Թուրքիան Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման համար հատուկ ներկայացուցիչ կնշանակի Վաշինգտոնում Թուրքիայի նախկին դեսպան Սերդար Քըլըչին: Այս մասին Արաբական Միացյալ Էմիրություններում հայտնել է Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն: Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։
Իրանի ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանը ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշի հետ դեկտեմբերի 15-ին կայացած հեռախոսազրույցի ընթացքում միջուկային գործարքի եւ Թեհրանի նկատմամբ պատժամիջոցների չեղարկման շուրջ Վիեննայի բանակցությունների դանդաղ առաջընթացի գլխավոր պատճառը համարել է «արեւմտյան կողմից» նախաձեռնությունների եւ առաջարկությունների բացակայությունը։
Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն Արաբական Միացյալ Էմիրություններում (ԱՄԷ) ունեցած հանդիպումներին հաջորդած ասուլի ժամանակ խոսել է Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորելուն միտված նախաձեռնության մասին:
Եթե հաջողվի արդյունավետ երկխոսություն սկսել Թուրքիայի հետ, այս նախագիծը մեծ մասշտաբի կհասնի. Փաշինյան։
Կարծում եմ՝ այս փուլում ամենածանր գործընթացներն են սպասվում, քանի որ սկսվելու է սահմանների դեմարկացիա-դելիմիտացիան ռուսական միջնորդությամբ, և դրան կցվելու են նաև եվրոպացի փորձագետներ: Հայտնի չէ՝ սա ռուսական կողմի հետ քննարկված, համաձայնեցվա՞ծ է, թե՞ ոչ: Այստեղ մեկ կարևոր հիշեցում, որ ՌԴ նախագահը խոսել էր այս մասին և ասել, որ այդ գործընթացը ՌԴ-ն կարող է իրականացնել առանց այլ միջնորդների, քանի որ քարտեզները ՌԴ ԳՇ-ում են:
Կառավարության այսօրվա նիստի մեկնարկին՝ նախքան օրակարգի հարցերին անցնելը, Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձավ Բրյուսելում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ ձեռք բերված պայմանավորվածություններին և որոշ մանրամասներ հայտնեց:
Անկարան կդիտարկի թուրքական և հայկական ավիաընկերությունների հայտերը Ստամբուլ-Երևան-Ստամբուլ ավիաչվերթներ իրականացնելու վերաբերյալ:
Ակնհայտ է, որ Արևմուտքի և Ռուսաստանի միջև խուսանավել փորձելով և նատոյական հարթակից Քաշաթաղյան միջանցքն իր փաստացի վերահսկողության տակ վերցնելու վերաբերյալ սպառնալիքով Բաքվի բռնապետը ձգտում է նաև ազատվել Արցախում ռուսական ռազմական ներկայությունից, հետապնդելով երկու հիմնական նպատակ՝ բարձրացնել իր ինքնիշխանության մակարդակը և բռնազավթել ողջ Արցախը։
ՀՀ կառավարությունից հայտնում են, որ Բրյուսելում Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովի ավարտից հետո տեղի է ունեցել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի, Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի եռակողմ հանդիպումը։
Սկսած 1992թ. հունվարի 6-ից ԱՄՆ արտաքին քաղաքական օրակարգում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը առաջնահերթություն է եղել: Սկսած Բուշ ավագի վարչակազմից, այս առաջնահերթությունը չի փոխվել:
Իլհամ Ալիևի հետ Նիկոլ Փաշինյանի յուրաքանչյուր հանդիպումից առաջ հայ հասարակությունն ապրում է տագնապի սպասումով, մտահոգությամբ, որ նա կարող է ստորագրել հերթական հակահայկական փաստաթուղթը։ Եվ ամեն անգամ, երբ դա տեղի չի ունենում, մարդիկ թեթևացած շունչ են քաշում՝ այս անգամ էլ լավ պրծանք։ Հենց այդպիսի սպասումներ էին Հայաստանում ձևավորվել անցած ամիս Սոչիում և նախօրեին Բրյուսելում կայացած հանդիպումներից առաջ։
Թբիլիսիից ոչ հեռու գտնվող Վազիանիի ավանում տղամարդը սպանել է կնոջը եւ զոքանչին, որից հետո ինքնասպանությամբ վերջ է տվել կյանքին։
Պատահական չէ, որ Սոչիի հանդիպումը տեղի ունեցավ բրյուսելյան հանդիպման մասին հայտարարելուց հետո, այսինքն՝ Ռուսաստանը շտապեց ցույց տալ, որ ինքն է այստեղ հիմնական գործոնը: Հայաստանի գործող իշխանության պարագայում տեսնում ենք որոշակի ձեռագիր՝ փորձելու Արևմուտքի ներգրավում ապահովել, այդ միջոցով սեփական մանևրելու դաշտը մեծացնել, մինչդեռ Ադրբեջանը փորձում է մշտապես շահողի դիրքում հանդես գալ: Ադրբեջանը մշտապես փորձում է Ռուսաստանին ցույց տալ, որ ինքը չէ նախաձեռնողը, իր համար ռուսական միջնորդությունն է ընդունելի, բայց չի մերժում, մասնակցում է հանդիպումներին, այսինքն՝ Արևմուտքում էլ որոշակի կառուցողական երևալու խնդիրն է հետապնդում»:
ԱՄՆ-ում Թուրքիայի նախկին դեսպանը Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում հատուկ ներկայացուցիչ կնշանակվի, հայտարարել է Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մեվլութ Չավուշօղլուն ։
Հայ-թուրքական հարաբերություններում ինտենսիվ գործընթացներ են սկսվել։ Թուրքիայի արտգործնախարարը հայտարարել է Ստամբուլ-Երևան չվերթերի վերագործարկման, երկու երկրների կողմից բանագնացներ նշանակելու, անգամ Երևանում դեսպանատուն բացելու հնարավորության մասին։ Հայաստանը ևս պաշտոնապես հաստատել է բանագնացներ նշանակելու պայմանավորվածությունը՝ շեշտելով, որ միշտ պատրաստ է եղել առանց նախապայմանների բանակցությունների։
Նիկոլ Փաշինյանի Բրյուսել կատարած այցի, Փաշինյան-Ալիև-Միշել եռակողմ հայտարարության և դրանից հետո արձանագրված արդյունքների, ինչպես նաև հայ-թուրքական հնարավոր օրակարգի ու դրան ընդդիմության հակազդեցության և ունեցած լծակների շուրջ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում խոսել ենք Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանի հետ։
Ադրբեջանի Գլխավոր դատախազը քրեական գործ է հարուցել ընդդեմ հայ ֆուտբոլիստների թիմի։ Այս մասին հայտնում է Ադրբեջանի Գլխավոր դատախազության մամուլի ծառայությունը։
Իլհամ Ալիևը Բրյուսելում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Ենս Ստոլտենբերգի հետ հանդիպումից հետո կայացած համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ հերթական անգամ հաստատեց, որ Նիկոլ Փաշինյանը, նրա շրջապատը և ընտանեկան թերթը, մեղմ ասած, ինքնախաբեությամբ են զբաղվում:
Ռուսաստանը ողջունում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ուղիղ շփումների շարունակումը: Մամուլի ասուլիսի ժամանակ այս մասին ասաց ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան, անդրադառնալով դեկտեմբերի 14-ին Բրյուսելում կայացած ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի միջև հանդիպմանը:
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան Աշոտ Մելքոնյանն անդրադառնալով Հայաստանի հետ հարաբերություններ հաստատելուն ուղղված Թուրքիայի քայլերին, նախ նշեց, որ այդ առումով, մինչև Արցախի 44-օրյա պատերազմը՝ աշխարհաքաղաքական իրադրությունը Հայաստանի համար շատ ավելի բարենպաստ էր, քան պատերազմից հետո է։
Ռուսաստանը ողջունում է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված գործընթացները: Այս մասին մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան:
Իրանի ԱԳ նախարարության ներկայացուցիչ Սայիդ Խաթիբզադեն հայտարարել է, որ Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (ՄԱԳԱՏԷ) գլխավոր տնօրեն Ռաֆայել Գրոսին եւ Իրանի ատոմային էներգիայի կազմակերպության (ԻԱԷԿ) ղեկավար Մոհամադ Էսլամին առաջընթացի են հասել շարունակվող քննարկումների ընթացքում: Այդ մասին հաղորդել է Press TV հեռուստաալիքը:
«Իրավիճակից դուրս գալու ձևեր կան, եթե ճիշտ աշխարհաքաղաքականություն վարենք, եղբայրական երկրների հետ հարաբերությունները զարգացնենք և այդ վտանգները չեզոքացնենք։ Կարծում եմ՝ Ալիևի հայտարարություններին կարձագանքի Մինսկի խումբը, և պարտադիր չէ, որ դա լինի հրապարակային։ Կրկնում եմ՝ սա չպետք է դիտարկենք իրավական հարթությունում, որովհետև որևէ տեղ գրված չէ, որ Ադրբեջանին ինչ-որ միջանցք պետք է տրվի»։
Ադրբեջանը և Թուրքմենստանը շարունակում են բանակցությունները Կասպից ծովում «Դոստլուղ» հանքավայրի համատեղ յուրացման շուրջ: Դրա գործարկման համար կպահանջվի հինգ տարի, որից հետո այն կարող է դառնալ դեպի Եվրոպա «Հարավային գազային միջանցքի» համար գազի աղբյուրներից մեկը, կարծում են փորձագետները: Ռուսական «Լուկօյլը» ցանկանում է մասնակցել նախագծին:
ՄՆ-ը հայտնել է, որ Վաշինգտոնը և արևմտյան երկրները բանակցություններ են վարում Թուրքիայի հետ Բոսֆորի նեղուցով դեպի Միջերկրական ծով ռուսական նավերի անցումն արգելափակելու համար։ Այս հարցն ակտիվորեն քննարկվում է թուրքական կողմի հետ։ Այնուամենայնիվ, Թուրքիան կարծում է, որ կարելի է դիտարկել այլ երկրների ռազմանավերին դեպի Սև ծով ելք տրամադրելու տարբերակը։
Այսպիսով, շատ բան դարձավ չափազանց պարզ և բաց։ Դրա համար անհրաժեշտ էր հասնել Բրյուսել։ Ըստ էության, հաղորդակցությունների շուրջ քննարկումները ոչ թե պրագմատիզմի և տնտեսական օգուտների, այլ քաղաքական նպատակահարմարության հարթությունում են։ Սա նույնպես նորմալ է, բայց միևնույն ժամանակ պետք է հստակ պատկերացում լինի, թե ով և ինչի համար է վճարում և նաև ինչով:
: Դեկտեմբերի 15-ին 5 մագնիտուդով երկրաշարժ է գրանցվել Իրանի արեւմտյան մասում: Այդ մասին հայտնել է Եվրոպա-միջերկրածովյան սեյսմոլոգիական կենտրոնը։
Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունն ավարտվել է: Այս մասին իսպանական El País պարբերականին տված հարցազրույցում հայտարերել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ հավելելով, որ պետք է սովորել ապրել հարևանների պես:
ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենն աջակցություն է հայտնել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված գործընթացներին:
Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հայտնել է, որ Նիկոլ Փաշինյանն ու Իլհամ Ալիևը նախօրեին նաև կարճատև առանձնազրույց են ունեցել՝ առանց իր մասնակցության: Այս մասին եվրոպացի գործիչն ասել է ճեպազրույցի ժամանակ՝ պատասխանելով լրագրողի համապատասխան հարցին:
