#Դավիթ Ջամալյան

Ինձ հետաքրքիր է, եթե էս ողորմելիների հույսն ու հավատը Ֆրանսիան է, մենք այդ հույսով Սյունիք պահող ե՞նք, էլ չասած՝ այդ ֆրանսիական զենքը մինչև գա-հասնի տեղ, սահմանափակ ծավալներով, էլ չասած, որ այդ զենքի տեղափոխման միակ ճանապարհը Վրաստանն է, որը 2020 թվականին օդը փակել էր։

«Նիկոլ Փաշինյանի այս «մտքի փայլատակումից» առաջին ռեակցիան, որ ունեցա՝ այն է, որ սա ուղղակի ցնդաբանություն է։ Բայց հաշվի առնելով, որ կապիտուլյանտը մեդիամանիպուլյացիաների, հանրությանը մոլորեցնելու, խաբելու մեծագույն վարպետ է, հասկանում եմ, որ սա ցնդաբանություն որակելը տեղին չէ։ Տվյալ դեպքում Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է սպասվող երկրորդ կապիտուլյացիան հանրությանը մատուցել Ադրբեջանի հետ «ռազմավարական դաշինք» փաթեթավորմամբ։ Այստեղ քաղաքագիտական, ռազմական գիտելիքներ պետք չեն՝ հասկանալու համար, որ ռազմավարական դաշինքները ստորագրվում են հավասարը հավասարի հետ, շահերի համընկնելու տրամաբանության ներքո։ Հայ-թուրքական ու հայ-ադրբեջանական հարաբերություններում շահերի համընկնում չկա»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց Դավիթ Ջամալյանը։

«Հիմա ես հասկանում եմ, որ իրենք ստիպված են այդ հետքայլերն անում, բայց գիտեմ նաև, որ ինչ-որ պահից մի քանի քայլ առաջ են անելու: Բայց հասկանո՞ւմ եք՝ ամեն հետքայլ ավելի է բարդացնելու այդ մի քանի քայլ առաջ գալը։ Այնուամենայնիվ հայ-ռուսական հարաբերությունները, հայ-իրանական հարաբերությունները, այդ հարաբերությունների դաշնակցային բնույթն այլընտրանք չունի»:

«Հիմա իրավիճակը սկզբունքորեն փոխվել է՝ Հայաստանում հաստատվել է թրքահպատակ իշխանություն, որոնք հայկական տարածքները հանձնելով՝ եկել-հասել են Նռնաձորի դարպասներին։ Հիմա Ադրբեջանի նպատակն է՝ ճեղքել այդ 46-րդ կիլոմետրը և բացել իր համար «միջանցք» ասվածը, սա սկզբունքորեն, նախկինի նման, Ադրբեջանի համար անիրականանալի չէ, սկզբունքորեն շատ իրատեսական է դարձել»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց Դավիթ Ջամալյանը՝ խոսելով Նախիջևանից ՀՀ տարածք հնարավոր ներխուժման և «միջանցք» բացելու թուրք տանդեմի քայլերի մասին։

Ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանն անհեթեթություն է որակում այս օրերին շրջանառվող այն տեսակետները, թե Ռուսաստանը վերակենդանացրել է «Զանգեզուրի միջանցք»-ի հարցը, և, որ դա բխում է ՌԴ շահերից:

«Ադրբեջանի համար այս պրակտիկան նոր չէ, նա ինֆորմացիոն հող պետք է նախապատրաստի նոր ագրեսիայի համար, և այդ հողը նախապատրաստվում է։ Այլ հարց է՝ այսօրվա բարդագույն աշխարհաքաղաքական իրավիճակում Ադրբեջանի ղեկավարությունը կգնա՞ այդ քայլին, թե՞ ոչ։ Ըստ էության, այս դեպքում Ադրբեջանին հիմնական զսպող գործոնը բարեկամ Իրանն է, սա ես ցավով եմ ասում, որ այդ ագրեսիան կանխողը ոչ թե մեր երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունն է, այլ բարեկամ երկիրը։

Չի կարող հայապատկանությունն ապահովել, թող որ՝ դաշնակից, բայց այլ պետություն: Կարելի էր օգտագործել ՀՀ, Արցախի և ՌԴ եղած ռեսուրսը, Իրանի ռեսուրսը՝ Արցախը պահելու համար: Չմոռանանք, որ այդ օրերին Շոյգուն գտնվել է Թեհրանում: Թեհրանի ԶՈւ գլխավոր շտաբի պետը երկու անգամ կապվել է Պապիկյանի հետ, առաջարկել են դելեգացիա ուղարկել Իրան, որպեսզի քննարկեն, իրավիճակը կայունացնելու վերաբերյալ սցենարներ քննարկեն, սրանք մերժել են:

168.am-ի հետ զրույցում ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանը պատասխանելով այս հարցերին, ասաց՝ ԱՄՆ-ը սկզբունքորեն չի կարող լինել ՀՀ անվտանգության երաշխիք։ Չի կարող երաշխավորել ՀՀ անվտանգությունը, որովհետև Միացյալ Նահանգների քաղաքական կուրսը ենթադրում է Ռուսաստանին դուրս հանել տարածաշրջանից ամեն գնով։

Տավուշում ՀՀ իշխանությունների և Ադրբեջանի համատեղ իրականացրած սահմանազատումը որոշ տարածքներում արդեն ավարտված է, սահմանի երկու կողմում տեղադրված սահմանային սյուների մոտ կանգնած են երկու երկրների սահմանապահները, ինչ մասին ավելի վաղ հայտարարել էր Նիկոլ Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզ կատարած այցի ժամանակ, ըստ այդմ՝ պետք է զինվորները հանգստանան, և նրանց պետք է փոխարինեն սահմանապահները։

Բազմաթիվ քաղաքացիներ տեսաուղերձով կամ ֆեսյբուքյան իրենց էջերում գրառումներ կատարելով՝ հայտարարել են՝ մասնակցելու են մայիսի 26-ին Հանրապետության հրապարակում «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման հրավիրած հանրահավաքին, որն անցկացվելու է Տավուշի թեմի առաջնորդ Տեր Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի գլխավորությամբ։

«Իրենց չի հաջողվի բռնությամբ շարժումը կասեցնել, որովհետև խոսքը համազգային մասշտաբի շարժման մասին է, որն ինչ-որ կերպ կաշկանդել չի հաջողվի, որովհետև իրենք հենարան չունեն։ Այնպես որ, թող խոհեմ լինեն ու հեռանան խաղաղությամբ, որովհետև մեզ մեր երկիրն ու պետականությունն է պետք»,- եզրափակեց Դավիթ Ջամալյանը։

«Տավուշում մեր հայկական գյուղերի հարակից հատվածներում բարձունքներ տալով՝ օրվա ապազգային իշխանությունն ավելի հավանական է դարձնում Ադրբեջանի հաջորդ ագրեսիան մեր երկրի դեմ»,- եզրափակեց Դավիթ Ջամալյանը։

Եթե անգամ ինչ-որ խմբաքանակ տեղ հասնի, ապա Ֆրանսիան չի կարողանալու ապահովել սպառազինության այնքան բալանս, ծավալ, որը մենք ստանում էինք Ռուսաստանից։ Հնարավոր պատերազմի ժամանակ մեզ անհրաժեշտ է լինելու հուսալի, անխափան ու անսահմանափակ ծավալի զենքի մատակարարում։ Ինչո՞ւ եմ ասում՝ անսահմանափակ, որովհետև 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Գյումրու 102-րդ ռազմաբազան դատարկվել է, այն ծավալը, որը ստանում ենք Ռուսաստանից, չենք ստանալու Ֆրանսիայից։ Կրկնում եմ՝ մինչև Ֆրանսիայի զենքի հասնելը, թուրքը հարվածելու է, գուցե խորհրդանշական մի քանի ՀՕՊ միջոցներ գան տեղ հասնեն»,- շեշտեց Դավիթ Ջամալյանը։

«Բնականաբար, այս իշխանությունները մշտապես գնացել են ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ճանապարհով։ Նրանց կողմից ամենաստոր քայլն արվել է այն ժամանակ, երբ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Յուրի Խաչատուրովին շինծու մեղադրանքով հետ կանչեցին։ Սա ոչ միայն վաստակ ունեցող զինվորականի հանդեպ էր անարգանք, այլև ՀԱՊԿ-ի։

Ըստ Ջամալյանի՝ եթե Նիկոլ Փաշինյանին հաջողվի զարհուրելի զեղծարարությունների գնով Սահմանադրություն փոխել, որով կհրաժարվենք Արցախի հայապատկանության հեռանկարից, զրկվելու ենք ազգային նկարագրից, անգամ ազգային խորհրդանիշներն ենք պետականորեն ուրանալու, ապա Թուրքիայում, Ադրբեջանում, Լոնդոնում գրված Սահմանադրության հիման վրա ծնվող պետությունն այլևս հայոց պետականություն չի լինելու:

«Լինելով նույնիսկ ՆԱՏՕ-ի անդամ, վերջին առնվազն 20 տարում Թուրքիան վարում է ինքնուրույն քաղաքականություն, ունի իր ուրույն շահերը, և միշտ չէ, որ Թուրքիայի ագրեսիվ նկրտումները համահունչ են իր գործընկերների հետ։ Թուրքիան փորձում է այդ դաշինքից առավելագույնը ստանալ, նրան չի կարելի դիտարկել՝ որպես ՆԱՏՕ-ի հերթական մի անդամ, քանի որ ինքնուրույն գործոն է։

«Մոտիվացիան շատ հստակ է. հարմար պահի երաշխավորված էվակուացվելու և Արևմուտքում իրենց կյանքը վայելելու խնդիր են լուծում: Թեպետ, այո՛, կարելի է կարծել, որ Արցախը հանձնելուց հետո սրանք մնացին իշխանության, ինչ-որ ժամանակահատվածով երկարեց սրանց իշխանությունը, բայց գիտե՞ք՝ մազից կախված իշխանություն է. ցանկացած պահին ինչ-որ ֆորս-մաժոր կարող է իրենց սրբել-տանել, և իրենք դա շատ լավ հասկանում են: Իրենք արդեն շատ նեղ անձնական հարց են լուծում, իսկ այդ դեպքում խոսել ազգային շահերի մասին՝ անիմաստ է»:

Ռազմագետ Դավիթ Ջամալյանը 168.am-ի հետ զրույցում համոզմունք հայտնեց, որ այժմ բոլոր գործողությունները զարգանում են «նիկոլական մանիպուլյացիաների տրամաբանությամբ»: Նրա գնահատմամբ՝ ՀՀ ներկա իշխանությունները ո՛չ միայն դրական քայլ չեն անում ՀՀ տրանսպորտային ապաշրջափակման գործընթացում, այլև ռուսներին տարածաշրջանից հեռացնելով՝ շատ ավելի մատչելի թիրախ են դարձնում Սյունիքը թշնամական երկրների համար:

«Ցավոք սրտի, մենք 2018 թվականից ականատեսն ենք երկրի իրավական կոնստրուկտիվ ապամոնտաժման պրոցեսին: Իրավական պետություն ասվածն այս տարիներին հետևողականորեն կազմաքանդվել է,- Հակակոռուպցիոն դատարանի բակում անդրադառնալով Արմեն Աշոտյանի և 2018 թվականից ի վեր մեկնարկած դատական պրոցեսներին՝ 168.am-ի հետ զրույցում նշեց ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանը՝ մանրամասնելով,- Այստեղ իրավական պրոցեսի մասին խոսելն անհեթեթություն է:

«Այժմ հարցը հետևյալն է՝ Ֆրանսիան ունա՞կ է այդ ահռելի ծավալներն ապահովել. իրենց ռազմարդյունաբերությունը, իրենց ԶՈւ բալանսի տակ եղած սպառազինությունն արդյո՞ք այնքան է, որ իրենք և՛ Ուկրաինային օգնեն, և՛ Հայաստանին օգնեն, և՛ սեփական պահանջները հոգան: Եվ հետո՝ այդ տեխնիկան որ հասնի, ժամանակ է հարկավոր, որ այդ անձնակազմերը յուրացնեն այն. մենք այդ ժամանակն էլ չունենք:

«Եթե նման բան չի եղել, թող այսօրվա իշխանությունը հերքի: Չեն հերքում, որովհետև եթե հերքեն, ռուսական կողմն այնպիսի փաստեր կբերի, որ կպայթեցնի մեր հասարակությունը,- նշեց նա և հավելեց,- Իհարկե, մեր հայրենակիցները վրդովվում են, ասում են՝ ՌԴ-ն հզոր պետություն է, գիտեր, որ Նիկոլը կմերժեր, որովհետև ՌԴ-ին այստեղից հեռացնելու խնդիր ունի, իրենք չունեի՞ն արդյոք պլան Բ: Ես այդ հարցադրմանը համամիտ եմ»:

«Այդ մարդիկ հիմա պետք է ոչ թե բանտախցում լինեին, այլ խոշոր ստորաբաժանման հրամանատարի պաշտոնում, մարտական խնդիր պետք է դրված լիներ նրանց առջև: Եթե Միքայել Արզումանյանը, Գրիգորի Խաչատուրովը լինեին մեծ ստորաբաժանման հրամանատար, հարց է՝ թուրքերն առհասարակ այդ ուղղությամբ հարված կհասցնեի՞ն, թե՞ ոչ:

«Բերձորի միջանցքը հենց այնպես չի բացվելու, ռազմական օպերացիայի արդյունքում է բացվելու: Ե՞րբ է լինելու, տեղյակ չեմ, բայց միայն ուժով, նոր պատերազմով մենք կկարողանանք Սյունիքն ու Արցախը պաշտպանել: Արցախում պատրաստվում են պաշտպանության: Նիկոլ Փաշինյանը բերել է մի կետի, երբ պատերազմն անխուսափելի է, պատերազմը կանխելու ժամանակը նա վաղուց վատնել է: Հարցն այն է, թե այդ պատերազմն ինչ ծավալներ է ընդունելու: Մի բան է հստակ՝ կամ պատերազմը և ըստ այդմ՝ ՌԴ համար երկրորդ ճակատը մինչև 2025թ. առնվազն անխուսափելի է լինելու»:

Դավիթ Ջամալյանը շեշտեց. «Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության օրոք պատերազմն անխուսափելի է: Փաշինյանը վաղուց բաց է թողել այն հնարավորությունը, որը թույլ չէր տա նոր պատերազմի մեկնարկը: Իրավիճակն այնպիսին է, որ արհեստականորեն թույլ են տվել, որ Ադրբեջանը մեր հանդեպ գերազանցություն ունենա, և այս իրավիճակում, հաշվի առնելով թուրք-ադրբեջանական ագրեսիվ նկրտումները, Ալիևը հարվածելու է, և այդ հարվածի դեպքում, եթե ունենանք Նիկոլի իշխանություն, ունենալու ենք տարածքային և մարդկային կորուստներ, իսկ եթե ունենանք արժանապատիվ հայաստանակենտրոն իշխանություն, ապա նվազագույն կորուստներով ունենալու ենք մեծ ձեռքբերումներ»:

Ռազմական փորձագետի խոսքով՝ ՀԱՊԿ աջակցությունը Հայաստանին նախևառաջ անհրաժեշտ է, որպեսզի Հայաստանը վերականգնի Զինված ուժերի նախկին մարտունակությունը։

ՌԴ պաշտպանության նախարարությունն օրերս հայտարարել է՝ ՌԴ ցամաքային զորքերի ստորաբաժանումները մասնակցելու են Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) խաղաղապահ զորավարժություններին, որոնք կանցկացվեն Հայաստանում։

Ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանն այն կարծիքին է, որ Արցախում տեղի ունեցած բազմահազարանոց հանրահավաքի թիվ մեկ մեսիջը աշխարհին և բոլոր նրանց, ովքեր Արցախն Ադրբեջանի կազմում են տեսնում, այն էր, որ Արցախը երբեք չի լինելու Ադրբեջանի կազմում:

Ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանի կարծիքով՝ անկախ այն հանգամանքից,  «Խաղաղության պայմանագիր» կոչվածը կկնքվի՞, թե՞ ոչ, Ադրբեջանը, Թուրքիայի հետ միասին, ինչպես նաև բրիտանական տանդեմի աջակցությունը վայելելով՝ փորձելու է Հայաստանից տարածքներ պոկել։ Թուրք-ադրբեջանական ագրեսիան Հայաստանի սահմաններից ներս լինելու է շարունակական, այնքան ժամանակ, քանի դեռ չեն տիրացել Սյունիքին և Վայոց ձորին։

Երբ ամեն առիթով ասում էինք, որ Արցախում՝ Արաքսի ափին, Հորադիզում՝ մեր պատմական Դիզակում, հայ զինվորը Կապանը, Գորիսն ու Երևանն է պաշտպանում, Քարվաճառում՝ Ջերմուկը, Սևանն ու էլի Երևանը, սթափ բանականության տեր մարդիկ հասկանում էին, էմոցիոնալ վիճակում գտնվողները՝ ոչ, բայց փաստը դա է։ Սկուտեղի վրա ստորագրությամբ մատուցվեց Քարվաճառը, հետևաբար՝ Ջերմուկն ու Գեղարքունիքը պիտի դառնային հարվածի թիրախ։

Ադրբեջանին հնարավոր է հաղթել, զինվել է պետք. Դավիթ Ջամալյան