Ինչու է «Միասնության թևեր» նախաձեռնության խորհրդանիշ թևավոր ցուլը. Արմեն Խաչատրյան

Արմեն Խաչատրյանը գրում է. «ԻՆՉՈ՞Ւ ԹԵՎԱՎՈՐ ՑՈՒԼ

1968 թվականին Արա Հարությունյանը (ճարտարապետ Ռաֆայել Իսրայելյանի, քանդակագործներ Սամվել Մանասյանի և Արշամ Շահինյանի հետ միասին) ստեղծեց Սարդարապատի ճակատամարտին նվիրված հոյակերտ հուշահամալիրը, որը տեղակայված է Արմավիր քաղաքից 10 կմ հեռավորության վրա` այն վայրում, որտեղ 1918 թվականին հայերը հաղթանակ տարան թուրքական բանակի դեմ։ «Սարդարապատի հերոսամարտը» հուշահամալիրը բաղկացած է թևավոր ցուլերի ֆիգուրներից, դեպի «Հաղթանակի պատը» ձգվող «Արծիվների ճեմուղուց», «Հացատան» շենքից և Հայոց ազգագրության և ազատագրական պայքարի թանգարանից։

Ի՞նչ խորհուրդ ունի թևավոր ցուլը, որի արձանները քանդակված են Սարդարապատի հուշահամալիրի զանգաշտարակի աջ և ձախ կողմերում։

Սարդարապատի հուշահամալիրի զանգաշտարակի աջ և ձախ կողմերում տեղադրված թևավոր ցուլերի քանդակները խորապես խորհրդանշական են և արտահայտում են հայ ժողովրդի ուժը, տոկունությունն ու անսասանությունը։

Ահա դրանց խորհուրդը.

1. Ցուլը հայ և ընդհանրապես նախնական արևելյան խորհրդանշաբանության մեջ մարմնավորում է ֆիզիկական և հոգևոր զորությունը, առնականությունը, արարող և պաշտպան ուժը։ Ցուլը նաև պտղաբերության, կյանքի շարունակականության և հաղթանակի նշան է։

2. Թևերը, որոնք միացված են ցուլի մարմնին, խորհրդանշում են ազատություն, վեր բարձրանալու և աստվածային զորության մասնակցություն։ Թևավոր ցուլը դառնում է ոչ թե միայն երկրային, այլև երկնային ուժի խորհրդանիշ՝ միաժամանակ նյութական և հոգևոր հզորության միաձուլում։

3. Սարդարապատի հուշահամալիրի համատեքստում՝ թևավոր ցուլերը խորհրդանշում են հայ ժողովրդի անպարտ ոգին, որը կարողացավ վեր հառնել նույնիսկ կործանման եզրից (1918 թ․ մայիսյան հերոսամարտերի ընթացքում)։ Դրանք պահապանների դեր ունեն. պահպանում են զանգաշտարակը և ամբողջ հուշահամալիրը, ինչպես նաև խորհրդանշում են Հայաստանի սահմանների պաշտպանությունը։

4. Քանդակների հեղինակը նպատակ ուներ վերակենդանացնել ուրարտական ու հին արևելյան պաշտամունքային կերպարները՝ դրանք վերաիմաստավորելով արդի ազգային պայքարի և ինքնության խորհրդով։ Ուստի այս թևավոր ցուլերը հիշեցնում են նաև ուրարտական թևավոր էակների և առյուծների պատկերը՝ շեշտելով Հայաստանի հնագույն պետականության ժառանգականությունը։

Ամփոփելով` Սարդարապատի թևավոր ցուլերը խորհրդանշում են՝

🔸 Ազգի ուժը և կենսունակությունը,
🔸 Ազատությունը և հաղթանակը,
🔸 Հայ ժողովրդի հին և նոր պետականության շարունակականությունը,
🔸 Զանգակատան և Հայրենիքի պահապան ոգիները»։