթ առաջ «Ազատությանը» Պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանն ասել էր, որ ծառայողական քննություն է իրականացվում՝ պարզելու՝ ՀՀ ԶՈւ սպա Գուրգեն Ալավերդյանն իսկապե՞ս մոլորվել է, թե՞ նրան առևանգել են։
«Հենակետ» վերլուծական կենտրոն ՀԿ ղեկավար, Արցախի նախագահի անվտանգության հարցերով նախկին խորհրդական Տիգրան Աբրահամյանը հոդված էր հրապարակել, որում նշել էր, թե՝ «Ես եմ» ծրագրի մասնակիցների թիվը չի աճում, ավելին՝ մեկնարկից անընդհատ իջնում է։
1991-1997 թթ. ՀՀ նախագահի ավագ խորհրդական, պատմաբան, դիվանագետ Ժիրայր Լիպարիտյանը վերջերս «Առավոտ»-ում` «Քայլ, այս անգամ մի մեծ քայլ՝ դեպի ետ» վերտառությամբ հոդված էր հրապարակել, որում նշում է, թե՝ «մինչև այսօր բանակցությունների ձախողման պատասխանատվությունն Ադրբեջանին և Թուրքիային վերագրելը ուրացումն է մեր կողմից գործված սխալների, որոնց այժմ ավելացրինք Սևրի դաշնագրի որդեգրումը՝ որպես հիմք մեր հարևանների հետ հարաբերությունների»:
«Մենք ստացել ենք 164 դիմում-բողոք, որը 28-ով ավելին է 2019-ի ամառային զորակոչի ցուցանիշից, և 53-ով՝ 2019-ի ձմեռային զորակոչի: 164 դիմում-բողոքներից միայն 3-ն են, որ զինակոչիկի առողջական վիճակին չեն վերաբերել: Մենք 100 միջնորդագիր ենք ուղարկել զորակոչային իրավասու մարմիններին, և մեր միջնորդագրերի քննարկման և ազդեցության արդյունքում վերանայվել է զինծառայության պիտանիության մասին 42 փորձաքննական եզրակացություն: Այսինքն, 42 երիտասարդ, որ պիտի զորակոչվեին՝ ըստ նախկին եզրակացությունների, մեր միջամտությունից հետո չեն զորակոչվի, կստանան ժամկետներ բուժման համար, իսկ ոմանք ընդհանրապես ճանաչվեցին ոչ պիտանի զինծառայության համար և հաշվառվեցին պահեստազորում»,- մանրամասնեց Գեղամ Հարությունյանը:
Ազգային ժողովի երեք պատգամավորների կողմից («Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորներ Մխիթար Հայրապետյան, Անդրանիկ Քոչարյան, անկախ պատգամավոր Արման Բաբաջանյան) շրջանառության մեջ է դրվել օրենքների նախագծերի փաթեթ, համաձայն որի՝ 27 տարին լրացած ՀՀ քաղաքացիները, որոնք չեն անցել պարտադիր զինվորական ծառայություն և գտնվում են քրեական հետախուզման մեջ, պայմանագրային զինվորական ծառայողի երկու տարվա աշխատավարձը և հավելավճարը վճարելու դեպքում կազատվեն քրեական հետապնդումից։
«Էդ մարդն իրա կյանքում մենակ շահումյանցիներից է ապտակ կերել և մինչև օրս չի կարողանում ոչ մի ձևի մոռանա, ների»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ազատամարտիկ Կամո Հարությունյանը՝ արձագանքելով Արցախի ԱԽ քարտուղար Սամվել Բաբայանի՝ շահումյանցիներին ուղղված մեղադրանքին: