Հայաստանի 1067 բնակիչների 32 տոկոսի համար ամենահեղինակավոր քաղաքական գործիչը ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանն է: Գագիկ Ծառուկյանը հարցվածներից 29 տոկոսի համար է ամենահեղինակավոր քաղաքական գործիչը, իսկ 9 տոկոսի համար ամենահեղինակավոր քաղաքական գործիչը ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն է: 7 տոկոսի համար ոչ ոք հեղինակավոր չէ:
Մենք պաշտպանել ենք Սերժ Սարգսյանին՝ որպես մտավորականներ. ճանաչելով նրան՝ որպես վարչապետ և որպես պաշտպանության նախարար: Հիմա, քանի որ մենք դեռևս որոշում չունենք ապագայի նկատմամբ, եկեք հարցն այնպես չդնենք, որ ես կանգնեմ դիլեմայի առաջ: Մենք առայժմ որոշում չունենք ապագայի համար:
իրականում հիմա պայքարը ոչ թե հաջորդ տարի իշխանությունը կիսելու կամ հանձնելու, այլ հաջորդ տասը տարիներին իշխանություն ունենալու համար է: Այլապես ներկայիս խնդիրները հարթելու համար Սերժ Սարգսյանը գուցե բավարարեր ԲՀԿ-ի ախորժակը և վարչապետի պաշտոնը տրամադրեր նրան: Սակայն դա կարող է վտանգավոր լինել ոչ այնքան գալիք նախագահական ընտրությունների, որքան հետընտրական զարգացումների տեսանկյունից:
Խոսքը մի մարդու մասին է, ով, լինելով մեծությամբ երկրորդ խորհրդարանական խմբակցության ղեկավար, Անվտանգության խորհրդի անդամ, առնվազն վերջին մի քանի ամիսներին Հայաստանում գրեթե չի լինում: Վերջին շրջանում մամուլում ամենաքննարկվող հարցերից մեկն այն է, թե շաբաթվա որ օրը Գագիկ Ծառուկյանը քանի ժամով է ժամանել Հայաստան, քանի հոգու հետ է հանդիպել Կոնյակի գործարանում և վերադարձել արտերկիր:
Սերժ Սարգսյանի տեխնոլոգները երևի կարողացել են համոզել, որ պաշտոնյաների վրա «մուննաթ գալը» դրական կանդրադառնա «ռեյծինգի», վրա ու Սերժ Սարգսյանն առանձնակի էնտուզիազմով հետևում է այդ խորհրդին: Խնդիրն ամենևին այն չէ, որ անարգանքի սյունին գամվող պաշտոնյաներն արժանի չեն դրան, որ նրանք առաքինի են, ու Ս. Սարգսյանը հանիրավի է նրանց մեղադրում: Խնդիրն այն է, որ օրենքը կարգավորում է բոլոր այն իրավիճակները, որոնք հիմա Ս. Սարգսյանը փորձում է լուծել «ջղայնանալով»: Եթե որևէ պաշտոնյա վատ է աշխատում, եթե որևէ ոլորտում «խայտառակ վիճակ» է, պետք է ընդամենը պաշտոնանկ անել այդ ոլորտի պատասխանատուին կամ պատասխանատուներին:
Հասարակությունը կարող է արդարացիորեն մտածել, որ «ատկատների» դեմ պայքարում իշխանությունն ընդդիմությանն առաջարկել է աշխատել «ատկատով»: Դրա մեխանիզմները բազմաթիվ են: Ասենք՝ իշխանությանը պետք է ազատվել որևէ պաշտոնյայից, ընդդիմությանը հուշում են, որ բարձրացնեն հատկապես նրա թույլ տված չարաշահումների հարցը: Այդ պաշտոնյային հեռացնում են պաշտոնից, նրա պատճառած վնասի մի մասը փոխհատուցվում է պետական բյուջե, մնացած մասն իշխանությունը եղբայրաբար կիսվում է ընդդիմության հետ:
«Բանտային բունտը» գեներացվելու դեպքում կարող է փողոց հանել առնվազն մի քանի տասնյակ հազար մարդ: Քանի որ Վրաստանի դեպքերը դեռ թարմ են, այդ հեռանկարը կարող է գրավիչ դառնալ նաև Հայաստանում իշխանության դեմ կամ իշխանության համար պայքարողների համար: ՀՀԿ-ԲՀԿ հարաբերությունների ներկայիս պայմաններում, բնականաբար, նման հեռանկարը կարող է ձեռնտու լինել առաջին հերթին՝ «Բարգավաճ Հայաստանին»:
Հեռավոր Չեխիայից Հովիկ Աբրահամյանի այսօրվա հարցազրույցը ոչ այլ ինչ է, քան քաղաքական առևտրում միջնորդի կողմից խաղաքարտերը որոշակիորեն բացելու փորձ: Ընդ որում, դժվար չէ նկատել, որ այդ բանակցություններում Հ. Աբրահամյանն ավելի շատ հանդես է գալիս ԲՀԿ-ի, քան հարազատ կուսակցության շահերի դիրքերից: Հարազատ խնամին, ինչպես հայտնի է, անգամ հարազատ կուսակցությունից թանկ է:
Խորհրդակցությունն անցել է «ժանրի բոլոր կանոնների համաձայն»: Հայոց լեզուն, ինչպես հայտնի է, ճկուն է և բարբարոս: Ու մասնագիտությամբ բանասեր Սերժ Սարգսյանը յուրաքանչյուր խորհրդակցության ժամանակ գտնում է իրավիճակի ողբերգականությունն ավելի արտահայտիչ դարձնող բառեր:
Հոկտեմբերի 27-ի 13-րդ տարելիցն այս անգամ, նախորդ տարիների համեմատ, մեկ առանձնահատկություն ուներ, որն առանձնապես ուշադրության չարժանացավ: Հայաստանի բարձրագույն ղեկավարության ներկայացուցիչներից որևէ մեկը շաբաթ օրը չայցելեց Եռաբլուր և «Կոմիտասի» անվան պանթեոն: Ոչ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, ոչ ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը, ոչ էլ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանն անձնապես չէին այցելել Վազգեն Սարգսյանի և Կարեն Դեմիրճյանի շիրիմներին` հարգելու նրանց հիշատակը:
Հայաստանում քաղաքականությունն, իհարկե, արդարացիորեն շատերն ասոցիացնում են «շուստրիության» հետ: Բայց ամեն ինչ, ինչպես ասում են, սահման ունի: «Շուստրիության» և ցինիզմի միջև էլ սահման կա, որը ՀԱԿ-ը` ԲՀԿ-ի մասով, ակնհայտորեն անցնում է: Այսինքն` համաժողովրդական շարժման արդյունքում ձևավորված այս միավորի անդամներն ուզում են հասարակությանը համոզել, որ ԲՀԿ-ի հետ գալու են իշխանության, որ ԲՀԿ-ին պատժեն Մարտի 1-ի սպանություններում ունեցած դերակատարության համար: Դա նույնն է, որ մարդասպանի օգնությամբ դատարանի շենք կառուցես, որպեսզի այդ շենքում նրան դատապարտես ցմահ ազատազրկման:
Doing Business-ում վեր բարձրանալը՝ որպես այդպիսին, բարեփոխումների «պտուղ» չէ։ Պտուղը կլինի այն, եթե դրա արդյունքում ներդրումների հոսքը դեպի Հայաստան ավելանա։ Իսկ երբ զեկույցում առաջ գնալը ներկայացվում է՝ որպես փայլուն նվաճում, դա արդեն ցույց է տալիս, որ գործ ունենք ինքնանպատակ բարելավման հետ։
ՀՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն ոչ թե կուսակցություններ են, այլ միավորումներ, որոնցում ընդգրկված են հարուստ, շատ հարուստ գործարարներ կամ գործարարությամբ չզբաղվող, սակայն ֆինանսական հսկայական կարողություններ ունեցող դեմքեր: Այսինքն` դրանք երկու ֆինանսական կոնգլոմերատներ են, որոնք պայքարում են իրենց փողի իշխանությունն ամրապնդելու, լայն իմաստով, փողի զանգվածն ավելացնելու համար:
Ենթադրենք` Գագիկ Ծառուկյանն առաջադրում է իր թեկնածությունը, ՀԱԿ-ն էլ, ասենք, հղում անելով Լևոն Զուրաբյանի այն հայտարարությանը, թե ընդդիմությանն ուժեղ թեկնածու է պետք, խոնարհաբար սատարում է Գագիկ Ծառուկյանին: Ի՞նչ է ասելու Լևոն Տեր-Պետրոսյանն այդ նպատակով կազմակերպված նախընտրական կամ հետընտրական հանրահավաքներին: Ըստ ամենայնի, նրա ասելիքը տեղավորվելու է Լևոն Զուրաբյանի` ԲՀԿ-ին հղած «մեսիջների» տրամաբանության շրջանակներում, այն է` Սերժ Սարգսյանը վերարտադրվելով՝ խլելու է Գագիկ Ծառուկյանի ու Ռոբերտ Քոչարյանի ունեցվածքը, ինչը մենք թույլ չենք տա, քանի որ ԲՀԿ-ի հետ համագործակցությամբ կերտում ենք ժողովրդավարական պետություն, որտեղ բոլորի իրավունքներն ու սեփականությունը պաշտպանված կլինեն:
Եթե ԲՀԿ-ն, ի վերջո, համաձայնի պաշտպանել Սերժ Սարգսյանին, ապա իշխանությունն «ատկատների» գործերը «զակատ» կանի: Նույնը կարող է տեղի ունենալ նաև Վարդան Օսկանյանի պարագայում: Ակնհայտ է, որ վերջինիս հարցն առանցքայիններից մեկը կարող է լինել Ծառուկյանի ու Սերժ Սարգսյանի բանակցություններում: Կրկին` մտածել, որ ԲՀԿ-ն կպաշտպանի Սերժ Սարգսյանին` որպես պայման չառաջադրելով Օսկանյանի գործի «փակումը»` անմտություն կլինի:
«Նայեք, տեսեք՝ ի՞նչ ա եղել. ոտքը չի շարժում, ընդհանրապես անզգա վիճակում ա: Ծանրություն են կապել, որ սալջարդը կպնի, հետո նոր կարողանան կամ գիպս դնել, կամ էլ վիրահատել: Դե, բժիշկը տենց ա ասել: Կարող ա չվիրահատեն էլ, սակայն այդ ամենը երկուշաբթի պարզ կլինի: Մի հատ էլ ռենտգեն պիտի անեն, որ հետագա քայլերը որոշեն,- ասաց տիկին Գոհարը և ավելացրեց,- Ամբողջ գիշեր մեկ րոպե աչք չի փակել: Վատ է իրեն զգում: Մենք էլ հեռավոր գյուղից ենք: Դժվար է մեզ համար այսքան ճանապարհ գալ ու գնալը»:
Ռուսաստանի կառավարությունը հավանություն է տվել մի համաձայնագրի, որով, ըստ էության, ներել է Մոզամբիկի 144 միլիոն դոլարի պարտքը։ Հայաստանը Մոզամբիկ կամ Ղրղըզստան չէ, որ պարտքերը ներեն: Հակառակը՝ ցավոք, պետք է նախապատրաստվենք, որ հերթական անգամ Հայաստանն ինչ-որ բան զիջելու է իր ռազմավարական դաշնակցին:
Նաիրա Զոհրաբյանը Վարդան Օսկանյան չէ, նա միշտ հրապարակային դաշտում արտահայտել է ԲՀԿ-ի դիրքորոշումը, և սա, թերևս, առաջին դեպքն է, երբ Զոհրաբյանի ասածը կուսակցության կողմից որակվում է՝ որպես «անձնական»: Հնարավոր է, իհարկե, այս իրավիճակի պատճառն այն է, որ Նաիրա Զոհրաբյանը դեմ լինելով որևէ ձևաչափով Ս. Սարգսյանին սատարելուն, այսկերպ իսկապես արտահայտել է իր անձնական տեսակետը: Սակայն կարևոր է ԲՀԿ-ի արձանագրումը: Գագիկ Ծառուկյանին որպես նախագահի թեկնածու՝ կուսակցությունն առայժմ պաշտոնապես չի համարում:
Իշխանությունը կատարվածը կարող է օգտագործել հետագա PR կամպանիաների համար: Ասենք, եթե որոշում կայացվի 2013 թվականի գարնանը Երևանի ավագանու ընտրություններում Տարոն Մարգարյանի փոխարեն քաղաքապետ դարձնել մեկ ուրիշին, «համապատասխան մարմինները» կարող են հիշել այս միջադեպը և «պարզել», որ ողբերգությունը տեղի է ունեցել Տարոն Մարգարյանի հանցավոր անփութության կամ պաշտոնական դիրքի չարաշահման արդյունքում: Վազգեն Խաչիկյանի ականջը կանչի:
«Ты трус, ты раб, ты армянин»,- գրում էր Ալեքսանդր Պուշկինը: Հայաստանի քաղաքական վերնախավն ամեն ինչ անում է ռուս դասականի` մեր ինքնությունը, մեղմ ասած, չշոյող այս տողերը հիմնավորելու համար:
168.am-ի տեղեկություններով` Խանջյան 20 հասցեում կառուցվող շենքի սեփականատերը Մհեր Ավետիսյանն է, ով այժմ գտնվում է փախուստի մեջ: Վերջինս Արարատյան հայրապետական թեմի առաջնորդ Նավասարդ Կճոյանի սանիկն է, JOSE ռեստորանային համալիրի նախկին սեփականատերը: Հիշեցնենք, որ ամիսներ առաջ համալիրը վաճառվեց մի քանի մարդկանց: Մամուլում սեփականատերերի շարքում նշվում էր նաև ԱԺ նախկին պատգամավոր Հարություն Փամբուկյանի անունը:
Ստացվում է, որ ՀՀ էներգետիկայի նախարարը, այսինքն` ՀՀ իշխանությունը, սուտ խոսելով՝ թաքցնում է Հայաստանի Հանրապետության սեփականության վաճառքը կամ տրամադրումը մեկ այլ պետության: Ու այս պայմաններում իշխանությունը գնում է նախագահական ընտրությունների, հասարակությանը համոզելու, որ ընտրեն Սերժ Սարգսյանին: Եթե Արմեն Մովսիսյանի հայտարարություններն իր անձնական նախաձեռնությունն են, ապա ընտրություններից առաջ նա ուղղակի աշխատում է Սերժ Սարգսյանի դեմ:
Ինչպես հայտնում են ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությունից, տուժածներն են` Կամո Ղահրամանյանը (50 տ.), Արման Ղազարյանը (40 տ.), Արման Գրիգորյանը (25 տ.), Արսեն Հայրապետյանը (30 տ.), Նահապետ Բադալյանը, Վոլոդյա Մաթևոսյանը, Սիրակ Թովմասյանը, էդիկ Սուքիասյանը (30 տ.) և Ռոբերտ Առաքելյանը (53 տ.):
Երեկ անուղղակիորեն հաստատվել են տևական ժամանակ քաղաքական շրջանակներում ու մամուլում շրջանառվող այն տեղեկությունները, որ Հանրապետական ու «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունների միջև բանակցություններ են ընթանում առաջիկա նախագահական ընտրություններում Սերժ Սարգսյանի թեկնածությունը սատարելու շուրջ: Այդ տեղեկությունների համաձայն, գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանին ընտրություններում սատարելու դիմաց ԲՀԿ-ն պահանջում է վարչապետի պաշտոնը, ինչին Ս. Սարգսյանը չի համաձայնվում:
ՊԵԿ տվյալները, որտեղ ներկայացված են առանձին ապրանքատեսակների արտահանման ցուցանիշները, տալիս են այն հարցի պատասխանը, թե ինչո՞ւ է արտահանումը նվազել այս տարվա հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին։
168.am-ի թղթակիցը քիչ առաջ տեղեկացրեց, որ դեպքը տեղի է ունեցել Խանջյան փողոցում գտնվող «Կարաս» թոնրատան հարևանությամբ գտնվող կիսաքանդ կիսակառույց շինության շինարարական աշխատանքների ընթացքում. 3-րդ հարկի տանիքը փլվել է բանվորների վրա։ 168.am-ին ԱԻՆ լրատվական ծառայության ղեկավար Նիկոլայ Գրիգորյանը տեղեկացրեց, որ փլատակների տակ մնացել էր 11 բանվոր. բոլորին հաջողվել է դուրս բերել փլատակների տակից, և տեղափոխել հիվանդանոց:
«Ցանկացած շենք» արտահայտությունը տվյալ դեպքում կարելի է ընդհանրացնել ցանկացած երևույթի նկատմամբ: Այդ տրամաբանությամբ կարելի է քննարկել ամեն ինչի` երկրի տարածքի, ինքնիշխանության, սեփական քաղաքացիների անվտանգության վաճառքի հարց, եթե լավ գին տվող լինի: Համեմատականը գուցե այնքան էլ գեղեցիկ չհնչի, բայց այս մոտեցումը բովանդակային իմաստով գրեթե չի տարբերվում աշխարհի ամենահին մասնագիտության տեր կանանց գործունեության «սկզբունքից»: Նրանք էլ ապրում ու աշխատում են «փողին մուննաթ» սկզբունքով:
Փաստորեն, 10 զոհերը, 150-ից ավելի քաղբանտարկյալները, հասարակության վատնված հավատը ծառայեցվեցին… Ռոբերտ Քոչարյանի ու Գագիկ Ծառուկյանի սեփականության պաշտպանությանը: Սա, թերևս, ՀՀ հիմնադիր նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի վրեժն է հայ ժողովրդից:
Ասել են` գնա ու սա կարդա: Նրանց բոլորին թվում է, թե իրենք «սարսափելի ինքնիշխան» իշխանության ներկայացուցիչներ են, որ իրենք ամբողջությամբ տեղեկացված են իրենց ղեկավարի մտադրությունների մասին, և այլն, և այդպես շարունակ: Մինչդեռ նրանք, մեծ հաշվով, ընդամենը մեկ ֆունկցիա ունեն. նման դատարկ ելույթներ ունենալ՝ մինչև իրենց ղեկավարը կիրականացնի իր իրական մտադրությունները:
5 տարեկան Սրբուհին ճմրթված թղթի վրա նկարելով` ինչ-որ մանկական երգ է երգում: «Անկյանք» ձայնի ելևէջներն աստիճանաբար նվաղում են, երբ երգելուն զուգահեռ` հոր՝ ավելի բարձր հնչող գանգատներն է լսում: Հայրը կյանքից նույնքան դժգոհ է, որքան ինքը` նկարելուն անհարմար ճմրթված թղթից, որից ինչքան էլ փորձում է փոքրիկ մատներով հարթ մակերես ստանալ, միևնույն է` գունդուկծիկ թղթի համառությունը նյարդայնացնում է Սրբուհուն, ով, ամեն դեպքում, իր ուզած պատկերը չստանալուց հիասթափված` դադարում է նկարել:
