Տնտեսագիտության մեջ ամենահայտնի՝ «ստեղծարար քանդման» կամ «ստեղծագործական կործանման» տեսությունն անցած դարասկզբին առաջին անգամ ներկայացրել է գերմանացի տնտեսագետ Վերներ Զոմբարտը, սակայն հանրայնացվել է ավստրո-ամերիկյան տնտեսագետ, սոցիոլոգ Ջոզեֆ Շումպետերի կողմից։
Հայկական իրականության ձևախեղման ու Հայաստանի ներկայիս ողբերգական վիճակի խորքային պատճառները շատ են։ Բայց դրանց թվում հիմնարար նշանակություն ունեն իշխանություն-պետություն, պետություն-հասարակություն հարաբերությունները, որոնց անոմալիան սպառնում է պետականության կորստով։
Սահմանադրորեն Հայաստանում իշխանության սուբյեկտ համարվող ժողովուրդը բովանդակային առումով որևէ սուբյեկտայնություն չունի։ Իշխանությունը՝ պահպանելով ժողովրդավարական ձևական շղարշը, վերածվել է միանձնյա, ավտորիտար համակարգի, որում հասարակությունը որոշումների կայացման հետ որևէ առնչություն չունի։
Խորհրդարանում վերջին զառանցաբանությունը ՀՀ զինանշանին երբևէ հասցված, թերևս, ամենամեծ վիրավորանքն էր։ Բայց ավելի լայն իմաստով, ՀՀ պետական խորհրդանիշները չեն սահմանափակվում միայն նոմինալ առարկաներով՝ դրոշով, զինանշանով և այլն։ Պետության կարևորագույն, առանցքային խոհրդանիշը նրա սահմաններն են և այդ սահմանների անձեռնմխելիությունը։
44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովում Նիկոլ Փաշինյանի ելույթները հերթական անգամ բացահայտեցին այն անլրջությունը, մակերեսայնությունը, դիլետանտիզմը, որով պետությունը ղեկավարվում է արդեն 5 տարի և կառավարվել է պատերազմի ընթացքում։
Պատահական չէ, որ եթե նա ոչ անձամբ, ապա իրեն սատարողների միջոցով հեգնում, ծաղրում է այն ամենայնը, ինչը կապված է հայրենասիրության դասական, ավանդական ընկալումների հետ, որը Նիկոլ Փաշինյանն անվանում է «հայրենասիրության ներմուծված մոդել»։ Ինքը ահա, պայքարելով դրա դեմ, փորձում է արմատավորել հայրենասիրության սեփական մոդելը, թեև որևէ երաշխիք չկա, որ այն ներմուծված չէ հեռու կամ մոտիկ բարեկամների, իսկ որ ավելի հավանական է՝ թշնամիների կողմից։
Եթե բոլոր այդ հարցադրումը հնչեցնողներն ու ճշմարիտ պատասխանին հանգողները (իսկ հիմա հասարակության մեջ շատ մեծ մաս են կազմում այդպես մտածողները) ընդունում են, որ սխալվել են 2021թ. ընտրություններում Նիկոլ Փաշինյանին կամ ուղղակի ընտրելով, կամ անտարբերությամբ՝ իշխանության պահպանումը թույլ տալու համար, այսօր այդ հետևությունից բխող վարքագիծ դրսևորեն, կարող են ուղղել իրենց՝ եթե ոչ անցյալին վերաբերելի, ապա գոնե ապագան կանխորոշող սխալը։
Նիկոլ Փաշինյանի խնդիրը, այսպիսով, ոչ միայն, իսկ արդեն՝ գուցե ոչ այնքան սեփական անձի նկատմամբ վստահության վերականգնումն է, որքան այնպիսի քաղաքականության իրականացումը, որ իրեն չվստահելով՝ հասարակությունը չվստահի նաև որևէ մեկին։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների թեկնածու, թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյանն է:
2018 թվականից հետո պետության ինստիտուցիոնալ հիշողությունը հասցնելով ամնեզիայի, Նիկոլ Փաշինյանը թողնելու է բացիլ, որն իրենից հետո արտահայտվելու է էպիլեպսիայի ախտանիշներով՝ պարբերաբար ցնցումներ հարուցելով այդ համակարգի համար։
Նիկոլ Փաշինյանը, նրան սպասարկող քաղաքական, քարոզչական թիմերը ներկայումս հայ հասարակության համար փորձում են ձևակերպել «ո՞վ ենք մենք» հարցի պատասխանը, որը ցանկացած հանրույթի ինքնության իդենտիֆիկացիայի անհրաժեշտ պայմանն է։
Երբ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, թե «մենք կառավարող էլիտա չենք, մենք ՀՀ միջին վիճակագրական քաղաքացիներ ենք», առաջին հայացքից կարող է թվալ, որ նա հերթական անգամ ցանկանում է դուր գալ ոչ այնքան բարձր կրթական ցենզ ունեցող իր թվացյալ էլեկտորատին։ Այդ մղումը Փաշինյանը, իհարկե, ունի, որովհետև նա վաղուց պետք է որ հասկացած լինի՝ մտածել կարեցող ցանկացած մեկն իր ու իր իշխանության հակառակորդն է ու թշնամին։
Այլ ճանապարհ, քան հանրային հաշտությունն է, չունենք. ժողովրդին պիտի հանել էս վիճակից. Վահե Հովհաննիսյան
Ինչ խոսք, որևէ մեկը պարտավորություն չունի սիրել կամ չսիրել այս կամ այն պաշտոնյային: Նույնիսկ, եթե այդ պաշտոնյաներին բոլորի աչքի առաջ և տեսախցիկների առջև ժամանակին խոնարհվելով քծնել ես (թեկուզև բիզնեսդ գովազդելու նպատակով) և օգտվել նրանց ընձեռած հնարավորություններից, մեծահոգությունից: Բայց որևէ մեկն իրավունք չունի թքել պետության, բանակի վրա՝ այն ծաղրի առարկա դարձնելով արտաքին թշնամու համար:
Տեղ սահմանամերձ գյուղում ապրիլի 11-ին ադրբեջանական սադրանքի հետևանքով հայկական կողմն ունի 4 զոհ, 6 վիրավոր։ Ուշագրավ է, որ ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադառնալով այս սադրանքին՝ նշեց, թե այդ սցենարը կանխատեսվել է, և այդ սցենարի շրջանակում կոնկրետ անձանց տրվել են կոնկրետ հանձնարարություններ, որոնց կատարումը ձախողվել է: 168.am-ը քաղաքացիներից հետաքրքրվել է, թե նմանատիպ իրավիճակներում ովքե՞ր պետք […]
«Իշխանամետությունը պետականամետությունից և իշխանությունը պետությունից միտումնավոր չտարբերողներն ու չտարանջատողները նույն կերպ չեն տարբերում ու տարանջատում մարմնավաճառությունը հավատարմությունից:
Պետությունն ունի պոզիտիվ պարտավորություններ, որոնց կատարումը տվյալ պահի իշխանության ուղղակի պատասխանատվության տիրույթում է։ Բազմաթիվ այդպիսի պարտավորությունների թվում կենսական նշանակություն ունի քաղաքացիների կյանքի իրավունքի, պետության տարածքային ամբողջականության, սահմանների անձեռնմխելիության ապահովումը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայ ազգային կոնգրես» (ՀԱԿ) կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանն է:
Ընդամենը 2 ամիս առաջ Ստրասբուրգում մի զրույց եմ ունեցել եվրոպացի բարձրաստիճան պաշտոնյայի հետ, որն off-the-record ինձ ասել է՝ եթե ուղիղ եթերում Նիկոլն անգամ հայ զինվոր ուտի, մենք դա չենք դատապարտելու, որովհետև ինքը լավագույն գործիքն է, որը պետք է տարածաշրջանից դուրս մղի ՌԴ-ին, եթե այն, ինչ անում է Նիկոլը, դա արվեր նախկին իշխանություններից որևէ մեկի, օրինակ՝ Սերժի ժամանակ, կես ժամ հետո ՀՀ հարցով համազեկուցողները կլինեին Երևանում՝ զեկույց նախապատրաստելու, իսկ որպես առաջին քայլ՝ Հայաստանի պատվիրակությանը կզրկեինք ձայնի իրավունքից:
Նման եղկելի միջոցով իշխանությունը պահպանելով՝ Նիկոլ Փաշինյանը միևնույն ժամանակ խուժանությունը սեփական իշխանությունից տարածում է նաև պետության, պետական ինստիտուտների վրա։ Որովհետև սեփական իշխանության խուժանության անվտանգությունն ապահովում են պետական կառույցների աշխատակիցները, զանազան կոչումներ ունեցող անվտանգության ծառայողներն ու ոստիկանները։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ Առաքելական եկեղեցու Տավուշի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանն է:
«Այսօր «Քաղաքացիական պայմանագրի» բոլոր ներկայացուցիչները խոսում են այն մասին, որ իրենք համաժողովրդական ճանապարհով են եկել,- «Միասին» այլընտրանքային հասարակական-քաղաքական շարժման հրավիրած ասուլիսում նշեց շարժման անդամ Նարինե Դիլբարյանը՝ այդ միտքն իրականում համարելով առասպել,- Իրենք այլևս լեգիտիմ չեն: ՀՀ-ում վաղուց արդեն տեղի է ունենում Սահմանադրական կարգի տապալում»:
«Ինձ համար ատելի են այն եկեղեցականները, որոնք զբաղվում են քաղաքականությամբ, որոնք կարող են գալ ԱԺ, ամբիոնից քաղաքական ելույթներ ունենալ, որովհետև ես չեմ գնում եկեղեցի և միտինգներ չեմ անում և այստեղ նույնպես շարժվում եմ ազատության սկզբունքով»,- հարկատուների հաշվին՝ պետբյուջեից ֆինանսավորվող Հանրային հեռուստաընկերության՝ Հ1-ի եթերում հնչեցրած այս հայտարարությունների հեղինակը, ոչ ավել, ոչ պակաս, Հայաստանի ԱԺ նախագահի պաշտոնը […]
Քաղաքական ու պետական գործիչների տարբերության մասին կան տասնյակ տեսություններ, հազարավոր գեղեցիկ արտահայտություններ ու բազմաթիվ ցցուն օրինակներ։ Դրանցից ամենացցունի ականատեսն ենք այսօր Հայաստանում՝ ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի, ով ունի պետական գործչի զրոյական հատկանիշներ, և իրեն դրսևորում է հարյուր տոկոսով՝ որպես քաղաքական գործիչ։
Հայկական քաղաքականության բովանդակությունը դատարկ է գրեթե այնքան, որքան բովանդակազերծ է պետությունն ու պետականությունը։ Ճիշտ է նաև հակառակը։ Իսկ դա վկայում է երկուսի միջև առկա դիալեկտիկական կապի մասին։ Չի կարող լինել նորմալ, բովանդակ պետություն ու պետականություն՝ առանց գաղափարական, մրցունակ, մտքահեն քաղաքական համակարգի, և հակառակը՝ չի կարող կենսունակ քաղաքական համակարգ գործել՝ առանց կայացած, դիմադրողունակ պետականության։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ Ալեն Ղևոնդյանն է:
Հայկական ինքնության հարցը մշտապես եղել է հանրային-քաղաքական օրակարգում, բայց հատկապես 44-օրյա պատերազմից հետո դարձել է կենսական նշանակության խնդիր։ Պատերազմը մեզանից խլել է ոչ միայն մեր հազարավոր զավակներին ու Արցախի զգալի հատվածը, այլև հարվածել է նաև մեր անհատական ու հավաքական ինքնությանը, որը դեռևս գտնվում է կամ առնվազն պետք է գտնվի վերարժևորման, վերաիմաստավորման փուլում։
«Պահպանել մայրենի լեզուն՝ նշանակում է պաշտպանել մեր էությունը, ինքնությունը, և այս իմաստով բոլորս ենք պարտավոր մեծ հոգածություն ցուցաբերել մեր լեզվի նկատմամբ: Ցավոք, այսօր գրական նորմերի նկատմամբ չկա հոգածություն և հաճախ հաշվի չի առնվում այն հանգամանքը, որ գրական լեզուն պետք է միշտ լինի գեղեցիկ»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԳԱԱ Հր. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի տնօրեն Վիկտոր Կատվալյանը՝ ընդգծելով, որ առաջին հերթին լրատվամիջոցները պետք է նախանձախնդիր լինեին այս հարցում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմաբան, ԵՊՀ դոցենտ, պատմական ժողովրդագրության մասնագետ Միքայել Մալխասյանն է:
Բոյկոտն ընդհանրապես քաղաքական գործունեության ձևերից մեկն է։ Դրանով կարող են զբաղվել ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը, իշխանությունը նույնպես կարող է բոյկոտել որևէ իրադարձություն, անգամ պետությունները՝ միջազգային հարաբերություններում, երբեմն բոյկոտում են համաշխարհային այս կամ այն կառույցի աշխատանքը կամ որևէ միջոցառում։
