Լուսինե Մովսիսյան

ՏՏ ոլորտն ինքնին մեծ աղբյուր է ոչ միայն` ինովացիոն և ստեղծագործման գաղափարների, այլև ընկերությունների ստեղծման, ինչը գնալով ավելի ակնհայտ է դառնում: Այսինքն, եթե մեկ, երկու կամ երեք տարի առաջ խոսեինք Հայաստանում նորաստեղծ ընկերությունների (start-up) մասին, ապա դրանց թիվը Հայաստանում ընդամենը մեկ ձեռքի մատների վրա կարելի էր հաշվել, իսկ այժմ ինքներս էլ տեսնում ենք, որ այս ոլորտի յուրաքանչյուր մրցույթում, լինի դա` Հեքըթոն կամ որևէ նմանատիպ մեկ ուրիշ մրցույթ, արդեն տասնյակ ընկերություններ են մասնակցում:

Վերջին տարիներին պատմական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան է ստացել Սյունիքի նախկին մարզպետ Սուրեն Խաչատրյանը, ԱԺ ՀՀԿ-ական պատգամավոր Կարեն Ավագյանը և այլք: Մամուլում վերջերս նաև տեղեկություններ եղան այն մասին, որ առաջիկայում թեկնածուականներ կպաշտպանեն Հովիկ Աբրահամյանի որդին` Արգամ Աբրահամյանը, ԲՀԿ-ական Յուվեցի Կարոյի որդին` Վիլիկը, ՀՀԿ-ական Ջերմուկի Աշոտի դուստրը:

«Մենք բավական երկար ժամանակ փորձարկումներ էինք կատարում` հատուկ ուշադրություն դարձնելով համակարգի անվտանգությանը, որպեսզի մարդկանց տվյալները հանկարծ չգողացվեն»,- ասաց Մ. Սաղյանը` նշելով, որ իրենք այդ ընթացքում փորձել են անվտանգության հետ կապված բոլոր խնդիրները լուծել:

Մամուլում վերջերս նաև տեղեկություններ եղան այն մասին, որ առաջիկայում թեկնածուականներ կպաշտպանեն Հովիկ Աբրահամյանի որդին՝ Արգամ Աբրահամյանը, ԲՀԿ-ական Յուվեցի Կարոյի որդին՝ Վիլիկը, ՀՀԿ-ական Ջերմուկի Աշոտի դուստրը:

Հողմային էներգետիկայի մասով Հայաստանում այսօր ընդամենը գործում է մեկ նախագիծ, որն իրականացվել է Իրանի Իսլամական Հանրապետության կողմից` որպես նվիրատվություն Հայաստանին: Տվյալ կայանն այսօր գործում է բարձրավոլտ էլեկտրացանցերի ոլորտում`հանդիսանալով պետական կայան:

«Նոր գիրքը ներառում է հայկական լեռնաշխարհի բնությունը, աշխարհագրությունը, պատմությունը և այլ տեղեկություններ ու հասնում մինչև այսօրվա Հայաստանի և Արցախի պետությունների ժամանակաշրջանը: Այդ բոլոր տեղեկությունները ներկայացնում է ֆիլմերի, քարտեզների, 3D պատկերների և տարբեր ներկայացումների միջոցով»:

«Սփյուռքի մեջ հայերեն լեզվին, դժբախտաբար, ամեն մարդ չի տիրապետում, հենց այդ պատճառով մենք դասընթացներն անում ենք տարբեր լեզուներով: Ամենաշատն անգլերեն լեզվով ուսանողներն են՝ 38%, ռուսերենով` 20%, այնուհետև՝ իսպաներենով ուսուցումն է, թուրքերենով, և այլն»:

Մենք շատերս Հայաստանում ասում ենք՝ ինչո՞ւ սա չի փոխվում, ինչո՞ւ նա չի փոխվում, ինչո՞ւ խորհրդային տարիների ավանդույթները չեն փոխվում, և այլն… գիտե՞ք՝ ինչու, որովհետև չկան նոր երիտասարդներ, չկան երիտասարդներ, որոնք կրում են այդ արժեքները, որոնք կրում են ավելի զարգացած գիտության արժեքները:

Բացի այդ՝ Հայոց բանակի օրվա առիթով՝ ARMENIAN SMART HACKER-ի հաքերային խմբավորումը կոտրել է նաև http://www.xalqcebhesi.az/,
http://www.titan.az/index.php/en/, http://www.zone-h.org/mirror/id/21660530 կայքերը:

VKontakte սոցիալական ցանցում ադրբեջանական երկու խումբ ենթարկվել է հարձակման: Հայկական Горная Армения VKontakte խմբի մասնակիցները վերացրել են Карабах-душа Азербайджана և Нагорный Карабах ադրբեջանական խմբերը:

Հայաստանում տեղական հումքով դեղ արտադրող միակ հիմնարկի`Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոնի Լ.Մնջոյանի անվան Նուրբ օրգանական քիմիայի ինստիտուտի գիտնականները շարունակում են զբաղվել նոր դեղերի մշակմամբ: Նրանք 2 տարվա ընթացքում մշակել են մի դեղամիջոց, որը հնարավորություն է տալիս այրվածքներից և մեխանիկական վնասվածքներից առաջացած վերքի ժամանակ մաշկը վերականգնել:

Ղ. Աղայանի «Անահիտ» առաջին հայկական ինտերակտիվ հեքիաթը, որն այժմ եռալեզու է և ունի հայերեն, ռուսերեն և անգլերեն տարբերակը, շուտով կլինի նաև բուլղարերեն լեզվով տարբերակը:

«Իհարկե, խանգարող մեքենաների ոչ բոլոր վարորդներն են տեսնում իրենց ուղարկված հաղորդագրությունները և տեղափոխում իրենց մեքենան, քանի որ դեռ կան մեքենաներ, որոնք գրանցված չեն մեր համակարգում»,- ասաց նա:

UWC Դիլիջան քոլեջն իր դռները կբացի 2014թ. սեպտեմբերին: Առաջին ուսումնական տարում այն կընդունի 90 աշակերտ, որոնց քանակը 2023թ. կհասնի 650-ի` 60 երկրներից: Դպրոցում սովորելու մեկ տարվա արժեքը կկազմի մոտ 30 հազար դոլար, սակայն աշակերտների 90%-ը դպրոցում սովորելու է անվճար` բարերարների կողմից հատկացված կրթաթոշակների միջոցով:

Արտագաղթն, իհարկե, Հայաստանում այժմ ամենաքննարկվող թեման է. բարձր որակավորում ունեցող մասնագետների և արդյունավետ աշխատողների և ունակ գործարարների պակասը Հայաստանում գնալով ավելի է սրվում: Ցավոք, երբեմն չեմ տեսնում մարդկանց, ովքեր պատրաստ են փոխարինել 1990-ականների սերունդին, իսկ եթե կան էլ, ապա նրանց թիվը շատ մեծ չէ, քանի որ բոլորն են գնում: Հաճախ կարելի է լսել այն մասին, որ Հայաստանը վերածվում է գլոբալ մրցակցային ՏՏ կենտրոնի, բայց որտե՞ղ է Ձեր գլոբալ մրցակցային աշխատուժը:

2013 թվականին ՀՀ ԳԱԱ Գիտության զարգացման հիմնադրամին ոչ մի հատկացում չի եղել, թեև, ինչպես 168.am-ի հետ զրույցում նշեց հինադրամի տնօրեն Հրանտ Մաթևոսյանը, օգնության համար ինքը շուրջ 150 նամակ է գրել տարբեր անհատների և կառույցների: «Ոչ մի արձագանք, ինչն էլ խոսում է գիտության նկատմամբ նրանց վերաբերմունքի մասին»,- ասաց Հ. Մաթևոսյանը:

Գիտեք, ես կարող եմ ցանկացած ժամանակ ետ վերադառնալ Գերմանիա, թող մեծամտություն չլինի, բայց դա այդպես է, և, եթե տեսնեմ, որ այստեղ այդ հնարավորությունները չեն լինելու, և այլն, պարզ է, որ կգնամ: Սակայն ես լավատես եմ և ցանկանում եմ այստեղ ինչ-որ մի լավ բան ստեղծել:

Խնդիրը նրանում է, որ շնորհիվ ադրբեջանցիների՝ հայկական կայքերի սեփականատերերն ավելի շատ են ուշադրություն դարձնում իրենց կայքերի անվտանգությանը և հասկանում, որ իրենց անվտանգության մասնագետ է անհրաժեշտ, ինչը նախկինում այդպես չէր»,- ասաց փորձագետը` նշելով, որ հենց դրա շնորհիվ էլ հայկական կոտրված կայքերի ընդհանուր քանակը գնալով նվազում է:

Կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Վիտյա Վարդանյանը մոտ 10 տարի բնակվել, սովորել և աշխատել է Գերմանիայում` տարբեր քաղաքներում գործող առաջնակարգ գիտական լաբորատորիաներում: Սակայն 1.5 տարի առաջ վերադարձել է Հայաստան` ցանկանալով ի նպաստ հայրենիքի ծառայեցնել իր ստացած գիտելիքներն ու այդ տարիներին ձեռք բերած կապերը:

Ինչպես տեղեկացրել էինք հայ-ադրբեջանական տարածքում կիբեռ պատերազմ է ընթանում: Այս սկսել էին արդրբեջանցի հաքերները` կոտրելով 30-ից ավելի հայկական կայքեր:

Ադրբեջանցի հաքերները հարձակվել են մի շարք հայկական կայքերի վրա: Այդ թվում` tsarukyan.am, multigroup.am, www.galatv.am, www.e-works.am, www.araratcement.am և այլն: Այս մասին ահազանգում է տեղեկատվական անվտնագության հարցերով փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը` նշելով, որ ադրբեջանական «սև հունվար» անվանումով հարձակումը խափանել է 30-ից ավելի կայքերի աշխատանքը:

Լուսինե Խաչատրյանը նոր է վերադարձել Հայաստան. նա սովորում էր Շոտլանդիայում, Ստիռլինգի համալսարանում: Լուսինեն Միացյալ Թագավորություն էր գնացել՝ կրթությունը շարունակելու «Չիվնինգ» ծրագրի շրջանակներում: Սա բրիտանական կառավարության կողմից ֆինանսավորվող ծրագիր է, որն իրակականացվում է գրեթե բոլոր զարգացող երկրներում (մոտ 120 երկիր), այդ թվում` Հայաստանում:

«Հիմնականում, նոր օրենքի հետ կապված՝ թքած են ունենում այն մարդիկ, ովքեր հնարավորություն են ունենում ստվերում աշխատելու, իսկ ՏՏ-ն չի մտնում այդ ոլորտների մեջ»,- ասաց Ն. Ղազարյանը:

Մեզ հետ զրույցում Սամվել Մարտիրոսյանը նշեց, որ Odnoklassniki-ի օգտվողների աճը, իր կարծիքով, պայմանավորված է, մասնավորապես, Հայաստանի մարզերում ինտերնետի աճով, քանի որ պրովայդերների միջև մարզերում ուժեղ մրցակցություն է սկսվել:

Երևանի պետական համալսարանում Կիրառական կենսաբանության գերազանցության կենտրոն է ստեղծվում: Նոր կենտրոնը կսկսի գործել ԵՊՀ Կենսաբանության ֆակուլտետում 2014 թվականի նոյեմբերից:

Հունվարի 15-ը «Վիքիպեդիա» ազատ հանրագիտարանի ծննդյան օրն է: Այն համացանցի ամենաօգտագործվող հանրագիտարանային կայքն է: Ընդամենը վերջերս հոդվածների թվով հայերեն «Վիքիպեդիան» առաջ անցավ ադրբեջաներեն և վրացերեն «Վիքիպեդիա»-ներից:

Ծրագրավորող Արտակ Բեգոյանը մշակում է խոսքի ճանաչման մի համակարգ (speech recognition), որը, նախևառաջ, նախատեսված է լինելու հայոց լեզվի համար, իսկ այնուհետև, որոշակի հաջողություններ ունենալուց հետո, արդեն մշակված սխեմաները կարող են կիրառվել նաև այլ փոքր լեզուների համար, որոնք կառուցվածքով կամ հնչյուններով  մոտ են հայերենին: Ծրագրի հիմնական գործառույթը մարդկանց խոսքը լսելն ու այն տեքստի վերածելն է: Այս […]

Ինժեներ-մեխանիկ Արմեն Ջաղացպանյանը նոր շարժիչի ստեղծման մոդել է նախագծել, որն անհամեմատ ավելի քիչ վառելիք է ծախսում, քան ներկայումս գործածվող շարժիչները, որոնք կիրառվում են, օրինակ`ավտոմեքենաների մեջ:

Այս կապակցությամբ 168.am-ը փորձել է մեկնաբանություններ ստանալ մասնագետից: «Ինտերնետ հանրության» փոխնախագահ Գրիգոր Սաղյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ առաջին հերթին՝ անհրաժեշտ է հասկանալ, թե ի՞նչ մեթոդաբանությամբ է իրականացվել հաշվարկը, և այդ մասին հստակ տեղեկատվությունը բացակայում է:

Չգիտեմ, թե ինչի՞ համար է դա արվել, նաև չեմ հասկանում ժուռնալիստների այդ բուռն հետաքրքրությունը: Ճիշտն ասած՝ ինձ համար էլ էր դա զարմանալի: