«ԶԼՄ-ները ժամանակից առաջ ընկան՝ տեղեկություններ տարածելով,թե Հալեպն ազատագրվել է, իսկ իրականում Հալեպը դեռ չի ազատագրվել, Հալեպում մի չափազանց մեծ կարևորություն ունեցող ռազմավարական կետ կա, որը գտնվում է Արևելյան և Արևմտյան Հալեպի սահմանի վրա։ Մի քանի հանգամանքներ թույլ չեն տալիս մտածել, որ սա հակամարտության ավարտն է»:
«Պուշկովի հայտարարությունը երկու դրդապատճառ ունի»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին է ասել Ֆրանսիայի Ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի փորձագետ Կայծ Մինասյանը՝ անդրադառնալով օրերս ՌԴ Պետդումայի տեղեկատվության քաղաքականության հարցերով հանձնաժողովի նախագահ Ալեքսեյ Պուշկովի հայտարարությանը:
«Ցավոք սրտի, նախորդ երկու տասնամյակների ընթացքում քաղաքականությունը, որը միտված է եղել Հայաստանին դուրս մղել տարածաշրջանային էներգետիկ շուկայից, կանխել է այս արժեքավոր հնարավորությունն իրապես դիտարկելու հնարավորությունը։ Ուստի Հայաստանի մասնակցությունը ցանկացած էներգետիկ ծրագրի կլինի չափազանց արժեքավոր»։
«Մեզ ումի՞ց պաշտպանեն՝ Վրաստանի՞ց, Իրանի՞ց, Թուրքիայի՞ց։ Այսօր ես Թուրքիայից վտանգներ չեմ տեսնում, Իրանից, Վրաստանից՝ ևս, Թուրքիան այնքան խնդիրներ ունի, դրանցով է զբաղված, մենք ունենք սպառնալիք միայն Ադրբեջանից, եթե այս զորախումբը մեզ չի պաշտպանում այդ սպառնալիքից, ապա ինչո՞ւ է ստեղծվում»։
Գրիգորյանի գնահատմամբ՝ բավականին վտանգավոր հայտարարություն է հնչել, որը նշանակում է, որ փորձ է արվում Հայաստանին ներքաշել Ռուսաստան-ՆԱՏՕ հակադրության մեջ։ «Մենք ինչո՞ւ պետք է դառնանք այդ գործընթացի մասը, մենք ի՞նչ կապ ունենք»,- ընդգծել է Ստեփան Գրիգորյանը։
«Ընդհանուր առմամբ միջազգային կառույցների ազդեցությունը չափազանց թուլացել է՝ հատկապես ճգնաժամային տարածաշրջանների ու խնդիրների հարցում, նորմերն այնքան են թուլացել, որ հույսեր կապել դրանց հետ կամ համարել, որ վերոնշյալ հայտարարությունը 100%-անոց երաշխիք է, ճիշտ չէ»։
Հարցին, թե հնարավո՞ր է՝ օրինագծի ընդունումն այնքան ձգձգվի, որ նախագահական ընտրություններից հետո խափանվի այս օրինագծի ընդունման գործընթացը, Փափազյանը պատասխանեց. «Չեմ կարող ասել, պետք է տեսնել, թե ինչ ընթացք կունենա այս օրինագիծը։ Հունվարին ավելի լավ նորություններ կունենանք»։
«Ամեն դեպքում, կարծում եմ՝ լայնածավալ բախումներ մենք այլևս չենք տեսնելու, թեև նման բախումներ չէինք ակնկալում նաև ապրիլ ամսին»,- նման տեսակետ հայտնեց Ֆյոդոր Լուկիանովը:
«Իզուր չէ, որ նրանք ասացին, որ պատասխանատու կողմերն այս հարցերում Հայաստանն ու Ադրբեջանն են, և իրենք պատրաստ են կազմակերպել նախագահական հանդիպում այն ժամանակ, երբ նախագահները դրան պատրաստ կլինեն»։
«ԵԱՀԿ-ն եռանախագահների հայտարարությամբ բանակցային գործընթացում ստեղծված ներկայիս իրավիճակի ողջ պատասխանատվությունը դրեց Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների վրա, հայտարարեց իրենց պայմանները, ասաց, որ նրանցից է կախված, եթե նախագահները պատրաստ լինեն, իրենք պատրաստ կլինեն շարունակել աշխատանքը։ Հիմա այդ նախապատրաստական աշխատանքն արդեն Ռուսաստան-Թուրքիա-Ադրբեջան առանցքում է տեղի ունենալու»,- ասել է նա։
Հարցին, թե բացառվա՞ծ է արդյոք Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների միջև հանդիպում, ՀՀ ԱԳ նախարարը պատասխանեց, որ բացառված չէ։ Բայց, ըստ նրա, նման կարգի հանդիպումները պետք է ավելի մանրակրկիտ պատրաստվեն, որովհետև, եթե Հայաստանի հարևան երկրից հնչում են հայտարարություններ Համբուրգից առաջ, որ միջազգային իրավունքը ոչինչ է, ուժի կիրառումն է կարևոր, և այլն, դրանք արդեն վրիպումներ ու սայթաքումներ չեն, դրանք շատ ավելի կոպիտ խոսքերի կարիք ունեն։
«Վստահեցնում եմ, որ երկարատև պատերազմի ծրագրեր Ադրբեջանը չունի, հենց այդ պատճառով էլ մշտապես շեշտվում է նրանց կողմից բլից-կրիգի հնարավորության մասին, քանի որ չկան պատերազմական ռեսուրսներ»:
«Եթե նախարարները հանդիպեն, բնականաբար, հնարավորություն կստեղծվի քննարկել մեխանիզմների հարցը։ Եթե չհանդիպեն, կարելի է ենթադրել, որ այս հարցում լուրջ անհամաձայնություն կա, և հենց այս հարցն է բանակցային գործընթացը մղել փակուղի»,- ասաց Զաշտովտը։
«Պարզապես հակամարտության պատմությունը ցույց է տալիս, որ հաճախակի շփումները հակամարտող կողմերի միջև թուլացնում են լարվածությունը, կարգավորման հույս են ներշնչում։ Նոր միտումներ կարգավորման գործընթացում չկան, կողմերը համաձայնության չեն գալիս միևնույն հարցերի՝ տարածքային ամբողջականության և ինքնորոշման իրավունքի շուրջ։ Այդ անհամաձայնությունների ընթացքում փոխվում է տարածաշրջանում ուժերի հավասարակշռությունը»,- ասել է նա՝ շեշտելով, որ ինտենսիվ բանակցություններն են հաջողության հասնելու գրավականը։
168am-ի բրյուսելյան աղբյուրների փոխանցմամբ, բանակցային հերթական՝ 7-րդ փուլը կկայանա հաջորդ շաբաթ՝ դեկտեմբերի 13-14-ին, Բրյուսելում։ Մեզ նաև փոխանցեցին, որ հայկական պատվիրակության կազմում կլինի նաև ՀՀ տնտեսական զարգացման և ներդրումների փոխնախարար Գարեգին Մելքոնյանը։
Ալեքսանդր Ռարի խոսքով` ապրիլյան պատերազմը ցույց տվեց, որ ԼՂ հակամարտությունն ամենևին էլ սառեցված չէ, և իրավիճակը կարգավորելու կամ սառեցնելու համար որոշակի քայլեր են անհրաժեշտ։
«Դա նշանակում է, որ ռազմական գործունեությունը, որոշումները կայացվելու են միացյալ կերպով, հենց այդ պատճառով էլ անվանվում է միացյալ։ Ուստի, եթե ոմանք ունեն մտահոգություններ, ապա դրանք կոնկրետ այն մարդկանց ուղեղներում են, որոնք լիովին չեն հասկանում` դա ինչ է ու ինչի համար է նախատեսված»:
«Ամեն ինչ շատ պարզ է։ Եթե ընթանում են բանակցություններ, ուրեմն դրանք չեն հակասում նոր միությանը, քանի որ Հայաստանը վերսկսել է բանակցությունները՝ լինելով այդ միության անդամ»։
«Ղարաբաղյան հակամարտության բանակցություններում աննախադեպ իրավիճակ է ստեղծվել»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց գերմանացի վերլուծաբան Ուվե Հալբախը։
«Այս տարվա զարգացումները բոլոր հակամարտ գոտիներում ցույց տվեցին, որ Գերմանիայի այդ ծրագրերը կյանքի չկոչվեցին, քանի որ չլուծվեց գլխավոր հարցը՝ ապահովել պատշաճ շփումներ Ռուսաստանի հետ։ Կողմերին չի հաջողվում արդյունավետ երկխոսություն սկսել գլխավոր հարցերի շուրջ, արտաքին տարաձայնություններն իրենց հերթին՝ հակամարտող կողմերին առիթ են տալիս ամրապնդել իրենց դիրքորոշումները, որոնց հետևանքով գործընթացը փակուղում է հայտնվում, գերտերությունները «հոգնում են» նաև այդ իրավիճակից, ԵԱՀԿ ինստիտուտները հեղինակազրկվում են, և այս՝ ամենը միայն այն պատճառով, որ տասնյակ տարիներ գերտերությունները չեն կարողանում կարևոր հարցերում համաձայնության գալ և կայուն միջավայր ապահովել»:
«Հայ-ռուսական միացյալ խմբավորումը նախատեսված է անվտանգության այնպիսի մարտահրավերների ու սպառնալիքների հակազդման համար, որոնք կարող են ակտուալ լինել Հայաստանի և Ռուսաստանի համար Կովկասյան տարածաշրջանում։ Դա կարևոր գործոն է Հայաստանի ազգային անվտանգության ապահովման տեսանկյունից՝ աճող ռիսկերի ու սպառնալիքների պայմաններում, այդ ռիսկերն ամենուր են»:
«Հայտնի չէ, թե արդյո՞ք Չավուշօղլուին կհաջողվի փոփոխություն մտցնել ադրբեջանական դիրքորոշման մեջ, դա կախված կլինի նրանից, թե ինչ կառաջարկվի դրա փոխարեն, այնուամենայնիվ, ոչ մի նոր բան, քանի որ բոլոր հնարավոր առաջարկները կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ արվել են»
Հարցին, թե ինչպե՞ս կանդրադառնան այս զարգացումները Հարավային Կովկասի վրա, Մալաշենկոն պատասխանեց, որ այնպես, ինչպես նախորդող 4-5 տարիների ընթացքում։ «Ես ազդեցություն չեմ տեսնում, Մերձավոր Արևելքը, հատկապես Սիրիան զարգացումների իր ներքին տրամաբանությունն ունի, նույնը, իմ կարծիքով` Հարավային Կովկասը և այդտեղ առկա խնդիրները»,- ասաց Մալաշենկոն։
Հարցին, թե ի՞նչ է իրանական կողմն ակնկալում Ռոուհանիի` ՀՀ կատարելիք այցից, իրանցի վերլուծաբան, Tehran Times թերթի նախկին խմբագիր, Press TV-ի վերլուծաբան, քաղաքագիտության դոկտոր Ալի Սալամին պատասխանեց, որ հայ-իրանական քաղաքական հարաբերությունների մակարդակը բարձր է։
«Իրականում իրավիճակը բավականին հոռետեսական կանխատեսումների առիթ է տալիս՝ Սիրիան բաժանված է տարբեր տարածքների, խորացել են հասարակության կրոնական տարաձայնությունները, հայտնի չէ, թե ինչպես է կարգավորվելու քրդական հարցը»,- մեկնաբանել է Մալաշենկոն։
«Իրանական գազի մատակարարումը Հայաստան, տարանցումը Հայաստանով հնարավորություններ է տալիս Հայաստանին, որ մանևրի հենց նույն գազի գնի հարցում։ Միայն դրանով չի սահմանափակվում»։
«Սիրիական հակամարտության պատճառով Ռուսաստան-Թուրքիա հարաբերություններն այլևս երբեք չեն լարվի»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս թուրքագետ, արևելագետ Վիկտոր Նադեին Ռաևսկին՝ անդրադառնալով սիրիական ճգնաժամում ձևավորվող նոր իրողություններին:
«Ակնհայտ է մեկ բան, այն ծավալի ռազմական համագործակցությունը, որը կա Երևանի և Մոսկվայի միջև, թույլ պետք է տար Հայաստանին ամբողջությամբ ապահովել իր անվտանգությունը, կատարելապես»։
«Եթե սիրիական ազգային բանակն այս թափով շարունակի մեկ ամիս, Հալեպը կազատագրվի, բայց ինչ տեղի կունենա այդ ընթացքում, մեզ հայտնի չէ, այսինքն՝ անորոշությունը դեռ առկա է։ Մենք կանխատեսումներով ճանապարհ չենք ընկնելու»։
Իրանի համար Հայաստանը կարող է հուսալի լինել, եթե ցանկանան դա ՀՀ իշխանությունները և նման քայլի գնան։ Բարեբախտաբար, իրանական կողմը ձգտում ունի օգտվել Հայաստանի տարածքից դեպի Եվրոպա իրանական գազը դուրս բերելու համար, այս տարանցման պրոյեկտը վերաբերում է թե գազին, թե այլ արտադրություններին։
