#Շրջափակված Արցախ

«Փաշինյան-Հարությունյան-Ալիև եռյակն ամեն կերպ փորձում է հուսալքել արցախցիներին, թեպետ մենք բոլորս էլ հասկանում ենք, թե ինչ իրավիճակի մեջ ենք գտնվում։ Փաշինյանն ու Հարությունյանն իրենց հայտարարություններով ավելի շատ են խուճապ տարածում ժողովրդի մեջ, քան ադրբեջանական դիվերսիոն ներթափանցումները։

168.am-ի հետ զրույցում Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Գառնիկ Դավթյանը պատասխանելով մեր հարցերին՝ նշեց, որ ամեն ինչ պայմանավորված է Արցախի շրջափակումից հետո Արցախի իշխանությունների կատարած քայլերով և զիջումներով։

2021 թվականի օգոստոսին և նոյեմբերին, երբ ադրբեջանական կողմը փակել էր Գորիս-Կապան ճանապարհը, Սյունիքի մարզի Բարձրավան գյուղը հայտնվել էր լիակատար շրջափակման մեջ։ Այդ օրերին միայն ԱԻՆ մեքենաներով էին կարողանում անտառներով հաց հասցնել գյուղին։

Արցախի պաշտպանության նախարարությունից տեղեկացրել են, որ Արցախի Հանրապետության Ասկերանի, Մարտակերտի և Մարտունու շրջանների օկուպացված տարածքներում տեղակայված Ադրբեջանի ԶՈւ ստորաբաժանումները մարտի 2-ին և մարտի 2-ի լույս 3-ի գիշերը խախտել են հրադադարը` կիրառելով հրաձգային զինատեսակներ։

«Առաջ եկող խնդիրները մի կերպ հաղթահարում ենք։ Արդեն երկու օր է, եղանակը տաքացել է, որոշ ժամանակ հետո կսկսենք գյուղատնտեսական աշխատանքներով զբաղվել։ Բնակիչները գոնե այդ աշխատանքներով կզբաղվեն, մենք միայն այգիներ ենք մշակում, հատիկավոր մշակաբույսեր չունենք։ Պատերազմից առաջ, իհարկե, մշակում էինք, բայց պատերազմից հետո դրա մշակելը մեզ համար դարձել է երազ՝ վարելահող չկա»,- նշեց Սամվել Սարգսյանը։

«Ես մի անձնական օրինակ պետք է բերեմ՝ ինսուլտ եմ տարել զուտ նրա համար, որ տեսնում էի՝ իրական կյանքն ու այն, ինչ պետք է անեինք, իրար չէին համապատասխանում։ Այս ամենը ես չեմ հասկանում, այսինքն՝ ես հասկանում եմ, բայց իմ ժողովուրդը չի հասկանում»,- նշեց Անդրեյ Պետրոսյանը։

168.am-ի հետ զրույցում Ստեփանակերտի քաղաքապետ Դավիթ Սարգսյանը անդրադառնալով շրջափակման պայմաններում Ստեփանակերտում տիրող իրավիճակին, ասաց, որ առաջացած խնդիրները կարողանում են լուծել։

1988 թվականի փետրվարի 20-ին սկսվեց Արցախի ազգային-ազատագրական շարժումը, որին անդամագրվեցին հազարավոր հայեր՝ Արցախն ազատագրելու և ազատ ապրելու նպատակով։ Այդ մարդկանցից մեկն էլ ազատամարտիկ Եղիշե Առուշանյանն է։ Երբ նոր-նոր էր սկիզբ առնում ազատագրական պայքարը, Եղիշե Առուշանյանը 17 տարեկան էր: Մասնակցում էր ցույցերին, իսկ երբ սկսվեցին բուն ռազմական գործողությունները, 20 տարեկան էր, ու առաջին ռազմական գործողությունը, որին […]

168.am-ի հետ զրույցում Սյունիքի մարզի Տաթև համայնքի ղեկավար Սամվել Լալայանն ասաց, որ Արցախի շրջափակումը շատ չի ազդել համայնքի վրա, սակայն ընդհանուր շարժը կանգնած է։

168.am-ի հետ զրույցում Սյունիքի մարզի Կոռնիձոր գյուղի ղեկավար Արշակ Կարապետյանն ասաց, որ Արցախի ճանապարհի փակման հետևանքով, իհարկե, վնասներ է կրում նաև Սյունիքը, բայց նյութական վնասներն իրենք կվերականգնեն, այդտեղ խնդիրներ չեն տեսնում, կարևորը՝ 120.000 արցախահայեր ապրեն ազատ Արցախում։

168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության նախկին արտգործնախարար, Արցախի նախագահի խորհրդական, հատուկ հանձնարարությունների գծով ներկայացուցիչ Դավիթ Բաբայանը պատասխանելով մեր այս հարցերին, նախ նշեց, որ հարցերը բավական ծանր են, քանի որ այդ հարցերի մասին պետք է խորհեն լավագույն մտավորականները, իսկական մտավորականները՝ հայրենասեր, պրոֆեսիոնալ։

«Ի՞նչ կարող եմ ասել, Քարագլխի գրավումից հետո պարզ էր՝ ինչ է լինելու, ամեն ինչ պարզ երևում էր։ Փառուխի բնակիչներն այսօր ամեն մեկը մի տեղ ապրում են, «յոլա» են գնում, ինչպես մնացած արցախցիները, այնպես էլ իրենք»,- նշեց Վարդան Միքայելյանը։

Արդեն 62-րդ օրն է՝ Արցախը գտնվում է Ադրբեջանի կողմից շրջափակման մեջ։ Այս ամբողջ ընթացքում հարյուրավոր ընտանիքներ կիսված էին, նրանց մի մասը եկել էր Հայաստան և չէր կարողանում վերադառնալ Արցախ, իսկ Արցախ գնացածները չէին կարողանում վերադառնալ Հայաստան։ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի միջնորդությամբ և աջակցությամբ շատերը կարողացան վերադառնալ Արցախ, մի մասն էլ՝ Արցախից՝ Հայաստան։

168.am-ի հետ զրույցում Մարիանան նախ պատմեց, որ թատրոնում, բացի կադրային խնդիրներից, ներկա պայմաններում պետք է աշխատեն սեղմ ծրագրերով։ Սակայն այս ամենը չի խանգարել, որ Ամանորին երեխաների համար բեմադրեն ներկայացում և բոլոր փոքրիկներին նվերներ բաժանեն։ Ներկայացումից հետո երեխաներին նվերներ բաժանելու ավանդույթը Մարիանան սկսել է 2020 թվականի պատերազմից հետո: Իսկ դա հետաքրքիր նախապատմություն ունի՝ պատերազմում զոհված ընկերը 2019 թվականի Ամանորին՝ երեխաների համար, իսկ 2020 թվականի գարնանը՝ կանանց տոնին նվերներ է բաժանել, Մարիանան էլ որոշել է ավանդույթը շարունակել։

Գերագույն խորհրդի նախկին պատգամավոր Հրանտ Խաչատրյանն այսօր ԱԺ-ում Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքը փակելու վերաբերյալ «Հայաստան» խմբակցության ներկայացրած ԱԺ հայտարարության նախագծի վերաբերյալ հանրային լսումների ժամանակ հայտարարեց, որ չի եկել հայտարարության տեքստը քննադատելու, քանի որ հասկանում է, որ այն ընդդիմադիր դաշտը միավորելու համար է։

Ըստ Նունե Սարումյանի, ժամանակին աշխատել է թուրքերի ու ադրբեջանցիների հետ, տեսել է, որ նրանք ուժեղ դիվանագիտություն ունեն, հետևաբար՝ պետք է ուսումնասիրեին նրանց դիվանագիտությունը, հիմա էլ ուշ չէ դրա համար։

168.am-ի հետ զրույցում Մարտակերտի շրջանի Նոր Ղազանչի գյուղի ղեկավար Ռուսլան Առստամյանը խոսելով շրջափակման հետևանքով գյուղում ստեղծված իրավիճակի մասին, նկատեց՝ գյուղն ապրում է այնպես, ինչպես շրջափակումից առաջ, քանի որ 44-օրյա պատերազմից հետո լինելով ադրբեջանական դիրքերին շատ մոտ, միշտ էլ դժվարությունները հաղթահարելով է ապրել։

«Արցախի պետնախարարը հայտարարեց, թե պետք է դիմանալ գոնե մինչև ապրիլ, իսկ նա պատահական չի խոսում։ Կարծում եմ՝ ինչ-որ բաներ նա կարողանում է  անել, ամեն դեպքում նրա աշխատասենյակում Մոնթեի ու Լեոնիդ Ազգալդյանի նկարների հայտնվելը պատահական չէ»,- եզրափակեց Գագիկ Հարությունյանը։

«Ընդհանուր վարչական ղեկավարը կարող է տեղեկություններ տալ ամբողջ համայնքների վերաբերյալ, բայց ես կարող եմ ասել, որ Գետավանում մեծ խնդիրներ չկան, ինչ խնդիր էլ կա՝ լուծում ենք»,- ասաց Արարատ Զաքարյանը։

ՀՀ ազգային հերոս, արցախյան շարժման առաջամարտիկ Մովսես Գորգիսյանը 1988 թվականի շարժման ժամանակ հայտարարել էր. «Կեցցե այն Հայաստանը, որ վաղն է գալու», և հավատալով հայրենիքի հաղթանակին, մտավ պայքարի մեջ, ընդգծելով, որ սուգը հավերժ է, եթե չկա պայքար։ Նրա հավատն ու պայքարը տվեց արդյունք՝ Արցախն ազատագրվեց։

168.am-ի հետ զրույցում Կիոկուշին կարատեի  մարզիչ, «Հանուն Արցախի պաշտպանության» շարժման համակարգողներից Արմեն Պետրոսյանը նախ ասաց, որ նույնիսկ այն պարագայում, երբ ուսումնական հաստատություններում պարապմունքները դադարեցված էին,  պարապմունքների գրաֆիկներում կատարել են փոփոխություններ՝ համաձայնեցնելով ԿԳՄՍ նախարարության  սպորտի վարչության հետ, որպեսզի շարունակեն մարզումները։

Արցախի Հանրապետության պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը շարունակելով հանդիպումներն Արցախի տարբեր համայնքների բնակիչների հետ, հունվարի 29-ին բնակիչների հետ հանդիպել է նաև Ստեփանակերտում ու խոսել շրջափակման պայմաններում արցախահայության անելիքներից։

50-րդ օրն է՝ Ադրբեջանը շարունակում է շրջափակման մեջ պահել Արցախի Հանրապետությունը՝ փաստացի 120 հազար արցախցիներ զրկված են արտաքին աշխարհ դուրս գալու հնարավորությունից։ 50 օրերի ընթացքում միջազգային տարբեր կառույցներ կոչ են արել Ադրբեջանին բացել Արցախը Հայաստանին ու արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը, սակայն Ադրբեջանն անտեսում է այդ բոլոր կոչերը։ Նման պայմաններում ի՞նչ պետք է անի հայկական կողմը, ինչպե՞ս է աշխատում հայկական դիվանագիտությունն Արցախի կյանքի ճանապարհը բացելու ուղղությամբ։

Արցախի Հնարապետության պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը շարունակում է այցելել համայնքներ և բնակիչներին ներկայացնել ստեղծված իրավիճակը։

Տղան մոր հետ եկել է Երևան, մայրը քիմիա է ստացել, դժբախտաբար, մահացել է, ու որդին չի կարողացել նրա դին տեղափոխել Արցախ՝ Մարտունի։ Կամ` մայրը երկու երեխաների հետ Երևանում է, իսկ մի երեխան հոր հետ Արցախում է։

«Իրենց պատճառով դրսում հայտնված բնակիչներից իրենք որևէ տեղեկություն չունեն, ով որտեղ է ապրում, ինչպես է ապրում, ինչ է անում։ Ես Աղավնոյում տուն ունեի, աշխատանք ունեի, լավ ու երջանիկ ապրում էի, ինչո՞ւ այսպես արեցին, թեպետ իրենց համար մեկ է՝ ինչ կլինի ժողովրդի հետ»,- նկատեց Կարինե Ռասոյանը։

Գիտե՞ք՝ մեր պարտության պատճառը որն էր, որ «լյուբոյ» քաջի հանեցին սահմանից: Մենք, չգիտես ինչու, սովորաբար դերասանների ենք սիրում, այ մարդ, թող մարդը մի քիչ էլ խմող լինի, բայց լավ հրամանատար լինի, բայց չէ, կբերենք ու հրամանատար կնշանակենք դերասանի, որ լավ դերասանություն անի։ Ազգը պետք է քնից արթնանա, քնած է դեռ, սահմանին կռիվ է, մահը մոտեցել է, բայց ազգի մի մասը «գողական» է գնում, սա ի՞նչ է, նման ազգերը կապրե՞ն։ Մեր մեջ վրեժի ծարավ չկա, և եթե որևէ մեկի մեջ վրեժի ծարավ չկա, այդ ազգը վերանալու է։ Մենք նեղվում ենք, որ թուրքն իր երեխաներին վրեժի ծարավով է դաստիարակում, ինչո՞ւ մենք էլ նույնը չենք անում։

Այսօր կառավարության հերթական նիստի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձավ Արցախում ստեղծված իրավիճակին, հայտնեց, որ Լեռնային Ղարաբաղում նախադպրոցական հաստատությունների շուրջ 6 հազար սան, հանրակրթական դպրոցների շուրջ 19 հազար աշակերտներ և բուհերի շուրջ 6800 ուսանողներ արդեն մեկ ամիս զրկված են 21-րդ դարի ամենակենսական՝ կրթության իրավունքից: Արդեն մեկ ամիս է, Լեռնային Ղարաբաղի մանկապարտեզները, դպրոցները, բուհերը փակ են և չեն աշխատում։

45 օր է՝ Արցախի Հանրապետությունը,  120 հազար արցախահայեր գտնվում են ադրբեջանական շրջափակման մեջ: Ադրբեջանը փակել է Արցախը Հայաստանին կապող միակ ցամաքային ճանապարհը։ Այս օրերի ընթացքում բազմաթիվ անհատներ, հասարակական կազմակերպություններ փորձել են իրազեկման ու բողոքի ակցիաներ իրականացնել Երևանում, այդ թվում՝ սփյուռքում Արցախի շրջափակման մասին աշխարհին տեղեկացնելու համար։ Եղել են նաև անհատներ, որոնք  «Բացում» նախաձեռնության շրջանակներում քննարկումներ են անցկացրել՝ պարզելու, թե ինչ ճանապարհով կարող են հասնել Արցախի կյանքի ճանապարհի բացմանը։

168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Մարտունու շրջանի Խնուշինակ գյուղի ղեկավար Կամո Մուրսալյանը խոսելով շրջափակման հետևանքով գյուղում առաջացած խնդիրների մասին, զուգահեռ անցկացրեց 90-ականներին ստեղծված իրավիճակի հետո, այդ ժամանակ ավելի դժվար էր, ասաց մեր զրուցակիցը, ու չնայած դրան, հաղթահարեցին դժվարությունները, հիմա էլ կհաղթահարեն։