Վաշինգտոնում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության հռչակագրի ստորագրումը ցնցեց հետխորհրդային տարածքը՝ ցույց տալով, որ դրա հետագա վերակազմակերպման գործընթացը՝ թե՛ աշխարհագրական, թե՛ աշխարհաքաղաքական տեսանկյունից, շարունակվում է։ Սա հաստատում է նաև ԱՊՀ անդամ երկրների հետաքրքրությունը Դոնալդ Թրամփի խաղաղարար հաջողության նկատմամբ։
Վստահաբար՝ առիթներ կլինեն գլուխներս բարձրացնելու, բայց այսօր գլխահակ ենք ու պիտի փորձենք փնտրել այդ առիթները, որպեսզի կարողանանք նայել միմյանց աչքերին, գլուխներս բարձրացնել ու կանգնել մեր հողի համար։
««Ես հիմա չեմ հիշում, անգիր չեմ հիշում իրենց տարածքը». Փաշինյանի հիշողության «կորուստը»՝ պատահականությո՞ւն, թե՞ փոխհամաձայնեցված «մանրուք»» վերտառությամբ հոդվածում անդրադարձել էինք օգոստոսի 11-ին հրապարակված Հայաստան-Ադրբեջան նախաստորագրված երկկողմ համաձայնագրին, մասնավորապես, երկու երկրների՝ իրար նկատմամբ տարածքային սահմանադրական պահանջներ ունենալ-չունենալու հարցին:
Թրամփը խնդրե՞լ է Ալիևին ազատ արձակել 23 հայ գերիներին. Վաշինգտոնում Փաշինյան-Թրամփ առանձնազրույցից տարածված չափազանց կարճ տեսանյութից հետո այս հարցի առնչությամբ որևէ պարզաբանում դեռևս չի եղել։ Ամեն դեպքում, օգոստոսի 11-ին Երևանի և Բաքվի կողմից համաժամանակյա հանրայնացված «խաղաղության համաձայնագրի» տեքստում այս մասին որևէ խոսք չկա։
Պաշտոնական Երևանն ու Բաքուն օգոստոսի 11-ին հանրայնացրին խաղաղության համաձայնագիրը, որն օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում նախաստորագրել էին արտգործնախարարներ Միրզոյանն ու Բայրամովը՝ Հայաստանի, Միացյալ Նահանգների և Ադրբեջանի ղեկավարների ներկայությամբ։ Ու հետաքրքիր զուգադիպությամբ, հենց օգոստոսի 11-ին կառավարության գրավոր քվեարկության հարցերի բաժնում հայտնվում է արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանի ներկայացրած գաղտնի հարցը։
«Շուտով հանրությանը կներկայացնենք «Մեր ձևով» շարժումը։ Այս նախաձեռնությունը ձևավորվել է հստակ գաղափարների շուրջ և մեծ ծրագրեր ունի Հայաստանի համար»:
«Սա սև-սպիտակ իրավիճակ է: Եթե դիտարկենք Եվրոպայի կոնվենցիան, կրոնի ազատությունը սրբազան է, ուստի կրոնի և պաշտամունքի ազատությունն ամբողջովին երաշխավորված են»:
«Արբիտրաժի պարագայում սկզբունքը հետևյալն է, որ ժամանակ առ ժամանակ կառավարություններն արտակարգ միջանկյալ որոշումները չեն կատարում, բայց վերջնական որոշումները կատարում են: Ուստի, ժամկետների խնդիրն է այստեղ կարևորվում: Բոլոր այս գործերի վերջնական արդյունքն ակնհայտ է. պարոն Կարապետյանը հաջողության կհասնի, նա կստանա փոխհատուցում, և վնասը կկրի կա՛մ այս, կա՛մ հաջորդ կառավարությունը»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն անդրադառնալով ՀԷՑ-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակին՝ ասաց միջազգային հայտնի իրավաբան Ռոբերտ Ամստերդամը:
«Որպես միջազգային փաստաբան՝ այն դիրքորոշմամբ եմ հանդես գալիս, որ Սամվել Կարապետյանի գործն ակնհայտորեն քաղաքական է, և, որ ցանկացած դատավարություն, որ այստեղ տեղի է ունենում, փորձիցս ելնելով՝ կարող եմ ասել, որ կարող է համեմատելի լինել ինչ-որ ցուցադրական դատավարության հետ»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց միջազգային հայտնի իրավաբան Ռոբերտ Ամստերդամը:
Ուստի, կարևոր է, որ պետական մարմինները պատշաճ կերպով զբաղվեն նաև այս անհայտ կորածների ճակատագրերի պարզմամբ՝ հիմք ընդունելով նաև եղած ապացույցները: Յուրաքանչյուր գերի պետք է վերադարձվի, իսկ անհայտ կորածի ճակատագիր՝ պարզվի:
Մինչև խիզախություն չունենանք ընդունելու, որ մեր նորագույն ողբերգությունների պատճառը մենք ենք (օրինակ՝ 2021-ի ընտրությունների արդյունքները, Արցախի հանձնման հանդեպ մեր անտարբերությունը, քաղաքացիական պահվածքի և որակների բացակայությունը և այլն), ոչինչ չի փոխվելու։
Օգոստոսի 8-ին Սպիտակ տանը Փաշինյան-Թրամփ-Ալիև հռչակագիրը և դրանից բխող ԱՄՆ դիրքերի ամրապնդումը Հարավային Կովկասում դեռ երկար կքննարկվի միջազգային ու ռեգիոնալ մամուլում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն Ամերիկյան ռուս-ամերիկյան համաձայնության կոմիտեի ավագ խորհրդական, American Conservative-ի խմբագիր և սյունակագիր և ԱՄՆ Պետքարտուղարության նախկին խորհրդական Ջեյմս Քարդենն (James W. Carden) է։ Զրույցին մասնակցում է նաև Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը։
«ՀՀ տարածքի որոշակի հատվածի իրավական ռեժիմները կարգավորվում են Ադրբեջանի համաձայնությամբ և ստորագրությամբ: Հակառակ դեպքում ի՞նչ գործ ուներ այնտեղ Ադրբեջանի ստորագրությունը: Փաստաթղթերով արդեն կա այդ միջանցքը, իրականություն կդառնա՞, թե՞ չէ, կարծում եմ՝ չէ: Եթե Իրանը ռմբակոծի միջանցքը, ո՞ր երկրի տարածքն է ռմբակոծելու՝ ՀՀ տարածքը: Դրա համար եմ ասում՝ Հայաստանի ուկարինացման կամ սիրիացման մեկնարկն է տրվել»:
«Հիմա Փաշինյանը պարտավոր է ասել, իսկ ո՞րն է այն երաշխիքը, որը կստիպի ադրբեջանական կողմին կատարել ստորագրությամբ ստանձնած պարտավորությունը։ Չկա՛ երաշխիք, և պետք չէ միամտություն ցուցաբերել, թե երաշխիք կարող է լինել ԱՄՆ նախագահ Թրամփի բանավոր խոսքը. կրկնում եմ՝ չկա՛ երաշխիք»,- ասաց Ավետիք Չալաբյանը՝ ընդգծելով՝ երաշխիք կարող էր լինել Հայաստանի Զինված ուժերը, որ ունենար բավարար ռազմական պոտենցիալ՝ սեփական երկրի տարածքը պաշտպանելու համար։
«Հայ ժողովուրդն իր ապագայի համար ունի պատասխանատվություն: Բրախել այդ պատասխանատվությունը ռուսների վրա, արդար չէ, բրախել այդ պատասխանատավությունը միայն Նիկոլի վրա, ազնիվ չէ: Նիկոլն այլմոլորակային չէ, նա ծնվել է՝ որպես քաղաքական երևույթ, և պաշտոնավարում է՝ որպես քաղաքական ասպատակ, մեր կողմից՝ հայ ժողովրդի կողմից»,- ասաց Արմեն Աշոտյանը:
Իմ փորձից, սակայն, կարող եմ հավաստել, որ մեր երկրի անկախության վերականգնումից ի վեր Իրանը Հայաստանի նկատմամբ ոչ միայն որեւէ դժգոհություն կամ կշտամբանք չի արտահայտել, այլեւ դրականորեն է արձագանքել մեր բոլոր կարիքներին։ Մի խոսքով, Հայաստանի եւ Իրանի ավելի քան 30-ամյա հարաբերություններում ես որեւէ թյուրըմբռնում չեմ տեսել»։
Պարտադրել, որ Հայաստանը փոխի իր Մայր օրենքը՝ Սահմանադրությունը, ի՞նչ է, եթե ոչ՝ ՀՀ ներքին գործերին միջամտություն, դեռ չենք նշում «ռևանշիստական տրամադրությունները» ոչնչացնելու պահանջի մասին, որն այլ ձևակերպումներով համաձայնագրում դարձյալ տեղ է գտել:
Հնարավո՞ր էր այդքան զիջումների դիմաց հասնել գոնե գերիների ազատ արձակմանն ու Հայաստանից գրավված տարածքներին դեօկուպացիային, վստահաբար՝ այո, բայց Նիկոլով, աշխարհաքաղաքական ներկա վիճակով ստանալ ավելին, հավանաբար՝ ոչ։
«2016 թվականի քառօրյա պատերազմից հետո, երբ մեր երկիրը տեր ուներ՝ նախագահը Սերժ Սարգսյանն էր, Ադրբեջանի նախագահը բողոքում էր, որ իրեն փակ դռների հետևում ստիպում են ճանաչել Արցախի անկախությունը, իսկ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանի նախագահը, ասում էր՝ «noldu?», Փաշինյան (էս ի՞նչ եղավ, Փաշինյան)։
«Կարծում եմ, որ բազմաթիվ գործիքներ կան»,- ընդգծել է նա և հիշեցրել, որ Հայաստանի առաջնորդը 3 միլիոնանոց երկրի ներկայացուցիչ է, մի երկրի, որը տնտեսական, քաղաքական, իրավական աջակցության առումով կախվածության մեջ է տարբեր երկրներից: Այսինքն, գործարար Սամվել Կարապետյանին առաջադրված մեղադրանքն իր ազդեցությունն ունենալու է այս ամենի վրա:
Ցնցված եմ Սամվել Կարապետյանի մեղադրանքից և Եկեղեցու դեմ իշխանության հարձակումներից. Ռոբերտ Ամստերդամ:
Կարապետյանների ընտանիքը «ՀԷՑ»-ի սեփականազրկման գործով ներդրումային արբիտրաժ է նախաձեռնել Հայաստանի Հանրապետության դեմ: Այս մասին նշված է Սամվել Կարապետյանի պաշտպանության խորհրդի տարածած հայտարարության մեջ:
ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է:
Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին տեղի ունեցածից հետո հանրությանը մատուցվում է Հայաստանում ամերիկյան ներդրումային բումի հեռանկար՝ գեներացնելով հանրային մեծ ոգևորություն: Ընդ որում, դա այն դեպքում, երբ այդ առումով Վաշինգտոնում միակ շատ թե քիչ կոնկրետությունը վերաբերում է ընդամենը Հայաստանի տարածքով Ադրբեջանից Նախիջևան և հետո դեպի Թուրքիա մոտ 40 կմ մի ճանապարհի:
Եվ մեր քաղաքական էլիտան այսօր խոսքի միայն առաջին նախադասությունն է սերտել ու հրամցնում սեփական հասարակությանը… Իսկ «որևէ ժողովուրդ ստրկացնելու» ցանկություն չունենալու մասին խոսող Հալիլ փաշան նաև հպարտությամբ նշում էր, որ անձամբ ղեկավարել է 300 հազար հայերի ֆիզիկական ոչնչացման գործողությունները, այսինքն` ստրկացնելուց ավելի վատ` ոչնչացման կողմնակից էր։
«Հստակ է, որ Հայաստանն ամենամեծ կորցնողն է․ ամեն կնքված պայմանագրից հետո մեր կորուստներն էլ ավելի են մեծանում»,- 168․am-ի հետ զրույցում Վաշինգտոնում մեկնարկած գործընթացներին ու նախաստորագրված փաստաթղթին այսպես արձագանքեց միջազգային հարցերով փորձագետ Արմեն Մանվելյանը։
Հայաստանն իր տաղավարը կունենա «Izmailovo shoes 2025» կոշիկի և կաշվե իրերի միջազգային ցուցահանդեսում։ Էլեկտրոնային գնումների համակարգից տեղեկանում ենք՝ ըստ Էկոնոմիկայի նախարարության և անհատ ձեռներեց Սերգեյ Կերեևի միջև օրերս կնքված ծառայությունների մատուցման պայմանագրի՝ ցուցահանդեսի անցկացման վայը Մոսկվան է, անցկացման ժամկետներ են նշվում օգոտոստի 11-28-ը։
2025 թ. օգոստոսի 8-ին ԱՄՆ-ում Նիկոլ Փաշինյանի կողմից եռակողմ հանդիպման հայտարարությամբ ստանձնած պարտավորությունները, ինչպես նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև նախաստորագրված համաձայնագիրը, որոնց չհիմնավորված կարևորությունը շեշտում և քարոզում են փաշինյանական ռեժիմի ներկայացուցիչները, որևէ առնչություն չունեն իրական խաղաղության հետ: Ավելին, դրանք պարունակում են Հայաստանի և հայ ժողովրդի համար գոյաբանական նոր սպառնալիքներ: Այս մասին հայտարարություն է տարածել ԱԺ «Հայաստան» խմբակցությունը.
Ադրբեջանի զբոսաշրջիկը ինչպե՞ս է եկել, ի՞նչ նպատակով է եկել Հայաստան, որտե՞ղ է անցկացրել իր զբոսաշրջային «հանգիստը», ոչինչ հայտնի չէ։ Իրավասու մարմիններն այդ մասին լռում են։ Գուցե նույնիսկ տեղյակ էլ չեն։ Հայտնի է միայն, որ նա Հայաստանում անցկացրել է 3 օր։ Այդ 3 օրերին ո՞ւր է գնացել, ի՞նչ է արել, ո՞ւմ հետ է հանդիպել, ոչ մի տեղեկություն չկա։
