Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական գործողությունների դադարեցումից հետո թուրքական և ադրբեջանական դրոշներով զարդարված Բաքվում անցկացվեց «հաղթողների» թուրք-ադրբեջանական զորահանդես, որի ընթացքում շքերթով միասին քայլեցին ադրբեջանցի և թուրք զինծառայողները։ Դա, ամենայն հավանականությամբ, արվեց այն նպատակով, որ ոչ մեկի մոտ կասկած չառաջանա, թե ով է Լեռնային Ղարաբաղի դեմ վարել այդ ագրեսիվ պատերազմը։ Զորահանդեսի ժամանակ սադրիչ ելույթներով հանդես եկան Ադրբեջանի և Թուրքիայի նախագահները։
ՀՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը Politique Internationale-ին տված հարցազրույցում նշել է բոլոր այն կոնկրետ դրույթները, որոնք իր պաշտոնավարման շրջանում, այսինքն՝ մինչև 2018թ․, առաջարկում էին համանախագահ երկրները Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման համար։ Նրա խոսքով՝ համանախագահների բոլոր առաջարկները նախատեսում էին Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի փաթեթային հանգուցալուծում, փուլային իրականացմամբ, կարգավորման բոլոր տարրերի փոխկապակցվածությամբ։
«Սա բացարձակ սուտ է։ Նույնը վերաբերում է նաև այն զավեշտալի պնդումներին, թե իբր 2018 թ.-ից առաջ բանակցություններն անդրադառնում էին սոսկ Լեռնային Ղարաբաղին Ադրբեջանի կազմում ինքնավարության տրամադրմանը։ (Ամեն դեպքում Հայաստանը չէր կարող ընդունել նման առաջարկ, քանի որ դա կնշանակեր վերադարձ հակամարտության սկզբին և կբացառեր դրա կարգավորման հնարավորությունը)։ Այս ամենը ոչ միայն չի համապատասխանում իրականությանը, այլև չի դիմանում որևէ քննադատության։
Եթե նախորդ տարիների ընթացքում բազմիցս ընդգծվում էր, որ Հայաստանի դիրքորոշումը համահունչ է ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների մոտեցումներին, ապա այժմ միջազգային հանրության աչքերում Երևանը ներկայանում էր, որպես բանակցային գործընթացի ոչ կառուցողական կողմ։ Հայաստանի նոր իշխանությունները ավելի հեռուն գնացին՝ սկսելով կասկածներ հայտնել, որ հակամարտությունը հնարավոր է հանգուցալուծել բանակցությունների միջոցով և նույնիսկ պնդելով, որ պատերազմն անխուսափելի է։
Բարձրացված հարցը, թե ո՞վ էր սանձազերծել նոր պատերազմը, անչափ կարևոր է, քանի որ այն նաև ներառում է հետևայլ համատեքստը, թե ո՞վ է պատասխանատվություն կրում հազարավոր սպանված, վիրավոր, անհետ կորած մարդկանց, խեղված ճակատագրերի, աղետալի ավերածությունների, մարդասիրական իրավունքի աղաղակող ոտնահարումների համար։ Այս հարցերի վրա աչք փակել չի կարելի, հատկապես, երբ դրանց համար պատասխանատվություն կրողները լկտի կերպով պարծենում են իրենց արարքների համար։
Պետությունների գոյության հիմքում ընկած են ֆորմալ ու ոչ ֆորմալ օրենքները, բայց հավասարապես նաև՝ բնական ու բանական օրինաչափությունները։ Հայաստանը, սակայն, ոչ այնքան օրենքների ու օրինաչափությունների, որքան բացառությունների երկիր է։ Բացառությունների երկիր լինելով՝ հակասությունների ու անհեթեթությունների երկիր է։
Քրեակատարողական ծառայությունը (ՔԿԾ), ինչպես միշտ, զարմացնում է իր աշխատաոճով, հատկապես՝ ղեկավար անձնակազմի` պետի և տեղակալների՝ քննիչ-դատախազական կոալիցիայով, ովքեր, Ծառայությունը թողած ինքնահոսի, այլևայլ կարևորության հարցեր են լուծում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի խորհրդի նախագահ, քաղաքագետ Կարեն Բեքարյանն է:
Այս փուլում նախարարությունը 2 քայլ պետք է անի։ Առաջինը՝ անհրաժեշտ է հրատարակել կրթական հասկացությունների բառարան։ Վերջին տասնամյակներին բազմաթիվ նոր հասկացություններ են մտել շրջանառության մեջ։ Բայց չկա մի վստահելի աղբյուր, որում դրանց սահմանումները տրված լինեն։ Մեզ պետք է մի բառարան, որում հանգամանալից կսահմանվեն հիմնական հասկացությունները։
ԱՀ պաշտպանության բանակը հրապարակել է Հայրենիքի պաշտպանության համար նահատակված եւս 193 հայորդու անուն։
Երեկ Անվտանգության խորհրդի գրասենյակը մեջբերումներ էր տարածել իրավունքի ուժով աշխատանքից ազատված Գլխավոր շտաբի նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի՝ ԱԽ երկու տարբեր նիստերի արձանագրություններից` 21.08.2020 թ. և 30.09.2021 թ. մի քանի նախադասություն, թեև հրապարակված փաստաթղթերից միայն մեկում է երևում ամսաթիվը` առաջինում` 30.09.2021 թ.։
«Ըստ էության այսօր բանակցություններ ամենակարևոր հարցերի շուրջ տեղի են ունենում եռակողմ ձևաչափով, գործընթաց է վերադառնում ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, ի՞նչ կարող է անել Բելառուսը: Կարծում եմ՝ դա ժեստ էր պարզապես»,- ասաց վերլուծաբանը:
Օրեր առաջ Նիկոլ Փաշինյանն ԱԺ-ում խոսելով վերջին պատերազմի սկսման պատճառներից, հայտարարել էր. «Պատերազմի ամենամեծ հրձիգը եղել են ՀՀ-ում տեղի ունեցող խորը բովանդակային և համակարգային փոփոխությունները: Եթե տեսնեին, որ Հայաստանի անկումը շարունակվում է, էլի կսպասեին, պատերազմ չէին անի, որովհետև որքան անկումը շարունակվեր, այնքան ավելի հեշտ կլիներ: Թռիչքի պահին ա պետք հարվածել, որ այդ երկիրը հնարավորություն չունենա ավելի դիմակայելու, ռեսուրսներ կուտակելու: Թե չէ ասում են՝ ասել ես՝ Արցախը Հայաստան ա: Դուք ասել եք՝ Արցախն Ադրբեջան ա, մենք էլ ասել ենք՝ Արցախը Հայաստան ա»։
Քիչ առաջ Սահմանադրական դատարանի մամլո խոսնակ Եվա Թովմասյանն իր ֆեյսբուքյան էջում հրապարակեց ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ Գևորգ Կոստանյանի դիմումի հիման վրա ՍԴ կայացրած որոշումը:
Նիկոլ Փաշինյանն ապրիլի 14-ին՝ Ազգային ժողովում կառավարության ծրագրի 2020 թվականի կատարման ընթացքի և արդյունքների մասին զեկույցում, հիմնականում անդրադարձել էր Արցախյան վերջին պատերազմին, ներկայացրել որոշ մանրամասներ մարտական գործողությունների իրականացման վերաբերյալ քննարկումներից։
Երեկ կասեցվեցին Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Ռուբեն Վարդազարյանի լիազորությունները՝ թե որպես ԲԴԽ նախագահ, թե որպես դատավոր, երեկոյան ուշ ժամի ԲԴԽ-ում հրավիրված հրատապ նիստի ժամանակ:
2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին ադրբեջանաթուրքական կոալիցիայի կողմից Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված պատերազմի դադարեցումից հետո անցել է ավելի քան հինգ ամիս։ Այդ ողջ ընթացքում, մեր հասարակության տարբեր շերտերի մոտ բազմաթիվ հարցեր են կուտակվել` պատերազմից առաջ, դրա ընթացքում, ինչպես նաև զինադադարի կնքումից հետո տեղի ունեցած բազմաթիվ իրադարձությունների, դրանց համատեքստում ՀՀ և Արցախի Հանրապետության զինված ուժերի և պետական ղեկավարման մարմինների կողմից ընդունված տարաբնույթ որոշումների և իրականացված գործողությունների վերաբերյալ։
Երեկ, ինչպես հայտնի է, կասեցվեցին Բարձրագույն դատական խորհրդի (ԲԴԽ) նախագահ Ռուբեն Վարդազարյանի լիազորությունները՝ թե որպես ԲԴԽ նախագահ, թե որպես դատավոր:
Նիկոլ Փաշինյանի յուրաքանչյուր հրապարակային հայտնություն՝ ելույթ կամ հարցազրույց, ուղղված է հայ հասարակության ներքին դիմադրողականության, ավելի ճիշտ՝ դրա բացակայության բացահայտմանը։ Հատկապես պատերազմի ավարտից ու կապիտուլյացիայից հետո նրա ցանկացած հրապարակային խոսք որևէ առողջ հասարակության համար իսկական սթրես կլիներ։ Սկսած «դժբախտ ու դժգույն Շուշիից»՝ մինչև «չպայթած Իսկանդեր», վերջացրած խաղաղասիրության թաքնված քարոզից՝ մինչև Ալիևին ուղղված տափակ ստիխ, իսկական սթրեսի պատճառ պետք է դառնային․․․
Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանի ունեցած վերջին ելույթը լի էր պոռթկումներով ու հակասություններով։ Սակայն այդ նույն ելույթում կային տողատակեր, թաքնված նպատակներ, որոնք քողարկելու համար էլ գուցե Փաշինյանն այդպիսի հախուռն զգայականություն էր հաղորդել իր խոսքին։ Մասնավորապես, ի թիվս այլ հակասական հայտարարությունների, կրկին խոսելով թուրքերի՝ թշնամի լինել-չլինելու մասին, Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց. «Ի՞նչ պետք է անենք այս կարգավիճակում, ինչքա՞ն ենք էսկալացնելու այդ թշնամությունը, ի՞նչ գործելակերպ ենք որդեգրելու, այս կոնտեքստում մենք պետք է պատասխանենք մի հարցի՝ իրենք և մենք խնդիր ենք դնում ոչնչացնե՞լ միմյանց, սա է խնդիրը, բայց Հայաստանն այսպիսի խնդիր պետք է ձևակերպի»։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Ճշմարտություն սերունդների համար» նախաձեռնության հիմնադիր Գեղամ Նազարյանն է։
«Հայ-թուրքական հարաբերությունները ուշագրավ էվոլյուցիա են ապրել»,- այս մասին «Խոսենք ապագայից» հատուկ շարքի շրջանակներում ընթացող տեսաքննարկման ընթացքում ասաց Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտի (MGIMO) առաջատար հետազոտող, «Միջազգային վերլուծություն» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Սերգեյ Մարկեդոնովը, անդրադառնալով Ղարաբաղյան հակամարտության պատմական որոշ նրբություններին և ներկայիս իրողություններին։
Սա խոսում է նրա մասին, որ ՀՀ կառավարման ղեկին կանգնած անձնավորությունը, ընդհանուր առմամբ, շատ հեռու է պետական կառավարման համակարգից, ցածր են նրա գիտելիքները ռազմաքաղաքական որոշումներ կայացնելու, միջազգային և, մանավանդ, դիվանագիտական հարաբերություններում, ինչպես նաև շատ ցածր են նրա գիտելիքները ռազմական ոլորտում: Այդ բոլոր ուղղություններում էլ ինքն այս երեք տարիների ընթացքում պարտավոր էր համապատասխան գիտելիքներ և ունակություններ ձեռք բերել երկիրը կառավարելու համար: Սա իմ ընդհանուր գնահատականն է:
«Հիմա եկել, ասում է, թե՝ գեներալները էսպես, էնպես… բա եթե մի մարդուն իր գեներալները ճիշտ չեն զեկուցում ու իրեն կարողանում են խաբել, հարց է առաջանում՝ ի՞նչ է, ինքը մեխի գլո՞ւխ է, դե մեր ասածն էլ դա է, եթե մեխի գլուխ չլիներ, կկարողանար պետության շահերը պաշտպանել։ Հիմա կանգնում ասում է, թե բանակը թալանել են, արա, բա եթե թալանել են, ինչպե՞ս էիր 2020 թվականի հուլիսին ասում, որ մեր բանակն ամենամարտունակն է»,- ասաց Շարմազանովը։
168.am-ն օրեր առաջ գրել էր, որ ապրիլի 10-ին նախատեսված էր ոստիկանության կոլեգիայի ընդլայնված նիստ, որի ընթացքում էլ հենց ոստիկանության պետ Վահե Ղազարյանին պետք է շնորհվեին գեներալական ուսադիրներ։
«Վստահ եմ, որ բանակցություններին էապես խանգարում էին վարչապետի ամենատարբեր հայտարարությունները, որոնք անհասկանալի իրավիճակ էին ստեղծում բանակցությունների սեղանի շուրջ։ Օրինակ՝ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ» հայտարարությունը Մինսկի խումբը չէր հասկանում․ և՛ասում եք՝ Արցախը պետք է բանակցությունների լիիրավ անդամ դառնա, և՛ ասում եք՝ Հայաստան է, և վե՞րջ»։
Նիկոլ Փաշինյանը վտանգավոր է, չափազանց վտանգավոր։ Նա պատրաստ է պետական գաղտնիքը, ազգային անվտանգության շահերը ստորադասել սեփական սևեռուն մտքերին ու հավակնություններին։ Նա չունի ներքին ու արտաքին արգելակներ և հանուն սեփական իշխանության պահպանման ունակ է զոհասեղանին դնել Հայաստանը, ինչն արդեն իսկ արել է և շարունակում է անել։
Օրերս աշխատանքային այցով Բաքվում գտնվող Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն հայտարարել է, թե Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը իրեն խնդրել է հայերին ասել, որ ԼՂ հիմնախնդիրը խաղաղ ճանապարհով լուծեն, բայց Փաշինյանից առաջ եղած հայկական ղեկավարությունը հրաժարվել է այդ առաջարկից: NEWS.am-ը ՀՀ երրորդ նախագահի գրասենյակից խնդրեց Սերժ Սարգսյանի մեկնաբանությունը Բելառուսի նախագահի այս հայտարարության վերաբերյալ: Ստորև ներկայացնում ենք ՀՀ երրորդ նախագահի գրասենյակից մեզ տրամադրված՝ Սերժ Սարգսյանի պատասխանը:
Եթե կառավարության ղեկավարն ասում է, որ խնդիրը երկաթգիծն է, փոխադրումները, դա չի նշանակում, որ անպայման պետք է նայել Թուրքիայի կողմը: Պետք է նայել ահռելի շուկա ունեցող Իրանի ու Չինաստանի կողմը: Մեր իշխանությունները, չգիտես ինչու, բեռնափոխադրումների հոսքեր ապահովելու հարցում այլ ուղղությանն են հակված, որը գոնե առաջիկա տեսանելի տասնամյակում բացառվում է, եթե ֆունդամենտալ քաղաքական խնդիրները չեն լուծվում: Առաջինը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման, փոխհատուցման խնդիրն է, մյուսն արցախյան խնդիրն է, որն ամենևին չի լուծվել: Այնպես որ, այս հարցերի պատասխանները պետք է տրվեն:
«Այստեղ 2 բևեռ կա: Ես համաձայն եմ, որ մեդիաները կարևոր դերակատարություն ունեն, ու ցանկացած դեպքում պետք չէ իրենց խեղճացնել: Բայց մյուս կողմից, երբ ես ժամանակին կոորդինացնում էի այդ ոլորտը, իմ վարքագիծը եղել է այնպիսին, որ պետք է հնարավորինս սահմանափակել այդպիսի խաղերի վաճառքը մեր ազգաբնակչությանը: Կա վերլուծություն, որ սովորաբար ճգնաժամերի ժամանակ հանրության հակվածությունը մոլախաղերի նկատմամբ ավելանում է, և դա բերում է ինքնասպանությունների թվի աճի, ընտանիքների կործանման»,- նշեց Վարդան Արամյանը:
