#հայ-թուրքական

Իշխանություններն օրերս հայտարարեցին՝ հայ-թուրքական սահմանի Մարգարայի անցակետը կապիտալ նորոգումից հետո պատրաստ է շահագործման: Անցակետը՝ անցակետ, բայց ինչքանո՞վ է հավանական, որ հայ-թուրքական սահմանը կբացվի.  հարցը դեռևս անորոշ է՝ հաշվի առնելով մեկնարկած գործընթացի պասիվ դինամիկան:

«Մեր տարածաշրջանում 2024-ն ավելի վատ է լինելու, քան 2023 թվականը, եթե ինչ-որ մեկը դրսից չկանխի այդ ընթացքը. էսկալացիա չի լինելու, բայց մենք ամեն օր ինչ-որ բան կորցնելու ենք»,- ամփոփեց Տիրան Լոքմագյոզյանը:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ ազգային կոնգրես (ՀԱԿ) կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանն է։

168.am-ը թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանից հետաքրքրվեց՝ նորությո՞ւն է դիտարկումը, թե «գնդակը Թուրքիայի դաշտում է», և արդյո՞ք ՀՀ իշխանությունները շատ չշտապեցին, երբ սկսեցին ակտիվ նախապատրաստվել սահմանի բացմանը:

ՊԵԿ նախագահ Ռուստամ Բադասյանը կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում անդրադարձավ հայ-թուրքական սահմանի բացման ուղղությամբ տարվող աշխատանքներին:

Իհարկե, այդ հայտարարություններից հետո Նիկոլ Փաշինյանը մասնակցեց Էրդողանի երդմնակալության արարողությանը, գրկախառնվելով, կատակներ անելով նրանց հետ` այնպես, ասես ոչինչ էլ չի ելել:

Թուրքիան ապրիլի 29-ին հերթական անգամ փակեց իր օդային տարածքը հայկական օդանավերի դիմաց՝ հարկ չհամարելով անգամ Հայաստանի ավիացիոն իշխանություններին տեղեկացնել դրա մասին: Սա, սակայն, Հայաստանի իշխանություններին չշեղեց հայ-թուրքական ցամաքային սահմանը բացելու ակտիվ քայլերից:

Առաջիկա կիրակի օրը խոստանում է թեժ լինել տարածաշրջանի համար։ Մայիսի 14-ին Բրյուսելում սպասվում են ԵԽ նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ Փաշինյան-Ալիև բանակցություններ, ինչպես նաև նախագահական ընտրություններ Թուրքիայում։

«Ռուբեն Ռուբինյանը Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման և բարելավման գործընթացի պատվիրակն է։ Նա այնտեղ չի գնացել, չէ՞, որպես ԱԺ փոխնախագահ։ Հետևաբար՝ դա նշանակում է, որ հայ-թուրքական գործընթացը շաղկապված է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման  և արցախյան հակամարտության կարգավորման գործընթացին, որը մեր կարծիքով՝ նույն հասկացությունն է»,- այսօր խորհրդարանում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Հայկ Մամիջանյանը՝ անդրադառնալով Վաշինգտոնում ընթացող հայ-ադրբեջանական բանակցություններին ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանի մասնակցությանը։

168.am-ն իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանից հետաքրքրվել է, թե ինչո՞ւ է միջազգային հանրությունը բացառապես բավարարվում հորդորներով. արդյոք չկա՞ միջազգային որևէ իրավական մեխանիզմ, որն այս պահին կարող է կանգնեցնել Ադրբեջանին:

Որոշակի փուլային կետերում կարելի է մեղադրել ռուս խաղապահներին, որոնք իրավիճակը վերահսկելու պատասխանատվություն են վերցրել, բայց պետք է հիշել, թե ռուս խաղաղապահների՝ այդտեղ գտնվելու համաձայնագիրն ով է ստորագրել. Նիկոլ Փաշինյանը:

Հայ-թուրքական առանց նախապայմանների հարաբերությունների մասին պնդումներին հակառակ՝ թուրքական կողմից շարունակում են հնչել նախապայմաններ. օրինակ, թե Թուրքիան Հայաստանի հետ սահմանները կբացի՝ հենց Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիր ստորագրվի։

Թուրքիայում մայիսի 14-ին նախանշված նախագահական ընտրություններին մասնակցելու են չորս թեկնածուներ։ Այս մասին երկուշաբթի օրը հայտնել է Թուրքիայի Գերագույն ընտրական վարչության ղեկավար Ահմեդ Յեները։ Չորս թեկնածուներն են՝ իշխող «Ժողովրդական դաշինքի» թեկնածու, գործող նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը, ընդդիմադիր «Ազգային դաշինքի» միասնական թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, «Հայրենիք» կուսակցության առաջնորդ Մուհարեմ Ինջեն և ծայրահեղ աջ «ATA» դաշինքի թեկնածու Սինան Օղանը։

168.am-ը քաղաքական գիտությունների դոկտոր, էներգետիկ և տրանսպորտային-լոգիստիկ անվտանգության հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանից հետաքրքրվեց, թե որքանո՞վ է իրատեսական այս ծրագիրը և հատկապես նախարարի  գերլավատեսական պատկերացումները ծրագրի առնչությամբ առ այն, որ «չոր նավահանգիստը» կապահովի Հայաստանի ՀՆԱ-ի 3%-ը:  

Սելայ Էրթեմը նաև հիշեցրեց, որ Թուրքիան իր «դռները չի փակել» հարևաններից ոչ մեկի առջև, որին թշնամի է հայտարարել, այլ միայն Հայաստանի առջև, ուստի հենց Թուրքիան պետք է առանց նախապայմանների բացի դռները։

Երեկ Կառավարության հերթական նիստի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը տեղեկացրեց, որ Հայաստանն ավարտել է Ադրբեջանի հետ խաղաղության և հարաբերությունների հաստատման պայմանագրի նախագծի հերթական փուլի աշխատանքները և առաջարկները փոխանցել ադրբեջանական կողմին: Այս հայտարարությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանը մեկնեց Մյունխեն՝ մասնակցելու փետրվարի 17-19-ն անցկացվող անվտանգության համաժողովին, որին մասնակցում է նաև Իլհամ Ալիևը:

«Կալիֆոռնիա Կուրիեր» թերթի գլխավոր խմբագիր և հրատարակիչ Հարութ Սասունյանը Թուրքիայում նախարարներ Արարատ Միրզոյանի և Մևլութ Չավուշօղլուի հանդիպման ընթացքում հայ-թուրքական սահմանի բացման մասին հնչող հերթական հայտարարություններն անարդյունք է որակում:

Կարսում անցկացվող «Ձմեռ-2023» զորավարժությունների ժամանակ Թուրքիայի պաշտպանական գերատեսչության ղեկավար Հուլուսի Աքարը հայտարարել է մեկ տարում տասից ավելի թուրք-ադրբեջանական զորավարժություններ անցկացնելու ծրագրի մասին։

Տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ, արաբագետ Արմեն Պետրոսյանն այցը կարևոր և սպասված է համարում՝ նկատելով, որ Հայաստանի  և Եգիպտոսի միջև հարաբերությունները բավականաչափ բարձր մակարդակի վրա են եղել Հայաստանի անկախացումից ի վեր:

Թուրքիայի բացահայտ աջակցությամբ Ադրբեջանի կողմից Արցախի շրջափակումը շարունակվում է: Ինչպես երեկ տեղեկացանք՝ այս հանգամանքն ամենևին չի խոչընդոտում Հայաստանի իշխանություններին՝ չշեղվելու Թուրքիայի հետ նորմալիզացիայի գործընթացից. ասես ոչինչ էլ չի եղել: Ավելին՝ ՀՀ արտաքին գերատեսչությունից հայտնել են, որ Թուրքիան վերացրել է Հայաստանի հետ ուղիղ օդային բեռնափոխադրումների արգելքը:

Հայաստանի անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի խոսքով՝ Հայաստանի մոտեցումը շարունակում է  մնալ այն, որ հայ-թուրքական և հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորումը անջատ գործողություններ են, դրանք երբեք միասնական չեն դիտարկել և չեն դիտարկելու։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը դարձյալ հայտարարել է, որ Հայաստանի և Թուրքիայի ու Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացները զուգահեռ է տեսնում:

«Երբ քո խաղաղության դարաշրջանի դրոշը ձեռքդ բռնած՝ բայրամ ես շնորհավորում, բայց մյուս կողմից՝ հայ մարդուն արգելում ես հայրենիք մուտք գործել, դա նախ ցույց է տալիս, թե որքան ճղճիմ ես, քինախնդիր ու վախկոտ, ինչը որևէ առաջնորդի վայել չէ, և հետո՝ թեև չունեմ փաստը, բայց երևում է, որ պատվեր է կատարվում։ Չեմ զարմանա, եթե ամեն մի շնորհավորական բայրամային հեռախոսազանգի հետևում ինչ-որ թելադրանքներ կան Թուրքիայի կողմից՝ տկարացնել այդ եռամիասնությունը»։